Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 24 maja 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VII Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Marcin Łochowski

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku P. M.

przeciwko (...) S.A. w W.

o stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego

p o s t a n a w i a:

oddalić wniosek.

Marcin Łochowski

Sygn. akt VII AGo 40/18

UZASADNIENIE

P. M. wniósł o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Polubownego (...) Ligi (...) w W. z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt SP 4/14 oraz o przyznanie wnioskodawcy kosztów postępowania.

(...) S.A. wniosła o oddalenie wniosku.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Wniosek jest bezzasadny.

Zgodnie z art. 1213 § 1 k.p.c. o uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej sąd orzeka na wniosek strony. Do wniosku strona jest obowiązana załączyć oryginał lub poświadczony przez sąd polubowny odpis jego wyroku lub ugody przed nim zawartej, jak również oryginał zapisu na sąd polubowny lub urzędowo poświadczony jego odpis.

Nie jest możliwe spełnienie przesłanki z art. 1213 § 1 k.p.c. za pomocą załączenia do wniosku odpisu dokumentu zawierającego zapis na sąd polubowny, poświadczonego za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem. Przepis art. 1213 § 1 k.p.c. w zakresie udokumentowania istnienia zapisu na sąd polubowny, wymaga bowiem, aby wnioskodawca złożył albo oryginał zapisu na sąd polubowny (dokumentu obejmującego zapis), albo urzędowo poświadczony jego odpis. Nie jest dopuszczalne złożenie zapisu na sąd polubowny w innej formie, w szczególności przewidzianej w art. 129 § 2 k.p.c.

Stosownie do tego przepisu zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter dokumentu urzędowego (art. 129 § 3 k.p.c.).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, przepis art. 1213 § 1 k.p.c. jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 129 k.p.c. Co prawda, w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego stosuje się odpowiednio przepisy o apelacji (art. 1213 ¹ § 2 k.p.c.), a więc z mocy art. 391 § 1 k.p.c. także art. 129 k.p.c. Jednak ten ostatni przepis mógłby mieć zastosowanie w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego – w odniesieniu do zapisu na sąd polubowny – tylko wówczas, gdyby przepis art. 1213 § 1 k.p.c. nie zawierał normy szczególnej.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, przepis art. 1213 § 1 k.p.c. stanowi regulację, która samodzielnie określa formę dokumentów mogących być podstawą uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej. Podstawą tą może być wyłącznie oryginał zapisu na sąd polubowny lub urzędowo poświadczony jego odpis. Wymogu tego nie spełnia odpis dokumentu zawierającego zapis na sąd polubowny, poświadczony za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem.

Gdyby uznać, że odpis poświadczony za zgodność z oryginałem przez adwokata lub radcę prawnego zastępuje oryginał zapisu na sąd polubowny (zob. art. 129 § 2 k.p.c.), to przepis art. 1213 § 1 k.p.c. zostałby w istocie pozbawiony normatywnej treści. Nie wprowadzałby przecież żadnych szczególnych rozwiązań co do formy dokumentów wykazujących istnienie zapisu na sąd polubowny wobec zasad obowiązujących w postępowaniu rozpoznawczym i z tej perspektywy byłby zbędny.

Nie jest również możliwe uznanie, że poświadczenie odpisu przez adwokata lub radcę prawnego jest „urzędowym poświadczeniem” w rozumieniu art. 1213 § 1 k.p.c. Uprawnieni do urzędowego poświadczenia odpisów dokumentów są jedynie notariusze. Zgodnie z art. 2 § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2291 – dalej, jako: „p.n.”), charakter dokumentu urzędowego mają czynności notarialne dokonane przez notariusza zgodnie z prawem. Czynnością notarialną jest m.in. poświadczenie. Zgodnie z art. 98 p.n. notariusz stwierdza zgodność odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem.

Natomiast, według art. 129 § 3 k.p.c. charakter dokumentu urzędowego ma zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego m.in. adwokatem. Tak sporządzony odpis ma moc zrównaną z oryginałem dokumentu („Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu …”), czyli innymi słowy, zastępuje oryginał. Z przepisu art. 129 k.p.c. nie wynika jednak, że adwokaci i radcy prawni zostali wyposażenie w kompetencje do „urzędowego poświadczania” odpisów dokumentów na potrzeby postępowania cywilnego.

W judykaturze wyrażono trafny pogląd, że w postępowaniu o wpis do księgi wieczystej dokumenty, o których mowa w art. 95 ust. 1 w związku z ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1988 ze zm.), nie mogą być zastąpione odpisami poświadczonymi przez pełnomocnika wnioskodawcy na podstawie art. 129 § 2 k.p.c. ( por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2016 r., I CSK 819/15).

W uzasadnieniu tego stanowiska wyjaśniono, że z dniem 1 stycznia 2010 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 października 2009 r. o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów (Dz.U. Nr 216 z 2009 r., poz. 1676), którą znowelizowano m.in. art. 129 k.p.c. Ustawą nowelizującą dokonano także odpowiednich zmian przepisów regulujących wykonywanie zawodu adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego oraz radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. W szczególności, zgodnie ze znowelizowanym art. 4 ust. 1b ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2368), adwokat ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis adwokata, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, a na żądanie również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki, uszkodzenia), adwokat stwierdza to w poświadczeniu. Do czasu nowelizacji art. 129 k.p.c. pełnomocnicy stron w postępowaniu sądowym mieli możliwość posługiwania się uwierzytelnionymi przez nich odpisami dokumentów tylko w odniesieniu do udzielonego im pełnomocnictwa oraz innych dokumentów wykazujących ich umocowanie (art. 89 § 1 k.p.c.). Natomiast obecnie mają taką możliwość także w odniesieniu do innych dokumentów „w zakresie określonym odrębnymi przepisami”, a więc art. 4 ust. 1b Prawa o adwokaturze nie jest samoistną podstawą uwierzytelniania przez nich dokumentów.

Już po zmianie art. 129 k.p.c., w uchwałach Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2010 r., III CZP 94/10 i z dnia 21 grudnia 2010 r., sygn. akt III CZP 98/10 wyjaśniono, że poświadczony przez pełnomocnika odpis dokumentu ma charakter urzędowy w tym znaczeniu, iż potwierdza się w nim z mocą dokumentu urzędowego istnienie dokumentu „źródłowego” o treści takiej samej jak odpis. Przy tym, uprawnienie profesjonalnego pełnomocnika do poświadczenia odpisu dokumentu jest uzależnione od istnienia do tego podstawy w innych przepisach. W ocenie Sądu Apelacyjnego, takim przepisem jest bez wątpienia art. 129 § 2 k.p.c., natomiast nie jest nim art. 1213 § 1 k.p.c.

Nadto, Sąd Najwyższy stwierdził, że ze względu na doniosłe skutki prawne wiążące się z wpisami w księgach wieczystych, muszą być one dokonane na podstawie dokumentów, których istnienie nie budzi wątpliwości. Tymczasem zastosowanie art. 129 § 2 – 4 k.p.c. w postępowaniu wieczystoksięgowym znacznie osłabia gwarancje formalne chroniące przed możliwością posłużenia się w postępowaniu wieczystoksięgowym dokumentami podrobionymi. Nie chodzi o nieufność w stosunku do pełnomocników zawodowych wymienionych w art. 129 § 2 k.p.c., ale także o możliwość łatwego podszycia się osób trzecich pod osoby wykonujące te funkcje i posłużenia się podrobionymi dokumentami, których istnienie w można łatwo uprawdopodobnić w sposób przewidziany w art. 129 § 2 k.p.c. Możliwość wykrycia tego rodzaju fałszerstwa przez sąd w ramach postępowania wieczystoksięgowego jest bardzo ograniczona.

Według Sądu Apelacyjnego, te same racje przemawiają za stosowaniem podwyższonych rygorów formalnych w odniesieniu do dokumentów składanych w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego. W tym postępowaniu, podobnie jak w postępowaniu wieczystoksięgowym, sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym, w zasadzie wyłącznie w oparciu o przedłożone przez wnioskodawcę dokumenty. Orzeczenie sądu polubownego, któremu została nadana klauzula wykonalności, podlega egzekucji, co powoduje daleko idące i często nieodwracalne skutki, a zatem wymaga wzmożonej kontroli ze strony sądu.

Uzasadnia to uznanie, że art. 1213 § 1 k.p.c. stanowi lex specialis w stosunku do art. 129 § 2 k.p.c. Zatem w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego nie jest dopuszczalne złożenie zamiast oryginału lub poświadczonego urzędowo zapisu na sąd polubowny – odpisu tego dokumentu poświadczonego za zgodność z oryginałem przez adwokata. Podobne stanowisko tut. Sąd Apelacyjny zajął także w postanowieniach z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. akt VII AGo 15/18 i sygn. akt VII AGo 23/18.

Brak więc było podstaw w świetle art. 1213 § 1 k.p.c. do stwierdzenia w niniejszej sprawie wykonalności wyroku sądu polubownego, wobec niezałączenia przez wnioskodawcę do wniosku dokumentów, wymaganych przez art. 1213 § 1 k.p.c.

Dlatego też, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 1213 § 1 k.p.c. oddalił wniosek, jako bezzasadny.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.

Marcin Łochowski

ZARZĄDZENIE

1. Odnotować i zakreślić.

2. Zwrócić pełnomocnikowi (...) S.A. odpowiedź na wniosek (k.48-54,62-69) wraz z odpisem na podstawie art. 132 § 1 k.p.c.

3. Doręczyć odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem pełnomocnikom stron bez pouczenia (przysługuje zażalenie do innego składu Sądu Apelacyjnego).

24.05.2018

SSA Marcin Łochowski