Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Bogdan Świerczakowski

Sędziowie: SA Ewa Kaniok (spr.)

SO (del.) Bernard Chazan

Protokolant:Katarzyna Juć

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. P.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 9 kwietnia 2015 r., sygn. akt II C 347/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a.  w punkcie trzecim w części w ten sposób, że skraca okres publikowania oświadczenia na oznaczonej tam stronie internetowej do 14 dni;

b.  w punkcie czwartym w części w ten sposób, że oddala powództwo o zasądzenie kwoty 15 000 zł (piętnaście tysięcy złotych) wraz ustawowymi odsetkami od tej kwoty;

c.  w punkcie szóstym w ten sposób, że zamiast kwoty 6 657 zł (sześć tysięcy sześćset pięćdziesiąt siedem złotych) zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz E. P. kwotę 3 050 zł (trzy tysiące pięćdziesiąt złotych);

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz E. P. kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Bernard Chazan Bogdan Świerczakowski Ewa Kaniok

Sygn. akt I ACa 2111/15

UZASADNIENIE

E. P. wytoczyła powództwo przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. o nakazanie pozwanej zaprzestania wykorzystywania i rozpowszechniania zdjęć na rozpowszechnianie, których powódka nie wyraziła zgody oraz nieprawdziwych informacji sugerujących jakoby powódka poddała się rzekomym zabiegom estetycznym – znajdujących się w publikacjach „E. P. przeszła operacje plastyczne. Poprawienie jej urody kosztowało C. (...)” oraz „E. P. zachwyca wyglądem” na portalu internetowym (...).pl. (...) wystąpiła także o nakazanie pozwanej usunięcia z serwisu internetowego wyszczególnionych materiałów, a także opublikowanie oświadczenia na stronie internetowej serwisu (...).pl o treści i na zasadach podanych w pkt. III. pozwu. Powódka zażądała nadto zasądzenia od pozwanej na jej rzecz kwoty 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Uzasadniając żądanie pozwu powódka wskazała, że w dniu 28 stycznia 2014 r. na portalu (...).pl ukazał się artykuł zatytułowany „E. P. poprawiła urodę za 50 tysięcy złotych!”. Zdjęcie powódki oznaczone zostało numerami kolejno przyporządkowanymi do fragmentów jej twarzy. Co więcej zapowiedź powyższej publikacji znalazła się na stronie głównej portalu (...).pl opatrzona wyraźnym i przykuwającym uwagę czytelników tytułem (...). W spornej publikacji pojawiło się szereg nieprawdziwych informacji dotyczących zabiegów upiększających i ich kosztów, którym rzekomo miała się poddać E. P.. W dniu 29 stycznia 2014 r. na portalu (...).pl pojawił się kolejny artykuł traktujący o wyglądzie powódki pt. „E. P. zachwyca wyglądem. Brawo!” będący kontynuacją poprzedniej spornej publikacji z dnia 28 stycznia 2014 r. Także tym razem artykuł zawierał szereg nieprawdziwych informacji dotyczących zabiegów estetycznych i ich kwoty, którym miała poddać się powódka. Powódka wskazała, że opisane powyżej działanie stanowi bezprawne i zawinione naruszenie dóbr osobistych powódki w postaci dobrego imienia i godności osobistej oraz prawa do wizerunku. Używanie takich sformułowań jak „wyremontował żonę”, czy też „ma żonę za 50000” w stosunku do powódki, sugeruje traktowanie jej jak przedmiot, który można polepszyć, naprawić, wyremontować, co jest niezwykle dla niej dotkliwe. Powódka podniosła, że zdjęcia, których publikacje są przedmiotem pozwu zostały umieszczone w spornych publikacjach bez jej zgody i nie mają związku z wykonywanym przez nią zawodem lub funkcją publiczną.

Uzasadniając roszczenie o zaniechanie naruszeń i opublikowanie przeprosin powódka wskazała, że domaga się publikacji na stronie głównej portalu (...).pl, ze względu na to, że publikacja naruszająca dobra osobiste i prawo do wizerunku została umieszczona i zapowiedziana na stronie głównej portalu. Nakazanie utrzymania przeprosin przez okres 14 dni jest uzasadnione wielokrotnością naruszeń i długotrwałością ich trwania. Formułując roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia powódka zaznaczyła, że w niniejszej sprawie doszło do naruszenia kilku dóbr osobistych oraz prawa do wizerunku, przy czym naruszenie każdego z nich mogłoby być podstawą do żądania odrębnego zadośćuczynienia.

(...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki kosztów postępowania.

Pozwana podniosła, że powódka jest osobą powszechnie znaną, żoną jednego z najbardziej znanych aktorów w Polsce. Wiążąc się z osobą tak popularną, powinna liczyć się z tym, że będzie wymieniana obok swojego partnera życiowego. Ponadto powódka pełni funkcję menadżera swojego męża – C. P.. Wraz ze swoim mężem udziela licznych wywiadów, zarówno prasowych, jak i telewizyjnych, w których wielokrotnie wypowiadała się na temat swojego życia prywatnego. Wraz z mężem bierze udział w licznych galach, premierach oraz imprezach branżowych, na których pozuje do zdjęć. W ostatnim czasie zaczęła brać udział w debacie publicznej, bowiem w dość ostrych słowach skrytykowała na (...) popieranie Ukrainy i pomysł nakładania sankcji na Rosję przez NATO i Unię Europejską. Przez opisane działania, prowokujące zainteresowanie mediów, powódka dobrowolnie pozbawiła się w części swojej prywatności, przez co udzieliła zgody na informowanie o jej życiu osobistym. To zaś decyduje o dopuszczalności publikowania informacji o powódce nawet ze sfery jej życia prywatnego w szerszym zakresie niż dotyczyłoby to osób niebędących publicznymi.

Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie w punkcie pierwszym nakazał pozwanej (...) S.A. w W. zaprzestania rozpowszechniania informacji znajdujących się w publikacjach „E. P. przeszła operacje plastyczne. Poprawienie jej urody kosztowało(...) 50.000" i „E. P. zachwyca wyglądem" umieszczonych na portalu internetowym (...). pl; w punkcie drugim nakazał pozwanej (...) S.A. w W. usunięcie z serwisu (...): a) publikacji z dnia 28 stycznia 2014 r. w części dotyczącej E. P. znajdującej się pod adresem internetowym http: //(...) (...), b) publikacji „E. P. przeszła operacje plastyczne. Poprawienie jej urody kosztowało (...) 50.000" znajdującej się pod adresem internetowym http: //(...)/, c) publikacji „E. P. zachwyca wyglądem" znajdującej się pod adresem internetowym http: //(...) (...) W punkcie trzecim nakazał pozwanej (...) S.A. w W. opublikowanie oświadczenia na głównej stronie serwisu (...).pl”, czarną, pogrubioną czcionką Times New Roman 12 na białym tle, z co najmniej pojedynczą interlinią, zgodnie z programem MS Word, w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 500x500 pikseli, w górnej części wymienionej strony, w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku oraz utrzymanie tego oświadczenia przez 30 dni od dnia jego opublikowania, o następującej treści: (...) S.A. w W., właściciel serwisu (...).pl przeprasza Panią E. P. za to, że w sposób niezgodny z prawem i zasadami etyki dziennikarskiej zmieścił na portalu (...). pl informacje na temat rzekomych zabiegów estetycznych, którym miała poddać się Pani E. P., a które w rzeczywistości nie miały miejsca. (...) S.A. przeprasza również za naruszenie dóbr osobistych Pani E. P. poprzez posługiwanie się w stosunku do Niej sformułowaniami naruszającymi jej godność. Niniejsze oświadczenie zostało opublikowane w wyniku przegranego procesu sądowego.” W punkcie czwartym zasądził do pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki E. P. tytułem zadośćuczynienia kwotę 40.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty; w punkcie piątym oddalił powództwo w pozostałej części; w punkcie szóstym zasądził do pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki E. P. kwotę 6657 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że 28 stycznia 2014 r. na portalu (...).pl ukazał się artykuł „E. P. poprawiła urodę za 50 tysięcy złotych!”. Zdjęcie powódki zostało opatrzone numerami przy poszczególnych fragmentach jej twarzy, do których odniesiono koszty zabiegów. Informacje w tym zakresie zostały zawarte także w tekście artykułu. Zapowiedź tej publikacji została opublikowana na stronie głównej portalu (...).pl i opatrzona tytułem (...). Następnie 29 stycznia 2014 r. na portalu (...).pl został opublikowany artykuł „E. P. zachwyca wyglądem. Brawo!” Informację zawarte w tej publikacji stanowiły kontynuację tematu zawartego w artykule z 28 stycznia 2014 r. W artykule zawarte zostało stwierdzenie: „W jej wygląd P. musiał zainwestować blisko 50 tys. zł”.

Autor artykułów przygotowując się do napisania powyższych artykułów zadzwonił do C. P., ale telefon został odebrany przez E. P., która nie udzieliła dziennikarzowi jakichkolwiek informacji. W tej sytuacji autor artykułu skontaktował się P. K., który wcześniej wypowiadał się w mediach na tematy medycyny estetycznej. P. K. przekazał dziennikarzowi informację, jakie zabiegi mogły być wykonane przez E. P.. Informacja miała być przekazana po konsultacji z lekarzami. Następnie autor artykułu ustalił cenę zabiegów wymienionych przez P. K. i podjął ponowną próbę uzyskania informacji od C. P.. C. P. nie odpowiedział na pytania zawarte w wysłanym mailu. Zdjęcie dołączone do artykułów zostało uzyskane z agencji fotograficznej i zostało zrobione przed premierą filmu. Autor artykułu nie uzyskał od E. P. informacji dotyczących zabiegów, którym miała się poddać.

Sąd ustalił, że informacje dotyczące poddania się przez E. P. zabiegom z zakresu medycyny estetycznej, które zostały wymienione w artykułach, są nieprawdziwe.

Sądu Okręgowy ocenił powództwo w istotnej części za zasadne. Powódka dochodziła ochrony prawnej z uwagi na naruszenie godności i dobrego imienia oraz prawa do wizerunku. Stanowisko w tym zakresie przedstawiła w piśmie z 8 sierpnia 2014 r.

Powódka jest osobą publiczną przede wszystkim z uwagi na udział w programach telewizyjnych w charakterze prezenterki telewizyjnej i obecność w mediach. Przypisanie powódce cechy osoby publicznej ma wpływ na ograniczenia prawa do prywatności.

Przedmiotowe artykuły w części i w zakresie opisywanym przez powódkę zawierają informacje nieprawdziwe, które powiązane z użytymi w tych artykułach lub ich tytułach zwrotami, w sposób jednoznaczny i obiektywny naruszają godność powódki i jej dobre imię. Przedstawienie przez pozwaną faktu wykonania zabiegów z zakresu medycyny estetycznej przez powódkę i opisanie w specyficzny sposób źródeł sfinansowania tych zabiegów, nie jest opinią wymykająca się spod oceny w ramach postępowania sądowego. Nieprawdziwe informacje dotyczące zabiegów, którym miała poddać się powódka, które uzupełniono o specyficzny opis, sprowadziły powódkę do roli przedmiotu wymagającego „remontu” i „inwestycji” ze strony swojego męża. Przedstawione informacje, w swoim powiązaniu, w sposób obiektywny naruszają godność i dobre imię powódki.

W ocenie Sądu ogląd zdjęcia dołączonego do artykułów i okoliczności, w jakich zostało wykonane, w sposób jednoznaczny potwierdzają, że zostało wykonane za zgodą osób na nim uwidocznionych. Powódka wyraziła zatem w sposób dorozumiany zgodę na wykorzystanie tego zdjęcia, podobnie jak innych zdjęć wykonanych w czasie premiery filmu. Ewentualny brak zgody nie prowadziłby do bezprawności wykonania i publikacji zdjęcia z uwagi na dyspozycję art. 81 ust. 2 pkt. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Należy jednak przyjąć, że dopuszczalność rozpowszechniania zdjęcia powódki dotyczy przede wszystkim ewentualnych publikacji związanych z wydarzeniem towarzyszącym wykonaniu przedmiotowego zdjęcia. Udzielonej zgody nie można rozciągać na wszystkie możliwe pola eksploatacji, a więc traktować zdjęcia powódki jako swoistego „materiału wyjściowego” do dalszej przeróbki, opracowania i dowolnego wykorzystania, bez jakiegokolwiek związku z wydarzeniem towarzyszącym wykonaniu tego zdjęcia. Wykorzystanie zdjęcia powódki w sposób wynikający z przedmiotowych publikacji, nie pozostawało w jakimkolwiek związku z wydarzeniem, w trakcie którego zdjęcie zostało wykonane i zakresem publicznej działalności powódki. Stąd rozpowszechnianie zdjęcia zawierającego dokonane zmiany wymagało zgody powódki, której pozwana nie uzyskała.

Powyższe w sposób jednoznaczny zdaniem Sądu Okręgowego potwierdza, że poprzez publikację przedmiotowych artykułów doszło do naruszenia w sposób bezprawny dobrego imienia i godności oraz prawa do wizerunku powódki. Powódka wykazała, że informacje zawarte w artykułach są nieprawdziwe, w swojej treści obraźliwe z uwagi na użyte sformułowania i dodatkowy opis opublikowanego zdjęcia, przy czym na taki sposób wykorzystania jej wizerunku powódka nie udzieliła zgody.

Powództwo zostało zatem uwzględnione w zakresie żądanym przed powódkę, to jest poprzez zakaz dalszego rozpowszechniana informacji dotyczących zabiegów z zakresu medycyny estetycznej, którym miała rzekomo poddać się powódka. Sąd nie uwzględnił jedynie roszczenia w zakresie zmierzającym do zakazu dalszego rozpowszechnia zdjęcia z udziałem powódki bez jego modyfikacji dokonanej dla potrzeb artykułu. Rozpowszechnianie zdjęcia jest bowiem możliwe w oparciu o podstawę prawną zawartą w art. 81 ust. 2 pkt. 2 ustawy o prawie autorskim i prawa pokrewnych.

Uwzględniając żądanie opublikowania stosownego oświadczenia Sąd dokonał jego korekty jedynie z uwagi na zmianę firmy pozwanej spółki.

Ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia Sąd ocenił, że żądana przez powódkę kwota 40.000 zł jest odpowiednia do obiektywnie ocenionej krzywdy, której doznała powódka, zakresu bezprawnych działań pozwanej i zakresu publicznego oddziaływania przedmiotowych publikacji oraz zaistniałego stopnia winy. Opublikowanie przedmiotowych artykułów w Internecie oznacza, że zaistniałe naruszenie będzie mieć długotrwałe następstwa, niemożliwe w całości do naprawienia, co wpływa na obiektywny rozmiar krzywdy powódki.

Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 3 k.p.c. Sąd pominął przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu., przyjmując że rozporządzenie to zostało wydane na podstawie upoważnień ustawowych, które nie spełniają w oczywisty sposób wzorca wynikającego z art. 92 ust. 1 Konstytucji w zakresie określenia szczegółowych wytycznych dotyczących treści aktu wykonawczego.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w zakresie pkt. I, II, III, IV i VI, zarzucając naruszenie:

1.  art. 233 k.p.c., poprzez pominięcie dowodu z zeznań świadka A. N., a przez to uznanie przez Sąd. że sporny artykuł narusza dobra osobiste powódki podczas gdy opublikowane informację są prawdziwe a dziennikarz gromadząc materiały dochował należytej staranności weryfikując pozyskane informacje.

2.  art. 233 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c., poprzez niewyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy i uchylanie istotnych dla sprawy pytań pełnomocnika pozwanej zadawanych na rozprawie w dniu 26 marca 2015 roku oraz oddalenie wniosku pozwanej o rozszerzenie tezy dowodowej dowodu z przesłuchania powódki umożliwiających stronie pozwanej wykazanie rzeczywistych motywów działania powódki w niniejszym postępowaniu.

3.  art. 308 k.p.c. wyrażającym się w błędnym stwierdzeniu, że wydruki komputerowe spornych publikacji przedłożone przez stronę powodową a stanowiące załączniki do pozwu stanowią dowód w sprawie, podczas gdy środki dowodowe określone w art. 308 k.p.c. obejmują wyłącznie przyrządy utrwalające albo przenoszące obrazy lub dźwięki a nie opisy wyrażane pismem.

4.  art. 100 k.p.c. w związku z art. 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, poprzez zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego z pominięciem zasad zawartych w obowiązującym akcie prawnym.

5.  naruszenie prawa materialnego w postaci:

1.  art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 23 i 24 k.c. poprzez:

a)  uznanie przez Sąd Okręgowy dla Warszawy - Pragi, że publikacje na temat powódki są bezprawne i naruszają jej dobra osobiste, podczas gdy informacje zawarte w publikacjach są prawdziwe zaś sama powódka zabiegając o zainteresowanie mediów swoją osobą przyczyniła się do publikacji spornych materiałów.

b)  braku uwzględniania przez Sąd okoliczności, że powódka jest osobą publiczną, w związku z czym zakres dopuszczalnej ingerencji w jej życie prywatne, a także krytyka jej zachowania są rozszerzone,

2.  ograniczeniu pozwanej prawa do swobodnego wyrażania opinii, podczas gdy sporne publikacje dotyczyły spraw budzących społeczne zainteresowanie, w związku z czym pozwana była zobligowana przekazać ją społeczeństwu,

3.  art. 6 k.c., 24 k.c. oraz 448 k.c., poprzez:

a)  nakazanie publikacji przeprosin powódki, przez rażąco długi okres, niewspółmierny do rzekomych naruszeń dóbr osobistych powódki.

b)  uznanie, że powódka w wyniku publikacji doznała krzywdy, podczas gdy w materiale dowodowym sprawy brak jest wiarygodnych dowodów wskazujących na tę okoliczność. Sąd zasądzając na rzecz powódki zadośćuczynienie oparł się wyłącznie na jej zeznaniach,

c)  zasądzenie rażąco wygórowanej kwoty zadośćuczynienia na rzecz powódki na skutek czego zadośćuczynienie nie posiada przewidzianej dla niego formy kompensacyjnej, lecz nabrało charakteru środka represyjnego wobec pozwanej.

4.  art. 81 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, poprzez bezpodstawne uznanie, że pozwana rozpowszechniła wizerunek powódki bez zezwolenia, podczas gdy zgoda jej nie była potrzeba, ze względu na fakt. że jest ona osobą powszechnie znaną, a fotografie zostały wykonane w związku z pełnieniem przez nią funkcji zawodowych - menadżera C. P., powódka sama zaś pozowała do przedmiotowych zdjęć,

5.  art. 448 k.c. w zw. z 5 k.c., poprzez bezpodstawne przyznanie powódce ochrony prawnej, podczas gdy czyni ona ze swojego prawa użytek sprzeczny ze społeczno gospodarczym przeznaczeniem tego prawa, polegający na uczynieniu z wytaczanych przez siebie procesów źródła dochodu.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od Pozwanej kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona jedynie w części.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Chybiony jest zarzut naruszenia art. 233 par. 1 k.p.c. Brak jest podstaw do przyjęcia, że informacje zawarte w publikacjach są prawdziwe i że powódka zabiegając o zainteresowanie mediów swoją osobą przyczyniła się do publikacji spornych materiałów. Zeznania świadka A. N. autora artykułu dotyczącego domniemanych zabiegów medycyny estetycznej stosowanych przez powódkę zostały przez sąd I instancji poddane ocenie a wyciągnięte z tych zeznań wnioski są logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Okoliczność, iż właściciel prywatnej kliniki medycyny estetycznej P. K. na podstawie zdjęcia powódki wyraził pogląd, iż powódka poddała się określonym zabiegom medycznym nie oznacza, iż powódka faktycznie takie zabiegi przeprowadziła jak również nie oznacza, że faktycznie C. P. zapłacił za te zabiegi wskazaną w publikacji kwotę. P. K. nie jest lekarzem medycyny estetycznej i przedstawione przez niego poglądy nie są wynikiem jego wiedzy na tematy opisane w publikacjach w stosunku do osoby powódki. Nie zostało wykazane, aby świadek A. N. zweryfikował informacje uzyskane od P. K., sama próba nawiązania kontaktu z C. P. i powódką nie jest wystarczająca do przyjęcia, że zachowano należytą staranność dziennikarską.

Chybiony jest zarzut niewyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy poprzez uchylanie pytań pełnomocnika pozwanej zadawanych na rozprawie w dniu 26 marca 2015 roku oraz oddalenie wniosku pozwanej o rozszerzenie tezy dowodowej dowodu z przesłuchania powódki. Pozwany nie wykazał, że pytania uchylone przez sąd oraz rozszerzenie tezy dowodowej dowodu z przesłuchania powódki mogłyby doprowadzić do ujawnienia okoliczności mających wpływ na rozstrzygnięcie niniejszego sporu.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 308 k.p.c. Wydruki komputerowe spornych publikacji przedłożone przez stronę powodową a stanowiące załączniki do pozwu, stanowią dowód w sprawie. Artykuł 308 KPC pozwala na nadanie mocy dowodowej wydrukom zrzutów ekranowych. Przepis powyższy wyróżnia kategorię dowodów z urządzeń utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki, zaś katalog środków dowodowych o tym charakterze ma charakter otwarty. Ustawodawca wylicza przykładowe dowody, które powszechnie dzieli się na dwie grupy - dowody wizualne, tj. zawierające informacje postrzegane za pomocą wzroku (dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii, planów i rysunków), jak również dowody audialne, tj. zawierające informacje postrzegane za pomocą słuchu (płyty, taśmy dźwiękowe). Wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, stanowią bowiem "inny środek dowodowy", o którym mowa w art. 308 KPC i art. 309 KPC. Jakkolwiek nie można przyjąć, że oświadczenie zawarte w wydruku komputerowym jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, to należy przyjąć, że przedmiotowy środek dowodowy świadczy o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku. Okoliczność, że tego typu dowody mogą być z łatwością modyfikowane, nie pozbawia ich mocy dowodowej. W realiach rozpoznawanej sprawy nie było podstaw do zakwestionowania mocy dowodowej zrzutów ekranowych.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 23 k.c. Rację ma sąd I instancji, że publikacje na temat powódki są bezprawne i naruszają jej dobra osobiste. Informacje te nie mają nic wspólnego z krytyką zachowania powódki i nie dotyczyły spraw budzących społeczne zainteresowanie. Publikowanie informacji nieprawdziwych jest bezprawne i nie jest dozwolone także w przypadku osób publicznych.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 81 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Rację ma sąd I instancji, że pozwana rozpowszechniła wizerunek powódki bez zezwolenia, fakt że fotografie zostały wykonane w związku z pełnieniem przez powódkę funkcji zawodowych - menadżera C. P. i że powódka sama pozowała do przedmiotowych zdjęć, oznacza zgodę na ich publikację tylko wówczas, gdy pozostaje ona w związku z funkcją zawodową powódki i wydarzeniem towarzyszącym wykonaniu tej fotografii.

Sąd Apelacyjny uznał za uzasadniony zarzut naruszenia art.24 k.c. poprzez: nakazanie publikacji przeprosin powódki, przez rażąco długi okres. Utrzymywanie tekstu przeprosin na głównej stronie serwisu (...).pl” przez okres 30 dni stanowi dla pozwanego dolegliwość niewspółmierną w stosunku do potrzeby usunięcia skutków dokonanego naruszenia dóbr osobistych powódki. Należy przyjąć, że główna strona serwisu jest stroną szczególną, zawierającą aktualne materiały prasowe serwisu, oraz stroną odwiedzaną przez wszystkie osoby zainteresowane tym serwisem i zamieszczonymi w nim publikacjami.

Okres 14 dni jest w ocenie Sądu Apelacyjnego okresem wystarczającym do tego aby osoby, które zapoznały się z treścią publikacji naruszających dobra osobiste powódki umieszczonych na portalu internetowym (...).pl, zapoznały się także z tekstem przeprosin, przez co osiągnięty zostanie cel przeprosin. Dlatego, zaskarżony wyrok zmieniono w punkcie trzecim poprzez stosowne skrócenie okresu publikacji oświadczenia do 14 dni, na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c.

Sąd Apelacyjny uznał za uzasadniony także zarzut naruszenia art. 448 k.c. poprzez zasądzenie na rzecz powódki rażąco wygórowanej kwoty zadośćuczynienia, przez co wykracza ono poza przewidzianą dla niego funkcję kompensacyjną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego sumą odpowiednią jest kwota 25.000 zł. Zmniejszając kwotę zadośćuczynienia Sąd Apelacyjny miał na względzie fakt, że w części skutki dokonanego naruszenia dóbr osobistych powódki w postaci godności, dobrego imienia i prawa do wizerunku usunięte zostaną przez oświadczenie złożone w odpowiedniej treści i formie. Złożenie przez pozwanego takiego oświadczenia stanowi dla niego także dolegliwość finansową, albowiem przez okres 14 dni nie będzie mógł wykorzystywać części głównej strony portalu dla umieszczenia na niej informacji aktualnych, przyciągających czytelników i reklamodawców.

Zasądzona kwota pieniężna ma charakter jedynie uzupełniający i nie może prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia powódki. Wprawdzie do naruszenia dóbr osobistych powódki doszło w trzech publikacjach, jednak były to publikacje jednorodzajowe, dotyczące tych samych okoliczności a mianowicie domniemanych operacji plastycznych powódki.

Celem zadośćuczynienia pieniężnego jest przede wszystkim zniwelowanie negatywnych doznań powódki związanych z przedmiotowymi publikacjami. Powódka zeznała, że bardzo dotknęło ją określenie „wyremontował żonę”. Jest to niewątpliwie określenie obraźliwe, powódka mogła czuć się nim dotknięta i należy się jej z tego tytułu zadośćuczynienie Trzeba jednak mieć na względzie okoliczność, że powódka jako osoba publiczna musi się liczyć z tym, że będzie obserwowana i oceniana także pod względem wyglądu a jej wygląd będzie komentowany. Jej twierdzenia, że po opublikowaniu artykułu nie była w stanie pójść na posiedzenie zarządu firmy męża bo wszyscy mogli patrzeć na nią jak na „wyremontowaną żonę” są mocno przesadzone. Taka reakcja powódki z obiektywnego punktu widzenia nie jest uzasadniona zwłaszcza, że jak twierdzi, żadnych zabiegów medycznych poprawiających urodę nie przeszła. Powódka nie zeznała, że po publikacji artykułów spotkała się z negatywnymi reakcjami innych osób, że była wypytywana na temat zabiegów estetycznych lub krytykowana. We współczesnym społeczeństwie sam fakt poddania się zabiegowi medycyny estetycznej dla poprawienia urody nie jest postrzegany negatywnie. Czyni to wiele osób, kliniki medycyny estetycznej nie narzekają na brak klientów, a osoby które poddały się takim zabiegom nie są napiętnowane.

Okoliczność, iż po publikacji powódka obawiała się szantażu należy ocenić jako odczucie subiektywne. Skoro była szantażowana przed publikacją to znaczy, że sytuacja taka była niezależna od informacji w Internecie o jej domniemanych zabiegach z zakresu medycyny estetycznej. Mając na uwadze w/w okoliczności jak też fakt, że pozwany w sposób bezprawny wykorzystał zdjęcie powódki, wykonane za jej zgodą lecz dla innych celów, Sąd Apelacyjny uznał, że odpowiednią kwotę zadośćuczynienia stanowi 25.000 zł. Nie jest to kwota symboliczna, uwzględnia aktualną stopę życiową społeczeństwa i zakres dokonanych przez pozwanego naruszeń oraz ich skutki. Dlatego, wyrok w punkcie czwartym uległ zmianie z mocy art. 386 par. 1 k.p.c. przez oddalenie powództwa o zadośćuczynienie o kwotę 15.000 zł.

Trafne są zarzuty pozwanego dotyczące naruszenia przez sąd I instancji art. 100 k.p.c. w związku z art. 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska sądu i instancji o niekonstytucyjności w/w rozporządzenia. Niemniej jednak rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie 6 uległo zmianie z uwagi na zmianę rozstrzygnięcia co do meritum. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 100 k.p.c. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.050 zł. przyjmując, że gdy idzie o roszczenie majątkowe powódka wygrała w 62,5%. Należy się jej 1250 zł. tytułem opłaty od pozwu o zadośćuczynienie, 600 zł. tytułem opłaty od pozwu dotyczącego roszczeń niemajątkowych, 360 zł. tytułem wynagrodzenia pełnomocnika od pozwu o roszczenia niemajątkowe, 1500 zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego, 40 zł. opłata od wniosku o zabezpieczenie powództwa, wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu zażaleniowym, 17 zł. opłata od pełnomocnictwa, pozwanemu należy się 900 zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Sąd nie znalazł podstaw do podwyższenia stawek ustawowych z tytułu zastępstwa procesowego.

W pozostałym zakresie apelacja pozwanego uległa oddaleniu jasko bezzasadna na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za II instancję Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z art. 100 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powódki 720 zł. Sąd przyjął, iż w zakresie roszczenia niemajątkowego powódka jest stroną wygrywającą w całości a w zakresie roszczenia majątkowego w 62,5%. Koszty zastępstwa procesowego w zakresie roszczenia majątkowego dla powódki to kwota 1125 zł. a dla pozwanego to kwota 675 zł., zatem powódce należy się kwota 450 zł., od roszczenia niemajątkowego powódce należy się kwota 270 zł. Razem tytułem kosztów zastępstwa procesowego powódce należy się 720 zł. Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zastosowania zwiększonej stawki kosztów zastępstwa procesowego albowiem sprawa nie miała skomplikowanego charakteru ani pod względem prawnym ani pod względem faktycznym. Materiał zgromadzony w tej sprawie nie jest obszerny. Nakład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do wyjaśnienia kwestii spornych jest typowym nakładem w tego rodzaju sprawach.

Ewa Kaniok Bogdan Świerczakowski Bernard Chazan