II AKa 75/21 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2022-09-26

Sygn. akt II AKa 75/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Izabela Szumniak (spr.)

Sędziowie: SA Anna Kalbarczyk

SA Katarzyna Capałowska

Protokolant: Klaudia Kulbicka

przy udziale prokuratora Adama Karbowskiego

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2022 roku sprawy:

M. K., syna R. i J. z domu Ż., urodzonego (...) w W., oskarżonego o czyn z art. 189 § 2 k.k. i z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 3 lipca 2020 r. sygn. akt XVIII K 70/18

I.  prostuje oczywistą omyłkę pisarska w punkcie VI wyroku, w ten sposób, że zamiast błędnego zapisu „karę 300 (dwustu)”, wpisuje prawidłowo: „karę 300 (trzystu)”;

II.  prostuje oczywistą omyłkę pisarską w uzasadnieniu wyroku, w jego części 4 w odniesieniu do M. K., w ten sposób, że zamiast błędnego zapisu: „Na podstawie art. 85 k.k. i 86 § 1 i 2 k.k. połączono jednostkowe kary pozbawienia wolności i orzeczono karę łączną 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności.” wpisać prawidłowo: „Na podstawie art. 85 k.k. i 86 § 1 i 2 k.k. połączono jednostkowe kary pozbawienia wolności i orzeczono karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.”;

III.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok ;

IV.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za instancję odwoławczą, w tym kwotę 12400 zł. (dwanaście tysięcy czterysta złotych) tytułem opłaty.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Aa 75/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 lipca 2020 r., sygnatura akt XVIII K 70/18

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Sąd Apelacyjny nie przeprowadzał postępowania dowodowego

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

--------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

-------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

----------------------------------

-------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

-----------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty apelacji obrońcy

I.  Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, a mianowicie

- art. 7 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. (pkt.1, 4, 5, 6 apelacji)

- art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. (pkt 2 i 3 apelacji)

-art. 424 § 2 k.p.k. (pkt 10 apelacji)

II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść (pkt 7,8,9 apelacji)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ wszystkie zarzuty niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Nie doszło do obrazy przepisu art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. (pkt 2 i 3 apelacji) przez orzekający w niniejszej sprawie Sąd I instancji. Sąd ten podjął prawidłową decyzję o oddaleniu wniosków dowodowych obrońcy w oparciu o wskazany przepis i właściwie swoje stanowisko uzasadnił. Apelacja nie zawiera żadnej, poza polemiczną argumentacji, wskazującej na konieczność przeprowadzenia wnioskowanych dowodów przez Sąd I instancji. Przedstawicielka Fundacji (...) nie była świadkiem zdarzeń objętych zarzutami i trudno dociec jak jej kompletna wiedza co do treści depozycji oskarżonych i świadków na którą powołuje się obrona, miałaby się przełożyć na rekonstrukcję przebiegu stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie. Działania operacyjne podejmowane na etapie postępowania przygotowawczego znalazły swój finał w zebranym w sprawie materiale dowodowym, który, prawidłowo oceniony przez Sąd meriti stał się podstawą ustaleń faktycznych i subsumpcji zachowań oskarżonych pod określone normy prawne. Nie przekonuje w tym kontekście twierdzenie apelującego, że wyjawienie taktyki operacyjnej organów ścigania miałoby umożliwić „skuteczne kwestionowanie ustaleń prokuratury w szerszym kontekście i przy użyciu dodatkowych dowodów w sprawie”.

Wyjątkowo trudno odnieść się do zarzutu sformułowanego przez obrońcę w pkt. 1 apelacji. Z jednej strony zarzuca on bowiem naruszenie art. 7 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k., z drugiej strony łącząc ten pozbawiony rzetelnego uzasadnienia zarzut z ograniczeniem prawa do obrony poprzez wykluczenie możliwości aktywności procesowej oskarżonego na etapie postępowania przygotowawczego. Sąd apelacyjny zauważa, że decyzja o momencie w którym postępowanie przechodzi z fazy in rem do fazy in personam pozostaje póki co w rękach organów ścigania. Oczywistym jest przy tym, że poprzedzać ją musi zgromadzenie rzetelnego materiału dowodowego, który jest podstawą dla wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Kuriozalnym jest formułowanie zarzutu w oparciu o fakt, że wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów oskarżonemu K. nastąpiło po zweryfikowaniu depozycji B. S. za pomocą depozycji osób pokrzywdzonych działaniami oskarżonego. Niepoparte żadnymi dowodami insynuacje, że prokuratura działała w celu uniemożliwienia oskarżonemu udziału w czynnościach procesowych nie wytrzymują krytyki w świetle tego, że oskarżony, co do większości świadków, w tym osób pokrzywdzonych miał możliwość uczestniczenia w ich przesłuchaniu na rozprawach.

Nie obraził Sąd okręgowy art. 7 k.p.k. i art. 424 § 1 k.p.k. dokonując oceny zeznań przesłuchanych świadków w tym pokrzywdzonych (pkt 6 apelacji). Obrona nie wskazała na żadne konkretne błędy faktyczne lub logiczne w rozumowaniu sądu czy niezgodność oceny z wiedzą i doświadczeniem życiowym. Nie wykazano tym samym, że niechęć zeznających pokrzywdzonych do oskarżonego doprowadziła do składania fałszywych depozycji, które sąd błędnie ocenił, nadając im walor wiarygodności. Ocena dokonana przez sąd była zdaniem sądu odwoławczego prawidłowa gdyż stanowiła wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego, była zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Analiza zeznań pokrzywdzonych pozwala na przyjęcie, że rzetelnie, choć nie bez emocji relacjonowali przebieg zdarzeń i trudno w ich zeznaniach doszukiwać się sugerowanego przez obrońcę rewanżyzmu.

Słusznie również przyjął Sąd okręgowy ustalając przebieg stanu faktycznego, że oskarżony wraz z innymi ustalonymi osobami werbował pracowników z Ukrainy. Oczywistym jest przy tym, że przyjęcie przez sąd konstrukcji działania wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami kreuje sytuacje, że działają one w ramach ustalonego podziału ról i nie jest konieczne aby to oskarżony K. osobiście podejmował działania związane z werbowaniem osób do pracy w Polsce. Fakt „przechowywania” zwerbowanych osób w hostelu przy Al. (...) oraz w innych lokalach wynika wprost z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, w tym pokrzywdzonych. W uzasadnieniu orzeczenia sąd szczegółowo odniósł się do mechanizmu uzależnienia psychicznego i fizycznego zwerbowanych osób, uniemożliwiającego im, a przynajmniej bardzo utrudniającego wyrwanie się z miejsca, w którym się znaleźli. Sąd meriti słusznie zauważył, że oskarżony wykorzystywał przymusowe położenie osób zgłaszających się do pracy w Polsce i zmuszał do podejmowania zachowań niejednokrotnie niezgodnych z ich wolą. Tym samym zarzuty sformułowane w punkcie 4 i 5 apelacji obrońcy są całkowicie bezzasadne.

Sformułowane przez obrońcę zarzuty co do błędów w ustaleniach faktycznych (pkt 7, 8 i 9 apelacji) sprowadzają się w ocenie sądu odwoławczego do polemiki z ustaleniami sądu. Nieterminowość wypłat za wykonaną pracę wynika wprost z prawidłowo ocenionych dowodów w postaci zeznań poszczególnych świadków, którzy wskazywali, że wielokrotnie zwracali się do oskarżonego o wypłatę, która często następowała z opóźnieniem bądź wcale. Co więcej, oskarżony sam wprowadził chaos w stosunkach z pracownikami nie wskazując precyzyjnych warunków pracy i płacy i traktując kwestie wypłat zupełnie uznaniowo oraz jako element stosowanego szantażu emocjonalnego.

Wniosek

O uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania lub uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Wobec braku potwierdzenia zarzutów apelacji wnioski apelacji są niezasadne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Sprostowano oczywistą omyłkę pisarską w punkcie VI wyroku, w ten sposób, że zamiast błędnego zapisu „karę 300 (dwustu)”, wpisano prawidłowo: „karę 300 (trzystu)”. Sprostowano oczywistą omyłkę pisarską w uzasadnieniu wyroku, w jego części 4 w odniesieniu do M. K., w ten sposób, że zamiast błędnego zapisu: „Na podstawie art. 85 k.k. i 86 § 1 i 2 k.k. połączono jednostkowe kary pozbawienia wolności i orzeczono karę łączną 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności.” wpisano prawidłowo: „Na podstawie art. 85 k.k. i 86 § 1 i 2 k.k. połączono jednostkowe kary pozbawienia wolności i orzeczono karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.”.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Wskazane błędy w wyroku i uzasadnieniu były oczywistymi omyłkami pisarskimi. Odnośnie omyłki w wyroku Sąd meriti, po jej dostrzeżeniu odniósł się do okoliczności jej popełnienia w uzasadnieniu orzeczenia, a wskazana argumentacja potwierdza, że do błędu w zapisie doszło omyłkowo.

Omyłka w uzasadnieniu dotycząca błędnego zapisu, że oskarżonemu wymierzono łączną karę 5 lat pozbawienia wolności zamiast prawidłowego 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności dostrzeżona została przez obrońcę i wskazana w punkcie 10 apelacji.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość rozstrzygnięcia sądu I instancji

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Podniesione w apelacjach zarzuty nie zostały potwierdzone w postępowaniu apelacyjnym, a nadto sąd odwoławczy nie stwierdził także okoliczności prowadzących do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia poza granicami środków odwoławczych.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

----------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.

------------------------------------------------------------------------------------

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

----------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za instancję odwoławczą, w tym kwotę 12400 zł. (dwanaście tysięcy czterysta złotych) tytułem opłaty.

7.  PODPIS

Izabela Szumniak

Anna Kalbarczyk Katarzyna Capałowska

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

W zakresie kary

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Piotr Grodecki
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Izabela Szumniak,  Anna Kalbarczyk ,  Katarzyna Capałowska
Data wytworzenia informacji: