Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 207/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sadu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 stycznia 2019 r. sygn. akt VIII K 215/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

W postępowaniu odwoławczym nie prowadzono postępowania dowodowego.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

W postępowaniu odwoławczym nie prowadzono postępowania dowodowego.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść orzeczenia:

polegający na błędnym uznaniu, że oskarżona zabiła swoje dziecko

polegający na błędnym uznaniu, że oskarżona nie zabiła dziecka w warunkach określonych w art. 149 KK

- kiedy prawidłowa ocena całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uwzględniająca także okoliczności korzystne dla oskarżonej, zgodna z zasadami logiki, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, prowadzi do wniosków przeciwnych

obrazę przepisów postępowania karnego mogącą mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicie:

art. 167 KPK w zw. z art. 193 § 1 - 3 KPK

poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu ze wspólnej opinii biegłych z zakresu psychiatrii sądowej, psychologii, medycyny sądowej oraz położnictwa na okoliczność wymagającą wiadomości specjalnych, a mającej kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy

art. 167 KPK w wz. z art. 170 § 1 pkt 3 KPK

poprzez oddalenie wniosku dowodowego o powołanie biegłego z zakresu położnictwa na okoliczność przebiegu porodu, warunków, w jakich ten poród się odbył oraz czy poród mógł wywołać jakieś silne, nietypowe przeżycia u oskarżonej, tym samym pozbawienie oskarżonej prawa do inicjatywy dowodowej

- które to naruszenia przepisów postępowania karnego doprowadziły w konsekwencji do błędnych ustaleń faktycznych, że oskarżona zabiła swoje nowo narodzone dziecko, ewentualnie, że oskarżona zabiła swoje nowo narodzone dziecko nie działając w okolicznościach, o których mowa wart. 149 KK

2. obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

art. 149 KK

polegającą na błędnej wykładni całości tej normy prawnej poprzez uznanie, że aktualna konstrukcja występku z art. 149 KK wyklucza wpływ czynników społecznych i środowiskowych na rodzącą matkę, a istotny wpływ mają wyłącznie czynniki endogenne, kiedy jest to założenie nieprawidłowe

art. 148 §1 KK

poprzez zastosowanie tego przepisu pomimo braku zawarcia w opisie przypisanego czynu zabronionego pełnej postaci zamiaru tj. czy był to zamiar bezpośredni, czy ewentualny i przypisanie odpowiedzialności karnej pomimo braku właściwego określenia znamion strony podmiotowej przypisanego czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty wskazane w apelacji obrońcy okazały się nie zasadne.

Ad 1/ Odnośnie zarzucanego błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść orzeczenia:

polegającym na błędnym uznaniu, że oskarżona zabiła swoje dziecko

oraz polegającym na błędnym uznaniu, że oskarżona nie zabiła dziecka w warunkach określonych w art. 149 kk.

Po pierwsze bezsprzecznym jest, iż oskarżona wcześniej już była w ciąży trzykrotnie. Wypływa stąd wniosek, iż ciążą, przebieg porodu i stan bezpośrednio po nim nie był zaskoczeniem czy swoistym szokiem dla I. J. (2). Konstatację tę gruntuje również fakt, iż oskarżona nie szukała z tej przyczyny opieki lekarskiej, czy pomocy medycznej.

Po wtóre w toku postępowania karnego na temat stanu psychicznego i psychologicznego oskarżonej ( w tym obejmującą dzień porodu) opinię składali biegli lekarze psychiatrzy oraz psycholog. Opinie te są rzeczowe, jasne, kompletne zgodne z kanonami sztuki medycznej i wiedzy psychologicznej. W XXI wieku wraz z postępem cywilizacyjnym i rozwojem nauk, świadomości społecznej jak i poszczególnych jednostek, immanentnym jest dostrzeganie nie tylko czynników endogennych, ale też wpływu szeroko pojętego środowiska zewnętrznego. Biegli jednoznacznie stwierdzili, że oskarżona w odniesieniu do zarzucanych jej czynów czynu miała zachowaną zdolność rozpoznania ich znaczenia i pokierowania swym postępowaniem.

Biegli wykluczyli także, aby do zabójstwa noworodka doszło pod wpływem przebiegu porodu. Przypomnieć należy, że w sprawie przed wydaniem opinii była prowadzona obserwacja sądowo- psychiatryczna oskarżonej, zatem przyjąć należy iż swoje wnioski biegli oparli na długiej i wnikliwej analizie zachowań oskarżonej. Z tej przyczyny zasadnie Sąd pierwszej instancji uznał iż nie ma potrzeby przeprowadzać dodatkowych opinii osób innych specjalności , skoro odnośnie sfery przeżyć psychicznych do opiniowania w sferze psychiki ludzkiej władni są lekarze psychiatrzy i psycholog.

Z tej również przyczyny wobec kategorycznej opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa – Sąd Okręgowy dając wiarę tym dowodom – zasadnie uznał , że właściwą jest kwalifikacja czynu I. J. (2) z art. 148 §1 kk a nie z art. 149 kk. Nie doszło zatem do obrazy prawa materialnego w sprawie.

Na marginesie wskazać należy, że zastanowienie budzi koncepcja logiczna wywiedzionej apelacji , bowiem jej wnioski dotyczą uniewinnienia oskarżonej przy jednoczesnym wskazaniu, że powinien być zastosowany art. 149 §1 kk przy ustaleniu kwalifikacji prawnej czynu dot. zarzutu z pkt I aktu oskarżenia.

Nadto jak wynikało z dokumentacji ginekologicznej sporządzonej po przewiezieniu I. J. (2) na oddział specjalistyczny (już po odnalezieniu zwłok dziecka), jej stan nie wymagał hospitalizacji ginekologicznej. Stwierdzono stan po porodzie, krwawienie z dróg rodnych. Lekarze jednak uznali, że brak jest przeciwskazań ginekologicznych do umieszczenia jej w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych. Nie stwierdzili żadnych poważnych uszkodzeń w obrębie dróg rodnych, które wymagałyby hospitalizacji i mogłyby sugerować skomplikowany i atypowy jego przebieg – nie sposób zatem podważyć również tych ustaleń, dokonanych przez Sąd Okręgowy na podstawie dokumentacji medycznej, sporządzonej przez lekarzy w sposób obiektywny i zgodny z kanonami ars medica.

Ad 2/ Odnośnie zarzutu obrazy prawa materialnego w postaci art. 148 §1 kk poprzez zastosowanie tego przepisu pomimo braku zawarcia w opisie przypisanego czynu zabronionego pełnej postaci zamiaru tj. czy był to zamiar bezpośredni, czy ewentualny i przypisanie odpowiedzialności karnej pomimo braku właściwego określenia znamion strony podmiotowej przypisanego czynu.

Słowem wstępu: Zgodnie z art. 9 § 1 kk czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Umyślność oznacza, że sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego. Rozróżnia się dwa rodzaje zamiaru. Zamiar polegający na chęci popełnienia czynu zabronionego tj. zamiar bezpośredni (dolus directus) oraz zamiar w postaci przewidywania możliwości popełnienia czynu zabronionego i godzenia się na popełnienie czynu zabronionego tj. zamiar ewentualny (dolus eventualis).

Z opisu czynu przypisanego oskarżonej w pkt. I wyroku jednoznacznie wynika, że oskarżona działała w zamiarze pozbawienia życia swojego nowonarodzonego dziecka płci żeńskiej. Brak jest w pkt. I sentencji wymienionych przesłanek przewidywania możliwości popełnienia czynu lub godzenia się na popełnienie czynu zabronionego. Dopełnia tego uzasadnienie wyroku Sadu Okręgowego, w którym na str. 23 (pisemnych motywów) tenże Sąd wykłada przyjętą kwalifikację prawną.

Wniosek

Ponieważ zarzuty podniesione w apelacji okazały się nie zasadne, zatem wniosek wskazany w tym środku odwoławczym także zasadny nie jest.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Aby nie powtarzać tej samej argumentacji powody uznania wniosku za niezasadny zostaną przedstawione w części 5.1.1 tabelarycznego uzasadnienia

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Skazanie oskarżonej i wymiar kary za czyn z punku I aktu oskarżenia oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd odwoławczy utrzymał wyrok Sądu I instancji w mocy, uznając że zarzuty wskazane w apelacji obrońcy nie były zasadne. Rekonstrukcja przebiegu porodu i stanu zdrowia dziecka na podstawie opinii biegłych różnych specjalności nie budzi zastrzeżeń Opinie z zakresu medycyny, w tym medycyny sądowej , dołączona dokumentacja lekarska - są jasne kompletne i logiczne w przedstawionych wnioskach. Ponownie w tym miejscu przywołać należy argument, iż I. J. (2) urodziła czterokrotnie żywe dzieci. Zatem in concreto przebieg porodu, anatomia noworodka, nie stanowiły dla oskarżonej sytuacji nowej. Zważywszy, że z dokumentacji ginekologicznej wynika, iż stan I. J. (2) po porodzie nie wymagał hospitalizacji, nie stwierdzono u niej żadnych poważnych uszkodzeń w obrębie dróg rodnych. Biegli lekarze psychiatrzy oraz psycholog wykluczyli, aby do zabójstwa noworodka doszło pod wpływem przebiegu porodu. Dziecko urodziło się zdrowe. Dokumentacja fotograficzna po ujawnieniu zdjęć noworodka ukazała, iż chusteczka opisana w zarzucie aktu oskarżenia leżała obok głowy, ust dziecka. Oskarżona przebywała sama z córką. Natomiast biegła z zakresu medycyny sądowej wskazała w swej opinii (tom IV k. 689-689 v, 691 – 691 v, tom II k. 241-246 /tom IV k. 733 v/, ujawnioną podczas sekcji zwłok noworodka

obecność wylewu krwawego w błonie śluzowej gardła na wysokości rogu górnego chrząstki tarczowatej świadczącego o urazie bądź ucisku wywieranym na narządy szyi. Taki wylew typowo występuje wtedy, gdy chrząstka tarczowata, która jest częścią krtani, zostaje dociśnięta do przedniej części kręgosłupa, a ściana gardła znajduje się pomiędzy tymi strukturami, przy czym, może to być wyrazem ucisku lub urazu powodującego dociśniecie chrząstki krtani do kręgosłupa.

Wprawdzie obrońca nie wskazał w zarzutach apelacyjnych na rażąco surową karę, jednakże w uzasadnieniu środka odwoławczego zarzucił rażącą niewspółmierność wymierzonej kary 10 lat pozbawienia wolności, w konsekwencji braku nadania odpowiedniej wagi stopniu winy, właściwościom i warunkom osobistym oskarżonej, jej dotychczasowemu sposobowi życia, a także motywacjom, które kształtowały zamiar. W ocenie obrońcy karę należałoby nadzwyczajne złagodzić w myśl art. 60 § 2 kk.

Nie sposób się zgodzić z tezą przedstawioną przez obrońcę a dotyczącą wymiaru kary pozbawienia wolności za zbrodnię wymienioną w art. 148 §1 kk.

Sąd Okręgowy wyważył okoliczności łagodzące wymiar kary i obciążające oskarżoną, bardzo miarkując w ocenie Sądu Odwoławczego karę pozbawienia wolności w rozmiarze zbliżonym do dolnego zagrożenia karą za zbrodnię zabójstwa. Otóż Sąd I instancji dostrzegł omówił okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonej, w tym poziom intelektualny oskarżonej, osobowość, jej środowisko rodzinne i funkcjonowanie w nim, dotychczasową niekaralność, zaniedbania środowiskowe. Sąd I instancji prawidłową miarę przyłożył także do okoliczności obciążających oskarżoną takich jak: fakt, że dziewczynka żyła kilka, prawdopodobnie około 6 godzin - I. J. (2), niezależnie od zmęczenia samotnie przebytym porodem siłami natury oraz dolegliwościami, jakie łączą się z jego przebiegiem, miała czas na to, aby rozsądnie przeanalizować swoje położenie i sytuację nowonarodzonego dziecka. Przy tym miała świadomość możliwości oddania córki do adopcji. Wykazana jednak przez oskarżoną swoista „racjonalność „ – w rozumieniu przemyślanego działania przejawiła się jednak w tym, że I. J. (2) , starała się usunąć ślady porodu poprzez spranie plam krwi z wykładziny, wyselekcjonowała ubrania, które włożyła do torby wraz z ciałem nieżyjącej córki. W trakcie porodu i po nim w mieszkaniu zajmowanym przez oskarżoną nie było nikogo kto by wywierał na jej zachowanie presję (męża I. J. (2) nie było wtedy w domu). Dodatkowo okoliczność obciążającą stanowił fakt ustalonego zamiaru bezpośredniego w działaniu oskarżonej. I było to działanie wymierzone przeciw bezbronnemu noworodkowi, któremu zamiast zapewnić opiekę jeśli nie swoją to innych osób – I. J. (2), (jako wydawałoby się osoba najbliższa) - odebrała (tak bardzo krótkie) życie. Działanie takie zasadnie zostało uznane za okoliczność obciążającą. Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, iż kara pozbawienia wolności wymierzona oskarżonej a czyn z pkt I aktu oskarżenia jest miarkowana a nie rażąco surowa.

Odnośnie kwestionowanego przez obrońcę rozstrzygnięcia o kosztach – stwierdzić należy, że . Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2019.18.tj.)w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu nie daje podstawy prawnej do zasądzania odrębnej opłaty za udział w posiedzeniach dotyczących incydentalnych czynności procesowych np. w przedmiocie tymczasowego aresztowania. Wymienione w wyżej wymienionym rozporządzeniu opłaty w formie stawki minimalnej lub jej wielokrotności obejmują bowiem zapłatę za wszystkie czynności procesowe wiążące się z obroną świadczoną z urzędu w postępowaniu przygotowawczym, przed sądem pierwszej instancji czy też przed sądem odwoławczym. Obrońcy nie przysługuje zatem odrębne wynagrodzenie za obronę podejrzanego w postępowaniu przygotowawczym i za poszczególne czynności incydentalne stanowiące integralne elementy obrony w tej fazie postępowania. Zatem również rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w wyroku Sądu I instancji było trafne.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

3.

Na podstawie art. 624 §1 kpk 2. Sąd zwolnił oskarżoną od kosztów postępowania odwoławczego, wydatki przejmując na rachunek Skarbu Państwa, wobec orzeczonej długoletniej kary pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 618 §1 pkt.11 kpk Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. B. – Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) zł w tym 23 % VAT tytułem kosztów obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Pkt. I wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana