Szczegóły orzeczenia I ACa 958/21 - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

I ACa 958/21 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2022-07-15

Tytuł:: Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2022-07-15
Data orzeczenia:: 15 lipca 2022
Data publikacji:: 12 października 2022
Data uprawomocnienia:: 15 lipca 2022
Sygnatura:: I ACa 958/21
Sąd:: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Wydział:: I Wydział Cywilny
Przewodniczący:: Sędzia Marzena Konsek – Bitkowska
Protokolant:: Magdalena Turek
Hasła tematyczne:: Ochrona konkurencji i konsumentów
Podstawa prawna:: art. 385¹ k.c.
Teza:: Nie można zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 385(1) § 1 i 3 k.c. oraz art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13. Powód utrzymuje w ramach tego zarzutu, że stosowanie w umowa kredytu mechanizmu waloryzacji kursem z tabel kursowych banku powinno być wyłączone spod oceny z perspektywy abuzywności, ponieważ bank przeniósł do umowy ustawową konstrukcję - mechanizm waloryzacji. Zarzut ten zasadza się na błędnej wykładni art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13, który to przepis był już wielokrotnie przedmiotem wypowiedzi TSUE, m.in. wyroki z 26 marca 2020 r. C-779/18, (…), oraz z dnia 3 marca 2020 r., C-125/18(…). Nie może obecnie budzić wątpliwości, że wyjątek z art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13 odnosi się do przepisów krajowych bezwzględnie obowiązujących oraz dyspozytywnych, tj. takich, które mają zastosowanie do umowy, jeżeli strony nie umówiły się inaczej. Przykładem takiego przepisu jest art. 75 ust. 2 prawa bankowego przewidujący minimalną długość terminu wypowiedzenia. Treść tego przepisu niewątpliwie uniemożliwia, z uwagi na art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13, ocenę pod kątem abuzywności umownego terminu 30 dni na wypowiedzenie umowy kredytu bankowego, takie postanowienie umowne odzwierciedlałoby bowiem treść art. 75 ust. 2 pr. bank. Sąd Apelacyjny podkreśla, że nie stanowi natomiast odzwierciedlenia przepisu ustawy postanowienie umowne o waloryzacji (indeksacji). Nie mamy w tym przypadku do czynienia z przepisem dyspozytywnym mającym zastosowanie do danego typu umowy w każdym przypadku w braku odmiennego porozumienia stron. W skutkach sankcja nieważności (bezskuteczności) umowy, w której abuzywne okazało się ryzyko kursowe, jest porównywalna do sankcji kredytu darmowego wprowadzonej w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, implementującej dyrektywę 2008/48. W obu bowiem przypadkach konsument będzie miał obowiązek zwrócić kapitał uzyskany od przedsiębiorcy, natomiast przedsiębiorca zostanie pozbawiony wynagrodzenia w postaci kosztów kredytu, które zgodnie z umową miał ponieść konsument, w szczególności odsetek umownych. Wykładając przepisy dyrektywy 2008/48, TSUE wskazuje na potrzebę pozbawiania przedsiębiorców korzyści, jakie osiągają oni ze stosowania postanowień niedozwolonych. Przywołać warto w tym miejscu szczególnie wyrok z 9.11.2016 r., C- 42/15, (…), ECLI:EU:C:2016:842 (pkt 69-72 oraz pkt 4 sentencji), w którym Trybunał uznał, że sankcja pozbawienia przedsiębiorcy odsetek z umowy kredytu jest proporcjonalna wówczas, gdy dotyczy naruszenia obowiązku mającego istotne znaczenie z punktu widzenia dyrektywy 2008/48, np.: - naruszenie obowiązku przeprowadzenia oceny zdolności kredytowej konsumenta (art. 8); - brak w umowie elementu ujętego w art. 10 ust. 2, który może podważyć możliwość dokonania przez konsumenta oceny zakresu ciążącego na nim zobowiązania, a w szczególności brak takich danych, jak: rzeczywista roczna stopa oprocentowania, wzmianka o koniecznych kosztach notarialnych lub wymaganych zabezpieczeniach i ubezpieczeniach. W ocenie Sądu Apelacyjnego, waga naruszeń obowiązków banku w przypadku nieprzekazania konsumentowi rzetelnych informacji o ryzyku kursowym nie jest mniejsza od powyższych uchybień, dla których Trybunał Sprawiedliwości na podstawie dyrektywy 2008/48 akceptuje sankcję w postaci pozbawienia naruszycieli korzyści, które zamierzali oni osiągnąć z abuzywnych postanowień umownych. Podobnie jak brak informacji lub nierzetelna informacja o RRSO, nieprzekazanie informacji o ryzyku kursowym oznacza, że konsument nie jest w stanie ocenić realnych kosztów, jakie wiązać się będą z umową i w efekcie podejmuje nieuświadomioną decyzję, w zaufaniu do przedsiębiorcy, który zataił przed nim istotne informacje. Ekonomiczna motywacja przedsiębiorcy, który proponując konsumentowi tak ryzykowny kredyt liczy na dodatkowe, nieuzasadnione korzyści z przyszłego wzrostu kursu CHF, jest przy tym oczywista. To zaniechanie przekazania istotnych informacji, którego dopuścił się powód, spowodowało, że konsument wybrał z oferty banku kredyt indeksowany, uznając go – w wyniku niedoinformowania – za kredyt tani i bezpieczny. Wobec tego upadek umowy nie stanowi sankcji nieproporcjonalnej w przypadku naruszenia przez przedsiębiorcę ustanowionego w art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13 wymogu sformułowania prostym i zrozumiałym językiem postanowień odnoszących się do głównego przedmiotu umowy jak również postanowień wyznaczających relację ceny/wynagrodzenia do towaru/usługi. Przeciwnie, sankcja ta jest zgodna z art. 6 ust. 1 i art. 7 dyrektywy 93/13 i pozwala zrealizować cel dyrektywy.
Istotność:

Dodano: 12 października 2022, Opublikował(a): Karolina Długosz-Żółtowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Marzena Konsek – Bitkowska
Data wytworzenia informacji: 15 lipca 2022