Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Katarzyna Jakubowska - Pogorzelska

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. M.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 13 grudnia 2022 r. sygn. akt II C 42/20

1. oddala apelację;

2. zasądza od D. M. na rzecz (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 4050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Katarzyna Jakubowska-Pogorzelska

Sygn. akt I ACa 724/23

UZASADNIENIE

Powódka D. M. wystąpiła z żądaniem pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego – aktu notarialnego z dnia 31 października 2008 roku o numerze Repertorium numer (...) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego (...) w W. z dnia 28 kwietnia 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt (...).

Pozwana spółka (...) SA w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2022 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie umorzył postępowanie co do kwoty 2 849, 25 zł, tj. w zakresie w jakim powódka cofnęła powództwo; w pozostałym zakresie powództwo oddalił; zasądził od D. M. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 5417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy ustalił, że aktem notarialnym z dnia 31 października 2008 roku sporządzonym przez notariusza w W. J. G., powódka D. M. oświadczyła o ustanowieniu hipoteki oraz o poddaniu się egzekucji w trybie artykułu 777 §1 pkt 6 kpc. W akcie notarialnym stawająca wskazała, że w dniu 31 października 2008 roku (...) spółka z o.o. w W. zawarła z (...) sp. z o.o. w W. umowę kredytu kupieckiego. Na jej podstawie ta pierwsza otrzymała od drugiej kupiecki kredyt odnawialny do kwoty 300 000 zł, udzielony celowo w związku ze sprzedażą makulatury. Umowę kredytu zawarto na czas nieokreślony (§2 aktu, k. 6 inst, k. 132 i nst). Celem zabezpieczenia płatności kredytobiorcy z tytułu umowy zawartej na czas nieokreślony, powódka ustanowiła na własnym udziale wynoszącym 2/3 części własności zabudowanej nieruchomości hipotekę umowną kaucyjną. (§3 aktu). W § 5 aktu notarialnego powódka jako dłużnik rzeczowy, co do obowiązku zapłaty udzielonego na podstawie umowy kredytu, poddała się wprost z tego aktu z obciążonego udziału w nieruchomości, do najwyższej kwoty wynoszącej 300 000 zł, egzekucji w trybie artykułu 777 §1 pkt 6 kpc.

Wierzyciel był uprawniony do wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności w terminie 3 miesięcy od dnia wymagalności ostatniego ze świadczeń udzielonego na podstawie zawartej umowy o kredyt kupiecki (§ 5 aktu).

W dniu 15 grudnia 2009r ((...)) wierzyciel wystąpił o nadanie klauzuli wykonalności w/w aktowi notarialnemu.

Sprawa została przekazana zgodnie z właściwością do Sądu Rejonowego (...) ((...)). Odpis postanowienia o przekazaniu sprawy doręczono powódce w dniu 22 lutego 2010r. Powódka zaskarżyła postanowienie o przekazaniu sprawy zarzucając, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności winien zostać oddalony wobec skierowania do niewłaściwego Sądu

Postanowieniem z dnia 5 listopada 2010r Sąd Rejonowy (...) nadał klauzulę wykonalności w/w aktowi notarialnemu na rzecz pierwotnego wierzyciela co do kwoty 135 023,31 zł oraz odsetek za opóźnienie liczonych od wskazanych w postanowieniu kwot składowych. W treści postanowienia ograniczono odpowiedzialność powódki do kwoty 300 000 zł oraz zastrzeżono prowadzenie egzekucji do udziału 2/3 we współwłasności nieruchomości należącego do powódki.

W dniu 23 listopada 2010r. pierwotny wierzyciel czyli (...) sp. z o.o. w W.wystąpił do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z ułamkowej części nieruchomości należącej do powódki na podstawie w/w tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. (...).

Postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w dniu 9 grudnia 2010r. (...), o czym zawiadomiono powódkę jako dłużniczkę w dniu 22 grudnia 2010r –zpo dopięte do k. 21v sprawy egzekucyjnej).

Powódka jako dłużnik złożyła skargę na czynności komornika w postaci opisu i oszacowania nieruchomości. Skarga powódki została oddalona.

Umową z dnia 29 maja 2012r pierwotny wierzyciel zbył na rzecz (...) sp. z o.o. w W. wierzytelność objętą w/w aktem notarialnym. Strony umowy ustaliły cenę na kwotę 52 000 zł.

W dniu 10 stycznia 2013r. powódka – jako dłużnik wystąpiła do komornika sądowego o umorzenie postępowania egzekucyjnego wobec zbycia wierzytelności przez (...) sp. z o.o. na rzecz nowego wierzyciela powołując się na sprzeczność postępowania egzekucyjnego z treścią tytułu wykonawczego (...).

Dotychczasowy wierzyciel wezwał komornika sądowego do dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego wskazując, że cesjonariusz zamierza wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na jego rzecz.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2013r. komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne (...) (k. 145). Odpis postanowienia doręczono pełnomocnikowi wierzyciela 28 lutego 2013r, a dłużniczce w dniu 7 marca 2013r.

W dniu 7 października 2013r. (...) sp. o.o. w W. zbyła na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. w/w wierzytelność ((...) Sądu Rejonowego (...) w (...)). Strony ustalił cenę sprzedaży na kwotę 205 000 zł. Kupujący i sprzedający byli reprezentowani przez K. C. (1) działającego jako odpowiednio prezes zarządu i prokurent.

W dniu 15 stycznia 2014r sporządzony został aneks w/w umowy, którym ustalono cenę sprzedaży na kwotę 1 zł.

W dniu 2 grudnia 2014r wierzyciel (...) sp. z o.o. w W. wystąpił o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu na rzecz nowego wierzyciela ((...)).

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2015 roku w sprawie (...) Sąd Rejonowy (...) w W. nadał klauzulę wykonalności w/w aktowi notarialnemu na rzecz nowego wierzyciela (...) sp. z o.o. w W.. Nadanie klauzuli wykonalności związane było z przejściem uprawnień z pierwotnego wierzyciela, czyli (...) spółki z o.o. w W., co do obowiązku zapłaty kwoty udzielonego na rzecz (...) sp. z o.o. kredytu kupieckiego na kwotę 132 253,11 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wymagalności poszczególnych kwot opisanych w sentencji postanowienia. W postanowieniu wskazano także, że tytuł egzekucyjny został uprzednio zaopatrzony w klauzulę wykonalności na rzecz poprzedniego wierzyciela postanowieniem tamtejszego Sądu z dnia 5 listopada 2011 roku wydanym w sprawie (...). (...)).

W dniu 7 czerwca 2017r (k. 1 akt sprawy dołączonej (...)) (...) sp. z o.o. w W.wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) K. Ł. o wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego ((...)). Postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie przedłożonego tytułu wykonawczego zostało umorzone postanowieniem z dnia 26 czerwca 2017r ((...)) na podstawie art. 355 kpc, gdyż tytuł wykonawczy uprawniał jedynie do egzekucji z oznaczonego składnika mienia.

Złożonym w dniu 26 czerwca 2018 roku wnioskiem wierzyciel (...) sp. z o.o. wystąpił do Komornika Sądowego M. P. o wszczęcie egzekucji wobec powódki jako dłużnika z jej nieruchomości objętej księgą wieczystą (...), w celu wyegzekwowania kwot wyszczególnionych w postanowieniu Sądu Rejonowego (...) w W.wydanego w sprawie (...)

Umową z dnia 25 lutego 2019 roku zawartą w formie aktu notarialnego (...) spółka z o.o. w W. zbyła na rzecz pozwanego (...) SA w W. wierzytelności przysługujące jej od powódki jako dłużnika wynikającej z wyżej wymienionego aktu notarialnego.

Pismem złożonym do komornika 6 czerwca 2019 roku prokurent (...) spółka z o.o. oświadczył, że wyraża zgodę na wstąpienie pozwanej spółki jako wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym w sprawie (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów.

Sąd nie czynił ustaleń w oparciu o zeznania powódki złożonych w charakterze strony, gdyż przedstawione przez nią twierdzenia albo nie odnosiły się do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, albo nie miała ona wiedzy o świadomości działających podmiotów w zakresie cesji wierzytelności. Natomiast zawiadomienie powódki o nadaniu klauzuli wykonalności postanowieniem w 2010r., nie zgłoszenie przez nią zarzutów dotyczących przekroczenia terminu do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu przez pierwotnego wierzyciela wynikała z dołączonych akt spraw sądowych i egzekucyjnych.

Zbędnym było również przesłuchanie wskazanego przez pozwanego świadka, który nie stawił się na terminy rozprawy.

Sąd Okręgowy wskazał, że powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Powódka domagała się pozbawienia wykonalności tytułu zaopatrzonego klauzulą wykonalności postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2015r.

Zgodnie z art. 840 §1 kpc dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli: 1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także na zarzucie potrącenia.

Zarzuty sformułowane przez powódkę dotyczyły następujących zdarzeń:

a)  przedawnienia dochodzonego roszczenia wobec upływu 3 lat od daty powstania tytułu egzekucyjnego;

b)  upływu terminu przewidzianego dla wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu;

c)  pozorności umowy cesji między (...) sp. o.o. w W. oraz (...) Sp. z o.o. w W..

Powódka o zaopatrzeniu tytułu egzekucyjnego klauzulą wykonalności musiała wiedzieć co najmniej od dnia zawiadomienia jej o wszczęciu postępowania egzekucyjnego z nieruchomości (22 grudnia 2010r). Do dnia wystąpienia z powództwem w przedmiotowej sprawie, nie twierdziła, aby termin do wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności przez pierwotnego wierzyciela został przekroczony.

Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności pierwotny wierzyciel dołączył faktury, z których wynika, że ostatnia płatność na podstawie udzielonego kredytu kupieckiego winna mieć miejsce do dnia 8 września 2009r. Przekroczenie terminu do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalność winno być objęte zarzutem w ramach ewentualnego środka zaskarżenia skierowanego przeciwko postanowieniu z dnia 5 listopada 2010r ((...)). Powódka nie zaskarżyła jednak tego postanowienia i stało się ono prawomocne, a co więcej prowadzona była na jego podstawie egzekucja z nieruchomości.

Zarzut sformułowany w pozwie dotyczył jednak wyłącznie przekroczenia terminu do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wierzytelności przez nabywcę wierzytelności. W stanie prawnym obowiązującym w dacie złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 kpc ((...)) do prowadzenia egzekucji niezbędnym było posiadanie przez wierzyciela tytułu wykonawczego zaopatrzonego klauzulą wykonalności na jego rzecz. Nabywca wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym, wchodząc w sytuację swego poprzednika mógł zatem skutecznie wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności z uwagi na przejście uprawnień. Tym samym zarzut, że w 2014r. wierzyciel nie był uprawniony do wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności przedmiotowemu aktowi notarialnemu nie mógł zostać uwzględniony, albowiem tytuł egzekucyjny w klauzulę wykonalności został zaopatrzony w 2010r.

Na marginesie Sąd Okręgowy wskazał, że ewentualne uchybienia dotyczące zaopatrzenia tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności na rzecz pierwotnego wierzyciela powódka winna formułować w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 kpc w sprawie (...). Takiego zarzutu powódka w tamtym postępowaniu nie sformułowała. Formalne przesłanki do nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności podlegają kontroli na etapie postępowania o nadanie klauzuli wykonalności. Złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności w terminie określonym w akcie notarialnym podlegało badaniu przy rozpoznaniu wniosku, a następnie na skutek ewentualnych zarzutów zawartych w środkach zaskarżenia skierowanych przeciwko postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności. Wobec prawomocności postanowienia wydanego w sprawie (...) okoliczność ta nie mogła doprowadzić do wzruszenia postanowienia z dnia 5 listopada 2010r. w ramach postępowania inicjowanego powództwem przeciwegzekucyjnym. Wobec zaopatrzenia tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności na rzecz pierwotnego wierzyciela, każdy kolejny następca wierzyciela po nabyciu przez niego wierzytelności wstępował w miejsce swojego poprzednika. Tym samym nie można było pozbawić wykonalności tytułu wykonawczego –zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na rzecz kolejnego nabywcy wierzytelności z tej przyczyny, że wniosek złożony na podstawie art. 788 kpc został złożony z przekroczeniem terminu wskazanego w treści aktu notarialnego.

W zakresie pozorności ewentualnie nieważności umowy cesji miedzy wierzycielem drugim i trzecim, powódka winna przedstawić dowody wykazujące jej twierdzenia. Nie stanowi przesłanki do ustalenia nieważności umowy fakt ujawnienia oznaczenia ceny w wysokości 1 zł (w ramach aneksu do umowy, gdzie pierwotnie ustalono cenę w wysokości 205 000 zł). Zgodnie z art. 83 kc nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności (§1). Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze (§2).

W ramach przedstawionych twierdzeń Sąd nie znalazł podstaw, aby uznać umowę cesji między spółkami (...), a (...)za nieważną. Jeżeli przyjąć, że wskazywać na to miała zbyt niska cena, to w tym zakresie pozorną mógł być jedynie aneks do umowy cesji. W takim wypadku umowa dalej miałaby brzmienie określające cenę w wysokości 205 000 zł. Cena ta nie była natomiast symboliczna. Niezależnie od tego wobec zbycia wierzytelności za kwotę 135 000 zł przez (...) sp. z o.o. pozorność ta nie miałaby znaczenia dla skutków nabycia wierzytelności przez pozwanego.

W zakresie zarzutu, że obie spółki czyli (...) i (...) były reprezentowane przez tę samą osobę, Sąd Okręgowy wskazał, że nie jest to podstawą do stwierdzenia, że umowa jest z mocy prawa nieważna. K. C. (2) reprezentował jeden podmiot jako prezes zarządu, a drugi jako prokurent. Zgodnie z art. 108 kc pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony. Przepis ten dopuszcza sytuację reprezentowania obu stron umowy przez tę osobę przy spełnieniu warunku dotyczącego treści pełnomocnictwa jak też wyłączenia naruszenia interesów mocodawcy.

Zgodnie z art. 109 kc prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (§1).

Powódka nie wykazała, aby prokura udzielona K. C. (1) była ograniczona w zakresie możliwości reprezentowania spółki (...) w umowach, w których występował on jako reprezentant drugiej strony. Natomiast z uwagi na charakter stosunków łączących przedsiębiorstwa nie można w toku przedmiotowego postępowania ustalić, że umowa z dnia 7 października 2013r. naruszała interesy obu spółek.

Dlatego Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska powódki, że umowa zbycia wierzytelności była nieważna. Tym samym nie została spełniona hipoteza normy z art. 840 §1 pkt 1 kpc.

W zakresie zarzutu przedawnienia Sąd Okręgowy przyznał rację powódce, że dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą okres przedawnienia wynosi trzy lata (art. 118 kc). Wskazał jednak, że wobec kolejnych czynności podejmowanych przez wierzycieli bezpośrednio w celu zaspokojenia roszczenia następowało przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 §1 k.c.). Przedawnienie to mogło dotyczyć wyłącznie jednak roszczeń pobocznych (art. 77 ustawa o księgach wieczystych i hipotece).

Jak wynika z historii czynności dokonywanych przez wierzycieli między zakończeniem poszczególnych postępowań i rozpoczęciem kolejnych nie następowały okresy przerwy przekraczającej 3 lata.

Tytuł egzekucyjny sporządzono w dniu 31 października 2008r. 15 grudnia 2009r. złożono wniosek do Sądu celem zaopatrzenia go w klauzulę wykonalności. W dniu 5 listopada 2010r. postępowanie to zostało zakończone wobec uwzględnienia wniosku. 23 listopada 2010r. pierwotny wierzyciel wystąpił do komornika sądowego o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postanowieniem z dnia 20 lutego 2013r. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone (...). W dniu 2 grudnia 2014r nowy wierzyciel ( (...) sp. z o.o.) wystąpił do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu na rzecz nowego wierzyciela. Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2015 roku wydanym w sprawie (...) wniosek ten został uwzględniony. W dniu 7 czerwca 2017r wierzyciel (...) sp. z o.o. w W. wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) K. Ł. o wszczęcie egzekucji. Postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie przedłożonego tytułu wykonawczego zostało umorzone postanowieniem z dnia 26 czerwca 2017r ((...)). W dniu 26 czerwca 2018 roku (...) sp. z o.o. wystąpił do Komornika Sądowego M. P. o wszczęcie egzekucji wobec powódki jako dłużnika z jej nieruchomości objętej księgą wieczystą. Postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte pod sygnaturą (...).

W czasie trwania poszczególnych postępowań bieg przedawnienia nie biegł, a pomiędzy poszczególnymi czynnościami podejmowanymi przez wierzycieli nie upłynął termin dłuższy niż 3 lata, a tym samym nie nastąpiło zdarzenie (przedawnienie) wskutek, którego zobowiązanie nie może być egzekwowane.

Mając na uwadze Sąd Okręgowy oddalił powództwo wobec braku spełnienia przesłanek wskazanych w art. 840 §1 pkt 2 k.p.c.

W zakresie w jaki powódka cofnęła pozew, umorzono postępowanie na podstawie art. 355 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją przez pozwaną w części tj. co do pkt II i III wyroku. Powyższemu wyrokowi pozwana zarzuciła:

I.  Naruszenie przepisów prawa procesowego, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj:

1. art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego oraz z przekroczeniem zasady dozwolonej uznaniowości, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegającym na uznaniu, iż poprzednik prawny Pozwanego wystąpił o nadanie klauzuli wykonalności w trybie przepisu art. 788 kpc, podczas gdy z uzasadnienia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wynika, iż przyczyną złożenia tego wniosku było przede wszystkim zagubienie pierwotnej klauzuli wykonalności.

2. art. 232 kpc w zw. z art. 227 kpc poprzez przyjęcie, że Powódka nie wywiązała że umowa cesji zawarta między (...) oraz (...) była czynnością pozorną i z tego też powodu winna być uznana za nieważną, podczas gdy fakt zbycia wierzytelności za kwotę 1 zł oraz reprezentowanie obu spółek przez tą samą osobę świadczy o pozorności niniejszej umowy cesji oraz winno skutkować ustaleniem jej nieważności.

II. Naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 840 § 1 pkt 1kpc, poprzez jego błędną wykładnię, a w konsekwencji oddalenie powództwa z uwagi na nie stwierdzenie przez Sąd przesłanek do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, podczas gdy Sąd prawidłowo ustalił, iż już pierwotna klauzula wykonalności została wydana z przekroczeniem terminu do wystąpienia o jej nadanie.

Wskazując na powyższe zarzuty, na podstawie art. 386 § 1 kpc, powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1.  pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego - aktu notarialnego z dnia 31 października 2008 roku, Rep z\ nr (...) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego (...) w W. z dnia 28 kwietnia 2015 roku, sygn. akt (...);

2.  zasądzenie od Pozwanego (...) S.A. na rzecz Powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje sądowe.

ewentualnie wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Pozwany (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja była bezzasadna i podlegała oddaleniu.

W toku niniejszego postępowania powódka wnosiła o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego – aktu notarialnego z 31 października 2008 roku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego (...)z dnia 28 kwietnia 2015 roku ((...)) - na rzecz (...) sp. z o.o. powołując się na przedawnienie roszczenia, przekroczenie terminu wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności oraz pozorność cesji wierzytelności.

Przepis art. 840 k.p.c. stanowi, że dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli 1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście; 2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane;

Z powyższego wynika, że składając powództwo przeciwegzekucyjne na podstawie art. 840 pkt. 1 k.p.c., dłużnik może opierać się na zarzutach związanych z zaprzeczeniem zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności. Powództwo, o którym mowa w pkt 1 § 1 art. 840 k.p.c. daje dłużnikowi merytoryczną obronę przed możliwą egzekucją, co pozwala odróżnić je od postępowania klauzulowego, ograniczonego do badania jedynie formalnych przesłanek nadania klauzuli wykonalności.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 kwietnia 1985 r. (III CZP 14/85 OSNCP 1985, nr 12, poz. 192) powództwo z pkt 1 § 1 art. 840 k.p.c. umożliwia dłużnikowi merytoryczną obronę przed egzekucją. Uchybienie formalne popełnione przez sąd w toku postępowania co do nadania klauzuli wykonalności (art. 777 pkt 1 k.p.c.) może zatem dłużnik zwalczać w drodze - dostosowanego do tego - zażalenia (art. 795 k.p.c.). Sąd Najwyższy argumentował, iż postępowanie cywilne zakłada, że każdy ze środków prawnych jest niezależny od drugiego. Granice pomiędzy poszczególnymi środkami prawnymi prawa egzekucyjnego wytycza - powodowany złożeniem danego środka - zakres rozpoznania sądu. Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności stanowi fragment postępowania egzekucyjnego, a przynależność do postępowania egzekucyjnego wyłącza możliwość podnoszenia w postępowaniu klauzulowym przez dłużnika zarzutów merytorycznych (art. 804 k.p.c.). Zakres kognicji sądu w postępowaniu o nadanie klauzuli sprowadza się do badania, czy dokument, który ma zaopatrzyć w klauzulę, odpowiada warunkom formalnym tytułu egzekucyjnego (art. 777 k.p.c.) bądź czy zachodzą okoliczności formalne dozwalające na dokonanie w klauzuli wzmianek, o których mowa w art. 788-794 k.p.c. Klauzulę wykonalności wydaną z naruszeniem przepisów prawa egzekucyjnego może dłużnik zwalczać w drodze - dostosowanego do tego - zażalenia (art. 795 k.p.c.). Okoliczność, że w zażaleniu może on wytykać tylko formalne wady tytułu egzekucyjnego, przemawia bowiem za tym, że w postępowaniu spowodowanym wniesieniem powództwa przeciwegzekucyjnego poddał ustawodawca rozpoznaniu sądu wyłącznie zdarzenia wywołujące skutki materialnoprawne. W nauce zwrócono uwagę na to, że jest to termin prawa materialnego, ponieważ ze zdarzeniami (jako ich skutki) prawo materialne łączy powstanie zobowiązań. Oznacza to, że "zdarzeniami" w rozumieniu tego przepisu są wyłącznie zdarzenia leżące u podstawy świadczenia wynikającego z zobowiązania dłużnika objętego tytułem egzekucyjnym lub - w przypadkach z art. 786, 788, 791 k.p.c. - stojące u podstawy klauzuli wykonalności. W drodze tego powództwa zatem można zwalczać również treść tytułu egzekucyjnego nie korzystającego z powagi rzeczy osądzonej lub zawisłości sporu (orz. SN z dnia 19 maja 1961 r. I CR 540/60, PiP 1962, z. 5-6, s. 1089), a tytuły egzekucyjne chronione powagą rzeczy osądzonej lub zawisłością sporu może dłużnik kwestionować jedynie w powołaniu się na zdarzenia, które zaszły po ich powstaniu przed nadaniem tym tytułom klauzuli wykonalności (art. 786, 788, 791 k.p.c.). W nauce przeważa pogląd, że wyodrębniając - dla postępowania klauzulowego - zarzuty formalne wyłączył je ustawodawca z zakresu rozpoznania sądu w postępowaniu spowodowanym wytoczeniem powództwa z pkt 1 § 1 art. 840 k.p.c., i dlatego w tym postępowaniu podlegają badaniu jedynie zdarzenia wywołujące skutki materialnoprawne. Odrzucając pogląd, że na uzasadnienie powództwa z pkt 1 § 1 art. 840 k.p.c. dłużnik może powoływać także wady formalne tytułu egzekucyjnego, "niezależnie od tego, czy zaskarżył postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, chociażby można było w drodze zaskarżenia podnosić te same zarzuty", Sąd Najwyższy zauważył, że wyjątkowy charakter przepisów art. 840 k.p.c. przemawia za ich ścisłą - wyżej przedstawioną - wykładnią. W przeciwnym razie dochodziłoby do rozstrzygania między stronami tej samej kwestii prawnej w kilku postępowaniach sądowych, a to byłoby trudne do pogodzenia zarówno z prawomocnością postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, jak i ze względami na sytuację wierzyciela, który pozostawałby zawsze w niepewności, czy wspomniane postanowienie uzyskało przymiot niewzruszalności, tudzież z zasadami ekonomii procesowej. Z drugiej strony, ścisła wykładnia pkt 1 § 1 art. 840 k.p.c. nie koliduje z zasadą ochrony dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym. Dostateczną ochronę przed uchybieniami procesowymi sądu w postępowaniu klauzulowym zabezpieczył ustawodawca, oddając do dyspozycji dłużnika środek prawny, jakim jest zażalenie. Skoro tak, to żadne względy nie wskazują na zamiar ustawodawcy uprzywilejowania tu dłużnika. Powinny go więc - jak w innych przypadkach postępowania egzekucyjnego - obciążać ujemne skutki zarówno niewykorzystania instytucji zaskarżenia, jak i oddalenia przez sąd odwoławczy wniesionego przezeń zażalenia.

Powyższy pogląd znajduje odzwierciedlenie także w starszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyrok SN z dnia 21 lipca 1972 r., II CR 193/72, OSNC 1973, nr 4, poz. 68; postanowienie SN z dnia 24 sierpnia 1973 r., II PZ 34/73, LEX nr 7295; postanowienie SN z dnia 18 marca 1971 r., I CZ 110/70, LEX nr 6896). Spotkał się on również z aprobatą w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2020 r., V CSK 517/19LEX nr 3221244, II CSKP 598/22, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2022 r. LEX nr 3519580, wyrok Sądu Najwyższego dnia 25 lutego 2022, LEX nr 3405178), jak też znalazł szerokie uznanie w wypowiedziach przedstawicieli doktryny (Szczurek Zbigniew, Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, wyd. III, Piaskowska Olga Maria Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art.506–1217. Tom II, Manowska Małgorzata Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 478-1217, M. Jobska, Zażalenie na postanowienie sądu..., s. 97 i n.; M. Muliński, Nadawanie klauzuli wykonalności aktom notarialnym, „Nowy Przegląd Notarialny” 2002/1, s. 19 i n., H. Mądrzak, Przymusowe zaspokojenie wierzyciela z tytułu długu jednego z małżonków, Warszawa 1977, s. 104–105).

Jak wskazuje się w doktrynie, weryfikacja postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności niewątpliwie zmierza do zakwestionowania tej klauzuli, jednak może nastąpić tylko poprzez wniesienie zażalenia i z powołaniem się na uchybienia proceduralne w toku postępowania klauzulowego. Tymczasem powództwo z art. 840, jako środek merytorycznej obrony dłużnika, pozwala na zakwestionowanie wykonalności tytułu wykonawczego w drodze badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tym tytułem i w konsekwencji musi być oparte na przyczynach materialnoprawnych – podstawach wymienionych w pkt 1–3 omawianego przepisu Andrzej Jakubecki (red.) (Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217). Z powyższym poglądem korespondują także wypowiedzi Tadeusza Wiśniewskiego (red.) (Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom IV. Artykuły 730–1088), że powództwo z art. 840 § 1 pkt 1 może być wniesione niezależnie od tego, czy dłużnik zaskarżył postanowienie o nadanie klauzuli wykonalności. Dłużnik ma prawo bronić się przed egzekucją w toku postępowania co do nadania klauzuli wykonalności (art. 795). Zarzutów tych dłużnik nie będzie mógł podnosić w powództwie przeciwegzekucyjnym przewidzianym w art. 840 § 1 pkt 1, który umożliwia dłużnikowi merytoryczną obronę przed egzekucją. Stanowisko, że nie można podnosić tych samych zarzutów w dwóch odrębnie uregulowanych środkach zaskarżenia.

Przytoczone wyżej stanowisko podziela także Sąd Apelacyjny rozpoznający niniejszą sprawę, aprobując konkluzję Sądu Okręgowego, że ewentualne uchybienia w zakresie dochowania przez wierzyciela terminu na złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wynikającego z treści aktu notarialnego zawierającego oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji w trybie przepisu art. 777 k.p.c. winny być przedmiotem badania w toku postępowania wywołanego zażaleniem na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, nie zaś postępowania o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego na podstawie art. 840 pkt. 1 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy słusznie wskazał, iż powódka w toku niniejszego postępowania nie mogła skutecznie podważać prawidłowości nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu postanowieniem z dnia 5 listopada 2010 roku ze względu na ewentualne uchybienia proceduralne jakie dotyczyły dochowania formalnych przesłanek do uwzględnienia wniosku wierzyciela z dnia 15 grudnia 2009 roku. Rację miał Sąd Okręgowy, że formalne przesłanki do nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności podlegają kontroli na etapie postępowania o nadanie klauzuli wykonalności, więc przekroczenie terminu do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalność winno być objęte zarzutem w ramach ewentualnego środka zaskarżenia skierowanego przeciwko postanowieniu z dnia 5 listopada 2010r ((...)), tymczasem powódka nie zaskarżyła powyższego postanowienia i na jego podstawie prowadzona była egzekucja z nieruchomości.

Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności nadanej postanowieniem Sądu Rejonowego (...) w W. z dnia 28 kwietnia 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt (...) nie mogło więc prowadzić do wzruszenia tytułu wykonawczego wynikającego z nadania klauzuli wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego (...) z dnia 5 listopada 2010r..

W związku z tym za niezasadny należało uznać zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 840 § 1 pkt. 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, iż pierwotna klauzula wykonalności została wydana z przekroczeniem terminu do wystąpienia o jej nadanie.

Chybiony był także zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie wadliwej oceny dowodów, co zdaniem powódki doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego na uznaniu, iż poprzednik prawny pozwanego wystąpił o nadanie klauzuli wykonalności w trybie przepisu art. 788 k.p.c., podczas gdy przyczyną złożenia tego wniosku było przede wszystkim zgubienie pierwotnej klauzuli wykonalności. Biorąc pod uwagę omówiony wyżej przedmiot postępowania o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, wskazywane przez powódkę okoliczności nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Wbrew stanowisku powódki poprzedni tytuł wykonawczy znajdował się w obiegu prawnym, a na jego podstawie Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym (...) prowadził egzekucję w sprawie o sygn. (...). Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., pomimo przywołania tej normy prawa procesowego, w istocie nie odnosił się do materii normowanej przez ten przepis.

Z kolei powódka, oczekując od Sądu badania w niniejszym postępowaniu czy nabywca wierzytelności (...) sp. z o.o. dokonał zapłaty ceny na rzecz (...) sp. z o.o. i czy była to czynność pozorna, nie dostrzega, że jej twierdzenia w tym zakresie powinny być przez nią wykazane, co oznacza potrzebę podjęcia stosownej inicjatywy dowodowej, której jednak powódka zaniechała, wbrew wyraźnej dyspozycji przepisu art. 6 k.c. ale także art. 232 k.p.c. oraz art. 227 k.p.c., których naruszenie powódka niezasadnie zarzuciła Sądowi Okręgowemu.

Należy zauważyć, że całą argumentację w tym zakresie powódka w toku niniejszego postępowania ograniczyła do zwarcia w uzasadnieniu pozwu stwierdzenia, że umowa cesji wierzytelności zawarta między (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. jest umową pozorną, ponieważ powódka nie została poinformowana o zmianie wierzyciela, cena sprzedaży jest rażąco niewspółmierna do wartości wierzytelności, nadto osobami uprawnionymi do reprezentowania obu stron umowy sprzedaży była ta sama osoba, co również wpływa na wiarygodność tej transakcji. Powyższym twierdzeniom nie towarzyszyły żadne wnioski dowodowe, a umowy cesji wierzytelności złożone do załączonych spraw o sygn. (...) i (...) nie były wystarczające do uznania twierdzeń powódki za udowodnione. Z powyższych dokumentów wynikało jedynie, że umową z dnia 29 maja 2012r pierwotny wierzyciel zbył na rzecz (...) sp. z o.o. w W. wierzytelność objętą w/w aktem notarialnym za cenę w wysokości 52 000 zł, by następnie w dniu 7 października 2013r. (...) sp. o.o. w W. zbyła na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. w/w wierzytelność za kwotę 205 000 zł. Z kolei aneksem z dnia 15 stycznia strony ustaliły cenę sprzedaży na kwotę 1 zł. W przypadku drugiej umowy cesji oraz aneksu do niej, kupujący i sprzedający byli reprezentowani przez K. C. (1) działającego odpowiednio jako prezes zarządu i prokurent.

Sąd Apelacyjny w okolicznościach niniejszej sprawy nie znalazł przesłanek do uznania którejkolwiek z umów przelewu za czynność pozorną, a zatem za zawartą w sytuacji gdy oświadczenia woli zostały złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru (art. 83 k.c.). Również powódka nie przytoczyła w stosunku do umów przelewu żadnych okoliczności faktycznych, które mogłyby przemawiać za pozornym charakterem tych czynności. Powoływanie się na obniżenie ceny nabycia wierzytelności aneksem z dnia 15 stycznia 2013 roku z kwoty 205 000 zł na kwotę 1 zł nie podważa przy tym znaczenia i wiarygodności poprzednio dokonanej czynności. Trzeba mieć na względzie, że rozpatrywane tu obniżenie ceny mogło wynikać z różnego rodzaju przesłanek, w tym doświadczanych problemów z egzekucją świadczenia w toku egzekucji, czy też relacjami pomiędzy spółkami zawierającymi umowę. Powódka kwestionując ważność i skuteczność umowy przelewu, a zatem wywodząc z tego korzystne dla siebie skutki prawne, winna zarzuty te udowodnić.

Niezależnie od tego, gdyby cenę przyjętą w aneksie uznać za zaniżoną i nie znajdującą uzasadnienia w realiach postępowania egzekucyjnego, czy też we wzajemnych relacjach pomiędzy podmiotami gospodarczymi zawierającymi umowę, ewentualne wadliwości z tym związane mogły co najwyżej dotyczyć aneksu do umowy, nie zaś samej umowy przelewu, w której cena była ustalona na kwotę 205 000 zł. W efekcie potencjalne wyeliminowanie z obrotu prawnego aneksu z dnia 15 stycznia 2014 roku nie wpływało na ocenę ważności i skuteczności umowy przelewu wierzytelności z dnia 7 października 2013 roku.

Wskazywanej przez powódkę pozorności umowy przelewu nie uzasadniał także fakt reprezentowania obu podmiotów umowy K. C. (1) występującego w roli prokurenta (...) sp. o.o. oraz prezesa zarządu (...) sp. z o.o.. Z faktu tego nie sposób było wysnuć wniosku o pozorności czynności prawnej dokonanej z udziałem K. C. (1).

Jak stanowi przepis art. 108 k.c. pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.

Z powyższego wynika, że kompetencja pełnomocnika do reprezentowania mocodawcy w obrocie prawnym na podstawie i w granicach udzielonego mu umocowania doznaje istotnego ograniczenia, jeśli chodzi o tzw. czynności z samym sobą. Chodzi tutaj o dwojakiego rodzaju sytuacje: 1) kiedy pełnomocnik występuje jednocześnie w imieniu mocodawcy oraz jako druga strona czynności prawnej – jest to czynność „z samym sobą” w znaczeniu ścisłym;2) kiedy pełnomocnik reprezentuje w tym charakterze obie strony lub ewentualnie wiele stron czynności prawnej – w tym wypadku zachodzi tzw. podwójne pełnomocnictwo.

Przepis ten ustanawia jednak wyraźnie dwa wyjątki od zakazu dokonania czynności „z samym sobą” w postaci zgody mocodawcy na dokonanie czynności przez pełnomocnika oraz wyłączenia możliwości naruszenia interesów mocodawcy ze względu na treść czynności.

Powyższa norma przez analogię ma zastosowanie również wtedy, gdy ta sama osoba działa z jednej strony jako organ osoby prawnej, zaś z drugiej strony – we własnym imieniu i na swoją rzecz (por. uchwały SN: z 30.05.1990 r., III CZP 8/90, OSNCP 1990/10–11, poz. 124; OG 1991/1, poz. 1 z komentarzem J. Brola; PiZS 1991/1, s. 53, z glosą B. Ziemianina; PiP 1991/4, s. 113, z glosą E. Skowrońskiej; z 5.07.1991 r., I PZP 25/91, OSNP 1992/2, poz. 31; wyroki SN: z 9.03.1993 r., I CR 3/93, OSNC 1993/9, poz. 165; z 23.03.1999 r., II CKN 24/98, OSNC 1999/11, poz. 187; OSP 1999/12, poz. 219, z glosą I.B. Miki; PPH 2000/6, s. 42, z glosą M. Litwińskiej; M.Pr. 2000/4, s. 231, z glosą T. Gregorczuk i T. Mróz; PS 2000/7–8, s. 150, z glosą J.P. Naworskiego; PS 2000/7–8, s. 168, z glosą P. Drapały; PS 2000/9, s. 128, z glosą Z. Kuniewicza; Pr.Sp. 2001/1, s. 54, z glosą K. Rudnickiego; PiP 2000/7, s. 103, z glosą A. Ambroziewicza; z 10.11.2005 r., V CK 332/05, LEX nr 558619; wyrok SN z 5.12.2007 r., I CNP 41/07, OSNC-ZD 2008/C, poz. 92; Rejent 2009/5).

W okolicznościach niniejszej sprawy K. C. (1) nie był drugą stroną umowy, lecz występował w charakterze reprezentanta osób prawnych, przy czym przepis art. 109 k.c. mógł znaleźć odpowiednie zastosowanie. Tym niemniej powódka nie wykazała, że zakres jego umocowania jako prokurenta nie pozwalał na dokonanie tego rodzaju czynności prawnej.

Z kolei rozważając skutek zawarcia umowy przez stronę, w imieniu której występuje pełnomocnik przekraczający ograniczenie wynikające z przywołanego przepisu (falsus procurator), należałoby opowiedzieć się za sankcją bezskuteczności zawieszonej na podstawie art. 103 i 104 k.c. (Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 2 (art. 56–125), J. Fabian, Pełnomocnictwo, s. 83; M. Soczyński, Wygaśnięcie..., s. 134; A. Kidyba, Zakaz dokonywania, s. 56; M. Piekarski [w:] Kodeks cywilny..., red. Z. Resich i in., s. 253; B. Gawlik [w:] System prawa cywilnego, t. 1, red. S. Grzybowski, s. 270–271; J. Strzebinczyk [w:] Kodeks cywilny..., red. E. Gniewek, P. Machnikowski, 2016, s. 260, nb 5; P. Sobolewski [w:] Kodeks cywilny..., t. 1, red. K. Osajda, s. 747, nt 3; L. Moskwa, P. Moskwa, [w:] Kodeks cywilny..., t. 1, red. M. Gutowski, 2019, s. 695, nb 5; M. Pazdan [w:] Kodeks cywilny..., t. 1, red. K. Pietrzykowski, 2018, s. 453, nb 5; M. Saczywko, Zakaz dokonywania..., s. 57).

Czynność zdziałana w takich warunkach jest zatem czynnością niezupełną i może być potwierdzona przez mocodawcę.

Mając to wszystko na uwadze, argumentację powódki należało uznać za nazbyt skąpą dla przyjęcia, że pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. nie doszło do skutecznego przeniesienia wierzytelności przysługującej zbywcy wobec D. M.. Powódka nie zgłosiła przy tym żadnych zarzutów w odniesieniu do ostatniej chronologicznie umowy przelewu wierzytelności zwartej pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) spółka akcyjna.

Tym samym powódka nie wykazała by spełnione zostały przesłanki wymienione w art. 840 pkt. 1 i 2 k.p.c.

Należy wskazać, że roszczenie pozwanego wierzyciela nie mogło być uznane za przedawnione wobec powódki. W tej mierze w pełni prawidłowe były ustalenia Sądu Okręgowego na temat kolejno podejmowanych czynności, których charakter pozwał na kwalifikowanie ich do czynności, które powodują przerwanie biegu przedawnienia zgodnie z art. 123 k.c.. Sąd Apelacyjny przyjmuje te ustalenia za własne, zgadzając się także z przytoczoną argumentacja prawną, której powódka nie podważała w swej apelacji.

Podkreślenia wymaga, że do czynności przerywających bieg przedawnienia należą wniosek o nadanie klauzuli wykonalności (wyrok SN z 17.12.2004 r., II CK 276/04, LEX nr 284135; wyrok SN z 12.01.2012 r., II CSK 203/11, OSP 2014/6, poz. 60, z glosą A. Sadzy; wyrok SN z 23.11.2011 r., IV CSK 156/11, OSNC-ZD 2013/A, poz. 7; uchwała SN z 16.01.2004 r., III CZP 101/03, OSNC 2005/4, poz. 58, z glosami A. Biel, M.Pr. 2005/16, s. 812; K. Danielczyka, M.Pr. 2006/7 s. 387; Ł. Karczyńskiego, M.Pr. 2006/8, s. 442; P. Brzezińskiego, M.Pr. 2006/11, s. 610; Z. Woźniaka, OSP 2007/9, poz. 106; z omówieniem Z. Strusa, Palestra 2004/3–4, s. 243), jak również wniosek o wszczęcie egzekucji (art. 796 k.p.c.).

Podejmowanie tego rodzaju działań przez kolejnych wierzycieli zapobiegło przedawnieniu roszczenia wobec powódki jako dłużnika, który poddał się egzekucji wprost z treści aktu notarialnego, ustanawiając jednocześnie hipotekę na należącym do niej udziale, wobec czego powództwo inicjujące niniejsze postępowanie nie znajdowało podstaw faktycznych ani prawnych, zaś apelacja powódki jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 k.p.c.

Katarzyna Jakubowska-Pogorzelska