Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia (del.) Adam Jaworski

Protokolant: Klaudia Rak

po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – (...)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 12 lipca 2023 r., sygn. akt III C 303/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że:

a)  utrzymuje w mocy wyrok zaoczny wydany przez Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 21 sierpnia 2020 r. (sygn. akt III C 303/20)

b)  zasądza od pozwanego (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K. na rzecz powoda Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP dalszą kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K. na rzecz powoda Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP kwotę 7200 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się punktu trzeciego wyroku do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 19 132 zł (dziewiętnaście tysięcy sto trzydzieści dwa złote) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, od których powód był zwolniony.

Adam Jaworski

Sygn. akt I ACa 2886/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 stycznia 2020 roku powód Skarb Państwa – (...) wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakazanie pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K., aby zapłacił na rzecz powoda kwotę 382.626,95 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od 3 lipca 2018 roku do dnia zapłaty, a ponadto kwotę 174,46 złotych tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Powód wniósł także o zasądzenie na rzecz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwoty 7.200 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. W przypadku, gdyby Sąd nie znalazł podstaw do wydania nakazu zapłaty, powód wniósł o rozpoznanie sprawy w zwykłym trybie.

Wyrokiem zaocznym z dnia 21 sierpnia 2020 roku Sąd zasądził od pozwanej spółki (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) kwotę 382.626,95 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 3 lipca 2018 r. do dnia zapłaty (pkt 1); zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) kwotę 174,46 zł tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności (pkt 2); zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K., w tym na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) kwotę 19,149 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku zaocznego do dnia zapłaty według norm przepisanych (pkt 3) ; wyrokowi w pkt 1 i 2 nadał rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 4).

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł sprzeciw od powyższego wyroku zaocznego wydanego w niniejszej sprawie. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, jak również zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych, według norm przepisanych.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 lipca 2023 r. (sygn. akt III C 303/20) Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł następująco:

1.  uchyla wyrok zaoczny Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2020 roku w sprawie o sygn. akt III C 303/20;

2.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 382.626,95 zł (trzysta osiemdziesiąt dwa tysiące sześćset dwadzieścia sześć złotych i 95/100) od dnia 3 lipca 2018 r. do 18 stycznia 2021;

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4.  nakazuje Skarbu Państwa – (...) zwrot na rzecz (...) S.A. z siedzibą w K. kwoty 25 496,57 zł. (dwadzieścia pięć tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt sześć złotych, 57 groszy) zapłaconej powodowi przez pozwanego w dniu 18 stycznia 2021 r w wykonaniu wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2020 roku w sprawie o sygn. akt III C 303/20;

5.  w pozostałym zakresie oddala wniosek (...) S.A. z siedzibą w K. o zwrot na jego rzecz kwoty zapłaconej Skarbowi Państwa – (...) w dniu 18 stycznia 2021 r. w wykonaniu wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2020 roku w sprawie o sygn. akt III C 303/20;

6.  zasądza od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 10.800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych zero groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

7.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 19,149 zł (dziewiętnaście tysięcy sto czterdzieści dziewięć złotych) tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powód był zwolniony.

Podstawą tego wyroku były następujące ustalenia faktyczne i ich prawna ocena.

W dniu 29 listopada 2013 roku pomiędzy powodem Skarbem Państwa – (...) a pozwanym (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K. zostało zawarte Porozumienie. W Porozumieniu strony zadeklarowały, że powód ustanowi na rzecz pozwanego odpłatne służebności przesyłu dla linii elektroenergetycznych. Ponadto strony Porozumienia uzgodniły i przyjęły do stosowania wzór „Umowy o ustanowienie służebności przesyłu”.

W § 6 ust. 3 wzoru umowy wskazano, że Nadleśnictwo w terminie do dnia 31 maja każdego roku przekazywać będzie spółce (...) S.A. oświadczenie Nadleśniczego, zawierające sposób obliczenia wynagrodzenia wraz ze wskazaniem jego wysokości, a na żądanie Spółki, dokumenty źródłowe, stanowiące podstawę opodatkowania. W myśl ust. 4, w przypadku gdy właściwy organ podatkowy wyda decyzję administracyjną, od której przysługują zwyczajne środki odwoławcze, obciążającą Nadleśnictwo inną wartością podatku, wraz z odsetkami za zwłokę, Nadleśnictwo poinformuje spółkę o tym fakcie niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 7 dni od daty jej doręczenia. Wraz z informacją Nadleśnictwo przekaże Spółce potwierdzoną przez Nadleśniczego Nadleśnictwa za zgodność z oryginałem kopię decyzji zmieniającej wartość podatku. Zgodnie z ust. 5, w przypadku wydania przez organ podatkowy decyzji ostatecznej lub objętej rygorem natychmiastowej wykonalności, zmieniającej wysokość zapłaconego podatku od gruntów, przez które przebiegają linie elektroenergetyczne, będące własnością spółki, spółka zobowiązuje się do wyrównania Nadleśnictwo kwoty zapłaconego podatku. Zgodnie z ust. 6, spółka zapłaci kwotę zapłaconego podatku na podstawie faktury VAT wystawionej przez Nadleśnictwo i doręczonej Spółce. Nadleśnictwo jest zobowiązane do załączenia, potwierdzonej przez nadleśniczego za zgodność z oryginałem kopii decyzji oraz potwierdzenia dokonania przelewu bankowego dotyczącego zapłaty podatku. W ust. 8 Nadleśniczy Nadleśnictwa oświadczył, że określone w ust. 1 powyżej wynagrodzenie jest ustalone w sposób zgodny z wymogiem określonym w art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach oraz, że zaspokaja w całości roszczenia wobec spółki związane z wykonywaniem służebności.

W wykonaniu postanowień Porozumienia z dnia 29 listopada 2013 roku powód ustanowił na rzecz pozwanego odpłatną służebność przesyłu na nieruchomościach szczegółowo opisanych w zawartej w formie aktu notarialnego umowie ustanowienia służebności przesyłu z dnia 29 sierpnia 2014 roku (§ 1 umowy).

Na mocy powyższej umowy, powód ustanowił na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa D., szczegółowo opisanych w § 1 umowy, odpłatą służebność przesyłu, polegającą m. in. na prawie utrzymywania linii wysokiego napięcia w celu przesyłania energii elektrycznej oraz prowadzenia jej eksploatacji.

Z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, powodowi należne miało być wynagrodzenie. W § 6 ust. 1 umowy wskazano, że (...) S.A. z siedzibą w K. zobowiązana jest do zapłaty na rzecz Skarbu Państwa – (...) wynagrodzenia, obliczanego corocznie, w wysokości odpowiadającej wartości podatków ponoszonych przez Nadleśnictwo D., od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z wykonywaniem prawa służebności przesyłu (ustanowionego w § 4 aktu notarialnego). Wynagrodzenie miało być płatne za każdy rok, począwszy od roku 2015, w terminie do dnia 30 czerwca. Wynagrodzenie miało być płatne na podstawie faktury VAT, wystawionej przez Nadleśnictwo D. i doręczonej spółce w terminie do dnia 9 czerwca każdego roku, począwszy od 2015 roku. W przypadku doręczenia spółce faktury w terminie późniejszym, odpowiedniemu przesunięciu ulega termin płatności faktury. Do ustalonego wynagrodzenia zostać miał doliczony podatek od towarów i usług w wysokości obowiązującej w dniu wystawienia faktury VAT, zgodnie zobowiązującymi przepisami w tym zakresie.

Do 2017 roku powód deklarował od powierzchni Pasa Służebności Przesyłu podatek rolny bądź leśny, a pozwany uiszczał na rzecz powoda wynagrodzenie z tytułu służebności przesyłu w kwocie odpowiadającej zadeklarowanej kwocie podatku. Organy podatkowe zakwestionowały jednak rodzaj odprowadzanego podatku. Postępowania dotyczące rodzaju podatku, jaki powinien być uiszczany, toczyły się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. W konsekwencji, z uwagi na kształtującą się linię orzeczniczą Naczelnego Sądu Administracyjnego, powód za rok 2018 zadeklarował już podatek od nieruchomości, a nie podatek leśny. Podatek ten został przez powoda uiszczony i wykazany w całości w fakturze wystawionej na rzecz pozwanej spółki.

W piśmie z dnia 21 maja 2018 roku Nadleśnictwo D. poinformowało pozwanego, że w roku 2018 poniesie koszty z tytułu podatku od nieruchomości (grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków) od części nieruchomości objętych służebnością przesyłu w kwocie 312.686,00 złotych. Następnie powód wystawił i doręczył pozwanemu fakturę obejmującą wynagrodzenie z tytułu służebności przesyłu w kwocie odpowiadającej zadeklarowanemu podatkowi od nieruchomości od powierzchni Pasa Służebności Przesyłu za sporny okres (w kwocie 384.603,66 złotych brutto). Faktura została odebrana w dniu 11 czerwca 2018 roku. Pozwany odmówił uiszczenia wynagrodzenia z tytułu służebności w kwocie odpowiadającej zadeklarowanemu podatkowi. Strony prowadziły między sobą korespondencję w zakresie wysokości należnego wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu za rok 2018 r. Pozwany konsekwentnie stał na stanowisku, że powód winien zadeklarować od powierzchni pasa służebności przesyłu podatek leśny, względnie rolny, a następnie obciążyć pozwanego wynagrodzeniem z tytułu służebności przesyłu w kwocie odpowiadającej zadeklarowanemu podatkowi leśnemu/ rolnemu. Strony nie doszły do porozumienia. Pozwany zaś uiścił tytułem wynagrodzenia kwotę 1976,71 zł. tj. kwotę która odpowiadałaby kwocie odprowadzonego podatku od powierzchni pasa służebności przesyłu, gdyby powód za 2018 r. zadeklarował od jego powierzchni podatek leśny/rolny.

W piśmie z dnia 27 czerwca 2018 roku, pozwany poinformował powoda, że stawki podatkowe wskazane w oświadczeniu, nie są zgodne ze stawkami przypisanymi do klasyfikacji gruntów określonych w łączącej strony umowie o ustanowienie służebności przesyłu. Pozwany zaznaczył, że wykazy gruntów stanowiące załącznik do aktu notarialnego zawierają zestawienia powierzchni przypisanej do danego użytku – na podstawie wypisów z ewidencji gruntów.

Pismem z dnia 9 lipca 2018 roku Nadleśnictwo D. wezwało pozwanego do zapłaty kwoty w wysokości 382.626,95 złotych – z tytułu wynagrodzenia za służebność przesyłu za rok 2018. Nadleśnictwo poinformowało także pozwanego, że nie widzi podstaw do dokonania korekty faktury. Pozwany zakwestionował powyższe wezwanie do zapłaty w piśmie z dnia 23 lipca 2018 roku.

Wyrokiem zaocznym z dnia 21 sierpnia 2020 roku Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od pozwanej spółki (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) kwotę 382.626,95 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 3 lipca 2018 r. do dnia zapłaty (pkt 1); zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) kwotę 174,46 zł tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności (pkt 2); zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K., w tym na rzecz powoda Skarbu Państwa - (...) kwotę 19,149 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku zaocznego do dnia zapłaty według norm przepisanych (pkt 3) ; wyrokowi w pkt 1 i 2 nadał rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 4).

W toku postępowania w dniu 18 stycznia 2021 r. Pozwany dokonał na rzecz powoda płatności w wysokości 480 604 zł. z zastrzeżeniem jej zwrotu na wypadek prawomocnego oddalenia powództwa. Na powyższą kwotę składały się następujące pozycje: 382 626,93 zł. z tytułu należności głównej 97 802,59 zł. tytułem odsetek handlowych od dnia 3 lipca 2018 r. do dnia zapłaty, 174,46 zł. tytułem rekompensaty za poniesione koszty odzyskiwania należności.

Odsetki ustawowe naliczane w oparciu o przepis art. 481 kc ostatecznie uwzględnione w wyroku naliczane od kwoty 382 626,93 zł. od dnia 3 lipca 2018 r. do dnia 18 stycznia 2021 r. odpowiadają kwocie 64 155,54 zł.

Ustalenia stanu faktycznego zostały poczynione przez Sąd na podstawie dokumentów, zgromadzonych w aktach sprawy, których prawdziwość i autentyczność nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd oparł się ponadto na dokumentach złożonych w kserokopiach, gdyż nie kwestionowała ich żadna ze stron niniejszego postępowania, a zatem zbędne było żądanie dołączenia ich w formie oryginału.

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny również na podstawie pisemnych zeznań świadków: T. K. oraz M. Ś., pracowników strony powodowej. Zeznania świadków Sąd ocenił jako wiarygodne – były one logiczne, jak również komplementarne z pozostałym materiałem dowodowym. W szczególności, zeznania świadków potwierdzały cel, jakiemu miało służyć ustalane przez strony wynagrodzenie i w jaki sposób miało być ono wyliczane.

Dokonując oceny prawnej Sąd Okregowy stwierdził, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części. Mając na uwadze dokonanie przez stronę pozwaną w toku rozprawy płatności w wysokości 480 604 zł. z zastrzeżeniem jej zwrotu na wypadek prawomocnego oddalenia powództwa tym samym jak również konieczność zweryfikowania zasadzonego w wyroku zaocznym roszczenia odsetkowego Sąd w pkt 1 wyroku uchylił wyrok zaoczny.

Na gruncie niniejszej sprawy, pomiędzy stronami, bezsporny był fakt zawarcia Porozumienia z dnia 29 listopada 2013 roku, jak również okoliczność, że w wykonaniu postanowień Porozumienia powód ustanowił na rzecz pozwanego odpłatną służebność przesyłu na nieruchomościach szczegółowo opisanych w zawartej umowie ustanowienia służebności przesyłu z dnia 29 sierpnia 2014 roku.

Sporne było natomiast to, jak rozumieć w szczególności § 6 ust. 1 łączącej strony umowy w którym to wskazano, że (...) S.A. z siedzibą w K. zobowiązana jest do zapłaty na rzecz Skarbu Państwa – (...) wynagrodzenia, obliczanego corocznie, w wysokości odpowiadającej wartości podatków ponoszonych przez Nadleśnictwo D., od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z wykonywaniem prawa służebności przesyłu. A tym samym, czy powód może żądać od pozwanej wynagrodzenia za korzystanie ze służebności przesyłu w wysokości zapłaconego podatku od nieruchomości za 2018 r.

Zdaniem Sądu I instancji, nie ulega wątpliwości, że postanowienie umowy z dnia 29 sierpnia 2014 roku (§ 6 ust. 1), stanowi odzwierciedlenie obowiązujących w tym względzie przepisów prawnych. I tak, zgodnie z art. 39a ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. (przepis obowiązujący od dnia 3 marca 2011 roku), nadleśniczy może za zgodą dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych obciążyć, za wynagrodzeniem, nieruchomości pozostające w zarządzie Lasów Państwowych służebnością drogową lub służebnością przesyłu, z uwzględnieniem zasad gospodarki leśnej. Wynagrodzenie to stanowi własny przychód Lasów Państwowych (ust. 1). Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością (ust. 2).

Również w § 6 ust. 8 wzoru umowy, który zgodnie przyjęły strony, Nadleśniczy Nadleśnictwa oświadczył, że określone w ust. 1 powyżej wynagrodzenie jest ustalone w sposób zgodny z wymogiem określonym w art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach oraz, że zaspokaja w całości roszczenia wobec spółki związane z wykonywaniem służebności.

Zdaniem Sądu, z powołanego wyżej postanowienia umowy o ustanowieniu służebności przesyłu jednoznacznie wynika, że wysokość należnego powodowi wynagrodzenia miała odpowiadać wysokości rzeczywiście poniesionych przez stronę powodową podatków, która to wysokość miała być powiększona o podatek VAT. Świadczy o tym również wyraźne odwołanie się postanowień umownych do cytowanej wyżej regulacji ustawowej (art. 39a ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r.). W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że strony miały zamiar powiązać wysokość wynagrodzenia z wysokością podatku rzeczywiście poniesionego przez powoda. Podkreślić przy tym należy, że z brzmienia art. 39a powyższej ustawy wynika, że celem ustawodawcy było wyłączenie swobody ustalania tego wynagrodzenia swobodnie przez strony. Gdyby więc strony rzeczywiście chciały ustalić to wynagrodzenie w wysokości wynikającej z niższej stawki podatkowej, niż rzeczywiście ponoszona przez powoda, takie ich działanie należałoby zakwalifikować jako działanie contra legem. Nie należy zapominać, że unormowanie zawarte w powoływanym przepisie ma na celu zapewnienie stosowanej rekompensaty finansowej jednostkom organizacyjnym Lasów Państwowych, jako podatnikom podatku od nieruchomości, w wysokości niezależnej od treści obowiązującej umowy, na co wskazuje zwrot legislacyjny "ustala się w wysokości". Ma ono zatem gwarantować podatnikowi środki na zapłatę danin i nie stwarza żadnych możliwości do niedozwolonego modyfikowania treści obowiązku podatkowego oraz podmiotu obarczonego obowiązkiem zapłaty podatku od nieruchomości (vide: uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 2019 roku, sygn. akt II FPS 3/19).

Podkreślić należy ponadto, że w treści umowy zawartej pomiędzy stronami nie został na powoda nałożony obowiązek deklarowania podatku od nieruchomości, wskazanych w § 1 umowy, jako podatku leśnego. Mając na względzie bezwzględnie obowiązujący charakter art. 39a ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r., nie można również przyjąć jak usiłuje tego dowieść strona pozwana, że powód miał obowiązek uzgodnienia z nią stawki podatkowej przed złożeniem deklaracji podatkowej i wystawieniem pozwanemu faktury VAT. Wysokość tych obciążeń nie podlega bowiem, o czym była już mowa powyżej uzgodnieniom przez strony stosunków cywilnoprawnych, a wynika z przepisów prawa i interpretacji tych przepisów dokonywanych przez sądy administracyjne, tym bardziej nie można jej ustalać na drodze wykładni oświadczeń woli (art. 65 k.c.).

Sąd I instancji wskazał, że odnośnie do kwestii – w jakiej wysokości powód powinien uiścić podatek – ukształtowała się już linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wspomniana linia orzecznicza została zapoczątkowana wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 lutego 2016 roku (sygn. akt II FSK 231/15), w którym wyjaśnione zostało, że sam fakt posiadania gruntów leśnych przez zakłady energetyczne pod działalność gospodarczą – (przez grunty poprowadzone są linie energetyczne celem przesyłu energii elektrycznej) - przesądza o ich klasyfikacji do najwyższej stawki podatkowej podatku od nieruchomości.

Żądanie przez powoda zapłaty od strony pozwanej kwoty 382 626,95 zł było zatem w pełni zasadne.

Biorąc jednakże pod uwagę, że w toku rozprawy tj. w dniu 18 stycznia 2021 strona pozwana dokonała płatności na rzecz powoda w wysokości 480 604 zł. z Sąd uchylił wyrok zaoczny. Roszczenie powoda zostało już bowiem zaspokojone. Utrzymywanie w mocy pkt 1 wyroku zaocznego oznaczałoby, że powód mógłby w przyszłości ponownie ubiegać się o wydanie tytułu wykonawczego w tym zakresie, co nie powinno mieć miejsca.

Sąd Okręgowy wskazał również, że ponownej weryfikacji wymagało dochodzone przez powoda roszczenie odsetkowe.

Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, transakcją handlową jest umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

W ocenie Sądu I instancji na gruncie niniejszej sprawy, do relacji pomiędzy stronami, nie mogła znaleźć zastosowania ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Przedmiot świadczenia, stanowiący podstawę roszczenia powoda – choć ma charakter świadczenia pieniężnego – nie stanowi odpłatnej dostawy towaru, ani odpłatnego świadczenia usług. W niniejszej sprawie bowiem przedmiotem sporu jest wysokość opłaty za 2018 rok z tytułu służebności przesyłu. Należność objęta fakturą wystawioną przez powoda nie stanowiła więc wynagrodzenia za wykonanie usługi, czy dostarczenie towarów, lecz wynagrodzenie uregulowane ustawowo w art. 39a ust. 2 ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. za udostępnienie gruntu w ramach ograniczonego prawa rzeczowego. Świadczenie to nie mieści się w zakresie definicji z art. 4 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Powodowało to, że powód nie mógł również w konsekwencji żądać kwoty 174,46 złotych tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. W rezultacie, Sąd I instancji uchylił wyrok zaoczny co do pkt 3 wyroku, w którym Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda powyższą kwotę.

Wobec powyższego Sąd Okregowy orzekł o odsetkach na podstawie art. 481 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (§ 1). Mając na uwadze dokonanie przez pozwaną płatności na rzecz powoda w toku rozprawy z zastrzeżeniem jej zwrotu na wypadek prawomocnego oddalenia powództwa, Sąd Okręgowy uwzględnił, że kwota odsetek uiszczona przez pozwanego za okres od 3 lipca 2018 r. do 18 stycznia 2021 r. (data dokonania płatności) naliczanych w oparciu o ustawę z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych odpowiada kwocie 89 652,11 zł. Tymczasem odsetki ustawowe naliczane w oparciu o przepis art. 481 kc ostatecznie uwzględnione w wyroku odpowiadają kwocie 64 155,54 zł. Nadpłata dokonana przez pozwanego w wysokości 25 496,57 zł. (89 652,11 -64 155,54) podlegała zatem na podstawie art. 415 k.p.c. zwrotowi na jego rzecz (co odpowiada pkt 4 wyroku).

Sąd wskazał, że oddaleniu podlegało natomiast żądanie pozwanej o zwrot na jej rzecz pozostałej części kwoty zapłaconej Skarbowi Państwa – (...) w dniu 18 stycznia 2021 r. (ponad kwotę 25 496,57 zł.) w wykonaniu wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w Warszawie. Roszczenie powoda, o czym była mowa we wcześniejszej części uzasadnienia zasługiwało bowiem w przeważającej części na uwzględnienie, poza żądaniem odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od 3 lipca 2018 roku do dnia zapłaty (pkt 5 wyroku).

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

Apelację od tego wyroku złożyła strona powodowa, reprezentowana przez Prokuratorię Generalną RP, zaskarżając wyrok w części, co do punktów 1,2,3,4 i 6. Skarżący zarzucił naruszenie prawa procesowego, a to:

- art. 347 k.p.c. przez uchylenie wyroku zaocznego i jednoczesne oddalenie powództwa, pomimo dokonania przez pozwanego spłaty z zastrzeżeniem zwrotu na wypadek oddalenia powództwa w sytuacji, gdy Sąd uznał zasadność powództwa, czym doprowadzono do odpadnięcia podstawy dokonanego świadczenia, przez jego nieusankcjonowanie wyrokiem „ocznym”;

- art. 233 § 1 k.p.c. przez ustalenie na podstawie potwierdzenia przelewu z 18 stycznia 2021 r. oraz korespondencji stron, że doszło do zaspokojenia roszczenia, w celu uniknięcia przymusu oraz z zastrzeżeniem zwrotu na wypadek prawomocnego oddalenia powództwa;

- art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 108 w związku z art. 99 k.p.c. w związku z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie przez zasądzenie zaniżonej kwoty zastępstwa procesowego.

Skarżący zarzucił również naruszenia prawa materialnego, a to:

- art. 65 ¹ k.c. przez błędną wykładnię oświadczenia woli pozwanego w wysłanego powodowi przez błędną wykładnię oświadczenia woli odzwierciedlonego w wysłanej powodowi wiadomości e-mail, poprzez uznanie, że intencją pozwanego było definitywne zaspokojenie świadczenia, podczas gdy pozwany zaznaczył, że jego intencją było świadczenie w wykonaniu wyroku zaocznego z zastrzeżeniem zwrotu na wypadek prawomocnego oddalenia powództwa, na co wskazywał również kontekst w postaci wysokości zapłaconej kwoty łącznej równej sumie kwot objętych rygorem natychmiastowej wykonalności;

- art. 7 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 1 i 3 oraz art. 4 pkt 1 ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1790 ze zm.) przez ich niezastosowanie oraz art. 481 k.c. przez jego nieprawidłowe zastosowanie, to jest zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie zamiast dochodzonych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez utrzymanie w mocy wyroku zaocznego w pkt 1, 2 i 4, uchylenie tego wyroku w punkcie 3 oraz zasądzenie zwrotu kosztów według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów.

Sąd Apelacyjny uważa za konieczne wyjaśnić, że mimo wydania przez Ministra Sprawiedliwości decyzji o odwołaniu z delegacji sędziego – referenta do Sądu Apelacyjnego w Warszawie (co jest faktem powszechnie znanym), Sąd kontynuował rozpoznanie sprawy w dotychczasowym składzie na podstawie art. 47b § 4 u.s.p. Sędzia – referent nie został bowiem zwolniony z obowiązku zakończenia niniejszej sprawy. Ubocznie należy również wskazać, że postanowieniem tymczasowym TK z 22 maja 2024 r. (Ts 64/24) wstrzymano wykonanie decyzji Ministra Sprawiedliwości o odwołaniu sędziego – referenta z delegacji do MS.

Sąd Apelacyjny podzielił i przyjął jako własne ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił, że zapłata została dokonana z zastrzeżeniem zwrotu nie wynikała bezpośrednio z potwierdzenia przelewu (k. 581), ale z treści pisma pozwanego, przy którym to potwierdzenie złożono i w którym złożono jednocześnie wniosek restytucyjny. W treści wiadomości e-mail, w odpowiedzi na prośbę księgowej nadleśnictwa D. o sprecyzowanie charakteru wpłaty, pracownik (...) S.A. wskazał, iż (...) S.A. złożyła środki odwoławcze od niżej wskazana wyroku. W przypadku uwzględnienia argumentacji (...) S.A. konieczny będzie zwrot przelanych środków” ( dowód: korespondencja e-mail - k. 619-619v).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie, o czym przekonują następujące argumenty.

Rozważania należy rozpocząć od zwrócenia uwagi na specyfikę niniejszej sprawy, w której rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest dla pozwanego korzystne, chociaż Sąd ten dokonał negatywnej dla strony pozwanej oceny prawnej, przyjmując za podstawę oddalenia powództwa co do należności głównej wyłącznie fakt spełnienia świadczenia. Stronie pozwanej nie przysługiwał środek zaskarżenia od uzasadnienia wyroku (por. postanowienia SN z 23 maja 2024 r., I CSK 4351/22 oraz z 13 maja 2022 r., II CSKP 413/22 i powołane tam dalsze orzecznictwo). Oznacza to, że strona pozwana – chcąc podważyć ocenę prawną Sądu I instancji – mogła i powinna przedstawić w odpowiedzi na apelację argumenty przemawiające za tym, że roszczenie strony powodowej w rzeczywistości nie istniało. Odpowiedź na apelację nie zawiera jednak takiej argumentacji, skupiając się jedynie na wykazywaniu niezasadności zarzutów apelacyjnych. Można zatem przyjąć, że strona pozwana przed Sądem II instancji nie kwestionowała już oceny prawnej Sądu Okręgowego. Sąd Apelacyjny – weryfikując z urzędu prawidłowość zastosowania prawa materialnego – również uznał za prawidłowe i przekonujące wywody Sądu Okręgowego, które wykazały, że powództwo w chwili jego wytoczenia było uzasadnione (str. 9-13 uzasadnienia zaskarżonego wyroku – k. 801-805). Dlatego wystarczające będzie stwierdzenie, że Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje tę część oceny prawnej Sądu I instancji za podstawę swojego rozstrzygnięcia (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.).

Przechodząc wprost do zarzutów apelacyjnych Sąd Apelacyjny wskazuje, że zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. o tyle nie był trafny, że Sąd Okręgowy nie odmówił wiary ani mocy dowodowej dokumentowi potwierdzenia przelewu (k. 581), a co więcej – prawidłowo na jego podstawie ustalił, że pozwany zapłacił kwoty objęte wyrokiem zaocznym „z zastrzeżeniem jej zwrotu na wypadek prawomocnego oddalenia powództwa” (k. 581 i 619). Ocena dowodów została więc dokonana przez Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy, chociaż zupełnie inną kwestia jest prawidłowość wydanego w jej następstwie rozstrzygnięcia.

Nie można bowiem odmówić słuszności zarzutom naruszenia art. 347 k.p.c. i częściowo art. 65 ¹k.c., za pomocą których strona powodowa trafnie kwestionuje prawidłowość uchylenia wyroku zaocznego i oddalenia powództwa.

W przypadku dokonania zapłaty w toku procesu należy rozróżnić dwie sytuacje. Pierwsza ma miejsce wtedy, gdy pozwany spełnia świadczenie w toku procesu z wolą zaspokojenia roszczenia powoda. Wówczas dochodzi do wygaśnięcia roszczenia powoda na skutek spełnienia świadczenia, co oznacza, że jeżeli powód nie cofnie pozwu, powództwo podlega oddaleniu z powodu odpadnięcia podstawy materialnoprawnej żądania (zob. uchwałę SN z 26 lutego 2014 r., III CZP 119/13 i powołane tam orzecznictwo). Druga sytuacja ma miejsce wtedy, gdy pozwany kwestionuje roszczenie, ale spełnia świadczenie w celu uniknięcia przymusu egzekucyjnego. Sąd Apelacyjny podziela pogląd Sądu Najwyższego, że „Jeżeli świadczenie ze strony pozwanego nie jest następstwem uznania żądania pozwu, spór wymaga merytorycznego rozstrzygnięcia” (wyrok SN z 26 listopada 2002 r., I PKN 558/01). Jak wskazano w orzecznictwie: „Nie każde zachowanie dłużnika, odpowiadające treści zobowiązania, musi być uznane za spełnienie świadczenia skutkujące zaspokojeniem wierzyciela i wygaśnięciem roszczenia (…) trzeba przyjąć, że gdy pozwany kwestionuje roszczenie w postępowaniu rozpoznawczym, a świadczenie zostaje przymusowo wyegzekwowane, wbrew jego woli, z perspektywy toczącego się procesu nie dochodzi do zaspokojenia powoda. Pozwany nie świadczy wtedy w celu definitywnego zaspokojenia wierzyciela (solvendi causa) i - konsekwentnie - nie podnosi w procesie zarzutu spełnienia świadczenia. Przeciwnie, podważa materialnoprawny tytuł wierzyciela do otrzymania świadczenia, chcąc zachować wszelkie procesowe możliwości zwalczania zasadności żądania. Idąc tym torem, dochodzone przez powoda roszczenie materialnoprawne - jako objęte żądaniem - nie powinno być traktowane jak wygasłe i pozostaje przedmiotem sporu z wszystkimi tego następstwami, z czego powód musi zdawać sobie sprawę. Nie ma wtedy podstawy do oddalenia powództwa na skutek zmiany stanu faktycznego; proces toczy się w dalszym ciągu, a o tym, czy świadczenie istotnie należy się powodowi, rozstrzyga sąd w prawomocnym orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, uwzględniając albo oddalając powództwo, stosownie do wyników postępowania dowodowego. Dopiero wówczas - jeżeli powództwo zostanie prawomocnie uwzględnione - spełnienie świadczenia uzyskuje definitywny charakter” (uzasadnienie uchwały SN z 9 czerwca 2017 r., III CZP 118/16, por. też uzasadnienie wyroku SA w Warszawie z 10 kwietnia 2018 r., V ACa 1390/17 oraz uchwały SN z 4 stycznia 1979 r., III CZP 91/78, wyrok SA w Łodzi z 30 stycznia 2023 r., I ACa 1185/22, wyrok SA w Warszawie z 23 lipca 2020 r., I ACa 390/19). Sąd Apelacyjny w pełni podziela to stanowisko, przyjmując je za podstawę swojego rozstrzygnięcia.

W realiach sprawy pozwany – co przyznał również Sąd Okręgowy – nie uznał powództwa i spełnił świadczenie zasądzone w wyroku zaocznym, opatrzonym rygorem natychmiastowej wykonalności jedynie w celu uniknięcia przymusu. Jednocześnie pozwany przez cały czas trwania procesu w I instancji prowadził spór o zasadność żądania pozwu. Na taką intencję pozwanego wskazuje przede wszystkim treść wiadomości e-mail, którą pracownik (...) skierował do księgowej Nadleśnictwa D. (k. 619), a także fakt, że pozwany – informując o dokonaniu wpłaty – złożył wniosek restytucyjny. Spłata nie została więc dokonana z wolą zaspokojenia świadczenia, a jedynie w celu uniknięcia egzekucji tego świadczenia. W tej sytuacji istniała potrzeba rozstrzygnięcia merytorycznego sporu między stronami, co Sąd Okręgowy uczynił. W przypadku uznania powództwa za zasadne właściwym rozstrzygnięciem było jednak utrzymanie wyroku zaocznego w mocy, stosownie do art. 347 k.p.c. Wyrok uchylający wyrok zaoczny i oddalający powództwo faktycznie, jak trafnie wywiódł skarżący, prowadziłby do odpadnięcia podstawy materialnoprawnej żądania. Ze względu na istotę wyroku wydanego na skutek sprzeciwu od wyroku zaocznego, nie było możliwe ani celowe opatrzenie tego wyroku wzmianką o wyegzekwowaniu świadczenia, ale nie istnieje wskazane przez Sąd Okręgowy niebezpieczeństwo istnienia dwóch tytułów egzekucyjnych. Tytułem tym może być jedynie wyrok zaoczny. Jak trafnie wskazał powód, w przypadku hipotetycznej sytuacji, w której powód domagałby się dwa razy zapłaty tego samego świadczenia, pozwanemu przysługiwałoby powództwo opozycyjne na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny podzielił zasadniczy zarzut apelacji.

Sąd Apelacyjny uwzględnił również zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 1 i 3 oraz art. 4 pkt 1 ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1790 ze zm.), który zmierza do wykazania, że Sąd Okręgowy winien był zasądzić odsetki ustawowe za opóźnienia w transakcjach handlowych. Obie strony procesu podlegają reżimowi ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych na podstawie art. 2 pkt 1 (pozwany) i 3 (powód) ustawy. Istota problemu sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy umowa ustanowienia służebności przesyłu jest umową, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy.

Przepisy ustawy należy wykładać w świetle dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, którą ustawa implementuje w polskim porządku prawnym. W orzecznictwie wskazuje się, że pojęcie transakcji handlowych, uwzględniającej zarówno brzmienie i kontekst przepisu, w którym znajduje się to pojęcie, jak i cele tego przepisu oraz aktu prawa Unii, którego ów przepis stanowi część. Pomocne jest także odwołanie się do zawartego w art. 57 TFUE pojęcia usługi, które jest rozumiane jako (wyrok TSUE z 18 listopada 2020 r., C-299/19 Techbau oraz wyrok z 1 grudnia 2022 r., C-419/21 (...) sp. z o.o. sp.k. przeciwko (...)). W orzecznictwie wskazano, że umowa, której świadczenie główne polega na odpłatnym oddaniu nieruchomości do czasowego korzystania, taka jak umowa najmu lokalu użytkowego, stanowi transakcję handlową prowadzącą do świadczenia usług (zob. wyrok TSUE z 18 listopada 2020 r., C-299/19 Techbau i wyrok SA w Krakowie z 5 czerwca 2023 r., I ACa 49/22). W orzecznictwie sądów polskich dominuje pogląd, że umowa o ustanowienie służebności przesyłu stanowi jeden ze sposobów oddania nieruchomości do korzystania, a w konsekwencji uznać je należy za świadczenie usługi w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (zob. wyrok SN z 25 czerwca 2024 r., II CSKP 2133/24, wyrok SA w Krakowie z 8 listopada 2022 r., I ACa 401/21), chociaż Sądowi Apelacyjnemu znane jest również stanowisko odmienne. W ocenie Sądu Apelacyjnego przedstawiony wyżej pogląd należy jednak podzielić, gdyż w pełni realizuje on cele dyrektywy implementowanej w polskim porządku prawnym dyrektywy 2011/7/UE. Dlatego należało zgodzić się z powodem, że w sprawie istniały podstawy do zasadzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Konsekwencją przyjęcia, że do umowy o ustanowienie służebności przesyłu stosuje się przepisy ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych jest stwierdzenie, że także żądanie zasądzenia rekompensaty na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy zasługiwało na uwzględnienie.

Trafny był również zarzut apelacyjny dotyczący kosztów procesu, gdyż faktycznie w zaskarżonym wyroku zasądzono koszty z pominięciem kosztów postępowania zażaleniowego, które były należne powodowi. Odnosząc się do argumentacji przedstawionej w odpowiedzi na apelację należy wskazać, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, na postanowienie uwzględniające tylko część żądanych kosztów procesu, pomimo nieoddalenia wniosku w pozostałym zakresie, stronie przysługuje zażalenie, a nie wniosek o uzupełnienie wyroku (zob. np. uchwały SN z 11 grudnia 1972 r., III PZP 14/72, z 30 listopada 2011 r., III CZP 69/11, postanowienia SN z 4 listopada 2010 r., IV CZ 82/10 i z 6 maja 2022 r., III CZ 245/22). Istniała zatem możliwość merytorycznego rozpoznania omawianego zarzutu apelacyjnego. Skarżący trafnie podniósł, że w postępowaniu przed Sądem I instancji brał udział w incydentalnym postępowaniu zażaleniowym, na postanowienie o odmowie zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności. Skarżący złożył odpowiedź na zażalenie, dlatego koszty postępowania zażaleniowego były kosztami celowymi do obrony praw powoda, które podlegają zasądzeniu na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP na podstawie art. 32 ust. 3 ustawy z 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej RP (Dz.U. z 2024 r. poz. 1192 ze zm.) oraz §10 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1935).

Tym się kierując Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., oddalając na podstawie art. 385 k.p.c. apelację jedynie w części, w której powód domagał się uchylenia pkt 3 wyroku zaocznego z 21 sierpnia 2020 r.

O kosztach postepowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu. Ich wysokość ustalono zgodnie z § 2 pkt 6 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radów prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 265 ze zm.), zasądzając dodatkowo odsetki ustawowe za opóźnienie. Stosownie do art. 32 ust. 3 ustawy z 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2016 r. poz. 2261) koszty zasądzono na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP.

Adam Jaworski

Z: Odpis wyroku z uzasadnieniem proszę doręczyć: Prokuratorii Generalnej oraz pełnomocnikowi pozwanego.

A.  Jaworski