Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 24/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie z dnia 19 września 2019 r., sygn. akt V K 191/18.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości na korzyść apelację złożył obrońca oskarżonego, zaś w całości na niekorzyść pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego. Ten ostatni nie złożył wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie.

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu tj. art. 156 § 2 k.k. w zw. z art.9 §2 k.k., poprzez wadliwe zastosowanie, w sytuacji gdy opis czynu przypisanego oskarżonemu nie kompletuje znamion nieumyślności,

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu obraza art. 25 § 3 k.k. polegająca na wadliwym nie zastosowaniu, w sytuacji gdy ustalenia faktyczne Sądu zarówno co do przekroczenia granic obrony koniecznej przez oskarżonego, jak i nagannego zachowania pokrzywdzonego wskazują na konieczność uznania, że oskarżony nie podlega karze, jako działający wskutek wzburzenia usprawiedliwionego zachowaniem D. M..

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodu z nagrania monitoringu oraz wyjaśnień oskarżonego, podczas gdy skutkiem lekkiego uderzenia w twarz upadek pokrzywdzonego był niemożliwy do przewidzenia w racjonalnego punktu widzenia.

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

Oskarżyciel posiłkowy zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych wynikający z obrazy art. 7 k.p.k., podczas gdy prawidłowe ustalenia powinny prowadzić do tego, że oskarżony działał umyślnie z zamiarem ewentualnym.

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka.

Ten zarzut został podniesiony przez oskarżyciela posiłkowego

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie od popełnienia zarzuconego czynu.

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Nie dotyczy.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Nie dotyczy.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  Zarzut obrazy art. 156 § 2 k.k. w zw. z art. 9 §2 k.k. uznany został za częściowo zasadny.

2.  Zarzut obrazy art. 25 § 3 k.k. i art. 7 k.p.k.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przyznać obrońcy rację należy, że w wyniku zmiany opisu czynu – z umyślnego spowodowa- nia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu D. M. przez oskarżonego P. Z. (1) w trakcie redakcyjnego zabiegu Sąd I instancji zdekompletował częściowo znamiona czynu. Pominął bowiem, że skutek powstał w wyniku niezachowania ostrożności, wymaganej w danych okolicznościach. W uzasadnieniu na str.14 wskazał jednak jakie konkretnie reguły ostrożności oskarżony naruszył.

Odnośnie wątpliwości obrońcy oskarżonego co do samej definicji braku„ zachowania reguł” ostrożności, przywołując piśmiennictwo stwierdzić należy, że popełnienie nieumyślne zdarzenia przez sprawcę musi nastąpić na skutek niezachowania przezeń reguł ostrożności. Oznacza to, że ów skutek trzeba móc sprawcy przypisać. Mamy do czynienia z konstrukcją tzw. obiektywnego przypisania skutku. Najważniejszą rolą przy przypisaniu sprawcy skutku odgrywa reguła urzeczywistnionego, stworzonego przez sprawcę niedozwolonego ryzyka dla danego dobra prawnego. Spowodowanie skutku może być tylko wówczas przypisanie sprawcy, gdy w jego zachowaniu urzeczywistniło się niebezpieczeństwo, któremu miało zapobiec zachowanie naruszonego obowiązku ostrożności.

Słusznie dostrzegł Sąd Okręgowy, że względy podmiotowo – przedmiotowe nie pozwalają przypisania umyślnego działania nawet w zamiarze ewentualnym, to jednak cienka granica przebiega między umyślnością w zamiarze ewentualnym, a nieumyślnością.

W przedmiotowym przypadku oskarżony miał świadomość bardzo zaburzonej motoryki, spowodowanej stanem nietrzeźwości pokrzywdzonego – gdyż była ona widoczna na zewnątrz. Mógł zatem przewidzieć, że uderzenie takiej osoby może spowodować upadek, w tym przypadku na beton i uderzenie w newralgiczną część ciała jaką jest głowa. Można było zatem P. Z. (1) przypisać zdolność przewidywania skutku w postaci ciężkich obrażeń ciała, zawartych w opisie czynu. Kwestii tej, jak wskazano wcześniej Sąd Okręgowy poświęcił wiele uwagi na str. 14 – 15.

Fakt zaskarżenia wyroku w zakresie winy, na niekorzyść oskarżonego przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, umożliwił Sądowi odwoławczemu wydanie wyroku reformatoryjnego w tym zakresie.

Niezasadny był także zarzut obrazy i 7 k.p.k. Ten ostatni przepis kształtuje zasadę swobodnej oceny dowodów, bezpośrednio związaną z zasadą prawdy materialnej. W przedmiotowej sprawie Sąd I instancji swe ustalenia oparł na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, rozważył okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, a następnie efekt swych rozważań przedstawił wyczerpująco i logicznie, z uwzględnieniem zasad wiedzy oraz doświadczenia życiowego - w uzasadnieniu wyroku.

Sąd I instancji uwzględnił nie tylko osobowy materiał dowodowy, ale także zapis z monitoringu, z którym zapoznał się także Sąd odwoławczy. Jest to nie bez znaczenia, bowiem był to praktycznie jedyny obiektywny dowód w sprawie z uwagi na stan zdrowia i nietrzeźwość uczestników zdarzenia, za wyjątkiem M. K. (1) i M. K. (2), którzy widzieli ostatnią fazę zajścia. W związku z powyższym zgodzić się należy z Sądem Okręgowym, że brak jest podstaw, aby uznać tak jak obrońca, że P. Z. (1) działał w warunkach obrony koniecznej, odpierając bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem, pod wpływem strachu czy silnego wzburzenia, usprawiedliwionego okolicznościami czynu.

Jak trafnie zauważył Sąd I instancji zdarzenie miało dwie fazy. Najpierw doszło do wymiany zdań pomiędzy A. M., a D. M., a następnie wymiany uderzeń. Do tego czasu oskarżony co prawda siedział spokojnie na barierce przed lokalem E., to jednak po tym fakcie rzucił się na D. M., w czym pomógł mu znajomy P. B. i współdziałając położyli pokrzywdzonego na podłożu i przytrzymali.

Kolejny etap to była szarpanina pomiędzy P. Z. (1), a D. M.. Obaj sprawcy w widoczny sposób podwijali mankiety odzieży wierzchniej, przejawiając zamiar kontynuowania zwarcia, co wyklucza obronę konieczną. Przy czym zaznaczyć należy, że zwarcie to przejawiało się głównie popychaniem. Dopiero uderzenie pokrzywdzonego w twarz (nie do ustalenia jest czy otwartą dłonią, czy pięścią) spowodowało upadek D. M. na twarde podłoże. Zeznania M. K. (2) pozostają w zgodzie z zapisem z mitoringu, że uderzenie to nie zostało zadane z dużą siłą, bynajmniej nic nie wskazuje na to, że z większą siłą niż poprzednie.

Wbrew stanowisku obrońcy materiał dowodowy nie daje podstaw do uznania, że Pokrzywdzony kontynuował atak nie tylko na P. Z. (1), ale także swą partnerkę. Błędny jest pogląd obrońcy, że było to działanie w ramach „przedłużonej, obrony koniecznej”. Dla jego znajomego P. B. epizod zakończył się na obezwładnieniu D. M., a następnie udzieleniu mu pomocy przed przybyciem karetki pogotowia. Nie uważał go za agresora stanowiącego w dalszym ciągu zagrożenie dla P. Z. (1). Zarówno oskarżony, jak i pokrzywdzony podjęli integralną decyzję o kontynuacji bójki z sobie tylko znanych powodów. Nie działali już wówczas w ramach ochrony koniecznej. Obrońca nie dostarczył żadnych argumentów na to, że oskarżony działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami czynu. Zdaniem Sądu odwoławczego P. Z. mógł być co najwyżej oburzony zachowaniem pokrzywdzonego w stosunku do kobiety, lecz w potocznym rozumieniu tego słowa, a nie prawokarnym.

Wniosek

Obrońcy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Trafnie Sąd I instancji ustalił, że oskarżony nie działał w warunkach obrony koniecznej i dlatego wniosek o uniewinnienie nie jest zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana wyroku związana była z koniecznością uzupełnienia opisu czynu.

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Brak.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

O kosztach procesu orzeczono na podst. art. 624 § 1 k.p.k.

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Dorota Tyrała Izabela Szumniak