Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 28/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 16 listopada 2020 r., sygn. akt XII K 192/19, w sprawie K. S. (1) -
wyrok uniewinniający.

Podmiot wnoszący apelację

☒ prokurator

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońcy oskarżonych

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść oskarżonego

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

1.

1.

zarzut obrazy przepisów postępowania mający wpływ na treść orzeczenia, tj.:

- art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., poprzez dokonanie dowolnej oceny wybiórczo potraktowanych dowodów wbrew zasadom logicznego rozumowania oraz wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego, nieoparcie wyroku na wszystkich ujawnionych w sprawie dowodach i bezkrytyczne przyjęcie linii obrony oskarżonego, jako ustalenia własne Sądu, oraz zdeprecjonowanie obiektywnego dowodu w postaci opinii biegłych z zakresu księgowości, co w konsekwencji skutkowało uniewinnieniem oskarżonego,

- będący konsekwencją powyższych uchybień błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, polegający na niezasadnym uznaniu przez Sąd, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy i poczynione na jego podstawie ustalenia nie pozwalają przyjąć, iż oskarżony swoim zachowaniem wypełnił dyspozycje przestępstw wskazanych w akcie oskarżenia, podczas gdy prawidłowa ocena przeprowadzonych w prawie dowodów powinna prowadzić do odmiennych wniosków.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutów za zasadne lub niezasadne.

Skarżący powiązał naruszenie art. 7 k.p.k. z zarzutem naruszenia art. 410 k.p.k. Przepis ten wymaga, by postawę wyroku stanowił, całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Apelujący musiałby więc wykazać, że przy orzekaniu Sąd Okręgowy nie zgromadził, nie ujawnił lub ujawnił niezgodnie z prawem jakieś dowody albo, że pominął dowody istotne dla ustalenia rzeczywistego przebiegu czynów. Twierdzenie skarżącego o „ nieoparciu wyroku na wszystkich ujawnionych dowodach”, nie znajduje potwierdzenia w postępowaniu Sądu Okręgowego, w tym w przeprowadzonej w stosunku do każdego dowodu ocenie jego wiarygodności i przydatności procesowej.

Analiza apelacji, w konfrontacji z postępowaniem dowodowym, jakie przeprowadził Sąd Okręgowy – pełnym i poprawnym proceduralnie – ukazała bezzasadność odwołania. W kontekście zarzutu naruszenia art. 410 k.p.k. apelacja zawiera jedynie taki postulat, że skoro Sąd Okręgowy uznał za niewystarczającą opinię biegłych, to „ mógł dopuścić dowód z historii kredytowej (...) … mógł posiłkować się … przesłuchaniem świadków …”.

Prokurator, który zarzuca sądowi, że nie rozwijał postępowania dowodowego, zapomina, że podstawowym obowiązkiem oskarżyciela jest przedstawienie sądowi stanowczych dowodów przestępstwa, że dążenie do ustalenia prawdy nie jest wyłącznie obowiązkiem sądu, ale każdego organu procesowego, w szczególności prokuratury, która na wstępie ma ocenić podstawy faktyczne i prawne do wniesienia oskarżenia. Przerzucanie tego obowiązku na sąd, w przypadku tak ograniczonego postępowania dowodowego, jakie przeprowadził prokurator w dochodzeniu, a następnie przy mało aktywnej postawie prokuratora w trakcie postępowania sądowego, jest niewłaściwe.

Należy przy tym podkreślić, że opinia biegłego, którą od początku traktował prokurator jako główny dowód obciążający oskarżonego, została w trakcie dochodzenia zapożyczona z innej sprawy i nie odpowiada bezpośrednio na pytanie, czy w okresie zaciągania zobowiązań opisanych w zarzutach I i II a/o, tj. od kwietnia 2016 r. do marca 2017 r., spółka (...), którą kierował oskarżony (prezes) regulowała, choćby częściowo, zapłaty za nabycie komponentów do produkcji biomasy, czy też robiła zakupy z pełną świadomością K. S., że nie uiści należności. Postępowanie prokuratorskie pominęło także taki - podstawowy – element wykazania działań oszukańczych, jakim jest sposób wprowadzenia pokrzywdzonych w błąd, np. poprzez przedstawienie nieprawdziwych danych o kondycji finansowej spółki, a więc o możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań. Prokurator nie zmierzał do wykazania niezbędnych znamion oszustwa, poprzestając na ustaleniu niespornych faktów o zakupach dokonywanych przez spółkę (...) i nieuiszczeniu zapłaty (w jednym przypadku zapłacono kilkanaście tysięcy złotych).

W odniesieniu do opinii z zakresu rachunkowości (pochodzącej z innego postępowania), Sąd Okręgowy ocenił ją właściwie, konstatując, że kondycja (...) spółki (...), na koniec 2015 r. była trudna i uzasadniała zgłoszenie wniosku o upadłość. Prawdą jest, że spółka w latach 2013 – 2015 funkcjonowała z ujemnym kapitałem własnym i że na koniec 2015 r. wyniósł on ok. – 2,6 mln zł, jednak prokurator pomija to, że właśnie w 2015 r. deficyt ten zmalał o ponad 1,5 mln zł, co oznacza, że spółka walczyła o odzyskanie stabilności finansowej, przez cały czas prowadząc produkcję. Prawdą jest także, że w ocenie biegłych proporcje między możliwościami majątkowymi spółki, a zadłużeniem, wskazywały na konieczność zgłoszenia wniosku o upadłość, ale stan ten dotyczył głównie 2014 r., zaś od 2015 r. spółka zmniejszała znacząco zadłużenie. Było ono związane głównie z obsługą zaciągniętych wcześniej wysokoprocentowych kredytów, nie zaś z zadłużeniem u kontrahentów. Spółka nie płaciła zobowiązań publiczno – prawnych, ale oskarżony wyjaśnił, czego nie kwestionował prokurator, że na przełomie 2015 – 2016 r. spółka zawarła porozumienia naprawcze ze wszystkimi wierzycielami, za wyjątkiem banków. Nade wszystko, istotny jest fakt, że obydwa zakłady produkcyjne, w S. i L. prowadziły intensywną produkcję biomasy podpisując bardzo korzystny kontrakt z elektrownią w O., który traktowany był jako stabilne, stałe źródło dużych zysków spółki.

Prokurator posługuje się kilkoma domniemaniami, by postawić w gorszym świetle sytuację spółki (...). Czyni to za pomocą określeń:

- „ najprawdopodobniej” – odnośnie do regulowania innych zobowiązań; - „ niewątpliwym jest” – odnośnie do postępowania odszkodowawczego przeciwko (...) S.A., zainicjowanego pozwem sp. (...) i niewniesieniem opłaty sądowej;

- „ powstaje pytanie czemu …” – w odniesieniu do tego, że stronami kontraktów były dwie spółki, których prezesem był oskarżony ( (...) i (...) Technologia);

- „ najprawdopodobniej”, w odniesieniu do szans realizacji dostawy biomasy ze spółek oskarżonego do elektrowni w O.;

- „ powstaje pytanie …”,, „ zdumiewające jest …” – określenia dotyczące II zarzutu a/o i wątpliwości prokuratora czy obie spółki: (...) i (...) były zakładami produkcyjnymi i dlaczego zamówienie na surowiec składała (...) oraz podejrzenia prokuratora co do istnienia inwestora strategicznego (sp. S.), o którym wyjaśniał oskarżony.

Akt oskarżenia, a ostatecznie apelacja oskarżyciela, dysponującego najszerszymi kompetencjami państwowymi do wykrywania przestępstw, która opiera się na tylu domniemaniach, pytaniach i wątpliwościach, pokazuje jedynie słabość jego zarzutów.

Z samego faktu nieuiszczenia zapłaty dwóm kontrahentom, który jest naganny i słusznie był dochodzony w postępowaniach cywilnych (także egzekucyjnych), nie można wyprowadzić automatycznie wniosków o działaniach przestępczych dłużnika. Dłużne spółki mają niewątpliwie obowiązek prawny zapłacenia za towary kupione od swoich wierzycieli, a niewykonanie takich zobowiązań eliminuje podmioty gospodarcze z rynku, jako niewiarygodne i ryzykowne.

Oskarżonemu nie udowodniono jednak, że wprowadził w błąd strony umowy w sposób oszukańczy.

Takich wniosków nie można wyprowadzać z samego faktu dokonania zakupu przez podmiot mający problemy. Mimo braku płynności finansowej, spółki regulowały część płatności, zawierały ugody na przesunięcie innych. Nie podważono twierdzeń strony oskarżonej o braku postępowań egzekucyjnych w tym czasie ze strony kontrahentów. Żaden z przedstawicieli pokrzywdzonych spółek nie twierdził, że był szczególnie nakłaniany do transakcji albo okłamano go co do możliwości produkcyjnych zakładów, którymi kierował oskarżony. Pokrzywdzone firmy swobodnie oceniły rozmach produkcyjny (...) i (...), bez żadnych podstępnych zabiegów ze strony oskarżonego lub jego pracowników. Nie nastąpiły w tym czasie żadne rozporządzenia majątkiem spółek, wyprowadzanie tego majątku, ale starano się skutecznie ograniczać ujemny bilans kapitałowy, co ostatecznie niweczyła obsługa kredytów bankowych. Zakłady oskarżonego prowadziły jednak ciągłą działalność produkcyjną uzyskując w 2016 r., po raz kolejny, kontrakt z E. O., po pozytywnych wynikach kontroli technologii produkcji, przeprowadzonej przez przedstawiciela elektrowni. Słusznie podniósł obrońca oskarżonego, że w wykonaniu zamówienia na biomasę udział brały obydwa zakłady produkcyjne, którymi kierował oskarżony, tj. zarówno (...), jak i (...) Technologia. Nie miało więc większego znaczenia, że produkt do produkcji biomasy (słomę) kupowała spółka (...), zaś stroną umowy z elektrownią w O. była formalnie Spółka (...). Umowę z E. Elektrownie w O. podpisał oskarżony K. S. (1) jako Prezes Zarządu (...), kierujący równocześnie spółką wymienioną w a/o. Kontrakt podpisany z elektrownią w dniu 23 maja 2016 r. i rozwiązany nieoczekiwanie w dniu 28 lipca 2016 r., jednostronnie przez Zarząd Elektrowni (...), zachwiał sytuacją zakładów oskarżonego, które były gotowe do produkcji jako główny dostawca biomasy do elektrowni. Harmonogram dostaw biomasy do elektrowni (od lipca do grudnia 2016 r.) gwarantował milionowe zyski, co uzasadniało przekonanie oskarżonego o możliwości spłaty zakupów komponentów od Zakładu w M., z którymi zalegał w lipcu 2016 r., ale których dokonał (słoma) w czasie niezbędnym do zgromadzenia zapasów na produkcję i w czasie kiedy ta słoma była dostępna (zbiory zimowe). W lutym 2016 r. negocjacje oskarżonego z elektrownią w O. wskazywały na to, że umowa na dostawy biomasy ze słomy będzie zawarta, co uzasadniało zakup od zakładu w M. tego produktu, by zabezpieczyć wykonanie kontraktu, podpisanego ostatecznie w maju 2016 r. Zawarcie z pokrzywdzonym umowy w dniu 15 marca 2016 r. na dostawy miksanta olbrzymiego było więc racjonalne. Zakupów tych dokonano w kwietniu i maju 2016 r. (6 faktur), a więc po przyjęciu oferty zakładu oskarżonego przez elektrownię i tuż przed podpisaniem umowy na dostawę biomasy.

Słusznie uznał Sąd Okręgowy, że oskarżony zaryzykował te zakupy, ale dokonywał ich w okolicznościach gwarantujących nieomal zyski i spłatę zadłużenia. Nie dotrzymał terminów płatności początkowych faktur, a mimo to zakład w M. zgodził się na kolejne dostawy słomy z przedłużonym do 60 dni terminem płatności, aż do lipca 2016 r., kiedy to miały ruszyć dostawy biomasy do elektrowni. Widać stąd, że pokrzywdzony był wprowadzony w proces oczekiwania na zyski spółki oskarżonego z kontraktu z elektrownią.

W przypadku zakupu od drugiego pokrzywdzonego, ustalono prawidłowo, że oskarżony nie uczestniczył w zamówieniu od spółki (...) (marzec 2017 r.), a ponadto w żaden sposób nie wykazano, by jego pracownik zabiegał o taką transakcję lub podjął oszukańcze zabiegi wobec kontrahenta, a zwłaszcza wspólnie z K. S.. W czasie obu czynów, a także po, zakłady, którymi kierował oskarżony prowadziły produkcję, próbując przetrwać, mimo trudności, w jakich znalazły się wszystkie zakłady produkcji biomasy po szybkich zmianach legislacyjnych w 2015 i 2016 r., które spowodowały nagłe zerwanie kontraktów na dostawy do elektrowni. Dla mniejszych, słabszych technologicznie zakładów, zdarzenia te oznaczały eliminację z rynku. Zakłady oskarżonego prowadziły dalszą produkcję w coraz trudniejszych realiach. Odbywało się to ostatecznie kosztem części dostawców, ale nie jest to równoznaczne z popełnieniem oszustwa. Nie zmienia to jednak odpowiedzialności cywilnej za zobowiązania, które należy regulować.

Skarżący nie wykazał naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów. Każdy z dowodów osobowych, dokumentów oraz dowód posiłkowy z opinii biegłego dołączonej do akt z innej sprawy, został oceniony logicznie, zgodnie z wiedzą i doświadczeniem życiowym. Tylko w ten sposób można było ocenić ustalenia faktyczne, które apelujący co do zasady akceptuje.

Polemika z oceną zamiaru przestępczego, pomija podstawowy element, tj. konieczność wykazania działania celowego – kierunkowego – sprawcy. Nie wystarczy podkreślanie ryzykowności przedsięwzięć gospodarczych. Prokurator ani w akcie oskarżenia, ani w apelacji, nie próbował zdefiniować tej szczególnej postaci winy na tle zachowań K. S. (1), dlatego apelację uznano za bezzasadną.

Sąd Apelacyjny utrzymał zatem wyrok uniewinniający oskarżonego.

Wniosek

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Prokurator nie wykazał naruszenia art. 7 k.p.k., ani art. 410 k.p.k. Sąd zebrał niezbędny zbiór dowodów, który wyjaśnił okoliczności działań oskarżonego. Sąd oparł się na dowodach wiarygodnych, po analizie całokształtu materiału dowodowego, co czyni niezasadnym zarzut wybiórczego traktowania dowodów. Oskarżyciel nie przedstawił dowodów stanowczo potwierdzających zarzut aktu oskarżenia, a w szczególności, tego by zamiarem oskarżonego K. S. (1) w chwili zakupu produktów od pokrzywdzonych firm było niewywiązanie się z zapłaty. Argumenty oskarżonego o nieprzewidzianym pogorszeniu się sytuacji jego firmy, nie zostały odparte, bowiem miały wytłumaczenie w fakcie nagłego wypowiedzenia bardzo dochodowego kontraktu z E. O.. W zakresie zarzutu II a/o nie wykazano jakiegokolwiek współdziałania K. S. podczas rozważenia oferty spółki (...).E.T. (...) dotyczącej innego komponentu biomasy (strużyny drzewnej) i dokonanych zakupów za kwotę 20.683 zł. W ogóle nie wykazano, by pracownik spółki oskarżonego, który zajmował się tym zakupem podjął działania oszukańcze w stosunku do sprzedawcy i by czynił to wspólnie z oskarżonym. Zarzuty aktu oskarżenia oparto wyłącznie na fakcie braku zapłaty za kupione towary, bez badania tegoż w kontekście znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Niewątpliwy dług jaki zaciągnęła firma oskarżonego u pokrzywdzonych był przedmiotem postępowań cywilnych i w takim trybie powinien zostać wyegzekwowany.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano w mocy uniewinnienie oskarżonego K. S. (1) od dwóch zarzutów przestępstw z art. 286 k.k. (zarzut I a/o w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 12 k.k.).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Powody utrzymania w mocy wyroku wskazano w pkt 3 niniejszego dokumentu. Prokurator nie podważył skutecznie ustaleń Sądu Okręgowego o braku zamiaru przestępnego zarzuconych oszustw.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

2.

Zgodnie z art. 636 § 1 k.p.k. koszty postępowania odwoławczego w sprawie, w której nie uwzględniono apelacji prokuratora, ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Marzanna A. Piekarska-Drążek

Ewa Jethon Paweł Dobosz

1.3 G. zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Prokuratura Rejonowa w Przasnyszu

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego
w W. z dnia 16 listopada 2020 r., sygn. akt XII K 192/19

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana