Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Sygnatura akt

II AKa 46/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 8 września 2021r. w sprawie XVIII K 38/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ pełnomocnicy oskarżycieli posiłkowych

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości – obrońca

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary- pełnomocnik

☒

co do środka karnego – pełnomocnik

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Od oskarżycieli posiłkowych małż. S. i Z. (...) nie wyegzekwowało żadnych kwot z tytułu spłaty kredytu hipotecznego udzielonego oskarżonemu K. Z. (2);

Złożenie przez oskarżycieli posiłkowych małż. S. do Sądu Okręgowego w Warszawie II Wydziału Cywilnego pozwu p-ko agencji A. D. i notariuszowi P. Z.;

Wydanie 28 listopada 2023r. wyroku zaocznego częściowego - w stosunku do oskarżonego K. Z. (1) - przez Sąd Okręgowy w Warszawie sygn.. akt XXIC C 3071/20 z powództwa (...) SA w W. przeciwko K. Z. (1) (oskarżonemu) oraz J. S. i A. S. (oskarżycielom posiłkowym) zasądzającego od K. Z. (1) na rzecz (...) SA kwotę 542 450, 56zł z odsetkami umownymi od kwoty 433 888,02 zł od 10 października 2020r do dnia zapłaty;

Skierowanie sprawy XXIV C 3071/20 z powództwa (...) SA przeciwko pozwanym małżonkom S. na termin rozprawy wyznaczony na 25 października 2024r.

Pismo z (...) z 23.08.2023

Kopia pozwu

Kopia wyroku

Kopia zarządzenia z 28.11.2023r

k. 1063

k. 1079-1092

k. 1113a

k.1113b

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Wskazane wyżej kopie pozwu, wyroku zaocznego i zarządzenia o wyznaczeniu rozprawy;

Sąd Apelacyjny uznał za wiarygodne kopie przywołanych wyżej dokumentów.

Kopię pozwu złożył do akt sprawy pełnomocnik notariusza P. Z. pozwanego przez oskarżycieli posiłkowych małż. S., kopie wyroku zaocznego w sprawie XXIV C 3071/20 i zarządzenia o wyznaczeniu rozprawy wykonano z akt tej sprawy. Wartość przywołanych kopii dokumentów nie budzi wątpliwości, podobnie jak wynikające z nich okoliczności. Bezspornym pozostaje, że oskarżyciele posiłkowi małż. S. z tytułu aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza P. Z. 19 lipca 2016r. Rep. A 3151/2016 pozwali notariusza, a także agencję pośrednictwa, z której korzystali nabywając mieszkanie od oskarżonego. Wobec przedmiotu i dotychczasowych efektów postępowania przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie XXIV C 3071/20, nie budzi wątpliwości, że w sprawie z powództwa (...) przeciwko oskarżonemu i małż. S. (pozew k. 720 i nast. akt), zapadł wyrok zaoczny częściowy uwzględniający powództwo w stosunku do oskarżonego, natomiast wobec oskarżycieli posiłkowych, małż. S., sprawa została skierowana na termin rozprawy wyznaczony na 25 października br.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

--------------------------

--------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy oskarżonego:

Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku – art. 7 kpk – poprzez dokonanie jednostronnej, dowolnej i nieobiektywnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, poczynienie ustaleń na podstawie części materiału dowodowego wyłącznie niekorzystnych dla oskarżonego bez przeprowadzenia wszechstronnej oceny dowodów, a w szczególności przyjęcie przez sąd założenia, że wyjaśnienia K. Z. (1) pozbawione są waloru wiarygodności w zakresie dotyczącym zamiaru wywiązania się z uzgodnionego wcześniej warunku umownego przekazania całej ceny sprzedaży na wcześniejsza spłatę całkowitą kredytu udzielonego przez bank (...) zabezpieczonego hipoteką łączną na nieruchomościach, podczas gdy dowody i okoliczności sprawy ocenione we wzajemnym ze sobą powiązaniu, przy uwzględnieniu wskazanych wyżej zasad prowadzą do odmiennych wniosków, co w konsekwencji doprowadziło do całkowicie niesłusznego i bezpodstawnego uznania, że oskarżony działał z zamiarem oszustwa w chwili podpisywania aktów notarialnych i uznania go za winnego zarzuconego mu przestępstwa.

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych J. S. i A. S..

1.Obraza prawa materialnego – art. 46 § 1 kk – polegająca na pominięciu w orzeczeniu kończącym obowiązku naprawienia szkody na rzecz oskarżycieli posiłkowych w kwocie 365.000zł mimo takiego obowiązku płynącego wprost z brzmienia tego przepisu;

2.Rażąca niewspółmierność kary roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby.

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych H. Z. i A. Z..

Rażąca niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku zawieszonej na okres próby w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości przestępstwa, jakiego dokonał K. Z. (1) oraz w relacji do celów, jakie kara ta winna spełnić w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego:

Wbrew stanowisku skarżącej, Sąd Okręgowy dokonując oceny materiału dowodowego sprawy, w szczególności wyjaśnień oskarżonego, nie uchybił wskazaniom wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, tym samym nie dopuścił się obrazy art. 7 kpk.

Sąd wyczerpująco odniósł się do każdego dowodu, oceniając go indywidualnie, ale także w kontekście całokształtu okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu kryteriów wskazanych w przywołanym przepisie i w następstwie tak dokonanej oceny ustalił nie zawierający błędów stan faktyczny.

Nieuprawnione jest zatem stanowisko obrońcy, by ocena dowodów zaprezentowana w uzasadnieniu wyroku miała charakter jednostronny, dowolny i nieobiektywny.

Sama chronologia zdarzeń, które doprowadziły do postawienia oskarżonemu zarzutu, a aktualnie jego skazania, nie może budzić wątpliwości. Sąd pierwszej instancji szczegółowo zrekonstruował okoliczności, które poprzedziły zawarcie w dniu 19 lipca 2016r. Rep. A 3151/2016, w Kancelarii Notarialnej P. Z., umowy sprzedaży mieszkań przez oskarżonego małżonkom Z. i S.. Bezsporna pozostaje okoliczność, że mieszkania obciążała hipoteka łączna do kwoty 767.000zł zabezpieczająca kredyt udzielony oskarżonemu w dniu 29 września 2015r.przez (...) SA, jak również to, że środki uiszczone przez pokrzywdzonych z tytułu ceny nabycia mieszkań, zgodnie z umową, zostały zapłacone oskarżonemu K. Z. (1) celem spłaty wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, na co jako sprzedający wyraził zgodę. Oskarżony kredytu nie spłacił, nawet w części, a hipoteka łączna nadal obciąża nabyte przez pokrzywdzonych mieszkania.

Przytoczone okoliczności są bezsporne, w ocenie Sąd Apelacyjnego tożsamy wniosek znajduje zastosowanie także do prawno-karnej oceny zachowania oskarżonego jako realizującego znamiona występku oszustwa z art. 286 § 1 kk kwalifikowanego wysokością szkody. Lektura akt sprawy, w kontekście ocen i ustaleń, które stanowiły podstawę zaskarżonego wyroku, nakazuje tym samym wykluczyć słuszność odmiennego stanowiska obrońcy.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia Sądu Okręgowego, że działania oskarżonego, tak w zakresie umownego zobowiązania do spłaty - środkami uzyskanymi od pokrzywdzonych z tytułu zapłaty za mieszkania - kredytu zabezpieczonego hipoteką , jak i jego późniejsza korespondencja z bankiem i pokrzywdzonymi, miały charakter oszukańczy i służyły stworzeniu pozorów, że oskarżony chciał, tj. miał zamiar wywiązać się z umowy. Oskarżony sprzedawał mieszkania w związku z trudną sytuacją materialną – zadłużeniem, w części na etapie postępowań egzekucyjnych. W takiej sytuacji oskarżony pozostawał w dacie sprzedaży mieszkań, tj. 19 lipca 2016r. jak i dwa dni później - 21 lipca 2016r, gdy wypłacił i wydatkował w sposób sprzeczny z umową znaczną część środków otrzymanych od pokrzywdzonych. W życiu oskarżonego, na przestrzeni dwóch dni od zawarcia umowy, w zasadzie kilkudziesięciu godzin, które upłynęły do czasu, gdy zadysponował środki, nie zaistniały żadne okoliczności, które mogłyby uzasadnić, usprawiedliwić przeznaczenie pieniędzy przekazanych przez pokrzywdzonych na cel inny, aniżeli spłata kredytu zabezpieczonego na obu mieszkaniach. Oskarżony postępując w taki sposób, nie poinformował pokrzywdzonych, że środki zużyje na inne potrzeby, zatem nie na spłatę kredytu, bowiem z takim zamiarem działał, miał nadto świadomość tego, że nie wyrażą oni zgody na zmianę postanowień umowy. Twierdzenia oskarżonego, że miał realną możliwość uzupełnienia uszczuplonej kwoty wpływami z innych źródeł, jest niewiarygodne. Skoro oskarżony był zadłużony, a nawet przyznał, że spodziewał się zajęcia egzekucyjnego środków na rachunku, to jednoczesne twierdzenie, że wpływy na ten sam rachunek pokryją dokonaną wypłatę, jest nielogiczne, tym samym niewiarygodne. Gdyby oskarżony miał perspektywę takich wpływów na rachunek, nie musiałby ani sprzedawać mieszkań, ani w sposób oszukańczy rozdysponowywać środków otrzymanych od pokrzywdzonych. Sąd Apelacyjny nie traci z pola widzenia tego, że przywołane okoliczności zaistniały już po zawarciu umowy sprzedaży, co jednak nie oznacza, że pozostawały obojętne dla ustaleń dotyczących zamiaru oskarżonego. Choć zamiar sprawcy oszustwa ustala się na moment niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonych, to jednocześnie dla ustaleń w tym zakresie znaczenie ma całokształt okoliczności sprawy, zatem także te, które miały miejsce po rozporządzeniu. W sprawie rozpoznawanej czas, miejsce, jak też sposób rozdysponowania pieniędzmi przez oskarżonego, stanowi o trafności przyjęcia, że podpisując umowę z pokrzywdzonymi działał on z zamiarem wprowadzenia ich w błąd co do rzeczywistego przeznaczenia tych środków, które przekazali z tytułu zapłaty ceny mieszkań.

Wbrew stanowisku obrońcy, ustaleń Sądu Okręgowego w tym zakresie nie podważa okoliczność, że umowa sprzedaży mieszkań została zawarta w formie aktu notarialnego, a w czynnościach ją poprzedzających uczestniczyła pośrednik z profesjonalnej agencji. Przeniesienie własności nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego, stąd zatem, a nie z powodu starań oskarżonego, umowa została zawarta w takiej formie (art. 158 kc). Poza sporem pozostaje treść oświadczeń stron w umowie, a przede wszystkim zgodne ustalenie, że środkami zapłaconymi przez pokrzywdzonych z tytułu ceny mieszkań oskarżony spłaci kredyt zabezpieczony ciążącą na nich hipoteką. Pomimo zgodnego oświadczenia stron, tylko pokrzywdzeni jako kupujący wywiązali się z postanowień umownych, celowo zignorował je oskarżony. Podkreślić ponownie należy, że po zawarciu umowy nie zaistniały żadne okoliczności, które mogłyby usprawiedliwić takie jego działanie, co świadczy o tym, że już w czasie podpisywania umowy, deklarując spłatę kredytu, a tym samym zniesienie zabezpieczenia, oskarżony wprowadził pokrzywdzonych w błąd. W takich warunkach stanowisko obrońcy, że wobec samej formy umowy wykluczyć należy, by oskarżony mógł się dopuścić oszustwa, jest chybione i to w stopniu oczywistym.

Podobną ocenę odnieść należy do stanowisko obrońcy, że zachowanie oskarżonego nie ma cech przestępstwa, a wynikało z braku wiedzy na temat procedur bankowych związanych ze zbyciem nieruchomości obciążonej hipoteką. Podnieść należy, że oskarżony ma wyższe wykształcenie i przez szereg lat prowadził działalność gospodarczą w obszarze spedycji i transportu, współpracując także z zagranicznymi kontrahentami. Przed zawarciem umowy o kredyt, który został zabezpieczony hipoteką, oskarżony korzystał z kredytów bankowych. Co więcej, kredyt ten oskarżony uzyskał m. in. w celu spłaty innych zobowiązań, także kredytowych (umowa kredytu § 2 pkt 2, k. 339, t. II). Te okoliczności nakazują wykluczyć, by oskarżony był nieporadny życiowo, wprost prowadzą do wniosku odmiennego. Oskarżony dysponował także umową kredytu, znał zatem warunki jego wcześniejszej spłaty, które niezależnie od oceny przyjętych tam rozwiązań, są czytelne i zrozumiałe. W konsekwencji, zastrzeżenia oskarżonego w tym zakresie, w szczególności próba przerzucania na bank odpowiedzialności za to, że kredytu nie spłacił mając na ten cel środki przekazane przez pokrzywdzonych, musi być oceniana wyłącznie jako obrona i to nieudolna.

Aktualna sytuacja prawna oskarżonego jest zatem konsekwencją jego oszukańczych działań wobec pokrzywdzonych, a nie braku umiejętności odnajdywania się w procedurach bankowych. Oskarżony umówił się z pokrzywdzonymi, że spłaci kredyt i miał obowiązek to zrobić, a contrario, nie mógł środków przeznaczyć na inny cel. Środki te oskarżony otrzymał od pokrzywdzonych, nie od banku, zatem gdyby nie działał z zamiarem oszustwa, to z pokrzywdzonymi ustaliłby, czy może je wykorzystać inaczej, niż wynika to z umowy. Oczywistym przy tym pozostaje, także dla oskarżonego, że pokrzywdzeni nie wyraziliby zgody na przeznaczenie środków na spłatę innych zobowiązań, o czym on sam doskonale wiedział. W takich warunkach, próba wykazania, że zawiodły procedury bankowe, nie może być skuteczna – jedynym zawodnym elementem transakcji był bowiem oskarżony, nikt ani nic poza nim samym.

Sąd Okręgowy trafnie także wskazał, że kwestie dotycząca konta technicznego, czy sposobu zabezpieczenia transakcji w akcie notarialnym, choć nie pozbawione znaczenie, to mają charakter drugorzędny, bowiem to wyłącznie działanie oskarżonego ukierunkowane na osiągnięcie korzyści majątkowej poprzez oszukańczą deklarację o woli spłaty kredytu, skutkowało niekorzystnym rozporządzeniem mieniem przez pokrzywdzonych. Powtórzyć należy za sądem pierwszej instancji, że uczciwy kontrahent dokonałby spłaty kredytu, niezależnie od tego, czy pieniądze wpłynęłyby na konto techniczne, rachunek ROR, czy też otrzymałby je do ręki. Oskarżony znał warunek wykreślenia hipoteki obciążającej mieszkania i to on warunku tego nie spełnił, więc próby przerzucania odpowiedzialności na bank, notariusza, a nawet pokrzywdzonych, nie mogą być skuteczne. W piśmie do banku z 20 września 2016r. oskarżony wskazał, że kredyt został spłacony, a sytuację, gdy pieniędzmi przeznaczonymi na spłatę kredytu mógł swobodnie dysponować uważa za bardzo dziwną (k. 222) . Jednocześnie w piśmie tym oskarżony nie deklaruje wcześniejszej spłaty całości kredytu, a informuje bank, że nieruchomości stanowiące jego zabezpieczenie zostaną ubezpieczone i będzie płacił odsetki, ale normalne wynikające z umowy. Także to pismo odzwierciedla rzeczywisty stosunek oskarżonego do uzgodnień z pokrzywdzonymi, wobec których zadeklarował spłatę kredytu, a jednocześnie w korespondencji z bankiem wskazuje na możliwość swobodnego dysponowania środkami, co jest sprzeczne z ustaleniami umowy, z której swoboda dysponowania środkami zdecydowanie nie wynika.

Nie wspiera argumentów apelacji także ta okoliczność, że oskarżony w pierwszym możliwym dniu, kiedy mogła nastąpić spłata, dysponował kwotą umożliwiającą dokonanie spłaty częściowej, skoro było to sprzeczne z uzgodnieniami stron umowy notarialnej. Zgodzić się zatem należy z sądem, że i te działania oskarżonego miały charakter pozorny, skoro uzgodnienia obejmowały spłatę całości, a to było niemożliwe wyłącznie na skutek działań oskarżonego.

W świetle powyższych okoliczności Sąd prawidłowo uznał za udowodnione, że już w chwili zawierania umowy z pokrzywdzonymi małżeństwami oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie pokrzywdzonych w błąd w zakresie przeznaczenia przekazanych mu środków wiedząc, że gdyby pokrzywdzeni znali jego rzeczywiste plany, zatem mieli świadomość tego, że K. Z. (1) rozdysponuje uzyskanymi od nich pieniędzmi w sposób inny, aniżeli ustalony w umowie, nie doszłoby do jej zawarcia.

Tym samym, Sąd Okręgowy dokonując oceny materiału dowodowego sprawy nie uchybił kryteriom ujętym w art. 7 kpk, ustalił prawidłowo stan faktyczny sprawy, trafnie wywodząc, że podlega on ocenie jako oszustwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

Apelacje pełnomocników oskarżycieli posiłkowych.

Niezależnie od tego, jak skarżący zakwalifikowali zarzuty apelacyjne i jakie argumenty przywołali na ich poparcie, zastrzeżenia pełnomocników dotyczą braku orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody oraz zbyt łagodnego ukształtowania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego poprzez jej wymierzenie z warunkowym zawieszeniem wykonania.

Obraza art. 46 § 1 kk.

Sąd Okręgowy słusznie uznał, że w sprawie nie zostały spełnione warunki do orzeczenia obowiązku naprawienia szkody z art. 46 § 1 kk, tym samym wyrok nie zapadł wskutek obrazy przywołanego przepisu.

Pokrzywdzeni nabyli mieszkania, na których była ustanowiona hipoteka łączna i mieli świadomość takiego stanu prawnego obu nieruchomości. Aktem notarialnym z 19 lipca 2016r. oskarżony sprzedał pokrzywdzonym mieszkania za ustalone i zapłacone ceny, doszło zatem do przeniesienia ich własności i umowa w tym przedmiocie jest ważna. Niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonych nie wynikało z samego faktu nabycia obciążonych mieszkań, ale z tego, że oskarżony w umowie zobowiązał się do tego, że środkami uzyskanymi od pokrzywdzonych z tytułu zapłaty ich ceny, spłaci wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. To przy tym zobowiązaniu oskarżony wprowadził pokrzywdzonych w błąd, bowiem z całokształtu okoliczności sprawy wynika, że nie tylko go nie zrealizował, ale nie miał takiego zamiaru.

W dość szczególnym stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy, szkodą poniesioną przez pokrzywdzonych nie jest zatem dochodzona wysokość ceny uiszczonej za mieszkania, ani kwota kredytu zabezpieczonego hipoteką. Szkodę stanowi bowiem powstała wbrew woli pokrzywdzonych różnica między ich obecnym stanem majątkowym a takim, jaki istniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (art. 361 kc).

Niekorzystne rozporządzenie mieniem stanowi znamię oszustwa i nie jest równoznaczne z zaistnieniem szkody, która do znamion przestępstwa nie należy. Pokrzywdzeni z tytułu nabycia nieruchomości obciążonych hipoteką, stali się ich właścicielami, ale także dłużnikami rzeczowymi, jednak dotychczas, zatem pomimo upływu ponad 7 lat od zawarcia umowy, nie zapłacili żadnej należności z tego tytułu. Tym samym, posiadają tytuły prawne do mieszkań, a wierzytelność, którą zabezpiecza ustanowiona na obu nieruchomościach hipoteka, nie jest od nich egzekwowana.

Wierzyciel hipoteczny, tj. (...) Bank (...) SA w W., wystąpił z pozwem przeciwko oskarżonemu i oskarżycielom posiłkowym J. S. i A. S. i choć powództwo zostało uwzględnione, to wyłącznie wobec oskarżonego. Sąd Okręgowy w Warszawie, wyrokiem zaocznym częściowym (w stosunku do K. Z. (1)) z dnia 28 listopada 2023r. w sprawie XXIV C 3071/20, zasądził od K. Z. (1) na rzecz (...) Banku (...) SA w W., kwotę 542.450, 56zł z odsetkami, na którą składa się należność główna w kwocie 433.888zł oraz kwota 108.562,54zł z tytułu odsetek, przy czym kwota 103.772,61zł to odsetki karne. Sprawa przeciwko oskarżycielom posiłkowym małżonkom S. pozostaje natomiast w toku, a termin pierwszej rozprawy został wyznaczony na dzień 25 października 2024r.

W efekcie, zabezpieczona hipoteką wierzytelność obciąża mieszkania pokrzywdzonych, jednak dotychczas została zasądzona, w całości, wyłącznie od oskarżonego. Postępowanie cywilne przeciwko wymienionym oskarżycielom posiłkowym pozostaje w toku i mogą się w nim bronić, i to skutecznie (np. przez art. 5 kc), przed uwzględnieniem powództwa. Oskarżyciele posiłkowi J. S. i A. S. pozwali także notariusza i agencję pośrednictwa, z której usług skorzystali przy transakcji.

W dość szczególnym układzie faktycznym rozpoznawanej sprawy, nie dość, że wysokość szkody nie została wykazana, to ma ona charakter ewentualny i słusznie Sąd Okręgowy uznał, że zmaterializuje się dopiero wówczas, gdy kredyt zabezpieczony hipotekę od pokrzywdzonych będzie egzekwowany. Jak na razie działania banku z tego tytułu, podjęte w postępowaniu cywilnym, są skuteczne wyłącznie wobec oskarżonego.

Rażąca niewspółmierność kary pozbawienia wolności wynikająca z warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Rację mają autorzy apelacji, że kara pozbawienia wolności wymierzona wobec oskarżonego, z powodu zastosowania dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia jej wykonania, jest karą niesprawiedliwą, łagodną w stopniu czyniącym ją rażąco niewspółmierną.

Zgodnie z art. 53 § 1 kk wymierzając karę sąd uwzględnia stopień społecznej szkodliwości czynu oraz bierze pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa. Zgodzić się należy ze skarżącymi, że okoliczności tych Sąd Okręgowy nie uwzględnił we właściwym stopniu. Oskarżony dopuścił się przestępstwa kierunkowego, zatem działając z zamiarem bezpośrednim a o wysokim ciężarze gatunkowym jego czynu świadczą kwoty, którymi pokrzywdzeni w sposób niekorzystny rozporządzili, w przypadku małżonków S. przeznaczając te środki na zakup pierwszego mieszkania. Uwzględniając przy tym zachowanie oskarżonego po popełnieniu przestępstwa, w tym w czasie procesu, sprowadzające się do przerzucania odpowiedzialności na inne osoby, wyzbycie się majątku i nie podjęcie przez tyle lat żadnych działań w celu choć częściowego zniwelowania skutków przestępstwa, świadczy o takich jego właściwościach i warunkach osobistych, które dla realizacji celu kary wymagają osadzenia w zakładzie karnym. Nie tracąc zatem z pola widzenia tych okoliczności, które przemawiają na korzyść oskarżonego, nie są one tego rodzaju, by równoważyć te obciążające, związane w szczególności z charakterem czynu.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny uznał, że sam wymiar kary pozbawienia wolności przyjęty w zaskarżonym wyroku, ukształtowany na poziomie minimum ustawowego, przy jego bezwzględnym charakterze, jest wystarczającą sankcją dla oskarżonego, który dotychczas nie przebywał w zakładzie karnym. Dopiero tak ukształtowana kara spełni swoje cele zarówno te indywidualne, jak też ogólne w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Wniosek

O zmianę wyroku.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Częściowa słuszność argumentów w zakresie kary, bezzasadność pozostałych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie stwierdzono

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość rozstrzygnięcia w zakresie winy i braku orzeczenia opartego na art. 46 § 1 kk.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Omówiono przy analizie zarzutów apelacji pełnomocników oskarżycieli posiłkowych.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Orzeczenie kary pozbawienia wolności, jednak bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono prze zarzutach.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

---------------------------------------------------------

4.1.

---------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

----------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd zasądził na rzecz obrońcy oskarżonego kwotę 1.476zł obejmującą 23% VAT, z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym. Ustalając wysokość wynagrodzenia na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2023.1964), sąd uznał, że różnicowanie wynagrodzeń obrońców poprzez znaczne zaniżenie stawek przysługujących za obronę z urzędu w stosunku do tych, które są należne za obronę z wyboru, nie znajduje uzasadnienia w demokratycznym państwie prawa naruszając konstytucyjną zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP).

Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania apelacyjnego uznając, że jego aktualna sytuacja materialna i perspektywa wykonania kary, uzasadniają takie rozstrzygnięcie.

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Ewa Gregajtys Małgorzata Janicz

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

Uchylenie

☒

Zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik osk. posiłkowych

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Kara i środek kompensacyjny

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3.

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych;

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana