Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IIAKA 109/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2023 r. w sprawie XII K 198/22

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  Naruszenie przepisów postępowania karnego, które miało wpływ na treść orzeczenia, tj.

a)  Art.5 ust.2 k.p.k. wobec przyjęcia , że oskarżona popełniła zarzucany jej czyn mimo istnienia w sprawie poważnych i nie dających się usunąć wątpliwości, co do zamiaru znieważenia przez nią Prezydenta Andrzeja Dudy a w sytuacji, gdy na rozprawie nie został ujawniony żaden dowód wskazujący na to, że zamiarem oskarżonej było znieważenie Prezydenta Andrzeja Dudy;

b)  Art.7 k.p.k. wobec uznania za niewiarygodne i stanowiące wyłącznie przyjętą linię obrony wyjaśnienia oskarżonej w części, w której oskarżona zaprzecza, że nosząc kartki z napisami „DUDA TY (...)” miała na myśli urzędującego Prezydenta RP Andrzeja Dudę, mimo nie wyjaśnienia przez sąd i nie udowodnienia oskarżonej, że hasła te skierowane zostały do tej właśnie osoby;

c)  Art. 193§1 k.p.k. w zw. z art.167 k.p.k., polegającą na nieprzeprowadzeniu przez sąd pierwszej instancji z urzędu dowodu z opinii biegłego językoznawcy języka polskiego w zakresie ustalenia, czy słowa „chuj” oraz „hooj” napisane przez oskarżoną na tabliczkach zawieszonych na jej szyi mają wymowę wyłącznie znieważającą, a także czy możliwe jest przyjęcie innego znaczenia wskazanych słów, które wykluczałyby uznanie ich za znieważające;

2.  Błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy, polegające na przyjęciu przez sąd, że oskarżona nosząc na szyi tabliczkę z napisem „DUDA TY (...)” lub „DUDA TY (...)” miała zamiar znieważyć Prezydenta RP Andrzeja Dudę, podczas gdy zarówno z wyjaśnień oskarżonej, jak i zeznań świadków wynika, że oskarżona nie precyzowała w toku zgromadzenia z dnia 7 sierpnia 2022 r., kogo ma na myśli, nie skandowała żadnych haseł, nie dopisywała do tabliczek żadnych treści, które miałyby wskazywać na zamiar znieważenia Prezydenta Andrzeja Dudy, a dodatkowo wskazywała, że tamtego dnia mogła mieć na myśli zupełnie inne osoby noszące tożsame nazwisko, których w Polsce jest 37004, a niektóre z nich, tj. Piotr Duda są osobami publicznymi, których działalność również podlega krytyce;

3.  prawa materialnego, tj. art.10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności wobec dokonania przez sąd ingerencji w prawo do wyrażania przez oskarżoną opinii, mimo że dla takiej ingerencji nie było podstaw prawnych, ani też nie była ona konieczna w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku wykazała częściową słuszność apelacji obrońcy.

Sąd Okręgowy prawidłowo i bez obrazy normy art.7 k.p.k. ocenił materiał dowodowy, w tym wyjaśnienia oskarżonej. Nie można zatem uznać zasadności zarzutu 1 b i pozostającego z nim w związku zarzutu 2. Nie sposób, jak twierdzi obrońca uznać, że napis na kartce, którą miała zawieszoną na szyi oskarżona, w trakcie manifestacji przed Pałacem Prezydenckim, nie dotyczył urzędującego Prezydenta, lecz dowolnej osoby o tym samym nazwisku. Sąd Okręgowy trafnie uznał, że przeczy temu zarówno cel manifestacji, jej miejsce jak i pełny kontekst wyjaśnień i wypowiedzi K. A.. Słusznie zatem Sąd I instancji wskazał na sprzeczność pomiędzy wyjaśnieniami oskarżonej a treścią apelacji jej obrońcy.

Ostatecznie bowiem sama K. A., na rozprawie apelacyjnej, przedstawiła, jakie racje, okoliczności i działania Prezydenta Andrzeja Dudy skłoniły ją do udziału w manifestacji.

Prawidłowa ocena dowodów i wynikających z nich ustaleń faktycznych nie stwarza stanu, o którym stanowi przepis art.5§2 k.p.k., statuujący zasadę in dubio pro reo. Zgodnie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia, Sąd meriti ocenił dowody i prawidłowo wyjaśnił okoliczności czynu. Nie dopuścił się zatem obrazy przepisu, który w zarzucie 1.a skarżący obrońca błędnie określił, jako art.5 ust.2 k.p.k. Choć błąd ten powielono także w treści uzasadnienia apelacji, to biorąc pod uwagę systematykę przepisu art. 5 k.p.k. i fakt, że nie ma on ustępów a paragrafy, a nade wszystko treść zarzutu, należało uznać, że zarzut 1 a odnosi się do obrazy prawa procesowego art. 5§2 k.p.k.

Nie jest też słuszny zarzut 1.c. Nie uchybił bowiem Sąd I instancji przepisom art. 167 k.p.k. ani 193 §1 k.p.k., poprzez nie dopuszczenie opinii biegłych językoznawców dla ustalenia znaczenia zapisanego na tabliczce słowa. Kwestia semantyczna nie nasuwa w tej mirze żadnych problemów interpretacyjnych. Słowo „ch…” zapisane na zawieszonej na szyi oskarżonej kartce ma niewątpliwie charakter obraźliwy.

Prawidłowo dokonał Sąd I instancji także subsumpcji zdarzenia pod przepis art.135§2 k.k. Trafnie wskazał na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 lipca 2011 r., który orzekł, że art. 135 § 2 k.k. jest zgodny zarówno z art. 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej a także art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Nie doszło więc do obrazy prawa materialnego art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Dopuszczalna krytyka, wynikająca z przytoczonego przepisu Konwencji, chroniona jest nim tak, co do treści jak i formy, nawet ostrej, szokującej czy wulgarnej. Ale ochrona dozwolonej krytyki nie rozciąga się jednak na działania godzące w dobra chronione prawem. Nie depenalizuje popełnionych czynów zabronionych.

Granice dozwolonej krytyki osób pełniących różne funkcje publiczne, zwłaszcza wyposażonych w znaczne imperium władzy w państwie, mających istotny wpływ na prawa i obowiązki obywateli, którzy od tej władzy są zależni, są i muszą być szersze, co jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania instytucji demokratycznego społeczeństwa. Takie konstatacje wynikają zarówno z orzecznictwa trybunałów europejskich jak i sądów krajowych. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30.09.2022 r. II AKa 110/22 lex 3432025, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19.09.2019 r. w sprawie II AKa 184/19 lex 2891725). Kontrola tej krytyki musi też pozostawać w zgodzie ze standardami europejskimi.

Zaistniała kolizja dóbr i chronionych wartości przepisami, które nie są ze sobą sprzeczne, winna jednak być rozważana jako mająca istotny wpływ na ocenę prawno-karną czynu zabronionego, do którego doszło, choćby w określeniu jego społecznej szkodliwości.

Nie sposób zatem zgodzić się dokonaną przez Sąd Okręgowy oceną społecznej szkodliwości czynu K. A., jeśli zważyć na jego cel i jego prawidłowo ustalony przebieg.

Polegał on na tym, że biorąca udział w zgromadzeniu przed Pałacem Prezydenckim K. A. miała zawieszoną na szyi kartkę formatu A4 z napisem „DUDA TY CH***” . Gdy funkcjonariusze Policji zwrócili uwagę Przewodniczącej zgromadzenia M. R. ta podeszła do K. A., na co oskarżona odeszła od samego zgromadzenia kartkę zdjęła.

W ocenie Sądu Apelacyjnego funkcja wymienionych w art. 115 § 2 k.k., elementów, które kształtują ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu, nie daje podstaw, by ocenić go w stopniu większym niż znikomy. Poza przedstawionymi okolicznościami czynu trzeba wskazać, że gdyby nie aktywność funkcjonariuszy policji i przeprowadzone śledztwo, mimo zdjęcia przez oskarżoną kartki z napisem - trudno by w ogóle oceniać charakter naruszonego dobra i rozmiar wyrządzonej szkody, fakty te bowiem przyczyniły się do nagłośnienia sprawy. Zasadne jest zawarte w zarzucie 3 twierdzenie, że interwencja nie była konieczna w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej. Ochrona wartości do których odnosi się art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i dóbr do których odnosi się przestępstwo określone w art. 135 § 2 k.k., polegające na obrazie Prezydenta RP do skazania za nie powinno wynikać z poważnych racji lub pilnej potrzeby społecznej uzasadniającej postawienie dobra chronionego wspomnianym przepisem ponad ochronę praw podstawowych.

Natomiast tak, jak nagłaśnianie inkryminowanego zachowania wcale nie służy budowaniu autorytetu organów państwa, tak wulgarna forma krytyki nie służy interesom, ani ochronie wartości, na rzecz których była użyta.

Określenie znikomego stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego K. A. czynu, zgodnie z treścią art. 1 §2 k.k. w zw. z art. 17§1 pkt 3 k.p.k., skutkowało koniecznością umorzenia postępowania.

Wniosek

O uniewinnienie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Niezasadność zarzutów kwestionujących adresata przedmiotowego zapisu musiała skutkować nieuwzględnieniem wniosku apelacyjnego, który był z nich wywodzony.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

Ustalenie przez Sąd Apelacyjny znikomego stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego K. A. czynu, zgodnie z treścią art. 1 §2 k.k. w zw. z art. 17§1 pkt 3 k.p.k. skutkowało koniecznością umorzenia postępowania. Takie rozstrzygnięcie, co oczywiste, poprzedzić musiało uchylenie zaskarżonego wyroku.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

II

Zgodnie z treścią art. 632 k.p.k. w razie umorzenia postępowania koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Rafał Kaniok Ewa Jethon Ewa Gregajtys