II AKa 141/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-12-17
Sygn. akt II AKa 141/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 grudnia 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA – Anna Zdziarska (spr.)
Sędziowie: SA – Małgorzata Janicz
SA - Marzanna A. Piekarska - Drążek
Protokolant: sekr. sąd. Olga Balcer
przy udziale Prokuratora - Krzysztofa Kosieradzkiego
po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2024 r.
sprawy
S. J. (1), urodzonego w dniu (...) w W.,
syna C. i Z. z domu W.,
oskarżonego o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. w zb. z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 28 października 2021 r., sygn. akt V K 78/21
1. zmienia wyrok w zaskarżonej części wobec oskarżonego S. J. (1) w ten sposób, że: w ramach czynu zarzuconego mu w punkcie I aktu oskarżenia, a przypisanego w punkcie 2 uznaje za winnego tego, że:
w dniu 9 lutego 2021r. w W., działając w zamiarze ewentualnym spowodowania u P. M. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu zadał mu cios nożem o długości ostrza 17,5 cm w klatkę piersiową, powodując ranę kłutą klatki piersiowej w V międzyżebrzu po stronie lewej, penetrującą do jamy opłucnej z aktywnym krwawieniem, powstaniem odmy opłucnowej i krwiaka opłucnej po stronie lewej, co spowodowało ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zarażającej życiu
- tj. czynu z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1.10.2023r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i na tej podstawie skazuje go na karę 6 (sześciu) lat pozbawienia wolności ;
2. utrzymuje w mocy wyrok w pozostałej zaskarżonej części;
3. na podst. art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 9 lutego 2021r., godz. 05:15 do dnia 17 grudnia 2024r. ;
4. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. K. – Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 1200 (tysiąc dwieście) złotych, powiększoną o stawkę 23% VAT z tytułu wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu w postępowaniu odwoławczym;
5. zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
||||||||||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 141/24 |
||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
|||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||||||
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 28 października 2021r., w sprawie o sygn. akt V K 78/21. |
||||||||||||||||||||
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||||||||||
☒ obrońca |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ inny |
||||||||||||||||||||
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||||||||||
☐ w części |
☒ |
co do winy |
||||||||||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||||||||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||||||||||
☐ |
||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||||||||||
1.4. Wnioski |
||||||||||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||||||||||
2.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||||||||||
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
2.2. Ocena dowodów |
||||||||||||||||||||
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||||||
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
|||||||||||||||||||
Zarzut dokonania błędnych ustaleń faktycznych w zakresie tego, iż oskarżony nie działał w warunkach obrony koniecznej – niezasadny. Zarzut dokonania błędnych ustaleń faktycznych w zakresie zamiaru oskarżonego – zasadny. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||
Argumentacja przedstawiona przez skarżącego nie podważyła ustaleń Sądu I instancji o braku podstaw do stwierdzenia kontratypu działania w warunkach obrony koniecznej. Sąd odwoławczy za całkowicie chybiony uznał zarzut obrazy art. 170 § 1 pkt 2 i 3 k.p.k. polegający na oddaleniu wniosku dowodowego o uzyskanie opinii biegłego z zakresu badania śladów krwawych. Przeprowadzenie tego dowodu potwierdzić by mogło jedynie miejsce zdarzenia, którego nie kwestionował zarówno pokrzywdzony – P. M. jak i oskarżony S. J. (1). Z całą pewnością dowód ten nie byłby przydatny do wykazania przebiegu zdarzenia, a szczególnie potwierdzenia wersji prezentowanej przez oskarżonego, że został zaatakowany przez pokrzywdzonego i broniąc się zadał mu cios nożem. W apelacji nie wykazano również by Sąd Okręgowy dokonał oceny osobowego materiału dowodowego z obrazą art. 7 k.p.k. Powyższy zarzut nie został w ogóle uzasadniony, a zarzut rażącego naruszenia art. 7 kpk wymaga wykazania wad w sposobie dokonania oceny konkretnych dowodów. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej, rzetelnej oceny zeznań i wyjaśnień wskazanych osób, wskazując w jakim zakresie daje im wiarę, a w jakim nie, czego wyrazem zresztą były także dwa prawidłowe uniewinnienia oskarżonego od czynu z art. 207 § 1 kk i czynu z art. 190 § 1 kk. Podkreślić należy, iż ocena dowodów przeprowadzonych w toku postępowania pozostaje pod ochroną prawa procesowego (art. 7 kpk), gdyż została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy oraz wyczerpującego i logicznego - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uzasadnienia przekonania sądu, zgodnie z wymogami określonymi w art. 424 kpk. W tym miejscu należy podkreślić, iż ocena tych dowodów jest w sprawie wyjątkowo szczegółowa i konkretna, a sądowi nie sposób zarzucić błędów logicznego rozumowania. Jeżeli stan nietrzeźwości miałby dyskwalifikować wiarygodność świadka B. M., to ten sam stan nietrzeźwości – około 1 promila stanowi okoliczność obciążającą dla S. J. (1), a zwłaszcza jego depozycji. Obrońca oskarżonego wskazując na „szereg nieścisłości” w zeznaniach B. M., P. M. i S. J. (1) skoncentrował się na rozbieżnościach o drugorzędnym charakterze. Zauważyć wypada, że tylko podczas jednych zeznań B. M. podała, iż oskarżony „wpadł do kuchni”. Trudno powiedzieć czy określenie to było bardziej lub mniej (...) użyte, niemniej jednak pomimo przebytego pół roku wcześniej urazu nogi oskarżony samodzielnie poruszał się. Zeznania B. M. pozostają zbieżne z zeznaniami P. M., że oskarżony wszedł do kuchni, nie zaś jak wyjaśnił był już w niej i przy użyciu noża przygotowywał mięso dla kotów. Ponieważ jak wynika z zeznań pokrzywdzonego oraz zeznań B. M., która co prawda nie widziała samego zadania ciosu nożem, tylko skutek, oskarżony nie działał odpierając bezpośredni zamach na swoje życie. S. J. (1) nie posiadał żadnych śladów duszenia, co by mogło potwierdzić jego wersję zdarzenia. Słusznie też dostrzegł Sąd I instancji brak racjonalności postępowania pokrzywdzonego, który miałby się rzucić na oskarżonego trzymającego w dłoni nóż. Z okoliczności sprawy wynika, że to S. J. miał pretensję do pokrzywdzonego o to, że nie poszukuje pracy i żyje na koszt swojej siostry, a w dodatku choć był ubrany w kurtkę nie chciał opuścić mieszkania. Pokrzywdzony nie miał żadnego motywu aby zaatakować oskarżonego. S. J. nie działając w warunkach obrony koniecznej, nie mógł też przekroczyć jej granic. Z tego powodu proponowana przez obrońcę zmiana kwalifikacji prawnej nie mogła zostać uwzględniona. Apelacja została natomiast uwzględniona w zakresie w jakim zakwestionowała ustalenia dotyczące zamiaru zabójstwa. W wyroku z dnia 4 stycznia 2006r., w sprawie III KK 123/05, LEX nr 172208 Sąd Najwyższy orzekł: „dla wykazania wypełnienia podmiotowej strony zbrodni zabójstwa tak w postaci zamiaru bezpośredniego, jak i ewentualnego nie jest wystarczające wskazanie na sposób działania, w tym takie jego elementy jak rodzaj użytego narzędzia, siła ciosu czy skierowanie agresywnych działań przeciwko ośrodkom ważnym dla życia pokrzywdzonego. Są to niewątpliwie bardzo istotne elementy, które jednakże nie mogą automatycznie przesądzić zarówno o spełnieniu strony podmiotowej zbrodni zabójstwa, jak i zdecydować o przypisanej sprawcy postaci zamiaru. Zazwyczaj niezbędna jest nadto analiza motywacji sprawcy, stosunków pomiędzy sprawcą a pokrzywdzonym w czasie poprzedzającym agresywne działanie sprawcy, tła zajścia itp.” Analiza pisemnych motywów wyroku – str. 16 wskazuje że przypisując S. J. czyn polegający na usiłowaniu zabójstwa, sąd meriti oparł się wyłącznie na stronie przedmiotowej czynu tj. użyciu noża, którego ostrze miało długość 17,5 cm i zadaniu ciosu w newralgiczne dla życia człowieka miejsce. O ile w tych warunkach kwestia niesporną jest możliwość przypisania oskarżonemu zdolności przewidzenia spowodowania skutku w postaci śmierci, to z pewnością jej nie chciał i nawet się na nią nie godził. S. J. zadał jeden cios, nie kontynuował ataku, a pomoc medyczną sam wezwał idąc do sklepu (...), gdzie udostępniono mu telefon. Wykazał tym samym, że los P. M. nie jest mu obojętny. Pokrzywdzony zeznał, że zna S. J. od 10 lat i dotychczas żył z nim w dobrych stosunkach. Z reguły nie kłócili się, czasami pili ze sobą alkohol. W dniu zdarzenia zaczęli się trochę ze sobą kłócić. Oskarżony chciał, aby opuścił mieszkanie, a gdy pokrzywdzony się nie zgodził - wówczas wyprowadził cios (k. 97-98, k. 361). Tło i motywy zajścia - w trakcie nieporozumienia, a także czynny żal wskazują, że oskarżonego należało skazać za skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, a nie za usiłowanie zabójstwa. |
||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||
Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie nie zasługiwał na uwzględnienie. Wniosek o nadzwyczajne złagodzenie kary przy przyjęciu przekroczenia granic obrony koniecznej – nie zasługiwał na uwzględnienie. Wniosek o przypisanie oskarżonemu czynu z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. – zasadny. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||
Linia obrony oskarżonego w zakresie tego, że zadał pokrzywdzonemu cios nożem w obronie przed uduszeniem nie znalazła pozytywnej weryfikacji w jakimkolwiek obiektywnym i bezstronnym dowodzie. W związku z powyższym oczekiwanie uniewinnienia oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu było bezpodstawne. Ponieważ oskarżony nie działał w warunkach obrony koniecznej, nie mogło dojść do przekroczenia jej granic. Uzasadnienie zmiany kwalifikacji prawnej czynu podano w rubryce wcześniejszej. |
||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||||||||||||||||||||
1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||||||||||||||||||||
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|||||||||||||||||||
Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2024r., w sprawie II AKa 141/24 Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił wyrok w zaskarżonej części wobec oskarżonego S. J. (1) w ten sposób, że: w ramach czynu zarzuconego mu w punkcie I aktu oskarżenia, a przypisanego w punkcie 2 uznał za winnego tego, że: w dniu 9 lutego 2021r. w W., działając w zamiarze ewentualnym spowodowania u P. M. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu zadał mu cios nożem o długości ostrza 17,5 cm w klatkę piersiową, powodując ranę kłutą klatki piersiowej w V międzyżebrzu po stronie lewej, penetrującą do jamy opłucnej z aktywnym krwawieniem, powstaniem odmy opłucnowej i krwiaka opłucnej po stronie lewej, co spowodowało ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zarażającej życiu - tj. czynu z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1.10.2023r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i na tej podstawie skazał go na karę 6 (sześciu) lat pozbawienia wolności; - utrzymał w mocy wyrok w pozostałej zaskarżonej części; - na podst. art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 9 lutego 2021r., godz. 05:15 do dnia 17 grudnia 2024r. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
||||||||||||||||||||
Zmiana kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu spowodowała zmianę wymiaru kary. Nie mogła to być jednak kara w dolnej granicy ustawowego zagrożenia o co wnosił skarżący. Niewątpliwie na korzyść oskarżonego przemawia fakt, iż pomimo przeżycia 68 lat, nie był dotychczas karany sądownie, zaś zdarzenie miało charakter incydentalny. Z kolei okolicznościami obciążającymi było działanie pod wpływem alkoholu i z błahej przyczyny. Poza tym S. J. nie cieszy się dobrą opinią w miejscu zamieszkania, uważany jest za osobę nadużywającą alkoholu. Oskarżony ponadto spowodował ciężki uszczerbek na zdrowiu pokrzywdzonego. P. M. po doznaniu rany kłutej klatki piersiowej w V międzyżebrzu, po stronie lewej został przewieziony nieprzytomny do szpitala. Wymagał zaintubowania i wdrożenia wentylacji mechanicznej. Jego stan określono jako bardzo ciężki – niestabilny krążeniowo, wymagający przetaczania płynów. Oskarżony nie wyraził skruchy. Przewaga okoliczności obciążających nad łagodzącymi sprawiła, że karę w wymiarze 6 lat pozbawienia wolności uznać należało za adekwatną do zawinienia i stopnia społecznej szkodliwości, jak też zdolną osiągnąć skutek w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. |
||||||||||||||||||||
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||||||||||||||||||
1.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||||||||||||||||||
4.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||||||||||||||||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
Na podst. art. § 17 ust. 2 pkt. 5 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2024.763) orzeczono o wynagrodzeniu dla obrońców za obronę pełnioną przed Sądem II instancji. |
||||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
Na podstawie art. 624 k.p.k. orzeczono o kosztach procesu. Oskarżony przed osadzeniem nie pracował, był na utrzymaniu B. M., a ma do odbycia długoterminową karę pozbawienia wolności. |
||||||||||||||||||||
7. PODPIS |
||||||||||||||||||||
Małgorzata Janicz Anna Zdziarska Marzanna A. Piekarska - Drążek |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca oskarżonego |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 28 października 2021r., w sprawie V K 78/21 |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☒ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Anna Zdziarska, Małgorzata Janicz , Marzanna A. Piekarska-Drążek
Data wytworzenia informacji: