Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Przemysław Filipkowski (spr.)

Sędziowie: SA – Sławomir Machnio

SA – Rafał Kaniok

Protokolant: – Weronika Grieger

przy udziale prokuratora Krzysztofa Kosieradzkiego

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2024 r. sprawy

J. Ś. (1) urodz. (...) w W., syna M. i M.,

oskarżonego z art. 148 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 27 marca 2024 r. sygn. akt VIII K 14/24

I. zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego J. Ś. (1) w ten sposób, że odnośnie czynu zarzucanego i przypisanego w punkcie 1 sentencji ustala, że oskarżony działał z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia Z. Ś. oraz obniża wymierzoną za ten czyn karę do 8 (ośmiu) lat pozbawienia wolności;

II. utrzymuje w mocy wyrok w pozostałej zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego J. Ś. (1);

III. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu J. Ś. (1) okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 5.06.2023 r. godz. 22:40 do dnia 23.10.2024 r.;

IV. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. J. - Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 1476 (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) zł brutto, w tym VAT, tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

V. obciąża Skarb Państwa wydatkami sądowymi za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2	Sygnatura akt	II AKa 191/24
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:			1
1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. VIII K 14/24 z dnia 27.03.2024 r.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

x obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
x na korzyść ☐ na niekorzyść		☐ w całości
		x w części	x	co do winy
			☐	co do kary
			☐	co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
x	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
x	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

x

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione
Lp.		Oskarżony	Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi	Dowód	Numer karty
			Nie dotyczy
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione
Lp.		Oskarżony	Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi	Dowód	Numer karty
			Nie dotyczy

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów
Lp. faktu z pkt 2.1.1	Dowód	Zwięźle o powodach uznania dowodu
	Nie dotyczy

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2	Dowód	Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu
	Nie dotyczy

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1/

Obrońcy osk. J. Ś. (1) /bez nr/ błędu w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie, że oskarżony działał umyślnie z zamiarem bezpośrednim, podczas gdy z okoliczności sprawy wynika, że oskarżony działał w postaci zamiaru wynikowego, co w konsekwencji doprowadziło do wymierzenia mu kary rażąco niewspółmiernej.

x zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a/ Zauważyć trzeba, że skarżąca obrońca nie kwestionuje przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy oceny materiału dowodowego niniejszej sprawy i nie zarzuca naruszenia przepisów art. 7 i art. 410 kpk. Zatem nie jest podważana ocena wyjaśnień oskarżonego J. Ś. (1), któremu Sąd I instancji dał wiarę tylko częściowo w zakresie przyznania się do użycia noża i spowodowania w ten sposób śmierci pokrzywdzonego.

b/ W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy generalnie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego J. Ś. (1) na podstawie właściwej oceny materiału dowodowego – za wyjątkiem kwestii zamiaru, z jakim działał oskarżony, zadając uderzenia nożem swojemu bratu Z. Ś.. Przebieg badanego zdarzenia jest znany przede wszystkim z analizy wyjaśnień oskarżonego w kontekście ujawnionych śladów oraz opinii z sądowo-lekarskich oględzin i otwarcia zwłok. Z dowodów tych jednoznacznie wypływa, że pokrzywdzony doznał rany kłutej klatki piersiowej z uszkodzeniem w przebiegu kanału rany płuca lewego i aorty z masywnym krwawieniem do lewej jamy opłucnowej, ran ciętych w obrębie ręki prawej, pojedynczych płatowych ran ciętych w obrębie głowy i nielicznych zasinień. Do zgonu Z. Ś. doszło w następstwie obrażeń powstałych w przebiegu rany kłutej klatki piersiowej prowadzących do masywnego krwawienia do lewej jamy opłucnowej /opinia biegłej k.334/. Do powstania w/w rany kłutej klatki piersiowej doszło w wyniku działania narzędzia ostrokończystego zagłębiającego się w ciało od przodu ku tyłowi ku stronie prawej. Warunki takiego narzędzia spełnia nóż, którego zdjęcie przedstawiono /k.334/. Lokalizacja i charakter ran ciętych ręki prawej są typowe dla tzw. obrażeń obronnych powstających przy próbie chwytania lub zasłaniania się przed godzącym narzędziem ostrym /k.334-335/. Powyższe i brak śladów obrażeń u oskarżonego stanowiło podstawę do wykluczenia jego wersji o tym, że został zaatakowany od tyłu przez pokrzywdzonego i się bronił oraz zadał krytyczne uderzenie do tyłu lewą ręką trzymanym nożem stojąc przy blacie kuchennym.

c/ Wyjaśnienia J. Ś. (1) w kontekście obrażeń doznanych przez pokrzywdzonego nie dowodzą jednak bezspornie, że działał w zamiarze bezpośrednim, ponieważ w żadnym razie nie wykluczono, że był to zamiar ewentualny. W tym zakresie należy zgodzić się z obrońcą, że sposób spowodowania ran, rodzaj użytego narzędzia i miejsca doznanych obrażeń nie przesądzają automatycznie ustalenia zamiaru, z jakim działał sprawca. Pomocna w tym względzie jest analiza tła zajścia, motywacji oskarżonego czy stosunków pomiędzy nim a ofiarą. W tym wypadku, o ile nie budzi wątpliwości konflikt pomiędzy zamieszkującymi wspólnie oskarżonym i jego bratem, to nie oznacza to chęci dokonania zabójstwa. Brak jest dodatkowych elementów, które by o tym świadczyły np. planów czy gróźb wypowiadanych przez sprawcę.

d/ Okoliczności sprawy przemawiają za przyjęciem, że pomiędzy J. Ś. (1) i Z. Ś. doszło do gwałtownego sporu, który oskarżony zdecydował się nagle rozstrzygnąć na swoją stronę przy użyciu noża. Oskarżony zadał m.in. co najmniej jeden cios w klatkę piersiową nieuzbrojonej ofiary, powodując głęboką na około 12,5 cm ranę kłutą. Z żadnego dowodu nie wynika, aby po tym ugodzeniu nożem zadał dalsze ciosy i dążył do śmierci brata, mimo że miał przecież taką możliwość. Takie zachowanie świadczy o zamiarze ewentualnym pozbawienia życia pokrzywdzonego a nie o chęci jego zabójstwa. Przy tym nie są znane dokładnie bliższe okoliczności spowodowania obrażeń Z. Ś., który dodatkowo posiadał tzw. obrażenia obronne. Bez wątpienia doszło do realnego zagrożenia życia pokrzywdzonego, co wypływa nie tylko z charakteru i skutków jego obrażeń, ale przede wszystkim z bardzo niebezpiecznego sposobu działania oskarżonego. Sposób, w jaki użył noża względem ofiary jednoznacznie przemawia za przyjęciem, że godził się na możliwy skutek w postaci jej śmierci i miał tego świadomość. Oskarżony zadał co najmniej 1 cios nożem nieuzbrojonemu pokrzywdzonemu w miejsce istotne dla życia człowieka tj. klatkę piersiową, gdzie skupione są ważne narządy wewnętrzne. Nóż posiadał długie na około 18,5 cm ostrze. Natomiast J. Ś. zakończył atak po wbiciu noża i spowodowaniu istotnych obrażeń oraz opuścił mieszkanie. Nie jest też znana siła tego uderzenia. Pozostawienie rannego brata na klatce schodowej bez udzielenia mu pomocy przy obecności wzywających pomocy sąsiadów nie potwierdza zamiaru bezpośredniego, gdyż takie zachowanie oznacza obojętność na los pokrzywdzonego, a nie chęć jego zabicia. Powyższe świadczy, że oskarżony zadając umyślnie ciosy nożem w istocie godził się na doprowadzenie do zgonu ofiary, czyli działał z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia. Zarzut obrońcy jest zatem zasadny.

Lp.

Zarzut

2/

Obrońcy osk. J. Ś. (1) /bez nr/ rażącej niewspółmierności kary poprzez uznanie, że kara za czyn z art. 148 § kk w wymiarze 12 lat pozbawienia wolności jest współmierna oraz zgodna z dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 53 kk, podczas gdy kara współmierną, która w zupełności wypełniłaby cele kary, jest kara 8 lat pozbawienia wolności.

x zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a/ Stosownie do brzmienia art. 438 pkt 4 kpk Sąd odwoławczy zmienia lub uchyla orzeczenie w zakresie kary tylko w przypadku stwierdzenia jej rażącej niewspółmierności. Rażąca niewspółmierność zachodzi wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że powstałaby znaczna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji a karą, którą należałoby orzec w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary. Nie każda różnica w zakresie oceny wymiaru kary uzasadnia zarzut rażącej niewspółmierności kary, przewidziany w art. 438 pkt 4 k.p.k., ale tylko taka, która ma charakter zasadniczy, a więc jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować /tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 16.02.2009 r. II KK 132/05, LEX nr 725034/. Nie chodzi tu o wszelkie możliwe różnice co do wymiaru kary, lecz wyłącznie o tak istotne, że powodowałyby uznanie orzeczonej kary za niesprawiedliwą.

b/ Apelacja obrońcy J. Ś. (1) przywołuje argumenty, które prowadzą do zakwestionowania stanowiska Sądu Okręgowego odnośnie wymiaru orzeczonej kary 12 lat pozbawienia wolności. Za wystarczającą i współmierną w realiach tej sprawy uznać trzeba najniższą przewidzianą ustawowo karę 8 lat pozbawienia wolności za czyn z art. 148 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30.09.2023 r. Jest ona odpowiednia do wielkiej szkodliwości społecznej czynu, który godził w najwyższe chronione dobro tj. życie człowieka, do rodzaju i sposobu działania sprawcy, jak też do jego dużej winy. Na korzyść oskarżonego należało uwzględnić jego obecną niekaralność powiązaną z jego znacznym wiekiem, częściowe przyznanie się do winy tzn. do użycia noża i spowodowania zgonu brata oraz jego zgłoszenie się tego samego dnia do funkcjonariuszy Policji. Całokształt jego zachowania przemawia za celowością złagodzenia wymiaru kary. Przy tym skarżąca nie wykazała, aby oskarżony działał pod wpływem strachu z obawy przed agresją pokrzywdzonego i przeczy temu ustalone zachowanie sprawcy. Postawa J. Ś. (1) nie stanowi rzeczywistej skruchy, skoro nie przyznał się w całości do winy i nie przedstawił wszystkich okoliczności czynu. Złagodzona kara odpowiada ustalonemu sposobowi działania, umyślności i zamiarowi ewentualnemu, a nadto sytuacji sprawcy. Wymiar kar odpowiada także dyrektywie społecznego oddziaływania kary. Skarżąca nie wykazała innych okoliczności, które należałoby dodatkowo uwzględnić przy wymiarze kary.

c/ Reasumując, wymierzona złagodzona kara nie jest nadmiernie surowa i jej ukształtowanie czyni zadość potrzebom prewencji indywidualnej i generalnej oraz odpowiada dyrektywom zamieszczonym w art. 53 § 1 i 2 kk. Całokształt okoliczności sprawy przekonuje, że taka kara jest właściwa i celowa, a w konsekwencji sprawiedliwa. Brak było powodu do zmiany rozstrzygnięć dotyczących zaliczenia tymczasowego aresztowania i dowodów rzeczowych.

Wniosek

Obrońca osk. J. Ś. (1) wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary 8 lat pozbawienia wolności.

x zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W świetle analizy zarzutów apelacji przeprowadzonej w pkt 1-2 wnioski obrońcy zasługują na uwzględnienie. Zasadne było dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, że J. Ś. (1) działał z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia i złagodzenie orzeczonej kary. Brak jest zaś podstaw do zmiany kwalifikacji prawnej przypisanego czynu, co nie było kwestionowane. Nie podważano też decyzji odnośnie dowodów rzeczowych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W pkt II utrzymano w mocy wyrok w pozostałej zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego J. Ś. tj. w zakresie, w jakim nie został zmieniony.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody wskazano w części 3 – tj. niepodważenie przez obrońcę analizy dowodów i pozostałych okoliczności przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy, za wyjątkiem zamiaru, z jakim działał oskarżony co do przypisanego czynu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

W pkt I zmieniono zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego J. Ś. (1) w ten sposób, że odnośnie czynu zarzucanego i przypisanego w punkcie 1 sentencji ustalono, że oskarżony działał z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia Z. Ś. oraz obniżono wymierzoną za ten czyn karę do 8 lat pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Opisana zmiana oraz złagodzenie oskarżonemu wymierzonej kary pozbawienia wolności – wypływa z rozważań w części 3.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

4.1.

Nie dotyczy

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono J. Ś. (1) okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 5.06.2023 r. godz. 22.40 do dnia 23.10.2024 r.

IV.

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. J. kwotę 1476 zł brutto, w tym vat, tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym - na podstawie § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14.05.2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa /…/ kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Wynagrodzenie w tej wysokości odpowiada charakterowi sprawy i potrzebnemu nakładowi pracy obrońcy.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku	Przytoczyć okoliczności
V.	Z uwagi na uwzględnienie apelacji obrońcy na mocy art. 634 kpk w zw. z art. 630 kpk obciążono Skarb Państwa wydatkami sądowymi za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

Przemysław Filipkowski Rafał Kaniok Sławomir Machnio

1.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						1
Podmiot wnoszący apelację						Obrońca osk. J. Ś. (1)
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						Punkty 1-4 wyroku
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
x na korzyść ☐ na niekorzyść		☐ w całości
		x w części	x		co do winy
			☐		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
x	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
x	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
1.4. Wnioski
☐	uchylenie			x		zmiana