Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 207/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 22 stycznia 2020 r., sygn. akt V K 195/18 w sprawie oskarżonego M. G. (1) i nieletniego B. P. (1) (prawomocny w jego części).

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny - prokurator

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego M. G. (1)

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść - obrońca

☒ na niekorzyść prokurator

☐ w całości

☒ w części prokurator obrońca

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia - prokurator

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia - prokurator

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka – obrońca osk. M. G. (1)

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie - prokurator

☒

zmiana - obrońca M. G. (1)

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków – jedynie w zakresie sprawy – apelacji – dotyczącej oskarżonego mateusza J. G., którego obrońca złoŻył wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadneinia Sądu Apelacyjnego.

Lp.

Zarzuty:

1.  zarzut rażącej niewspółmierności kar wymierzonych oskarżonemu;

2.  zarzut rażącej niewspółmierności zadośćuczynienia zasądzonego na rzecz pokrzywdzonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego M. G. (1) dotyczące wymiaru kar i kwoty zadośćuczynienia są niezasadne, gdyż skarżący nie wykazał i nie przekonał sądu odwoławczego, że zachodzi rażąca surowość zaskarżonych rozstrzygnięć, czego wymaga art. 438 pkt 4 k.p.k. Rażąca niewspółmierność kar lub środka karnego to taki wymiar – sposób ukarania sprawcy, który wyjątkowo, rażąco, odstaje od powszechnego poczucia sprawiedliwości, razi bezwzględnością kary. Taka sytuacja nie zachodzi, gdy sprawca jedynie chciałby uzyskać nieco niższą karę, bardziej dostosowaną do własnych oczekiwań i planów życiowych.

Lakoniczne uzasadnienie apelującego, stwierdzającego, że karę 2 lat i 6 miesięcy wymierzoną za przestępstwo z art. 158 § 1 k.k. „ należy uznać za zbyt wysoką”, wskazuje na brak argumentów za wykazaniem rażącej surowości kary.

Obrońca wymienia podstawowe elementy wymiaru kary, takie jak społeczna szkodliwość czynu i postawa oskarżonego w trakcie postępowania karnego, w tym przyznanie się do przestępstwa. Równocześnie zauważa, że sąd wziął pod uwagę takie okoliczności łagodzące, jak młody wiek M. G. (1) oraz dane z wywiadu środowiskowego, ale stwierdza, że kara jest „ i tak ... zbyt surowa”. Podobnie ocenia wymierzenie 30 dni aresztu za wykroczenie z art. 119 § 1 k.w. nadmieniając, że przepis ten daje możliwość orzeczenia kar wolnościowych, ograniczenia wolności lub grzywny. Uzasadnienie Sądu Okręgowego, w tym rozważane szczegółowo: motywacja, sposób działania sprawców, rodzaj i rozmiar wyrządzenia szkody i krzywdy, demoralizacja oraz współdziałanie z nieletnim, wskazywały na konieczność zastosowania wobec M. G. (1) zdecydowanej reakcji karnej, która zahamuje postępującą deprawację młodego człowieka. Obrońca skrzętnie pomija motywację i sposób działania sprawców, odbiegając w kierunku ogólnych określeń o szkodliwości czynów i prewencji, gdy tymczasem sprawcy brutalnie napadli pokrzywdzonych w środku nocy i zaskoczonych i bezbronnych sterroryzowali. M. N. (1) i A. M. (1) byli przerażeni samym krzykiem i groźbami sprawców, a do tego M. N. był przez dłuższy czas bity w bardzo niebezpieczny sposób, uderzenia kijami były silne, wielokrotne, spadały na całe ciało bezbronnego mężczyzny, w tym na twarz i głowę. Bicie było zaplanowane i kontynuowane po przerwie. Patrzyła na to bezradna i zastraszona partnerka pokrzywdzonego, której sprawcy grozili i żądali pójścia z nimi. Jej podporządkowanie wymuszali groźbą ugodzenia M. N. nożem. A. M. (1) ratowała się ostatecznie ucieczką i wezwaniem pomocy. Niewątpliwa jest też próba podpalenia pustostanu, gdzie spali ww. bezdomni, przez M. G., o czym sam wyjaśnił, mając na celu ukrycie śladów pobytu sprawców (oskarżony zgubił tam portfel z dokumentami). Opis zachowań sprawców świadczy o bardzo niskiej i groźnej motywacji oraz bezwzględnym sposobie działania. Bez żadnej refleksji nad cierpieniem M. N. uderzano go, gdy leżał, prosił o litość. Para bezdomnych nic wartościowego nie posiadała, nie stanowili żadnego zagrożenia. Znamienne słowa sprawców o tym, że „ nie będzie G. się rządził/ nosił po T. ”, zapamiętane przez obojga pokrzywdzonych, wyrażały wrogość i potrzebę ukarania bezdomnej pary za to, że śmiała naruszyć jakieś niepisane prawa podziału terytorialnego. Zachowania takie kojarzą się z niezwykle groźnym zjawiskiem „ oczyszczania” miasta z bezdomnych, obcych przybyszów przez miejscowych uzurpatorów własnego terytorium i swoistych porządków w mieście. Stąd biorą się częste tego rodzaju ataki na osoby bezdomne, które są postrzegane jako słabe, żyjące poza systemem społecznym i prawnym, nic nie znaczące. Motywacja niektórych osób i środowisk, by takie osoby traktować z pogardą, zastraszać i eliminować ze swojego otoczenia, jest godna napiętnowania. W ten sposób zostali potraktowani pokrzywdzeni przez oskarżonego i nieletniego B. P..

M. G. (1) był bardzo młody, młodociany, w chwili czynu (20 lat), jednak wcześniejsza karalność oskarżonego, sposób życia, w środowisku stroniącym od pracy, używającym alkoholu i innych środków odurzających, ze skłonnościami do „ robienia porządków” w mieście, przemawiały za wymierzeniem kary zbliżonej do górnego ustawowego zagrożenia z art. 158 § 1 k.k. (do 3 lat pozbawienia wolności). Należy przypomnieć, że w dniu 6 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Wołominie, sygn. akt II K 794/17, skazał M. G. za przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. popełnione w dniu 26 lipca 2017 r. (wkrótce po skończeniu 19 lat), polegające na grożeniu H. A. spaleniem lokalu gastronomicznego (k. 113). Wówczas Sąd wymierzył sprawcy jedynie grzywnę. Niespełna rok po pierwszym przestępstwie i ok. pół roku po wyroku, M. G. brutalnie pobił z nieletnim bezdomnego M. N., okradł i groził A. M., wskazując wyraźnie, że jest to sposób karania za sprowadzenie się do ich miasta. Nie ma zatem wątpliwości, że M. G. jest osobą zdemoralizowaną, o złym nastawieniu do ludzi, których uznaje za mniej wartościowych i obcych. Sposób działania, który stosuje świadczy o bezwzględności i braku empatii.

A. M. zeznała: „ od razu zaczęli bić M., M. zasłaniał się i ciałem zasłaniał mnie ... z M. bryzgała krew... zaczęli wszystko rozwalać ... M. cierpiał, płakał z bólu” (przesłuchanie 4 czerwca 2018 r.);

„ Wlecieli na górę i zaczęli bez przyczyny nas bić ... padły słowa „G. nie będzie się rządził nam po mieście” (rozprawa k 1112v);

„ Później się cofnęli ..., znowu zaczęli bić ... ukradli telefon ...” (k. 1111v).

M. N. doznał dotkliwych, bolesnych urazów: ran tłuczonych głowy, złamania trzonu kości łokciowej i złamania nasady kości piszczelowej, licznych otarć skóry. Złamania naruszały sprawność organizmu na okres znacznie powyżej 7 dni, a sposób działania sprawców narażał pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego skutku. (opinia z k. 247).

Biegły chirurg M. R. stwierdził przed sądem, że do złamania kości piszczelowej musi być użyta duża siła, więcej niż jedno uderzenie (k. 897).

M. N. opowiadał też o długotrwałym leczeniu i odczuwalnych skutkach. Sprawcy oświadczyli przed sądem, że wyrażają żal, ale nigdy nie zwrócili się do pokrzywdzonego z ofertą pomocy.

Oskarżony M. G. wprawdzie przyznał się do pobicia, ale zmieniał jego okoliczności. Początkowo, na rozprawie 11 marca 2019 r., oskarżeni wnieśli dobrowolnie o wymierzenie kar – M. G. 3 lat pozbawienia wolności – przyznali się i żałowali, jednak gdy prokurator nie wyraził zgody, zmienili postawę.

Na rozprawie 20 marca 2019 r. prezentowali wersję, że pobili M. N., gdyż sami zostali zaatakowani. Umniejszali swoją winę, osłaniali się nawzajem, stworzyli wersję o sprowokowaniu i arogancji pokrzywdzonego, co sąd uznał za całkowicie niewiarygodne. Oznacza to jednak, że mimo młodego wieku M. G. jest zorientowany, jak z korzyścią dla siebie i w solidarności ze współsprawcą prowadzić linię obrony, kosztem pokrzywdzonych, a skrucha pozostaje tylko w sferze powierzchownych deklaracji.

Wywiad środowiskowy, do którego odwołuje się obrońca wskazuje na to, że M. G. przeszedł trudny czas dla młodego człowieka, ponieważ w 2017 r. stracił matkę, a w dzieciństwie ojca. Mieszkał ze starszą siostrą. Oskarżony porzucił jednak szkołę, nie znalazł stałej pracy, nie wyuczył się zawodu. Jest przy tym osobą zdrową i rozwiniętą intelektualnie. Obecnie deklaruje poprawę, podjął pracę i chce zajmować się rodziną.

Analiza wszystkich tych okoliczności, które dostrzegł Sąd Okręgowy, nie pozwala uznać M. G. za przypadkowego sprawcę, który raz zszedł z właściwej drogi i wyciągnął z tego właściwe wnioski, dlatego cele wychowawcze kary, które zakłada art. 54 § 1 k.k. w stosunku do młodocianych sprawców, są w jego przypadku trudne do osiągnięcia. Oskarżony nie zasługiwał, ze względu na status wiekowy na nadzwyczajne złagodzenie kary, na podstawie art. 60 § 1 k.k., ani nawet na niższy wymiar kary w granicach ustawowego zagrożenia z art. 158 § 1 k.k. i art. 119 k.k.w. Jest bowiem sprawcą zdemoralizowanym, który z poprzedniego skazania nie wyciągnął żadnych wniosków, właśnie z powodu łagodności kary. Dopuścił się czynu brutalnego, dotkliwego w skutkach dla pokrzywdzonego, człowieka niemłodego, który długo odczuwał skutki złamań.

Z powyższych względów wymierzone kary izolacyjne należy uznać za sprawiedliwe. Oskarżony odbył znaczną część kary w ramach tymczasowego aresztowania, prawie 20 miesięcy (1 rok i prawie 8 miesięcy), a więc przeważającą część kary. Pozostałe kilka miesięcy nie zniweczy jego planów życiowych, natomiast wywoła refleksję o nieuchronności kary za brutalny zamach na bezbronnych ludzi.

Zasądzone 20.000 zł zadośćuczynienia ma na celu uświadomić sprawcy, jaką krzywdę spowodował u ofiary. Kwota ta, jak na skromne warunki życiowe oskarżonego jest znaczna, jednak prace budowlane, do których jest zatrudniony (dekarz), pozwalają młodemu, silnemu mężczyźnie na choćby ratalną spłatę rekompensaty za długotrwałe cierpienie pokrzywdzonego.

Należy pamiętać, że M. N. miał także komplikacje z leczeniem związane z brakiem ubezpieczenia, a potrzebował zabiegów medycznych w szpitalu i późniejszych wizyt i rehabilitacji. Argumenty apelującego o miarkowaniu zadośćuczynienia „ zachowaniem pokrzywdzonego w trakcie czynu” i jego „ małą wiarygodnością”, są niezrozumiałe. Pokrzywdzony jest w pełnym tego znaczeniu ofiarą brutalnego, bezpodstawnego zamachu i doświadczył dużej krzywdy, do której się nie przyczynił. Niespójność fragmentów jego zeznań o znaczeniu ubocznym, która wynikała z wpływu alkoholu, ciemności, zaskoczenia i urazów nie może być wykorzystywana do sugerowania jakiegoś przyczynienia się pokrzywdzonego do swojego pobicia.

Kwota 20.000 zł odnosi się wyłącznie do osoby i przyczynienia się M. G. i nie oznacza, że będzie w tym zakresie pokrywał naprawienie krzywdy, którą spowodował razem z nieletnim. Jest to postać środka karnego oddziaływującego bezpośrednio na każdego ze sprawców z osobna. Taka kwota przypadająca na M. G. nie razi surowością.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy wyrok w zaskarżonej części.

Wniosek

o znaczne złagodzenie wymiaru kar i obniżenie wysokości zadośćuczynienia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Uzasadnienie wynika z bezzasadności zarzutów apelacji obrońcy przedstawionych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego pozostał niezmieniony, tzn. utrzymano w mocy skazanie M. G. (1) za przestępstwo z art. 158 § 1 k.k. oraz za wykroczenie z art. 119 § 1 kw. Utrzymano w mocy zaskarżone przez obrońcę oskarżonego kary oraz kwotę zadośćuczynienia.

Utrzymano w mocy rozstrzygnięcie wobec drugiego sprawcy – B. P. (1), który został osądzony jako nieletni sprawca czynów karalnych z art. 158 § 1 k.k. i art. 119 § 1 k.w. i na podstawie art. 10 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, umieszczony w zakładzie poprawczym (apelacja prokuratora).

Utrzymano w mocy pozostałe rozstrzygnięcia związane ze skazaniem i zastosowaniem środka poprawczego, tj. zaliczenie okresów pozbawienia wolności M. G. na poczet kary łącznej pozbawienia wolności – pkt IV wyroku, zadośćuczynienie – pkt V, w zakresie dowodów rzeczowych – pkt VII i VIII oraz o kosztach procesu pkt IX i X.

Uniewinnienie M. G. od zarzutu II a/o – pkt III wyroku stało się prawomocne, wskutek niezaskarżenia go przez prokuratora.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Wyrok Sądu I instancji był oparty na prawidłowej analizie dowodów, która prowadziła do ustalenia, że celem napaści oskarżonych na parę bezdomnych, którzy zamieszkali w pustostanie w T., była niechęć oskarżonych do przybyszów z innego miasta, co wprost wyrazili w trakcie bicia M. N. (1). Zabranie kilku przedmiotów, w tym telefonu, które te ubogie osoby posiadały, było następcze i nie związane z celem samego pobicia i zastraszenia pokrzywdzonych. Wobec zeznań M. N. i A. M. oraz części wyjaśnień oskarżonych wersja o pobiciu i następczej kradzieży rzeczy był najbardziej racjonalna, a przy tym czyniła zadość zasadzie z art. 5 § 2 k.p.k.

Kary wymierzone M. G. i środek poprawczy zastosowany wobec nieletniego B. P. (1) stanowią sprawiedliwą relację karno – wychowawczą (także środek z art. 46 § 1 k.k.).

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

2.

3.

4.

O kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnięto na podstawie art. 636 § 1 k.p.k.

Sąd odwoławczy nie uznał apelacji prokuratora, wniesionej na niekorzyść obu oskarżonych.

Nie uznał także apelacji obrońcy wniesionej na korzyść M. G. (1). W związku z tym koszty postępowania odwoławczego w części dotyczącej nieletniego B. P. (1), w tym wynagrodzenie dla przyznanego mu obrońcy z urzędu ponosi Skarb Państwa.

W pkt 3 zwolniono M. G. (1) od kosztów postępowania odwoławczego, uwzględniając jego wniosek i argumenty o niskim uposażeniu jako pracownika i skromnych warunkach bytowych.

Oskarżony musi także zapłacić 20 tys. zł odszkodowania. Zachodziły więc warunki z art. 624 § 1 k.p.k. do takiego zwolnienia. Wydatki postępowania poniesie Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Marzanna A. Piekarska-Drążek

Ewa Gregajtys Paweł Dobosz

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego M. G. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa –Praga w Warszawie z dnia 22 stycznia 2020 r. sygn. akt V K 195/18

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana