Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2019r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSA Ewa Gregajtys (spr.)

Sędziowie SA Ewa Leszczyńska-Furtak

SO (del.) Dorota Radlińska

Protokolant Aleksandra Cichocka

przy udziale Prokuratora Jędrzeja Kupczyńskiego

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2019r. sprawy:

1.  P. P. (1) syna P. i W. z domu (...), urodzonego (...) w N.

2.  Z. P. syna P. i W. z domu (...), urodzonego (...) w N.

oskarżonych z art. 258 § 1 kk, art. 291 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk i in.

3.  S. Ł. syna E. i L. z domu C., urodzonego (...) w L.,

4.  M. J. syna T. i K. z domu (...), urodzonego (...) w N.

oskarżonych z art. 189 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych P. P. (1) i Z. P. oraz prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2017r, sygn. akt XII K 32/16

I.  uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. S. – Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) zł podwyższoną o 23% VAT z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu M. J. w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017 roku w sprawie XII K 32/16:

⚫

oskarżonego P. P. (1):

- w ramach czynu zarzucanego w punkcie I aktu oskarżenia uznał za winnego tego, że w okresie od 4 kwietnia 2008 roku do 17 czerwca 2008 roku działając wspólnie i w porozumieniu z ustalonymi i nieustalonymi osobami, w tym z M. B. (1), Z. P. i A. K. (1) brał udział w działającej na terenie W. i innych miejscowości woj. (...) zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, polegających na doprowadzaniu instytucji finansowych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przy użyciu dokumentów podrobionych lub poświadczających nieprawdę w ten sposób, że znając cele funkcjonowania grupy i akceptując je P. P. (1) dostarczył m.in. M. B. (1) i innej ustalonej osobie dane fikcyjnego przedsiębiorcy „T. M. M. (1) (...)-(...) P. ul. (...)” w celu wytwarzania poświadczających nieprawdę dokumentów, mających istotne znaczenie dla uzyskania świadczeń w postaci kredytów bądź pożyczek, a następnie P. P. (1) przyjmował przedmioty w postaci sprzętu komputerowego, RTV, AGD i pieniądze, o których wiedział, że pochodzą z przestępstw popełnianych przez pozostałych członków grupy, tj. czynu wyczerpującego znamiona art. 258 § 1 k.k. i na tej podstawie wymierzył mu karę 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

- w ramach czynu zarzucanego w punkcie II aktu oskarżenia uznał za winnego tego, że okresie od 4 kwietnia 2008 roku do 17 czerwca 2008 roku, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami, m.in. z M. B. (1) i A. K. (1) przyjął przedmioty uzyskane w wyniku oszustw popełnianych przez inne ustalone osoby, m.in. A. K. (1), w postaci sprzętu komputerowego, RTV, AGD oraz pieniądze, uzyskane za pomocą czynów zabronionych o łącznej wartości nie mniejszej niż 128 919,96 zł (sto dwadzieścia osiem tysięcy dziewięćset dziewiętnaście złotych i dziewięćdziesiąt sześć groszy), tj. czynu wyczerpującego znamiona art. 291 § 1 k.k. i na tej podstawie art. 291 § 1 k.k. wymierzył mu karę roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

- w ramach czynu zarzucanego w punkcie III aktu oskarżenia uznał za winnego tego, że w czerwcu 2008 roku w W. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w tym m.in. z M. B. (1) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 23000 złotych (...) SA w ten sposób, że w ramach ustalonego planu działania P. P. (1) spowodował wstawienie do autokomisu (...) J. D. ul. (...) w W. użytkowany przez siebie, zarejestrowany na nazwisko J. P. samochód marki A. (...) nr VIN (...) nr rej (...), a następnie mężczyzna posługujący się nazwiskiem S. K., wprowadzając pracowników (...) SA w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy kredytu oraz zatrudnieniu, złożył wniosek o kredyt nr (...) na zakup w/w pojazdu oraz nieprawdziwe oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego kredytu o swoim rzekomym o zatrudnieniu w przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P. ul. (...) i osiąganych z tego tytułu dochodach, t.j. czynu z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności;

- w ramach opisu czynu zarzucanego w punkcie IV aktu oskarżenia uznał za winnego tego że w okresie nie później niż od 1 lipca 2008 roku do 8 lipca 2008 w W. i P., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w tym m.in. z M. B. (1) i M. M. (1) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w kwocie 180 360 złotych (...) sp. z o.o. w ten sposób, że w ramach ustalonego podziału ról i planu M. M. (1) działający jako przedsiębiorca: „T. M. M. (1) (...)-(...) P. ul. (...)” w celu uzyskania leasingu pojazdu samochodowego - ciągnika siodłowego marki S. (...) nr rej. (...) nr podwozia: (...) o wartości 225.700 złotych, wprowadzając pracowników (...) sp. z o.o. w błąd, co do zamiaru wywiązania się z umowy i spłaty udzielonego świadczenia oraz prawa własności samochodu marki C. (...) nr rej. (...), wraz z wnioskiem o zawarcie umowy leasingowej nr (...) dotyczącej wskazanego pojazdu złożył nieprawdziwe oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego świadczenia o rzekomym prowadzeniu dochodowej działalności gospodarczej pod nazwą: (...) M. M. (1) z siedzibą w P. ul. (...), podczas gdy działalność ta była fikcyjna oraz tytułem zabezpieczenia spłaty rat leasingowych zawarł bezskuteczną wobec (...) sp. z o.o. umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie, której przedmiotem był nienależący do niego samochód C. (...) nr rej. (...), t.j. czynu z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. zobowiązał do zapłaty na rzecz (...) sp. z o.o. 45 000 (czterdzieści pięć tysięcy) złotych tytułem częściowego naprawienia szkody;

- uniewinnił go od popełnienia czynów zarzucanych mu w punkcie VI i VII aktu oskarżenia;

- na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. tj. w brzmieniu tych przepisów obowiązującym w dacie popełnienia czynów przypisanych, połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wobec P. P. (1) i wymierzył mu karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności zaliczając na jej poczet, na podstawie art. 63 § 1 k.k., okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 16 grudnia 2010 roku do dnia 23 kwietnia 2012 roku;

⚫

oskarżonego Z. P.:

- w ramach czynu zarzucanego w punkcie I aktu oskarżenia uznał za winnego tego, że w okresie od 4 kwietnia 2008 roku do 17 czerwca 2008 roku działając wspólnie i w porozumieniu z ustalonymi i nieustalonymi osobami, w tym z M. B. (1), P. P. (1) i A. K. (1) brał udział w działającej na terenie W. i innych miejscowości woj. (...) zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, polegających na doprowadzaniu instytucji finansowych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przy użyciu dokumentów podrobionych lub poświadczających nieprawdę w ten sposób, że znając cele funkcjonowania grupy i akceptując je, Z. P. przyjmował przedmioty w postaci sprzętu komputerowego, RTV i AGD, o których wiedział, że pochodzą z przestępstw popełnianych przez pozostałych członków grupy, tj. czynu wyczerpującego znamiona art. 258 § 1 k.k. i na tej podstawie skazał i wymierzył karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

- w ramach czynu zarzucanego w punkcie II aktu oskarżenia uznał za winnego tego, że okresie od 4 kwietnia 2008 roku do 17 czerwca 2008 roku, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami, m.in. z M. B. (1), A. K. (1) przyjął przedmioty uzyskane w wyniku oszustw popełnianych przez inne ustalone osoby, m.in. A. K. (1), w postaci sprzętu komputerowego, RTV, AGD, uzyskanych w za pomocą czynów zabronionych o łącznej wartości nie mniejszej niż 1966,31zł (tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt sześć złotych i trzydzieści jeden groszy), tj. czynu wyczerpującego znamiona art. 291 § 1 k.k. i na tej podstawie skazał go i wymierzył karę roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

- uniewinnił od popełnienia czynów zarzucanych mu w punktach VI i VII aktu oskarżenia;

- na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. tj. w brzmieniu tych przepisów obowiązującym w dacie popełnienia czynów przypisanych, połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wobec oskarżonego i wymierzył karę łączną roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności zaliczając na jej poczet, na podstawie art. 63 § 1 k.k., okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 16 grudnia 2010 roku do dnia 23 kwietnia 2012 roku;

⚫

oskarżonego S. Ł. uniewinnił od popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie VI aktu oskarżenia;

⚫

oskarżonego M. J. uniewinnił od popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie VI aktu oskarżenia.

Sąd, rozstrzygając o kosztach sądowych postępowania, zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. S. kwotę 4560 (cztery tysiące pięćset sześćdziesiąt) złotych, powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu przed Sądem I Instancji oskarżonego M. J., wydatkami związanymi z oskarżeniem w części uniewinniającej oskarżonych obciążył Skarb Państwa, w pozostałym zakresie związanym ze skazaniem P. P. (1) i Z. P. zwolnił ich od ponoszenia kosztów postępowania.

Apelacje od wyroku wnieśli obrońca oskarżonych P. P. (1) i Z. P. oraz prokurator.

Obrońca oskarżonego P. P. (1) zaskarżył wyrok w całości w zakresie zarzutów I, II, III i IV aktu oskarżenia, tj. w odniesieniu do punktów od I.1 do I.4 wyroku i powołując się na treść art. 438 pkt 2 i 4 kpk zarzucił:

1.  mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, a to:

⚫

art. 7 kpk polegającą na wybiórczej, jednostronnej i powierzchownej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, co uwidoczniło się w:

- uznaniu za wiarygodne zeznań A. B. (1), M. B. (1) i A. K. (1), podczas, gdy świadkowie ci ewidentnie i intencjonalnie dążyli do maksymalnego obciążenia oskarżonego,

- zdyskwalifikowaniu wyjaśnień P. P. (1) i potraktowaniu ich wyłącznie jako linii obrony obranej na użytek postępowania,

- zdyskwalifikowaniu zeznań świadka M. M. (1) jako nielogicznych, niekonsekwentnych i niespójnych,

⚫

art. 167 kpk w zw. z art. 2 § 2 kpk i art. 4 kpk polegającą na zaniechaniu przesłuchania na rozprawie świadka I. W. (1), która wskazała w postępowaniu przygotowawczym w sprawie wyłudzenia ciągnika siodłowego S., że kluczyki i dokumenty tego samochodu przekazała jej – pod nieobecność w domu M. M. (2) – osoba przedstawiająca się jako (...) i jest w stanie osobę tą rozpoznać, a więc zeznawała na okoliczności o zasadniczym znaczeniu dla rozstrzygnięcia sprawy,

⚫

art. 92 kpk i art. 410 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 kpk polegająca na nie uwzględnieniu przy wyrokowaniu okoliczności ujawnionych w trakcie rozprawy a wynikających z:

- zeznań świadka R. M. – męża A. B. (1) przyznającego na rozprawie, że w okresie, kiedy mieszkał z nią przy ul. (...) w W., z jego modemu internetowego w tym mieszkaniu logowała się osoba używająca adresu e-mail (...) posługująca się personaliami (...),

- informacji (...) SA z dnia 19 listopada 2009r. (k. 1011-1012) zawartej w aktach sprawy II K 309/10 Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim wskazującej, że adres e-mail (...) należy do A. B. (1),

- informacji (...) SA z dnia 20 listopada 2009r. (k. 1023) wskazującej, że abonentem telefonu o nr (...) wykorzystanego w sprawie wyłudzenia ciągnika S. był kolega A. R. (1) Z. zam. (...)-(...) W., ul. (...),

- zeznań świadka R. Z., wspomnianego wyżej znajomego oskarżycielki posiłkowej, który wskazywał osobę o personaliach (...) i rysopisie odpowiadającym A. B. (1) jako osobę, z którą planował założyć firmę zajmującą się wynajmem samochodów,

- protokołu przeszukania mieszkania A. B. (1) i R. M. przy ul. (...) w W. opisującego kilkadziesiąt dokumentów dotyczących świadka R. Z. i potwierdzającego jednoznacznie znajomość, o której zeznawał R. Z.,

- informacji (...) SA z dnia 31 grudnia 2009r. (k. 1031) wskazującej, że ustalony we wspomnianej wyżej sprawie wyłudzenia ciągnika S. nr I. P. (...) wykorzystany został do połączeń internetowych z telefonu o nr (...) a abonentem tego telefonu był konkubent A. R. (2) M. z V.-S.,

- protokołu przeszukania mieszkania A. B. (1) i R. M. opisującego szereg dokumentów świadka A. K. (1) zabezpieczonych w tym mieszkaniu a świadczących o silnych związkach łączących te osoby i wskazujących na szeroką pomoc udzieloną A. K. podczas odbywania przez niego kary pozbawienia wolności a tym samym obligującą go do lojalności i wdzięczności wobec A. B. (1) i jej konkubenta,

- zeznań świadka I. W. (1) na okoliczności związane z przekazaniem kluczyków przez osobę przedstawiającą się jako (...),

- zeznań J. P. i W. P. potwierdzających wyjaśnienia oskarżonego odnoście zachowania A. B. wobec niego,

- zeznań świadka A. M., który współuczestnicząc z A. i M. B. oraz A. K. w wyłudzeniach, nie wspomniał nigdy o tym, że współdziałać z nimi miał też P. P.

oraz na nie wskazaniu w części motywacyjnej wyroku przyczyn, dla których Sąd orzekający dowody te i okoliczności odrzucił,

⚫

art. 413 § 2 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 kpk polegającą na uznaniu P. P. (1) za winnego popełnienia czynu z art. 291 § 1 kk zarzuconego w pkt II a/o bez dokładnego określenia przypisanego oskarżonemu czynu,

2.  rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego i to zarówno w odniesieniu do kar jednostkowych jak i kary łącznej pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego, podnosząc takie zarzuty, wniósł o uchylenie wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, przy czym na rozprawie apelacyjnej wniosek ten ograniczył do czynu z pkt. IV, w pozostałym zakresie wnosząc o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego.

Obrońca oskarżonego Z. P. zaskarżył wyrok w całości w zakresie czynów z pkt. I i II aktu oskarżenia, tj. w odniesieniu do punktów II.1 i II. 2 wyroku. Na podstawie art. 438 pkt 2 kpk zarzucił mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, a to:

⚫

art. 7 kpk polegającą na wybiórczej, jednostronnej i powierzchownej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, co uwidoczniło się w:

- uznaniu za wiarygodne zeznań A. B. (1), M. B. (1) z postępowania przygotowawczego, podczas, gdy świadkowie ci ewidentnie i intencjonalnie dążyli do maksymalnego obciążenia oskarżonego,

- zdyskwalifikowaniu wyjaśnień Z. P. i potraktowaniu ich wyłącznie jako linii obrony obranej na użytek postępowania,

⚫

art. 410 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 kpk polegającą na nie uwzględnieniu przy wyrokowaniu okoliczności ujawnionych w trakcie rozprawy a wynikających z wyjaśnień i zeznań świadka A. K. (1) oraz zeznań świadka A. M., który relacjonując obszernie na okoliczności dokonywanych wyłudzeń nie wymienili Z. P. jako współuczestnika tego procederu oraz na nie wskazaniu w części motywacyjnej wyroku przyczyn, dla których Sąd orzekający dowody i okoliczności te odrzucił,

⚫

art. 413 § 2 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 kpk polegającą na uznaniu Z. P. za winnego popełnienia czynu z art. 291 § 1 kk zarzuconego w pkt 2 a/a bez dokładnego określenia przypisanego oskarżonemu czynu.

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconych mu czynów, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Prokurator zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonych w części, w jakiej zostali uniewinnieni – P. P. (1) i Z. P. od zarzutów z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk i z art. 280 § 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk a S. Ł. i M. J. od czynu z art. 189 § 2 kk a nadto – wobec oskarżonego P. P. (1) – w części dotyczącej niezgodności pomiędzy opisem czynu przypisanego temu oskarżonemu w pkt 1.4 wyroku poprzez wskazanie, że przedmiotem wykonawczym przestępstwa było mienie „znacznej wartości” a przyjętą przez Sąd prawidłową kwalifikacją prawną z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, jak również orzeczenia o karze pozbawienia wolności wymierzonej temu oskarżonemu za czyn z pkt. IV aktu oskarżenia z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk przy prawidłowo zastosowanej przez Sąd kwalifikacji prawnej z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk jak również orzeczenia o karze łącznej pozbawienia wolności. Oznaczając w taki sposób zakres zaskarżenia i powołując się na art. 438 pkt 3 i 4 kpk prokurator zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, polegający na wyrażeniu mylnego poglądu, że oskarżeni nie dopuścili się popełnienia tych przestępstw, od których zostali uniewinnieni poprzez nie znajdującą oparcia w całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej oraz wskazań logiki i doświadczenia życiowego odmowę wiarygodności zeznaniom świadków A. B. (1) oraz M. B. (1) w zakresie dotyczącym wskazanych wyżej przestępstw zarzucanych oskarżonym, jak też błędne uznanie, że ograniczenia wynikające z materiału dowodowego w postaci zeznań tychże świadków polegające na sprzecznościach, braku konsekwencji, spójności oraz logiki uniemożliwiają przypisanie oskarżonym popełnienia zarzucanych im wyżej wymienionych przestępstw, podczas gdy prawidłowa ocena treści zeznań świadków A. B. (1) i M. B. (1) przez pryzmat wskazań logiki i doświadczenia życiowego oraz w powiązaniu z pozostałymi zgromadzonymi w toku postępowania dowodami prowadzi do wniosków przeciwnych

a nadto

2. błąd w ustaleniach faktycznych dotyczących czynu przypisanego oskarżonemu P. P. (1) w pkt. 1.4 wyroku poprzez wskazanie w opisie czynu znamienia „znacznej wartości”, podczas gdy z całokształtu materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy wynika, że wartość mienia stanowiącego przedmiot wykonawczy przypisanego czynu nie przekraczała progu o którym mowa w art. 115 § 5 kk, a Sąd zastosował prawidłową kwalifikację prawną czynu z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k.,

3. rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu P. P. (1) za czyn zarzucany w pkt. IV aktu oskarżenia przy przyjęciu kwalifikacji prawnej z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art 11 § 2 kk (pkt. I.V wyroku), polegającą na niezasadnym nadaniu przez Sąd I instancji prymatu dotychczasowej niekaralności oskarżonego i prowadzenia ustabilizowanego trybu życia jako okoliczności łagodzących, i wymierzeniu mu kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 (dwóch) łat, podczas gdy należyte uwzględnienie, prawidłowo ustalonych i wyeksponowanych przez Sąd, stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, w tym rozmiaru wyrządzonej przestępstwem szkody prowadzi do wniosków przeciwnych,

4. rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu P. P. (1) kary łącznej pozbawienia wolności, polegającą na wymierzeniu jej w dolnych granicach wyznaczonych przez przyjętą przez Sąd zasadę asperacji, podczas należyte uwzględnienie, prawidłowo ustalonych i wyeksponowanych przez Sąd, stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów prowadzi do wniosków przeciwnych.

Prokurator, podnosząc takie zarzuty, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej czynów zarzuconych oskarżonym P. P. (1) i Z. P. w pkt. VI i VII a oskarżonym S. Ł. i M. J. w pkt. VI i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie we wskazanym zakresie do ponownego rozpoznania a nadto o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie opisu czynu z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk przypisanego oskarżonemu P. P. (1) w pkt. 1.4 wyroku polegającą na wyeliminowaniu z jego opisu znamienia „znacznej wartości” a także o jego zmianę w części dotyczącej kary wymierzonej oskarżonemu P. P. (1) za czyn zarzucany w pkt. IV aktu oskarżenia przy zastosowaniu przyjętej przez Sąd Okręgowy prawidłowej kwalifikacji prawnej z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (pkt. 1.4 wyroku) i wymierzenie oskarżonemu za przypisane mu przestępstwo kary pozbawienia wolności w wymiarze 3 (trzech) lat a kary łącznej - w wymiarze 4 (czterech) lat i 6 (sześciu) miesięcy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje okazały się zasadne, w takim zakresie, w jakim skutkowały uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Choć skarżący – obrońcy i prokurator - skierowali apelacje wobec innych rozstrzygnięć Sądu Okręgowego i odmienne są kierunki zaskarżenia, to wniesione środki odwoławcze łączy to, że kwestionują prawidłowość zaprezentowanej w uzasadnieniu wyroku oceny materiału dowodowego (art. 7 kpk), kompletności podstawy dowodowej wyroku (art. 410 kpk) a w efekcie trafność ustaleń faktycznych na takiej podstawie poczynionych. W konsekwencji, niezależnie od tego, w ramach której podstawy odwoławczej autorzy apelacji sformułowali zarzuty – art. 438 pkt 2 kpk, czy art. 438 pkt 3 kpk – to odnoszą się one do sfery ocen i ustaleń Sądu Okręgowego, a skoro argumenty apelacji w tym zakresie uznać należy za uprawnione, to w takim też rozumieniu wszystkie wniesione apelacje są zasadne.

Lektura akt rozpoznawanej sprawy wskazuje, że trudność w jej rozstrzyganiu wynika ze sposobu ukształtowania materiału dowodowego, który zasadniczo sprowadza się do dowodów osobowych, a precyzując - relacji osób, które były współsprawcami zarzuconych oskarżonym przestępstw. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zasadniczym dowodem w sprawie są zeznania nie żyjącej już A. B. (1), a także świadków M. B. (1), A. K. (1) i M. M. (1). Wskazane osoby, w różnej konfiguracji, są bądź współsprawcami czynów zarzuconych oskarżonym (zarzuty braci P.), bądź zarzuty postawione wszystkim oskarżonym mają wynikać z rozliczeń wcześniejszej działalności przestępczej braci P. i w/w (pkt VI i VII aktu oskarżenia). Tym samym, zasadniczy materiał dowodowy sprawy stanowią pomówienia.

Dowód z pomówienia nie ma charakteru wyjątkowego, tym samym uprzywilejowanego, nie podlega zatem innym kryteriom oceny, aniżeli te, które mają zastosowanie do pozostałych dowodów. W procedurze karnej obowiązuje jedna zasada oceny dowodów a to ujęty w art. 7 kpk obowiązek kształtowania przekonania sądu na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Przytoczone kryteria mają zastosowanie do każdego dowodu, przy czym w przypadku pomówienia wymagają uwzględnienia motywacji pomawiającego, sposobu relacjonowania przez niego zdarzeń, w szczególności tego, w jaki sposób siebie w nich sytuuje, wreszcie wymagają analizy, czy jego relacji nie wykluczają inne dowody, które choć w części stanowią podstawę do dokonania lub weryfikacji ustaleń stanowiących podstawę rozstrzygnięcia (tak m.in. SN w wyroku z 20.11.2012 r. WA 24/12, SA we Wrocławie w wyroku z 19.09.2013 r. II AKa 266/13; SA w Białymstoku w wyroku z 6.06.2013 r, II AKa 61/13; SA w Krakowie w wyroku z dnia 25.09.2012 r. II AKa 93/12 ). Te okoliczności nie stanowią o szczególnych kryteriach oceny takiego dowodu, skoro ich uwzględnienie nakazują właśnie zasady prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego ujęte w art. 7 kpk.

Poddając kontroli instancyjnej zaprezentowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sposób oceny wartości zeznań przywołanych wyżej świadków, Sąd Apelacyjny podzielił zastrzeżenia skarżących w tej części, gdy wskazują, że sąd I instancji nie uwzględnił przy rozstrzyganiu wszystkich istotnych okoliczności z ich relacji wynikających, co oceny i ustalenia poczynione na takiej podstawie czyni wątpliwymi. Słuszne są zatem zarzuty skarżących, gdy wywodzą, że zaskarżony wyrok zapadł z obrazą art. 7 kpk i art. 410 kpk a także, że u jego podstaw legły błędne ustalenia faktyczne.

Lektura akt sprawy i uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, że istotne znaczenie dla zrekonstruowania jej stanu faktycznego miały zeznania A. B. (1). To właśnie ten świadek jako pierwsza obciążyła oskarżonych (w maju 2010r.) a poszerzenie materiału dowodowego sprawy o zeznania pozostałych osób wynikało z weryfikacji okoliczności wskazywanych przez A. B. (1). Podkreślić przy tym należy, że zarzuty postawione oskarżonym w oparciu o pierwotne zeznania A. B. (1) dotyczyły wyłącznie zdarzenia w lesie i kradzieży w warunkach rozbójniczych samochodu marki N. (...).

Sąd Okręgowy dokonując oceny wartości zeznań A. B. (1) uznał je za wiarygodne w takim zakresie, w jakim korespondują one z innymi dowodami w postaci zeznań A. K. (1), M. B. (1) lub R. M. (k. 21-22 uzasadnienia) . Z uzasadnienia wyroku wynika przy tym, że pozytywną ocenę relacji świadka Sąd odniósł do tych jej wypowiedzi, które dotyczą udziału braci P. w zorganizowanej grupie przestępczej i paserstwie przedmiotów w wyniku tej działalności uzyskanych a co do oskarżonego P. P. (1) także oszustw na szkodę B. M. i spółki (...). Sąd uznał natomiast za niewiarygodne wypowiedzi A. B. (1) co do czynów popełnionych na szkodę jej i jej ówczesnego męża M. B. (1) (zarzuty VI i VII aktu oskarżenia). Analizując sferę motywacyjną zaskarżonego wyroku w aktualnie analizowanym zakresie, rację należy przyznać skarżącym, w szczególności obrońcom oskarżonych, gdy wywodzą, że przywołane wnioski Sądu wynikają z wybiórczej analizy zeznań świadka spowodowanej pominięciem szeregu okoliczności zasadniczych dla rozstrzygania.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w świetle całokształtu okoliczności sprawy bezsporną jest okoliczność, że świadek A. B. (1) i oskarżony P. P. (1) byli skonfliktowani. Do takiego wniosku uprawniają wyjaśnienia oskarżonych, ale także zeznania większości świadków. Co istotne, taki właśnie charakter relacji pomiędzy A. B. (1) i P. P. (1), skutkował ich spotkaniem w poszerzonym gronie w okolicach P.. Niezależnie bowiem od tego, jak uczestnicy tego spotkania przedstawiają jego przyczynę i przebieg, to ich relacje są zgodne co do tego, że to konfliktowa sytuacja pomiędzy wskazanymi osobami stanowiła powód spotkania, jak również, że nie doprowadziło ono do jej uzdrowienia, a wręcz przeciwnie, jego przebieg spowodował nasilenie konfliktu. Okoliczność ta ma o tyle istotne znaczenie, że świadczy o stosunku świadka do oskarżonego P. P. (1). W sprawach opartych na pomówieniu, taki (tj. konfliktowy) charakter relacji pomiędzy pomawiającym a pomawianym, uznać należy niemal za standardowy, rzecz jednak w tym, że zazwyczaj wynika on z postawy procesowej pomawiającego, czyli złożenia obciążających pomawianego wyjaśnień. W sprawie rozpoznawanej, przyczyna konfliktu powstała jednak znacznie wcześniej, aniżeli wszczęto postępowanie. Sąd Okręgowy kwestię tą jednak zmarginalizował, gdy ustalenia w tym zakresie mają istotne znaczenie zarówno dla rekonstrukcji stanu faktycznego sprawy co do zarzutów oskarżonych ujętych w pkt. VI i VII oskarżenia, jak i kompleksowej oceny wartości dowodowej zeznań A. B. (1). Dostrzegając brak wewnętrznej konsekwencji w zeznaniach małżonków B., jak i rozbieżności pomiędzy nimi, Sąd nie nadał właściwej rangi temu, że wobec treści wyjaśnień oskarżonych i zeznań świadków B., poza sporem pozostaje, że do spotkania w takim gronie doszło, jak i tego, że przebiegło w nerwowej atmosferze. W tym zakresie przywołać należy choćby wyjaśnienia oskarżonego P. P. (1), który podał, że spotkał się z małżeństwem B.. Wraz z nim i na jego prośbę przyjechali wówczas współoskarżeni – jego brat Z. i S. Ł., których zabrał niejako dla własnego bezpieczeństwa, przyznał w końcu, że uderzył wówczas A. B. (1) (k. 307, 5128 … ja wziąłem do tej rozmowy S. i mojego brata bo nie wiedziałem, czy może A. znowu przyjedzie z jakimiś bandziorami. Oni nawet nie podchodzili do niej… Ja sam rozmawiałem z A. i tym jej chłopakiem czy mężem M. i sam się z nimi pokłóciłem. Wtedy ją uderzyłem, bo rzuciła się na mnie…). Oskarżony P. P. (1) i A. B. (1) w toku postępowania podawali jednak różne przyczyny, dla których do spotkania doszło – oskarżony akcentował osobiste relacje pomiędzy nim i pokrzywdzoną, oraz to, że A. B. (1) chciała go oszukać pośrednicząc przy sprzedaży samochodu A., natomiast A. B. (1) zeznała, że oskarżony formułował nieuzasadnione roszczenia w związku z realizacją wyłudzenia S.. Tymczasem to, w jakich okolicznościach doszło do spotkania, a zatem, jaka była jego faktyczna przyczyna i przebieg, ma zasadnicze znaczenie dla rozstrzygania w zakresie zarzutów sformułowanych w pkt. VI i VII aktu oskarżenia, a w konsekwencji dla oceny wiarygodności zeznań A. B. (1). Ustalenia w tym zakresie mają bowiem znaczenie nie tylko dla rekonstrukcji zdarzenia, do jakiego doszło w rejonie P., ale przede wszystkim dla oceny rzeczywistego motywu złożenia przez świadka zeznań obciążających P. P. (1) a w dalszej kolejności pozostałych oskarżonych. Już tylko zasygnalizować należy, że kwestionując wartość dowodową wyjaśnień P. P. (1) Sąd wykluczył, by wbrew jego wiedzy i woli A. B. (1) mogła wejść w posiadanie jakichkolwiek dokumentów należącego do niego samochodu, gdy tymczasem świadek wprost przyznała, że pod nieobecność oskarżonego w jego samochodzie przeglądała jego dokumenty (k. 2644 …że P. P. (1) nazywa się P. P. (1) wiem stąd… że zostawił mnie samą w samochodzie marki H. (...) koloru czerwonego. Ja wtedy znalazłam jego kartę wejściową na siłownię… Na tej karcie było jego imię i nazwisko;. podkreślenie SA). Sąd Okręgowy w tym zakresie nie poczynił jednak żadnych ustaleń, do czego, wobec ostatecznej treści rozstrzygnięcia co do zarzutów VI i VII byłby uprawniony, ale tylko wówczas, gdyby do zdarzenia w ogóle nie doszło, a w stanie dowodowym rozpoznawanej sprawy taka sytuacja nie miała miejsca. To powoduje, że wyrok w jego części uniewinniającej nie poddaje się kontroli odwoławczej.

Analizując wskazaną przez Sąd podstawę ustaleń faktycznych w zakresie przestępstw przypisanych oskarżonym braciom P. stwierdzić należy, że zostały one oparte na relacjach współsprawców czynów – poza zeznaniami A. B. (1), Sąd w tym zakresie wskazał na zasadnicze znaczenie wypowiedzi A. K. (1) a także M. B. (1) i R. M.. Poddając analizie treść zeznań wymienionych świadków, Sąd pominął charakter relacji pomiędzy nim. Z akt sprawy, w tym choćby treści postanowienia o przedstawieniu zarzutów A. B. (1), jednoznacznie wynika, że należała ona do grona osób organizujących przestępczy proceder i działalnością tą zarządzających, miała tym samym zdecydowanie wyższą pozycję w strukturze przestępczej, aniżeli świadkowie A. K. (1), M. B. (1), czy w późniejszym okresie R. M.. W tym zakresie przywołać należy choćby zeznania P. M., kolegi R. M., który właśnie A. B. (1) określił jako mózg operacyjny całego procederu wyłudzania kredytów (k. 144, 5284 … A. organizował wszystkie papiery związane z pobraniem kredytu: od (...) do książeczki ubezpieczeniowej i zaświadczenia o zarobkach… zakładali firmy na inne osoby…). Nie sposób w końcu pominąć tego, jaki był zakres działalności przestępczej samej A. B. (1), której zarzucono popełnienie szeregu oszustw w okresie od 2005r. do marca 2010r., przy przyjętym tożsamym sposobie działania, gdzie jednocześnie jej rola została określona jako kierowanie wykonaniem przestępstwa i zwierzchnictwo sprawowane w ramach struktury zorganizowanej grupy (k. 4998-5119). To sprawia, że przywołani wyżej świadkowie podlegali A. B. (1), nadto M. B. (1) był jej mężem a A. K. (1) z obojgiem pozostawał w dobrych relacjach. Podkreślenia wymaga, że wobec treści tych dowodów, nie budzi wątpliwości, że zarówno w czasie poprzedzającym przedział czasowy przyjęty w zarzutach postawionych oskarżonym P., jak i okresie późniejszym, A. B. (1) funkcjonowała w zorganizowanej strukturze (bądź strukturach) przestępczej o tożsamym przedmiocie działania, jak zarzuty wymienionych oskarżonych. Te okoliczności Sąd winien mieć na względzie odnosząc się do relacji jej samej, jak i pozostałych świadków, w zakresie eksponowania kierowniczej roli oskarżonego P. P. (1), w tym sposobu traktowania przez niego A. B. (1).

Odnosząc się do samej organizacji przestępczego procederu zarzuconego oskarżonym P., to także w tym zakresie materiał dowodowy sprawy stanowią relacje przywołanych wyżej świadków. Przyjęty modus operandi uznać należy za prosty, oparty na w miarę trwałym podziale zadań jego uczestników. Ich oszukańcza działalność polegała na wyłudzaniu na podstawie fałszywych dokumentów środków pieniężnych z tytułu pożyczek lub towarów. W przyjętym procederze A. B. (1) odpowiadała za wystawienie dokumentów, M. B. (1) za logistykę, natomiast A. K. (1) początkowo występował w roli kredytobiorcy, natomiast w późniejszym okresie nadzorował osoby, które do takich czynności zwerbowano (zgodnie z jego relacją - tzw. pokemony). Choć przywołany podział zadań, w świetle relacji wymienionych osób, uznać należy za bezsporny, to nie ma on takiego charakteru przy próbie zrekonstruowania na tej samej podstawie roli oskarżonego P. P. (1).

Z zeznań małżonków B. a także A. K. (1) wynika, że inicjatorem podjęcia przez nich działalności przestępczej z udziałem braci P., był oskarżony P. P. (1). Oskarżony, jak relacjonują, zapoczątkował ich współpracę i nadzorował ją, bowiem to on doprowadził do zarejestrowania przez M. M. (1) działalności gospodarczej pod firmą (...) i wykorzystywania fałszywych zaświadczeń potwierdzających zatrudnienie u M. M. (1) do wyłudzania towarów i środków pieniężnych. To także ten oskarżony miał zwerbować A. K. (1). Jak trafnie jednak wskazują obrońcy, choć przyjęty sposób przestępczego działania wskazanych osób uznać należy za prosty i standardowy, to pomimo tej prostoty, świadkowie różnie określają bezpośrednie czynności oskarżonego P. P. (1). I tak, A. B. (1) zeznała, że A. K. (1) wyłudzone towary i pieniądze zawsze przywoził jej a ona wraz z M. B. (1) przekazywała je oskarżonemu (k. 285 …z M. B. (1) przekazywałam pieniądze P. P. (1), najczęściej w P. H. przy Trasie (...)… jeżeli chodzi o wyłudzony sprzęt, to pokemon dawał je (...) , (...) mi a ode mnie odbierali je: Ł. K., P. P. (1) albo brat P. P. (1) Z. P.; k. 286 … sprzęt przekazywaliśmy razem z M. B. (1), czasami my jeździliśmy do P. P. (1), czasami on, K. lub Z. P. przyjeżdżali po sprzęt do naszego mieszkania; k. 2645 …pieniądze z wyłudzeń zawsze dawałam osobiście P. P. (1)…). M. B. (1) słuchany na te same okoliczności podał, że to on odbierał towar i pieniądze od A. K. (1) i następnie były one przekazywane P. P. (1) (k. 2560 …pokemonów woził A. K. (1), on odbierał od pokemona wyłudzony sprzęt oraz pieniądze w razie kredytów gotówkowych i przekazywał mi, bo to ja schodziłem na dół do K.. Następnie sprzęt był odbierany przez P. P. (1)…). W konsekwencji, z zeznań świadków B. wynika, że oskarżony P. P. (1) od nich bezpośrednio otrzymywał pieniądze i towar, które im dostarczał A. K. (1). Inaczej jednak w tym zakresie zeznawał A. K. (1). Świadek ten podał, że do wyłudzeń został zwerbowany przez oskarżonego P. P. (1) i dla niego pracował (k. 2978-2980). Wskazywał, że uzyskane z przestępstw pieniądze i sprzęt przekazywał wyłącznie P. P. (1) (k. 2980 …wszystko oddawałem P. P. (1). Z P. spotykałem się na B., cały czas na tym samym podwórku między blokami przy ul. (...). P. przyjeżdżał swoim samochodem i odbierał ode mnie sprzęt i pieniądze… Wszystko oddawałem P. P. (1); k. 2981 A. wyłudzonych towarów nie przekazywałem; k. 2982 t o P. mówił mi, co mam mówić, gdzie mam jechać… A. tak naprawdę to nie wiem co robiła). Przywołani świadkowie zeznawali także na okoliczność zasad rozliczeń z oskarżonym. A. B. (1) podała, że otrzymywała ok. 20-30% wyłudzonej kwoty (k. 285). M. B. (1) zeznał, że zyski były dzielone na trzy części: na niego, A. B. (1) i P. P. (1) (k. 2560), bądź dwie: połowę brał oskarżony z Ł. K., druga była dla niego i A. B. (1). Wskazał nadto, że A. K. (1) opłacał on z A. B. (1), natomiast dla tzw. pokemona była zrzutka (k. 2561). A. K. (1) zeznając na okoliczność rozliczeń z tytułu jego udziału w wyłudzeniach wskazał natomiast, że o wszystkim decydował P. P. (1) i to od niego dostawał pieniądze, z których wypłacał należność dla tzw. pokemonów (k. 2981 Ja oddawałem wszystko P. P. (8) i on to dzielił. Czasami dostawałem od niego pieniądze tego samego dnia, czasami i za dwa dni…). Z zeznań tego świadka wynika nadto, że pomiędzy nim a oskarżonym doszło do konfliktu właśnie na tle wzajemnych rozliczeń, gdy oskarżony odmówił świadkowi wypłaty większej zaliczki, której potrzebował on na wynajem mieszkania (k. 2981).

Z przytoczonych wypowiedzi, odnoszących się do tożsamych okoliczności, wynikają istotne rozbieżności dotyczące zarówno sposobu postępowania z wyłudzonymi pieniędzmi i towarem, jak i zasad rozliczania działalności przestępczej. Rozbieżności te uznać przy tym należy za zasadnicze dla przedmiotu postępowania, skoro dotyczą osoby oskarżonego P. P. (1), a precyzując – jego roli w przestępczym procederze. Powyższe uprawnia stanowisko obrońców, że tak ukształtowany materiał dowodowy poddaje w wątpliwość prawidłowość ustaleń Sądu co do tego oskarżonego, a w konsekwencji, także roli oskarżonego Z. P.. Powyższe podważa tym samym stanowisko Sądu w zakresie zgodności relacji wskazanych osób, skoro oceny tej nie można zastosować wobec wypowiedzi świadków co do roli oskarżonego P. P. (1). Tym samym stwierdzić należy, że dokonana przez Sąd I instancji analiza treści wskazanych dowodów ma charakter wybiórczy, co sprawia, że ustalenia faktyczne oparte na jej podstawie nie mogą być uznane za pewne.

Lektura akt sprawy wskazuje przy tym, że świadek A. K. (1) pozostawał w bliskich relacjach z małżonkami B. a potem także R. M. – drugim mężem A. B. (1). Jak trafnie podnosi obrońca oskarżonego P. P. (1), z przeszukania mieszkania zajmowanego przez w/w świadków wynika, że podczas pobytu A. K. (1) w zakładzie karnym korespondował on z nimi, ujawniono tam także jego dowód osobisty, talon na paczkę oraz kopię wyroku w jego sprawie (k. 21-43, 1300-1562). Trudno także racjonalnie wytłumaczyć negatywny wynik czynności okazania A. K. (1) wizerunku P. P. (1) (k. 161-168, 2985, 3412). Powtórzyć należy, że zgodnie z jego zeznaniami, to oskarżony zwerbował go, jemu świadek przekazywał wszystkie wyłudzone środki i towary, to oskarżony miał wypłacać świadkowi wynagrodzenie. Powyższe oznacza, że świadek miał nie tylko stały, ale i bezpośredni kontakt z oskarżonym P. P. (1).

Omówione okoliczności pozostały poza sferą uwagi a co za tym idzie rozważań Sądu Okręgowego a uwzględniając charakter wzajemnych relacji (w rozumieniu - kontaktów, więzi) wskazanych świadków, jak i roli A. B. (1), ich wyjaśnienie i analiza mają zasadnicze znaczenie dla przedmiotu postępowania. Jest to istotne także w kontekście konfliktu A. B. (1) i P. P. (1), w tym ustalenia jego rzeczywistego źródła, odmiennie relacjonowanego przez w/w.

Wskazane uwagi mają także zastosowanie do zaprezentowanej przez Sąd oceny zeznań M. M. (1), który zarejestrował na siebie działalność gospodarczą pod firmą (...). Z materiału dowodowego sprawy wynika, że jedynym powodem rejestracji T. było uzyskanie danych podmiotu do wystawiania zaświadczeń dla potrzeb wyłudzania pieniędzy i towarów. Raz jeszcze należy podkreślić, że działalnością taką świadkowie B. trudnili się w okresie poprzedzającym zarzuty oskarżonych P. a także w czasie późniejszym (k. 4817-4868, 4998-5119). Zarzuty A. B. (1) (420 czynów), oparte na jej wyjaśnieniach, obejmowały okres od 2005r. do marca 2010r. Okoliczność ta jest istotna o tyle, że z relacji A. B. (1), ale także M. B. (1) i A. K. (1) wynika, że to oskarżony P. P. (1) był pomysłodawcą i organizatorem przestępstw popełnionych z wykorzystaniem danych T.. Odmawiając wiary zeznaniom M. M. (1) w zakresie tego, że zarejestrował działalność pod wskazaną firmą z inicjatywy kobiety o danych A. T., Sąd Okręgowy nie uwzględnił całokształtu okoliczności mających znaczenie dla czynienia ustaleń w tym przedmiocie. A. B. (1) w toku postępowania konsekwentnie zaprzeczała, by kiedykolwiek posługiwała się takimi danymi (k. 2644). Obrońca oskarżonego P. P. (1) trafnie jednak wskazuje w apelacji, że prawdziwości tych twierdzeń A. B. (1) przeczą zabezpieczone w sprawie dowody, w szczególności ustalenia poczynione w toku postępowania przygotowawczego w sprawie wyłudzenia S., pierwotnie prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Nowym Dworze Mazowieckim. Z akt tego postępowania wynika, że A. B. (1) na dane (...) miała zarejestrowaną wypożyczalnię samochodów i tymi personaliami posługiwała się chociażby w kontaktach z R. Z. (t. XIV, w tym k. 983, 1011-1021, 1023, 1026, 1031). Tę ostatnią okoliczność Sąd Okręgowy dostrzegł (k. 1 uzasadnienia), uznał jednak, że zeznania M. M. (1) są niewiarygodne co do tego, że działalność gospodarczą zarejestrował na prośbę kobiety o takich danych i z tych samych powodów wyleasingował S.. Argumentacja Sądu Okręgowego w tym zakresie jest jednak nie do końca spójna, skoro jednocześnie za wiarygodne Sąd uznaje zeznania konkubiny świadka I. W. (2) (k. 27 uzasadnienia). I. W. (2) potwierdziła natomiast wersję M. M. (1) a nadto podała, że w maju 2009 r. do miejsca ich zamieszkania przyjechała kobieta, która przekazała jej dowód rejestracyjny i kluczyki S. z poleceniem oddania ich M. M. (1) (k. 2751-2752, 5799-5800).

Odnosząc się do firmy (...) i osoby M. M. (1) wskazać także należy, że A. B. (1) relacjonując w tym zakresie podawała, że to był człowiek P. P. (1), nie mój, to była firma (...) a nie moja (k. 2644). Co do samego M. M. (1) zeznała natomiast ja tego M. nie widziałam nigdy na oczy (k. 2644, k. 3376). Nie sposób jednak nie dostrzec, że słuchana na powyższą okoliczność w postępowaniu przygotowawczym wskazała, że przy wyłudzeniu S. występowała w roli konkubiny M. M. (1), bo tylko ona mogła przedstawić leasingodawcy informacje niezbędne do wyłudzenia pojazdu (k. 287).

Uwzględniając wyżej wskazane okoliczności, zgodzić się należy z zarzutami obrońców, gdy podnoszą, że oceny i ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy wynikały z wybiórczej i uproszczonej analizy materiału dowodowego, skoro nie uwzględniały wszystkich wynikających z niego okoliczności. Materiał ten – co raz jeszcze należy podkreślić - w zasadniczym zakresie tworzą dowody osobowe a to relacje współsprawców czynów zarzuconych oskarżonym P., w tym P. P. (1), którego rola i udział w procederze przestępczym, zgodnie z ustaleniami Sądu, były wiodące w odniesieniu do pozycji jego brata. Z przyczyn przywołanych powyżej stwierdzić należy, że zeznania A. B. (1), M. B. (1) i A. K. (1) a zatem osób, których relacje stanowią zasadnicze dowody obciążające oskarżonego P. P. (1) w zakresie, w jakim dotyczą oskarżonego nie są spójne - osoby te inaczej przedstawiają rolę oskarżonego i zasady rozliczeń z nim i to w ramach działalności przestępczej, której przedmiot i organizację trudno uznać za wyszukaną. Uwzględniając przy tym rolę A. B. (1) w organizacji wyłudzeń, jak również jej wpływ na M. B. (1) i A. K. (1), istotne dla czynienia prawidłowych ocen i ustaleń w sprawie jest ustalenie rzeczywistego powodu konfliktu wskazanej z P. P. (1), ten bowiem będzie stanowił o motywacji świadka do składania obciążających go zeznań. Skoro materiał dowodowy sprawy stanowią pomówienia współsprawców zarzuconych oskarżonym P. czynów a jednocześnie za bezsporny uznać należy konflikt pomiędzy P. P. (1) a A. B. (1) i to powstały znacznie wcześniej, aniżeli wszczęto postępowanie w sprawie, to ocena takich dowodów wymaga zdecydowanie większej staranności, aniżeli wynika to z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku. Sąd Apelacyjny dostrzega przy tym istotną trudność orzekania w tym zakresie przy ponownym rozpoznaniu sprawy, skoro wobec śmierci A. B. (1) dowodu z jej bezpośredniego przesłuchania nie będzie można przeprowadzić. Nie umniejszając zatem jego rangi dla rekonstrukcji stanu faktycznego sprawy, w ponownym postępowaniu rolą sądu orzekającego będzie weryfikacja okoliczności przez tego świadka wskazanych w oparciu o pozostałe dowody, w szczególności zeznania M. B. (1) i A. K. (1). Skoro przywołani świadkowie uczestniczyli we wspólnej działalności przestępczej i konsekwentnie relacjonują co do swoich zadań w jej ramach wykonywanych, to w ponownym procesie, w toku ich bezpośredniego przesłuchania, niezbędnym będzie ustalenie, z czego wynikają rozbieżności w ich zeznaniach co do roli oskarżonego P. P. (1). Konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego w sprawie wynika właśnie z obowiązku szczególnie wnikliwej weryfikacji treści wynikających z przywołanych dowodów, co jest możliwe tylko w wyniku ich przesłuchania i oceny efektu tych czynności w oparciu o całokształt okoliczności sprawy.

Uchybienia Sądu Okręgowego omówione wyżej a dotyczące kwestii zasadniczych, bo oceny zebranych w sprawie dowodów i kompletności podstawy rozstrzygania, były wystarczające do wydania orzeczenia i uprawniały sąd odwoławczy do ograniczenia rozpoznania apelacji (art. 436 kpk). W ponownym postępowaniu, niezależnie od wskazań zawartych powyżej, Sąd I Instancji będzie miał na względzie zastrzeżenia obrońcy oskarżonego P. P. (1) w zakresie konstrukcji opisu czynu z art. 291 § 1 kk temu oskarżonemu przypisanego. Wbrew stanowisku skarżącego, wyrok w tej części nie jest dotknięty obrazą art. 413 § 1 pkt 2 kpk bowiem przyjęty przez sąd opis czynu obejmował te jego elementy, które miały znaczenie dla przyjęcia jego kwalifikacji jako występku paserstwa. Uwzględniając jednak sferę motywacyjną wyroku w zakresie przyjętej tam wartości przedmiotów przestępstwa, Sąd winien mieć na uwadze zasadę ujętą w art. 8 § 1 kpk.

Mając na względzie powyższe okoliczności – Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie.