II AKa 264/21 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-11-14
Sygn. akt II AKa 264/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 listopada 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie
Przewodniczący: Sędzia SA - Małgorzata Janicz (spr.)
Sędziowie: SA - Ewa Gregajtys
SA - Marzanna A. Piekarska-Drążek
Protokolant: Olga Balcer
przy udziale Prokuratora Joanny Gołaszewskiej
po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2024 r. w Warszawie
sprawy: M. S. urodz. (...) w W., s. F. i I. z d. W.
oskarżonego z art. 284§ 2 k.k. w zw. z art. 294§ 1 k.k.;
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie
z dnia 22 lutego 2021 r. sygn. akt V K 159/17
1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie z pkt 2 wyroku o obowiązku naprawienia szkody i na podstawie art. 46§ 2 k.k. orzeka od oskarżonego nawiązkę w wysokości 200 000 (dwustu tysięcy) złotych na rzecz pokrzywdzonego tj (...) sp. z o.o. w Ł.;
2. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części;
3. zwalnia M. S. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 264/21 |
||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||
Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||
Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 22 02 2021r, sygn.. akt V K 159/17 |
||||||||||||
Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||
☒ obrońca |
||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||
☐ inny |
||||||||||||
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji. |
||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||
☐ |
||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||
1.4. Wnioski |
||||||||||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||
2.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||
Lp. |
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać fakt. |
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód. |
|||||||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||
Lp. |
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać fakt. |
Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód. |
|||||||||
2.2. Ocena dowodów |
|||||||||||
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||||||
Wskazać fakt |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu. |
|||||||||
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
|||||||||||
Wskazać fakt |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu. |
|||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||||||||||
Lp. |
Zarzut |
||||||||||
Vide pkt 1,2, 3 apelacji obrońcy |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny. |
|||||||||||
Wniosek |
|||||||||||
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny. |
|||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|||||||||||
Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności. |
|||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|||||||||||
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||
1 |
Przedmiot utrzymania w mocy |
||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy. |
|||||||||||
Sąd Apelacyjny zważył co następuje: apelacja obrońcy oskarżonego skierowana przeciwko całości wyroku sądu okręgowego spowodowała wydanie wyroku o charakterze reformatoryjnym, w zakresie naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, natomiast zarzuty apelacji odnoszące się do pozostałych poruszonych w niej kwestii nie były zasadne, przeto nie mogły spowodować skutku postulowanego w złożonym przez obrońcę środku zaskarżenia. Odnosząc się w pierwszej kolejności do zmiany wyroku w jego pkt 3 , stwierdzić należy, iż przepis art. 46 kk obliguje sąd do orzeczenia środka kompensacyjnego określonego w tym artykule w przypadku złożenia wniosku przez pokrzywdzonego. W sytuacji trudności z ustaleniem wysokości szkody , ustawodawca przewidział możliwość orzeczenia nawiązki na warunkach i w wysokości określonej art. 46 par. 2 kk. Możliwość orzekania nawiązki zamiast odszkodowania lub zadośćuczynienia jest podyktowana względami praktycznymi. Nie można bowiem zobowiązywać sądu do prowadzenia postępowania dowodowego poza zakresem aktu oskarżenia w celu ustalenia pełnego zakresu szkody lub krzywdy ponad to, co można ustalić w postępowaniu rozpoznawczym związanym z wniesionym aktem oskarżenia. Nawiązka orzekana na podstawie art. 46 § 2 k.k. jest w pewnym uproszczeniu prawnym zamiennikiem (stosowanym z powodów procesowych) orzeczenia wprost o zadośćuczynieniu (naprawieniu szkody niemajątkowej - krzywdy) lub odszkodowania (naprawienia szkody majątkowej) na podstawie art. 46 § 1 k.k., przez co jej podstawą rolą jest funkcja kompensacyjna. W odniesieniu do nawiązki określonej w § 2 art. 46 k.k. orzekający sąd nie jest obowiązany do bezpośredniego stosowania przepisów prawa cywilnego, w tym art. 481 k.c. regulującego kwestię odsetek. Obowiązek tego rodzaju ustawodawca przewidział jedynie w odniesieniu do rozstrzygnięć określonych w § 1 art. 46 k.k. przenosząc powyższe na realia sprawy rozpoznawanej, stwierdzić należy, że ustalenie prawidłowe i ostateczne wysokości wyrządzonej przestępstwem dokonanym przez oskarżonego było znacznie utrudnione, wobec nieścisłości i rozbieżności w dokumentach znajdujących się w aktach sprawy, jak i różnić w depozycjach świadków. Kwota wynikająca z zapisu umowy leasingu to – 767.445,92 zł. Z zeznań świadka M. C., pracownika (...) ( k 121 akt postępowania)wynika, iż na poczet rat leasingowych „klient dokonał spłaty kwoty 294 129,31 zł. Z oficjalnego pisma instytucji pokrzywdzonej wynika kwota szkody w wysokości 860 198,76 zł w tym 162.893,21 stanowi kara umowna, która to kara nie może wchodzić w skład sumy odszkodowania przyznanego na podstawie art. 46 par 1 kk, z pisma tego nie wynika aby oskarżony wpłacił jakiekolwiek sumy na poczet rat leasingowych, natomiast faktem jest dokonywanie wpłat, co wynika nie tylko z depozycji oskarżonego, ale i dowodu wpłaty kwoty 23 600,00 zł , który znajduje się w aktach sprawy na k 173. Taka sytuacja obligowała sąd odwoławczy do wydania orzeczenia w tym zakresie w oparciu o art. 46 par 2 kk, albowiem sąd I instancji nie wyjaśnił toku rozumowania jakie przywiodło ten sąd do orzeczenia w zakresie środka kompensacyjnego zawartego w pkt 3 zaskarżonego wyroku. Przechodząc do zarzutów związanych z obrazą prawa procesowego na wstępie stwierdzić należy, iż sąd okręgowy prawidłowo przeprowadził postepowanie i w sposób właściwy, zgodny z art. 7 kpk ocenił dowody. W tym kontekście zauważyć należy , że nieprawidłowe jest takie jak w środku zaskarżenia w tej sprawie łączenie zarzutu obrazy art. 5 § 2 i art. 7 kpk, ponieważ niedające się usunąć wątpliwości mogą powstać dopiero w następstwie oceny dowodów przeprowadzonej zgodnie z regułami art. 7 kpk. Przepis art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wyłącznie wątpliwości, które rzeczywiście powziął sąd rozpoznający sprawę i nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego. Nie chodzi zaś w tym przepisie o wątpliwości którejś ze stron co do prawidłowości rozstrzygnięcia dokonanego przez ten sąd. Dla zasadności tego zarzutu nie wystarczy zatem zaprezentowanie przez stronę własnych wątpliwości co do stanu dowodów. Tymczasem ocena dowodów przeprowadzona przez sąd meriti jest właściwa. Począwszy od depozycji oskarżonego, po zeznania świadków i załączone dokumenty. Oskarżony mijał się z prawdą w sprawie otrzymania informacji o wypowiedzeniu umowy leasingu, o przekazaniu sprzętu do serwisu, jak i o odebraniu sprzętu przez windykatora działającego na rzecz pokrzywdzonego w tej sprawie. Mnogość zaprezentowanych wersji, w konfrontacji z treścią umowy leasingu, z której wprost wynika obowiązek informowania właściciela sprzętu o poważnych naprawach, z faktem braku jakichkolwiek pokwitowań ze strony podmiotu odbierającego sprzęt, wreszcie z niemożnością usunięcia sprzętu, co do którego wiadomo, iż wymagał specjalistycznego postępowania związanego z jego załadunkiem i transportem, bez wiedzy oskarżonego, wskazuje na działanie oskarżonego w ramach czynności opisanych w art. 284 par 2 kk, w zw. z art. 294 par 1 kk , (nie budzi wątpliwości wartość sprzętu tj 767.445, 92 zł). Pomimo świadomości po stronie oskarżonego obowiązku zwrotu sprzętu, co wynikało z treści umów leasingu, oskarżony nie zwrócił żadnego z nich, nie uiścił też zaległych rat leasingowych. Tym samym postąpił z przedmiotami jak właściciel i wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. Przypomnieć należy iż z punktu widzenia odpowiedzialności oskarżonego za przestępstwo sprzeniewierzenia z art. 284 § 2 k.k., to co leasingobiorca zrobił z przywłaszczonymi (niezwróconymi) rzeczami jest nieistotne. Miał je w swoim władaniu, zadysponował nimi wedle swej woli, nie będąc ich właścicielem i mając pełną świadomość bezprawności swoich rozporządzeń, zwłaszcza, że spłacał początkowe raty i sam zaprzestał spłaty. Zaś o zamiarze przywłaszczenia może świadczyć analiza okoliczności przedmiotowych - gdy sprawca nie podejmuje żadnych działań zmierzających do umożliwienia właścicielowi odzyskania rzeczy. W kontekście realiów sprawy niniejszej takie właśnie zachowanie należało przypisać oskarżonemu M. S.. Na koniec stwierdzić należy, iż poczytalność oskarżonego zarówno tempore criminis jak i w trakcie procesu karnego nie budziła wątpliwości ( vide pisemne opinie sądowo- psychiatryczne, a także ustna opinia uzupełniająca w ramach postępowania dowodowego przed Sądem Apelacyjnym), orzeczona zaś kara jest w ocenie sądu II instancji karą adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości czynu . Niewspółmierność kary musi być bowiem natury zasadniczej, czyli rażąca w stopniu nie dającym się zaakceptować. Do uznania zasadności takiego zarzutu konieczne jest wykazanie, jakich konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego, mającego w świetle art. 53 k.k. znaczenie dla wymiaru kary. Przeciwstawienie ocenie wyrażonej przez Sąd orzekający jedynie odmiennego poglądu, opartego na subiektywnym przekonaniu skarżącego, nie może uzasadniać zarzutu błędu w zakresie wysokości orzeczonej kary. Rozważania sądu okręgowego zawarte w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku , w ich części 4, są wystarczające do przyjęcia, że z niewspółmiernie surową karą nie mamy tu do czynienia. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku. |
|||||||||||
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
||||||||||
W zakresie orzeczenia opartego o art. 46 par. 1 kk |
|||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany. |
|||||||||||
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
|||||||||||
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
|||||||||||
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia. |
|||||||||||
4. |
Konieczność warunkowego umorzenia postępowania |
||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania. |
|||||||||||
5. |
|||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia. |
|||||||||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||||||||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku |
|||||||||||
Lp. |
Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku. |
Przytoczyć okoliczności. |
|||||||||
6. Koszty Procesu |
|||||||||||
Wskazać oskarżonego. |
Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku. |
Przytoczyć okoliczności. |
|||||||||
Pkt III wyroku |
|||||||||||
7. PODPIS |
|||||||||||
Małgorzata Janicz Ewa Gregajtys Marzanna A. Piekarska-Drążek |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Janicz, Ewa Gregajtys , Marzanna A. Piekarska-Drążek
Data wytworzenia informacji: