Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 268/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok łączny Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 4 marca 2022 r., sygn. akt V K 305/20

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

rażąca niewspółmierność kary pozbawienia wolności z uwagi na jej orzeczenie w rozmiarze 1 roku pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa analiza okoliczności ustalonych w sprawie, jak również postawy oskarżonego, winna skutkować wymierzeniem kary łagodniejszego rodzaju, w szczególności zastosowaniem instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, przewidzianej w art. 19 § 2 k.k., względnie skorzystaniem z możliwości warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Podniesiony przez obrońcę skazanego zarzut jest chybiony i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy może dokonać korekty kary orzeczonej przez sąd pierwszej instancji w przypadku stwierdzenia, że jest ona rażąco niewspółmierna w rozumieniu, o którym mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k. Ma to miejsce wtedy, gdy na podstawie okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można byłoby przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary. Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę w ocenie co do wymiaru kary, ale o różnicę tak zasadniczą, iż karę wymierzoną nazwać można byłoby – również w znaczeniu potocznym – rażąco niewspółmierną, tj. niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować.

Zarzut określony w art. 438 pkt 4 k.p.k. ma charakter ocenny i zasługuje na uwzględnienie tylko wówczas gdy łącznie spełnione są dwa warunki. Pierwszy z nich to – o czym mowa wyżej – istotna różnica pomiędzy karą orzeczoną przez sąd pierwszej instancji a karą jaką należałoby orzec w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowo zastosowanych dyrektyw wymiaru kary. Oznacza to, że drugi warunek jest spełniony gdy sąd odwoławczy stwierdzi, że Sąd meriti orzekając określoną karę naruszył dyrektywy jej wymiaru, co może nastąpić albo poprzez pominięcie określonych okoliczności łagodzących lub obciążających lub też poprzez nie nadanie tym okolicznościom właściwego znaczenia.

W ocenie Sądu odwoławczego żadna z tych podstaw w przedmiotowej sprawie nie zachodzi, a Sąd meriti wymierzając oskarżonemu karę miał na uwadze wszystkie istotne okoliczności, którym nadał właściwe znaczenie.

Oskarżonemu przypisano czyn polegający na pomocnictwie w przestępstwie wyczerpującym znamiona art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., w wyniku którego pokrzywdzona Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa z siedzibą w W. niekorzystnie rozporządziła mieniem w wysokości 3 600 000 zł, a rola oskarżonego polegała na zawarciu umowy pożyczki w wyżej wymienionej wysokości w oparciu o nierzetelne dokumenty dotyczące zatrudnienia, osiąganego z tego tytułu wynagrodzenia, zeznania o wysokości osiągniętego dochodu PIT – 37 za 2011 r., składek odprowadzanych do ZUS z tytułu zatrudnienia oraz zamieszczeniu nierzetelnych informacji we wniosku o przyznanie pożyczki i w kwestionariuszu wywiadu pożyczkowego. Dopuszczenie się przestępstwa w formie zjawiskowej w postaci pomocnictwa uprawnia sąd orzekający do zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary (art. 19 § 2 k.k.). Oznacza to, że pomocnictwo traktowane jest przez ustawodawcę jako odmiana przestępstwa o mniejszym natężeniu bezprawia i sygnalizuje organom stosującym prawo, iż pomocnictwo traktować należy „z reguły łagodniej w porównaniu do sprawstwa kierowniczego, sprawstwa, współsprawstwa oraz podżegania”. Tym samym ratio legis rozwiązania zawartego w art. 19 § 2 k.k. sprowadza się do stworzenia podstaw do różnicowania odpowiedzialności za pomocnictwo w zależności od zawartości bezprawia konkretnego zachowania stanowiącego podstawę prawnokarnej oceny. Możliwe jest zatem nadzwyczajne złagodzenie kary za pomocnictwo, gdy sąd uzna, z uwagi na znaczenie działania lub zaniechania będącego ułatwieniem innej osobie popełnienia czynu zabronionego, że wymierzenie kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za sprawstwo byłoby niewspółmiernie surowe. Zarazem jednak jeżeli w konkretnym przypadku sąd stwierdzi, że istnieją okoliczności wskazujące na istotną rolę pomocnika lub przesądzając o szczególnym stopniu bezprawnego zachowania, to nie ma przeszkód w wymierzeniu kary w granicach przewidzianych za sprawstwo, także wyższej niż kary wymierzone innym osobom współdziałającym lub sprawcy bezpośrednio (teza 6 do art. 19 w Komentarzu do Kodeksu Karnego. Część szczególna tom I, część I pod red. Włodzimierza Wróbla i Andrzeja Zolla, wyd. V, WK 2016). Nie ulega wątpliwości, że działanie oskarżonego polegające na wprowadzeniu pokrzywdzonego podmiotu w błąd, przy podpisywaniu pożyczki, co do faktu zatrudnienia, wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości i zamiaru jej spłaty zgodnie z warunkami umowy, nie tylko w istotny sposób pomogło w wyłudzeniu kwoty, o której mowa w czynie przypisanym oskarżonemu, ale było kluczowe do realizacji przedmiotowego przestępstwa. Nie można też pominąć, że w wyniku zachowania oskarżonego pokrzywdzony rozporządził mieniem w kwocie 3 600 000 zł, a czyn ten miał miejsce w 2013 r., kiedy to siła nabywcza uzyskanych pieniędzy była znacznie wyższa niż obecnie. Oskarżony posiada wykształcenie wyższe i musiał sobie w pełni zdawać sprawę z mechanizmu przestępstwa, do którego doszło w wyniku udzielonej przez niego pomocy. Przedmiotowy czyn został popełniony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i był on – na co zwrócił uwagę Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku – przygotowany i zaplanowany, a oskarżony będąc dwukrotnie w siedzibie pokrzywdzonej instytucji miał możliwość zastanowienia, zweryfikowania i zmiany swojego postępowania, czego nie uczynił (pkt 4 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). W tej sytuacji brak było podstaw do zastosowania wobec oskarżonego instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, co czyni bezzasadnym zarzut, że kara orzeczona bez dobrodziejstwa określonego w art. 19 § 2 k.k. jest rażąco niewspółmierna.

Okoliczności wskazane wyżej wykluczają też warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary jednego roku pozbawienia wolności. Ma rację skarżący, że wyrok Sądu Okręgowego zapadł po upływie znacznego okresu czasu od popełnienia czynu przypisanego oskarżonemu, który miał miejsce w styczniu 2013 r. Należy jednakże zauważyć, że czyn ten nie był incydentalnym zdarzeniem w życiu oskarżonego. Był on bowiem również skazany:

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Puławach z 29 października 2012 r., sygn. akt II K 991/12 za czyn z art. 284 § 2 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat, przy czym wykonanie powyższej kary zostało zarządzone,

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Puławach z 21 grudnia 2012 r., sygn. akt II K 258/12 za czyn z art. 288 § 1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat, przy czym wykonanie powyższej kary zostało zarządzone,

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Puławach z 7 grudnia 2016 r., sygn. akt II K 813/16 za czyn z art. 157 § 1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności (k. 425).

To, że oskarżony nie próbował mataczyć w sprawie i nie kwestionował faktu zawarcia pożyczki, o której mowa w przypisanym mu czynie zostało zauważone przez Sąd Okręgowy. Należy jednakże zauważyć, że zgromadzony materiał dowodowy jednoznacznie obciążał oskarżonego, a z opinii biegłego z zakresu pisma wynikało, iż oskarżony złożył podpisy na dokumentach stanowiących podstawę do udzielenia pożyczki.

Stan zdrowia oskarżonego i potrzeba sprawowania opieki nad chorą matką nie może stanowić podstawy do stwierdzenia, że orzeczona wobec oskarżonego bezwzględna kara pozbawienia wolności w najniższym wymiarze za przypisany mu czyn, jest rażąco niewspółmierna w rozumieniu wskazanym wyżej. Należy zauważyć, że z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z dnia 2 września 2021 r. wynika, że ma ono charakter lekki i został on określony do 30 września 2023 r. (k. 595).

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny nie podzielił poglądu skarżącego, że kara orzeczona w stosunku do P. Z. winna podlegać zmianie zgodnie z wnioskami zawartymi petitum apelacji.

Wniosek

o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary i orzeczenie kary łagodniejszego rodzaju, względnie warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Bezpodstawność zawartego w apelacji zarzutu rażącej niewspółmierności kary i trafność rozstrzygnięcia Sądu meriti w zakresie orzeczonej kary została wykazana wyżej.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

III

Na podstawie § 3 i § 17 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2016.1714) zasądzono wynagrodzenie za obronę z urzędu oskarżonego w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym.

Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

P. Z.

II

Na podstawie art. 624 § 1 i art. 626 § 1 k.p.k., z uwagi na sytuację majątkową skazanego, zwolniono go od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze.

PODPIS

Ewa Jethon Adam Wrzosek Katarzyna Capałowska

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca skazanego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie o karze

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana