Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Aka 270/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 lutego 2022 r., sygn. XII K 9/20.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp. 1

Zarzut obrazy przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 kpk)

1.  Art. 7 kpk – poprzez błędną ocenę zeznań świadków i wadliwe ustalenia okoliczności - jak w punktach III. 1 od a do j apelacji;

2.  Art. 410 kpk – poprzez pominięcie w ustalonym stanie faktycznym:

a)  części wyjaśnień oskarżonej, z których wynikają jej wyjazdy z klientami za granicę, kiedy to nie mogła umawiać klientów i czerpać korzyści z cudzego nierządu, czego skutkiem mogło być błędne ustalenie kwoty, jaka miała uzyskać oskarżona;

b)  opinii biegłego P. B., z której wynika, że nie da się ustalić, które pieniądze wpłacane przez oskarżoną na konto pochodziły z cudzego nierządu, a które z innych legalnych źródeł oraz poprzez zaniechanie ustalenia, które kwoty wpłacane na konto Sąd uznał za pochodzące z cudzego nierządu, a które nie, skutkiem czego błędnie ustalono stan faktyczny w sprawie;

3.  Art. 170 § 1 pkt 2 kpk poprzez oddalenie wniosku o przesłuchanie jako świadka P. M., gdy dowód ten zmierzał do wykazania, że oskarżona czerpała korzyści również z własnego nierządu, a ponadto, w jakiej wysokości te korzyści były, skutkiem czego błędnie ustalono stan faktyczny w sprawie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny punkt 1, 2 i 3.

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1

a)

Wbrew wywodom apelacji, dokonana przez Sąd I instancji ocena zeznań świadków S. T., P. V. i A. Z., jako wiarygodnej podstawy ustaleń faktycznych, w żadnej mierze nie narusza wskazań wiedzy, logicznego rozumowania i życiowego doświadczenia, skoro depozycje te znajdują potwierdzenie w szeregu innych dowodów, w tym częściowo nawet w wyjaśnieniach samej oskarżonej, która nie negowała czerpania korzyści z nierządu wyżej wymienionych kobiet. Niezależnie od motywów, jakie kierowały świadkami przy złożeniu zawiadomienia o tym przestępstwie, bezspornym jest, że w mieszkaniach przez nie wskazanych funkcjonariusze policji zastali osoby uprawiające prostytucję (S. P. w K. przy ul. (...), N. N. w W. przy ul. (...), a Y. V. w W. przy ul. (...)), co w konfrontacji z ich zeznaniami potwierdza sposób wykorzystywania przez oskarżoną tych lokali właśnie do odpłatnego świadczenia usług seksualnych przez różne kobiety, w tych wypadkach narodowości ukraińskiej. Relacje S. T., P. V. i A. Z. znajdują potwierdzenie w depozycjach świadków S. P., N. N., Y. V., a zatem kobiet świadczących takie same usługi, co do sposobów komunikacji z oskarżoną, anonsowania wizyt klientów i potwierdzeń ich obsługi, wysokości jej udziałów w dochodach z ich usług seksualnych, sposobów przekazywania pieniędzy i udostępniania lokali, a także co do wysokości stawek. W sposób zbieżny świadkowie opisywały również okoliczności pozyskania ich przez oskarżoną do świadczenia usług seksualnych i dzielenia się z nią dochodami z tego tytułu.

Nie można zgodzić się z obrońcą, gdy kwestionuje ustalenia Sądu I instancji odnośnie dochodów uzyskiwanych z nierządu przez wyżej wskazane osoby, które przełożyły się na ustalenie korzyści osiągniętej przez J. M. (1) z tego źródła.

Twierdzenie, jakoby świadkowie zawyżały liczbę klientów obsługiwanych średnio dziennie, jak również wysokość zarobków, z których połowę oddawały oskarżonej, nie wytrzymuje konfrontacji nie tylko z treścią ich zeznań, ale tworzy dysonans również wobec wyjaśnień samej oskarżonej, która zapewniała przecież w swoich wyjaśnieniach: „ Ja dziennie zakładałam że muszę mieć 10 klientów” (k. 353). Skoro wszak oskarżona mogła świadczyć usługi seksualne 10 klientom dziennie, to trudno znaleźć racjonalne argumenty, dla których zeznania innych kobiet, że obsługiwały w ten sposób średnio od 3 do 8 mężczyzn dziennie, miałyby być nierealne, a przez to niewiarygodne. W szczególności, że świadkowie, choć z oczywistych względów nie były w stanie skrupulatnie obliczyć liczby klientów, to klarownie opisywały różne zapotrzebowanie na ich usługi w różnych okresach, w tym w zależności od miejsca ich świadczenia, podnosząc, że były dni, kiedy chętnych było 2-3, a zdarzało się nawet, że wcale, jak też były takie, kiedy było ich 12-13, co wręcz przekraczało ich siły, wymagając całodziennego zaangażowania i uniemożliwiając nawet wyjście do sklepu. Niemniej świadkowie potrafiły podać wielkości uzyskanych z tej działalności dochodów, które w żadnym wypadku nie były niższe od przyjętych przez Sąd I instancji, który ustalił je z uwzględnieniem w obliczeniach wariantu korzystnego dla oskarżonej.

Należy zauważyć, że skoro J. M. (1) wyjaśniała, jakoby sama zarabiała własnym nierządem od 20.000 zł do 50.000 zł miesięcznie, a przed S., w majówkę, czy na wyjazdach więcej, to wedle tych kryteriów P. V. (1) mogła przez 1 rok i 6 miesięcy zarobić od 360.000 zł do 900.000 zł, S. T. przez 1 rok i 3 miesiące mogła uzyskać dochód od 300.000 zł do 750.000 zł, a A. Z. przez 2 lata od 480.000 zł do 1.200.000 zł. Ustalone zatem przez Sąd I instancji kwoty są nie tyle adekwatne do rzędu wysokości dochodów z tego procederu wskazywanych przez samą oskarżoną, co znacząco od niego niższe.

Nie można też zgodzić się z obrońcą, gdy wywodzi, że poszczególne kobiety nie mogły świadczyć usług seksualnych na taką skalę z racji podejmowanych studiów, pracy, czy odwiedzin bliskich.

Otóż świadek A. Z. wyraźnie wskazała, że najpierw – w 2016 r. zrezygnowała ze studiów dziennych, a następnie również z zaocznych, nie kończąc ich właśnie ze względu na podyktowany wielością klientów brak czasu na naukę. Na tożsame przyczyny przerwania studiów wskazywała świadek P. V. (1). Świadek S. T. zeznała wprawdzie, że pracowała jako ekspedientka w sklepie sieci H&M, ale tylko przez 3 miesiące, a i to do godziny 14:00, aby następnie do godz. 22:00-23:00 świadczyć usługi seksualne.

Trudno również przyjąć, aby w zarobkowaniu A. Z. miały stać na przeszkodzie wizyty jej matki, zatrzymującej się w tym samym mieszkaniu. Pomijając nawet zeznania świadka, z których wynikało, że były to najwyżej 1-2 kilkudniowe pobyty, kiedy matka wychodziła na cały dzień w swoich sprawach, to przecież sama oskarżona wyjaśniła, że „ Mama A. Z. wiedziała czym ona się zajmuje. Wiedziała, że jej córka uprawia seks na Apartamentowej. Cały czas mówiła, że ma za mało klientów, żeby jej robić dodatkowe zdjęcia” (k. 2428), co najlepiej świadczy o tym, iż nie tylko nie przeszkadzała córce w uprawianiu prostytucji, ale wręcz była zainteresowana jak najwyższymi przychodami z tego źródła.

Wreszcie z zeznań świadka J. V. jasno wynika, że: Nigdy nie zdarzyło się, aby klient był dłużej niż godzinę. Zazwyczaj trwało to około 10-15 minut” (k. 317), co sprawia, że podawane przez świadków liczby korzystających z ich usług mężczyzn nie kolidują z możliwym czasem ich świadczenia.

Nie jest natomiast prawdą, jakoby żadna z kobiet świadczących usługi seksualne w lokalach oskarżonej nie przyznawała się do otrzymywania niższych stawek, skoro z zeznań A. Z. wynika, że jedynie starsze z nich pobierały mniejsze opłaty, co potwierdziły S. P., N. N. i O. L., a co Sąd I instancji uwzględnił w swoich ustaleniach. Bezspornym jest natomiast, że każda z kobiet sama najlepiej wiedziała za jaką stawkę „pracuje” i to te indywidualne zeznania stanowią miarodajną podstawę ustaleń faktycznych w tym względzie, jako oparte na wiedzy, a nie na przypuszczeniach, czy pogłoskach.

Nie można też za trafny przyjąć argumentu, jakoby świadkowie nie mogły pracować w lokalu na ul. (...), skoro był on prywatnym mieszkaniem oskarżonej.

Świadek T. zeznała, że często zmieniała mieszkania, natomiast na S. świadczyła usługi seksualne przez pierwsze 2 dni, świadek Z. twierdziła, że zamiennie tam „pracowała”, zaś z relacji H. B. wynika, że oskarżona robiła jej w tym lokalu zdjęcia do ogłoszeń i tam też świadek pracowała, natomiast od 22 kwietnia 2019 r. lokal został wynajęty D. L. (z zeznań M. F. wynika że z mieszkania przy ul. (...) przeprowadziła się wraz z oskarżoną na ul. (...)). Tym samym spójne relacje świadków stwarzają umocowanie dla wniosku, że oskarżona owej prywatności lokalu bynajmniej nie uznawała za priorytet.

Trzeba również wskazać, że o ile po upływie dłuższego czasu, dzielącego zdarzenie od rozprawy, naturalną rzeczą jest zatracie części śladów pamięciowych, zwłaszcza dotyczących szczegółów zdarzeń stanowiących w tamtym czasie powtarzalną codzienność, to jednak świadkowie konsekwentnie potwierdzały depozycje złożone w postępowaniu przygotowawczym, jak też nie wykazywały bynajmniej w swoich zeznaniach dążenia do instrumentalnego obciążania oskarżonej. Przeciwnie, obiektywnie wskazywały, że prostytucję uprawiały dobrowolnie, nie będąc do tego przymuszane, godząc się na taki sposób zarobkowania i jego warunki, wskazywały na dobre relacje z oskarżoną. S. T. podkreślała, że gdy zdecydowała się odejść na pół roku, została przez oskarżoną ponownie przyjęta, P. V. podkreślała, że nie zwracała oskarżonej kosztów ogłoszeń, a A. Z. obiektywnie twierdziła, że porzuciła studia nie z powodu wymagań oskarżonej, ale ze względu na własne plany zarobkowe („ to ja byłam głupia to ja chciałam zarobić” - k. 2389 verte).

Wbrew natomiast wywodom obrońcy, to świadek O. L. miała obiektywnie uzasadniony interes, aby wspierać linię obrony oskarżonej (twierdziła, że jej nie płaciła, że korzystała z gościnności, przypisywała składającym zawiadomienie o przestępstwie kobietom intrygę i chęć przejęcia klientów oskarżonej), skoro w momencie ujawnienia procederu zamieszkiwała w jej mieszkaniu, mogąc zarobkować własnym nierządem, a co za tym idzie to dzięki oskarżonej miała źródło stałego, niemałego dochodu.

Brak jest wreszcie jakichkolwiek racjonalnych przesłanek, aby przyjąć, że korzyść oskarżonej z cudzego nierządu w przypisanym jej okresie miałaby nie przekraczać 200.000 zł, jak utrzymuje obrońca, skoro sama oskarżona twierdziła, że sięgała ona dwukrotności tej kwoty ( „ Trudno mi jest określić kwotę ,którą uzyskałam z nierządu innych osób. Zakładam z wiedzy, którą mam o tej branży, że ta kwota nie mogła przekroczyć 400.000 zł” – k. 2375 verte, „ Zakładam, że to mogło być 400.000 zł, ale dokładnie nie wiem, jaka to mogła być korzyść” – k. 2376 verte). Niemniej wiarygodne zeznania świadków, których usługi seksualne stanowiły źródło korzyści oskarżonej, nie pozostawiają miejsca na wątpliwości, iż zyski te oskarżona uzyskała w znacznie większym rozmiarze, a ich ustalenie na nie mniej niż 915.000 zł i tak oddaje tylko część tak wygenerowanego przysporzenia.

Na marginesie Sąd Apelacyjny zauważa, że sporządzenie apelacji, z odwołaniem się do cytatów zeznań świadków poprzez ich niepełne, fragmentaryczne skopiowanie, w sposób nie tyle nieprofesjonalny, co urągający powadze pisma procesowego, nie powinno mieć miejsca w wydaniu profesjonalnego pełnomocnika.

b)

Spójność zeznań rodziców i wuja oskarżonej nie czyni ich odpowiadającymi wskazaniom wiedzy, logiki i życiowego doświadczenia, jak też nie pozbawia zasadności uznania ich za ustaloną wersję obliczoną na wspieranie linii obrony J. M. (1).

To właśnie podyktowany przepisem art. 7 kpk obowiązek kierowania się w ocenach i wnioskach tymi regułami, uzasadnioną czyni konstatację Sądu I instancji, że wyjaśnienia oskarżonej oraz zeznania członków jej rodziny o wydatnej pomocy finansowej, jakiej mieli jej udzielać, są nieprzekonujące w pierwszym rzędzie z racji powszechnie wiadomych różnic w zakresie stosunków społeczno-ekonomicznych, które czyniły Polskę już w latach 2012-2019 (okres pobytu oskarżonej w Polsce oraz zarzutu) krajem wysoce atrakcyjnym zarobkowo dla obywateli Ukrainy. Trudno też byłoby znaleźć jakiekolwiek ekonomiczne uzasadnienie dla transferowania w tamtym czasie amerykańskiej waluty z Ukrainy do Polski i zamienianie jej tu na złotówki celem lokowania w banku, skoro to USD jest powszechnie uważane za walutę stabilną, inwestycyjnie bezpieczną, a do tego wymienialną na całym świecie, w przeciwieństwie do waluty polskiej. Sam opisywany przez wyżej wymienionych sposób przekazywania pieniędzy: przez znajomych, czy kierowców autokarów, także wzmacnia wnioskowanie o niewiarygodności tych transferów, bo trudno uznać za racjonalne powierzanie oszczędności obcym osobom bez żadnych gwarancji zwrotu w sytuacji, gdy istnieją bezpieczne drogi ich przelewu. W tym kontekście podkreślić trzeba, że te ostatnie rodzice oskarżonej nie tylko znali, ale też skorzystali z takiej opcji, skoro matka J. M. (1) w dniu 27 kwietnia 2012 r. przelała z Ukrainy na rachunek w Polsce środki w postaci 188 USD (k. 3301 verte). Jest to przy tym jedyny udokumentowany transfer pieniędzy dla oskarżonej od jej rodziców, który obrazuje faktyczną skalę wsparcia ze strony rodziny, które gdyby w istocie było takie, jak twierdzi oskarżona, czyniłoby jej sytuację finansową na tyle pewną, że nie musiałaby uprawiać prostytucji w celach zarobkowych i czerpać korzyści z cudzego nierządu. Przyznała to w wyjaśnieniach złożonych w toku postępowania przygotowawczego sama oskarżona, wskazując, że rodzice dołożyli jej tylko połowę ceny mieszkania na ul. (...) w W., po tym, jak sprzedali mieszkanie w S. na Ukrainie, bo resztę zarobiła prostytuując się, przy czym oskarżona sprecyzowała wysokość tej pomocy na 20.000 USD, podczas, gdy mieszkanie kosztowało 220.000 zł (k. 343). Nie negując zatem, że tego rzędu wsparcie finansowe można uznać za udowodnione, a nawet po części udokumentowane poprzez m.in. wykazanie sprzedaży lokalu w S., to miało ono miejsce przed datą czynu przypisanego, skoro powyższy lokal J. M. (1) nabyła w dniu 1 sierpnia 2014 r. (k. 458-472).

O tym, że rodzice oskarżonej nie mieli faktycznego finansowego udziału w zapłacie ceny kolejnych nabywanych przez nią lokali w W. i w K. najlepiej świadczą zeznania świadka D. M., który składając je 27 grudnia 2019 r. nie orientował się w statusie mieszkań („ W danej chwili nie wiem, czy jestem właścicielem nieruchomości w Polsce” - k. 2496), po czym przeczył, aby był współwłaścicielem któregokolwiek z nich (choć formalnie figurował jako współwłaściciel mieszkań przy ul. (...) w W. oraz przy ul. (...) w K.), twierdził, że zostały zakupione, aby córka w nich mieszkała, choć nie sposób mieszkać w 9 lokalach jednocześnie. Treść zeznań ojca oskarżonej obrazuje brak fundamentalnego rozeznania w powyższej kwestii, co jest naturalne w sytuacji, gdy świadek nie inwestował w ich zakup, a jedynie był wskazywany przez oskarżoną, na podstawie udzielonego jej upoważnienia, jako figurant w aktach notarialnych, dla stworzenia pozoru partycypowania w zakupie nieruchomości, na który środki pochodziły z nielegalnych źródeł, a których legalności pochodzenia oskarżona nie mogła wykazać.

Trzeba także wskazać na historię rachunków bankowych zarządzanych przez oskarżoną, gdzie analiza wpłat obrazuje ich niemalże codzienne dokonywanie w kwotach od kilkuset do kilkunastu tysięcy złotych, co koresponduje z ustalonym przez Sąd I instancji źródłem dochodu oskarżonej i sposobem oraz okolicznościami jego pozyskiwania.

Za trafne uznać należy również odmówienie przez Sąd I instancji wiary świadkowi S. M., bowiem Sąd meriti postąpiłby nie tylko wbrew dyrektywom art. 7 kpk, ale też wbrew podstawowym zasadom zdrowego rozsądku, gdyby dał wiarę twierdzeniu, jakoby stryj oskarżonej przekazał jej bez żadnych zabezpieczeń i pokwitowań niebagatelną kwotę 47.000 USD w gotówce na zakup nieokreślonego mieszkania w Polsce, zwłaszcza, że sam od 2014 r. pracował w Polsce jako kierowca, co pozwalało mu samodzielnie, bez tego rodzaju ryzyka, zdeponować oszczędności w banku lub zainwestować.

Jakkolwiek złożenie przez świadka S. M. w Ukrainie zawiadomienia o przestępstwie w związku z przywłaszczeniem tych pieniędzy zostało udokumentowane, to nie może być ocenione inaczej niż jako instrumentalne wykorzystanie miejscowych organów ścigania do zdobycia potwierdzenia zawiadomienia w celu wsparcia wersji obronnej oskarżonej. Złożone 17 lipca 2019 r. (k. 3085) zbiegło się wszak z tymczasowym aresztowaniem oskarżonej i nie jest prawdą, jakoby rodzina J. M. (2) nie miała wówczas wiedzy o zastosowaniu wobec niej tego środka. Z zeznań świadka R. O. wynika bowiem, że chcąc odzyskać przekazane oskarżonej paszporty, skontaktowała się z jej matką na portalu społecznościowym, dowiadując się od niej, że oskarżoną zatrzymała policja (k. 687). Zważywszy, że świadek R. O. zeznania tej treści złożyła w dniu 4 lipca 2019 r., bezspornym jest, iż matka J. M. (2) już przed ta datą miała wiedzę o jej sytuacji procesowej, co sprawiło, że krótko potem brat ojca oskarżonej złożył zawiadomienie, które poprzez upozorowanie pokrzywdzenia z tytułu niezwrócenia powierzonych pieniędzy miało w istocie na celu chronić zarówno oskarżoną, jak i pieniądze zabezpieczone w związku z jej zatrzymaniem i ujawnione na rachunkach bankowych, których legalnego pochodzenia nie można było wykazać, a także nieruchomości, w które oskarżona czyniła inwestycje. Warto w tym kontekście dodać, że świadek S. M. zawiadomienie to wycofał (k. 3189), choć nigdy nie otrzymał ani zwrotu powyższej sumy ani ekwiwalentu w postaci udziału we własności jakiegokolwiek udziału, choć oskarżona ma ich wiele, co sam enigmatycznie i nieracjonalnie tłumaczył zakupem jakiegoś bliżej nieokreślonego mieszkania, co do którego nie wiedział, gdzie i kiedy miałoby zostać nabyte. Jednocześnie przyznał, że pomimo utraty powyższej kwoty, która nota bene w Ukrainie stanowi pokaźny majątek, pozostaje w dobrych relacjach z oskarżoną, bo liczy się rodzina. Już samo to tłumaczenie nie konweniuje z wcześniejszym zawiadomieniem o przestępstwie przeciwko członkowi tejże rodziny.

c)

Wbrew twierdzeniu skarżącego obrońcy, Sąd I instancji nie przyjął bynajmniej, aby świadek D. L. przekazała oskarżonej choćby część swojego dochodu. Przeciwnie, ustalił, że nie podzieliła się dochodem z własnego nierządu, który uzyskała – jak sama zeznała – w kwocie 8.000 zł, prawdopodobnie dlatego, że nie zdążyła go przekazać, co wprost wynika z pisemnych motywów wyroku (str. 17).

Nie dezawuuje to jednak przyjęcia czerpania korzyści z jej nierządu, skoro nie budzi wątpliwości, że świadek D. L. zapłaciła jej 1600 zł za wynajem lokalu (bez sporządzenia umowy) dla celów uprawiania w nim prostytucji, co oskarżonej zakomunikowała. Oskarżona uzyskała wszak korzyść za udostępnienie lokalu służącego D. L. do odpłatnego świadczenia usług seksualnych, co również spełnia kryterium czerpania korzyści z cudzego nierządu.

d)

Jakkolwiek sama oskarżona twierdziła, że P. V. poznała w październiku 2016 r., to świadek konsekwentnie zeznawała, że zaczęła pracować dla niej od listopada 2016 r., kontynuując ten proceder do kwietnia 2018 r. (k. 2337). Tym samym, zgadzając się w tej części z zarzutem apelacji, ustalenie w zakresie początku czasookresu czerpania przez oskarżoną korzyści z nierządu P. V. wymagało korekty, bowiem Sąd I instancji dając wiarę zeznaniom świadka, ustalił ów okres wbrew ich treści.

Uchybienie to pozostaje jednak bez żadnego wpływu na pozostałą treść wyroku, w tym również na obliczenie korzyści oskarżonej, bowiem dochód uzyskany przez świadka P. V. przed przeniesieniem do mieszkania przy ul. (...) w W., gdzie pracowała od początku grudnia 2016 r., Sąd I instancji obliczył globalnie, bo do tego czasu świadek – zgodnie z jej relacją - za pierwszy dzień świadczenia usług seksualnych uzyskała 1000 zł dochodu, a poza tym przepracowała jeszcze 12 dni, co pozostaje ustaleniem niezależnym od tego, czy proceder ten rozpoczął się w październiku, czy w listopadzie 2016 r.

Twierdzenie obrońcy, że w przypadku świadka P. V. jedynie zdarzało się, że miała 5 klientów dziennie, a nie, że było to regułą, gdyż bywały dni, gdy nie było ich wcale, zupełnie pomija inne fragmenty depozycji świadka, w których wskazywała, że miewała również od 8 do 13 amatorów swojej cielesności dziennie, co określała jako warunki „nie do wytrzymania”, uniemożliwiające opuszczenie mieszkania pomiędzy 7:00 a 22:00.

Przede wszystkim jednak Sąd I instancji nie przyjął bynajmniej niezmiennej liczby codziennych interesantów, ale ustalił, że w różnych lokalizacjach na terenie W. było ich okresowo od 3 do 5, co zarzut bezzasadnego przyjęcia, że świadek codziennie przyjmowała po 5 klientów czyni niezasadnym i zupełnie oderwanym od treści rzeczywistych ustaleń odzwierciedlonych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Trzeba wreszcie podnieść, że zeznając w postępowaniu przygotowawczym, bezpośrednio po zajściu, a zatem w oparciu o świeże ślady pamięciowe, świadek P. V. (1) klarownie podała, że zarobiła 216.000 zł i tyle samo oddała oskarżonej, gdy tymczasem Sąd I instancji przyjął tę wartość na znacznie niższą kwotę 181.700 zł, w sposób najdalej korzystny dla oskarżonej.

e)

Zarzut jest oczywiście bezzasadny, bowiem prosta lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie pozostawia pola do wątpliwości, że Sąd I instancji nie ustalił bynajmniej niezmiennych zarobków kobiet, z których nierządu oskarżona czerpała korzyści, ale w oparciu o ich zeznania, przy przyjęciu najkorzystniejszych wariantów, ustalił średnią liczbę przyjętych klientów i uzyskanych stąd dochodów, przy czym poza H. B., która w sposób pewny podała wysokość swoich korzyści, w pozostałych przypadkach ustalił je w kwotach niższych od podawanych przez świadków.

f)

Wbrew wywodom apelacji ustalenie, że dla oskarżonej pracowały również inne kobiety o nieustalonych danych osobowych, za to pod wskazanymi w wyroku pseudonimami, zostało w pełni umocowane dowodami obdarzonymi wiarą. Niezależnie od tego, że świadkowie A. Z. i P. V. (1) stanowczo twierdziły, że posługiwały się jednym tylko pseudonimem (odpowiednio: (...) i (...)), to pierwsza z nich znała „pracujące” dla oskarżonej kobiety posługujące się imionami A., K., A., zaś P. V. (2) osobiście spotkała A..

Podobnie na posługiwanie się tylko jednym pseudonimem wskazywały świadkowie J. V. ( (...)) i H. B. ( (...)).

Żadna natomiast z przesłuchanych kobiet, w tym i S. T., nie wskazywała na używanie imion opisanych w przypisanym oskarżonej czynie, co sugestie o tożsamości opisanych w zarzucie kobiet ustalonych i nieustalonych, czyni bezpodstawnymi.

Należy natomiast zaznaczyć, że wobec nieustalenia danych wszystkich osób, które zarobkowo świadczyły nierząd w kooperacji z oskarżoną, Sąd ustalił wysokość uzyskanych przez nią z tego źródła korzyści, ograniczając je do tych, które wynikały z zeznań ustalonych kobiet.

g)

Myli się obrońca wywodząc, jakoby mieszkanie przy ul. (...) w W. posiadała już przed popełnieniem przypisanego jej przestępstwa, skoro nabyła je w dniu 9 lutego 2017 r. (k. 362-366 – akt notarialny – umowa kupna-sprzedaży). Niemniej w tym zakresie błędne ustalenie poczynił również Sąd I instancji przyjmując zakup tej nieruchomości w dacie 2 lutego 2015 r. wbrew oczywistej wymowie dowodów dokumentarnych, które uznał za wiarygodne.

Wbrew twierdzeniu skarżącego, nie mogła też oskarżona za pieniądze ze sprzedaży tego mieszkania nabyć lokalu przy ul. (...) w K., skoro to ostatnie zakupiła w dniu 28 września 2017 r. (k. 430 - 433 – akt notarialny), nadal pozostając współwłaścicielką mieszkania przy ul. (...) w W..

Natomiast z całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie głównej wynika, że przed datą czynu przypisanego J. M. (1) nabyła dwa mieszkania w W.: przy ul. (...) - w dniu 15 czerwca 2015 r. (k. 402-404 – akt notarialny) oraz przy ul. (...) - w dniu 1 sierpnia 2014 r. (k. 458-472 – akt notarialny).

Przyjmując jednak nawet za Sądem I instancji, że przed datą czynu oskarżona nabyła 3 mieszkania, nie wpływa to jednak w żaden sposób na prawidłowość ustalenia w zakresie czynu przypisanego w punkcie 2 (drugim) zaskarżonego wyroku, że oskarżona korzyści pochodzące bezpośrednio z przestępstwa czerpania korzyści z cudzego nierządu inwestowała w zakup mieszkań, skoro poza wyżej wskazanymi J. M. (1) w okresie zarzutu, a konkretnie w latach 2017 do 2019, nabyła jeszcze 6 innych mieszkań, w tym w części lub w całości na swoich rodziców, a mianowicie w W.: przy ul. (...) (436-447, 699-710), przy ul. (...) (k. 482-486), przy ul. (...) (k. 369), przy ul. (...) (k. 371 – 384) i przy ul. (...) oraz w K. przy ul (...).

Oskarżona nie wykazała żadnych legalnych źródeł dochodów pozwalających na pokrycie wydatków na zakup powyższych nieruchomości, o czym dalej.

h), j)

Sąd I instancji nie negował, że oskarżona miała również dochody z innych źródeł niż cudzy nierząd, co skutkowało niezaliczeniem pozostałych środków wpływających na rachunki matki oskarżonej do korzyści z tego tytułu.

Niemniej legalne dochody oskarżonej stanowią zaledwie nikły ułamek tych wpływów, co w żadnej mierze nie pozwala przyjąć, aby mogły stanowić ich źródło, czy też finansować zakup kilku mieszkań.

Jakkolwiek oskarżona przedstawiła dokument potwierdzający jej zatrudnienie na ½ etatu w agencji pracy (...), od 9 grudnia 2015 r., a następnie od 14 marca 2016 r. do 31 grudnia 2018 r., to jej zarobki wynosiły 1100 zł (k. 3214-3216), przy czym w okresie tym wykazywała przychód na adekwatnym do takiego uposażenia poziomie, bo 2.700 zł za rok 2016, 13.200 zł za rok 2017 oraz 9.561,90 zł za rok 2018 (informacja Naczelnika Urzędu Skarbowego W.-B., PIT-11 - k. 2289 verte).

Nie kontestując twierdzenia, jakoby oskarżona wynajmowała domy na hostele, to sama wyjaśniła, że prowadziła je od 2013 do 2015 roku, a zatem przed datą czynu przypisanego. Warto też dostrzec, że najem prywatny podlegał w Polsce opodatkowaniu, a w przypadku wykonywania go w sposób ciągły do celów zarobkowych jest działalnością gospodarczą, która wymaga zarejestrowania i posiadania rachunku bankowego służącego do regulowania należności m.in. z urzędem skarbowym. Oskarżona takiej działalności nie prowadziła i takiego rachunku nie posiadała.

Wreszcie sama oskarżona wyjaśniła, że wynajmowała dom w dzielnicy U. i podnajmowała go ekipie budowlanej, zarabiając około 1000 -1200 zł miesięcznie (k. 344), co nadal stanowi marginalny ułamek wpływów na przedmiotowe rachunki, do których oskarżona była pełnomocnikiem i w istocie jedynym faktycznym dysponentem.

Podobnie, w odniesieniu do dochodów z pomocy osobom narodowości ukraińskiej przy uzyskiwaniu meldunków oraz numerów PESEL, to po pierwsze (...) Urząd Wojewódzki w W. zaprzeczył, aby oskarżona występowała jako pełnomocnik w sprawach przed tym urzędem (k. 1791), a po wtóre z wyjaśnień samej oskarżonej wynika, że skala przychodów z tego tytułu była nieznaczna („ dorabiałam trochę na PESEL i meldunkach , czasami karty pobytu ludziom robię, dla obywateli Ukrainy” - k. 344), co potwierdzają nieliczne kilkudziesięciozłotowe wpłaty na rachunek wskazujące na taki ich tytuł.

W tym stanie rzeczy nie można dopatrzyć się obrazy art. 7 kpk w ocenach Sądu I instancji, gdy wyjaśnieniom oskarżonej, jak i zeznaniom jej rodziców, odnośnie pochodzenia środków na wskazanych w wyroku rachunkach, nie dał wiary. Nie sposób też przyjąć, aby wynikiem błędu w rekonstrukcji faktów było ustalenie, że co najmniej środki odpowiadające pochodzącej z korzyści z cudzego nierządu kwocie 915.000 zł zasiliły przedmiotowe rachunki (...) oraz (...).

j)

Zarzut w zakresie oceny opinii P. R. jest oczywiście bezzasadny już tylko z tej przyczyny, że skuteczność zarzutu obrazy przepisów postępowania zależy od wykazania przynajmniej możliwości jej wpływu na treść wyroku. Tymczasem, sam skarżący trafnie zauważa, że Sąd I instancji nie oparł na tej opinii ustaleń faktycznych, co czyni ów dowód (nie będący nota bene opinią, a jedynie analizą śledczą funkcjonariusza policji) bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, zaś konfrontacja okoliczności wynikających z analizy rachunków bankowych z dowodami osobowymi należy do Sądu meriti i również w niniejszej sprawie została przez ten Sąd dokonana.

Ad. 2

a)

Twierdzenie obrońcy, że Sąd I instancji błędnie nie uwzględnił, jakoby zagraniczne wyjazdy oskarżonej uniemożliwiały jej umawianie klientów, a w konsekwencji czerpanie korzyści z cudzego nierządu, jest całkowicie dowolne, nie przystając do treści dowodów, którym Sąd I instancji dał wiarę, a których wiarygodności w tym zakresie obrońca nawet nie kwestionował.

Z relacji kobiet świadczących usługi seksualne w lokalach należących do oskarżonej wynika jednoznacznie, że J. M. (1) bynajmniej nie codziennie odbierała pieniądze, albo też odbierała je inna osoba.

I tak J. V. zeznała, że pieniądze zostawiała w szafie i ktoś po nie przychodził,

H. B., że zostawiała je w mieszkaniu, a przychodziła po nie oskarżona lub inna dziewczyna (zidentyfikowana przez świadka jako M. F.), N. N., że gotówkę zostawiały w umówionym miejscu, a co kilka dni przychodziła po nie oskarżona+ lub M. F., S. T., że pieniądze były odbierane raz na 3 dni, a potem raz w tygodniu (k. 2490).

Świadek P. V. (1) zeznała, że „ niecodziennie przyjeżdżała oskarżona po pieniądze. Mogła przyjeżdżać raz w tygodniu” (k. 2396), „ Czasami przyszedł pijany klient i nie można było się z nią skontaktować” (k. 2336 verte), zaś H. B. twierdziła, że dzwoniąc czasami na numer oskarżonej słyszała w słuchawce głos innej kobiety (k. 217). Koresponduje to z zeznaniami J. V., która twierdziła, iż poznawała po głosie, że z klientami umawiała ją również M. („ Można powiedzieć, że ostatnie 2 miesiące M. mnie prowadziła, a nie jak przez pierwszy miesiąc N., w sensie że umawiała mnie z klientami.. Ona się ze mną kontaktowała” - k. 306).

Z powyższych koherentnych relacji wynika zatem, że oskarżona nie musiała być codziennie na miejscu, aby nadzorować i koordynować usługi seksualne opłacających ją kobiet, w szczególności, że miała wiele mieszkań, w dodatku zarówno w W., jak i w odległych K., gdzie nie mogła być przecież równocześnie, a co nie przeszkadzało jej w działalności, w której była też wspomagana co najmniej przez M. F..

b)

Wbrew wywodom obrońcy, Sąd I instancji nie pominął opinii biegłego P. B., a jedynie nie uznał, aby mogła być przydatna do ustalenia źródeł pochodzenia środków wpłacanych przez oskarżoną na kontrolowane przez nią rachunki jej matki i oznaczanych jako wpłaty własne. Ustalenia w tym zakresie Sąd poczynił w oparciu o inne dowody, w tym przede wszystkim pochodzące ze źródeł osobowych w powiązaniu z udokumentowanymi dochodami oskarżonej, które nijak się miały do rozmiaru środków wpływających na te rachunki.

Dla bytu przestępstwa z art. 299 § 1 kk, nie ma znaczenia, że na rachunku bankowym poza środkami płatniczymi pochodzącymi z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, zdeponowane są także środki pochodzące z innych źródeł, w tym legalnych.

Zgodnie z przepisami art. 725-733 k.c. regulującymi instytucję rachunku bankowego, bank poprzez umowę rachunku zobowiązuje się względem jego posiadacza do przechowywania jego środków pieniężnych i przeprowadzania zlecanych rozliczeń pieniężnych. Do umowy rachunku bankowego stosuje się przepisy o depozycie nieprawidłowym, a poprzez art. 845 k.c. także przepisy o pożyczce, w tym art. 720 k.c.[W. P. (w:) J. L. (red.): System Prawa Prywatnego. Tom 8. Prawo zobowiązań – część szczegółowa, W. 2011, s. 477-478]. Przechowywane środki pieniężne wyrażają ekonomiczną wartość znaków pieniężnych (zapis w systemie informatycznym), natomiast wpłata lub przelew na rachunek bankowy powoduje przejście własności znaków pieniężnych na bank. Posiadacz rachunku nabywa zatem prawo do rozporządzania i żądania zwrotu określonej ilość abstrakcyjnych jednostek pieniężnych, a nie konkretnych banknotów (jednostek fizycznych o indywidualnych właściwościach), które stanowiły przedmiot wpłaty.

Powyższe sprawia, że czynności wykonawcze, o jakich mowa w art. 299 § 1 kk podejmowane są wobec środków pieniężnych przechowywanych na rachunku bankowym, które pochodzą z korzyści związanych bezpośrednio lub pośrednio z popełnieniem czynu źródłowego. Tak określony przedmiot czynności wykonawczych pozwala na przyjęcie sprawstwa przestępstwa z art. 299 § 1 kk osoby podejmującej czynności wykonawcze, o ile będą one podjęte wobec przedmiotów pochodzących z korzyści, które miały związek z popełnieniem czynu zabronionego, co odnosić należy do wartości tych środków, bez względu na to, że na rachunku doszło do zmieszania się „brudnych” środków pieniężnych ze środkami „czystymi” (porównaj: uchwała SN 7 Sędziów z 24 czerwca 2015 r. I KZP 5/15).

Jednocześnie, skoro przepis art. 299 § 1 kk mówi o środkach płatniczych pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, to następstwem takiego ujęcia przedmiotu tego przestępstwa jest brak koniecznej tożsamości banknotów wpłacanych na rachunek z tymi, które oskarżona otrzymywała bezpośrednio od kobiet zarobkujących nierządem. Jeśli nawet oskarżona część tak otrzymanych środków przeznaczyła na bieżące wydatki, to znaczy, że na rachunek, jako zaoszczędzone dzięki temu, mogła wpłacić środki odpowiadające tym wydanym, które stały się przez to pochodzącymi z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego .

Dlatego dla ustalenia wysokości przedmiotu „prania brudnych pieniędzy” wystarczające jest ustalenie wysokości środków płatniczych pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego i faktu, że odpowiadająca ich wysokości kwota została poddana „praniu” z wykorzystaniem rachunku bankowego. Pieniądze są bowiem rzeczami oznaczonymi co do gatunku, których zasadniczą cechą jest ich zastępowalność, zamienność. W przypadku przestępstwa „prania brudnych pieniędzy” jego przedmiot stanowią środki pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego wyrażone kwotowo, a niekoniecznie w konkretnych banknotach.

W przywołanej już uchwale 7 Sędziów Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2015 r. I KZP 5/15 wskazano, że przedmiotem przestępstwa określonego w art. 299 § 1 kk mogą być przechowywane na rachunku bankowym środki pieniężne do wysokości równej wartości korzyści majątkowych, których dotyczyła czynność wykonawcza,

Ad. 3

Zarzut nieprzeprowadzania dowodu z zeznań świadka na okoliczność osobistego świadczenia przez oskarżoną nierządu jest oczywiście bezzasadny, skoro Sąd I instancji okoliczność tę uznał za udowodnioną zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, czemu dał wyraz przytaczając poczynione ustalenia faktyczne (strona 2 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Tym samym, Sąd Okręgowy w powyższym zakresie dał wiarę oskarżonej J. M. (1) i O. L., choć z relacji N. N. oraz J. V.

wynika, że oskarżona informowała je, jakoby tylko przez 3 lata zajmowała się prostytucją, a potem już nie (według J. V. szef miał zaproponować oskarżonej, aby w zamian poszukiwała kobiet, które będą się tym zajmowały - k. 303).

Natomiast wysokość dochodów uzyskiwanych przez oskarżoną z własnej prostytucji pozostaje bez wpływu na ustalenie rozmiaru korzyści osiąganych z cudzego nierządu, które są jedynie istotne dla rozstrzygnięcia w przedmiocie zarzucanych oskarżonej czynów. Sąd I instancji, orzekając w granicach zarzutów, nie miał obowiązku ani potrzeby ustalania wysokości dochodów uzyskiwanych przez oskarżona z własnego nierządu. Innymi słowy jest to okoliczność nieistotna dla rozstrzygnięcia.

Lp.

Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia (art. 438 pkt 1 kpk)

poprzez bezzasadne przyjęcie, że oskarżona wypełniła znamiona czynu z art. 299 § 1 i 6 kk, gdy zarówno z opisu czynu, jak i z ustalonego stanu faktycznego wynika, że oskarżona nie popełniła przestępstwa

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew wywodom obrońcy opis czynu przypisanego oskarżonej odpowiada znamionom normy karnej określonej w art. 299 § 1 i 6 kpk, zawierając w sobie wszystkie przedmiotowo-podmiotowe elementy składające się na dyspozycje powołanych przepisów.

Niemniej błędne usytuowanie zarzutu na płaszczyźnie podstawy odwoławczej z art. 438 pkt 1 zamiast art. 438 pkt 3 kpk nie zwalnia Sądu odwoławczego od oceny podniesionych uchybień, gdy w świetle całokształtu okoliczności sprawy oczywistym pozostaje, że w zakresie czynu przypisanego oskarżonej w punkcie 2 zaskarżonego wyroku, błędnie przypisano jej, że w wyniku przestępstwa z art. 299 § 1 kk „ osiągnęła znaczną korzyść majątkową”, kwalifikując w konsekwencji ów czyn jako przestępstwo z art. 299 § 1 i § 6 kk.

Przepis art. 299 § 6 kk penalizuje zachowanie sprawcy, który dopuszczając się czynu określonego w § 1 lub 2 tego przepisu, osiąga znaczną korzyść majątkową.

W opisie rzeczonego czynu Sąd I instancji nie sprecyzował zarówno wysokości owej korzyści, którą oskarżona miałaby osiągnąć, jak i nie wskazał mechanizmu jej uzyskania, a lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku przekonuje, że korzyść majątkową w rozumieniu przestępstwa z art. 299 § 6 kk Sąd meriti utożsamia z korzyścią uzyskaną z cudzego nierządu, która następnie stanowiła przedmiot przestępstwa z art. 299 § 1 kk, tzw. „prania brudnych pieniędzy”.

Tymczasem sama istota normy przewidzianej w art. 299 § 6 kk, stanowiącej jeden z typów kwalifikowanych przestępstw stypizowanych w art. 299 § 1 oraz § 2 kk, sprowadza się do osiągnięcia znacznej korzyści majątkowej jako pochodnej realizacji znamion wynikających z tych przepisów, a zatem charakterystyczny dla przestępstwa z art. 299 § 6 kk jest skutek w postaci korzyści wynikających z prania pieniędzy. Tym samym korzyść, o której mowa w omawianym typie kwalifikowanym, nie pokrywa się z korzyścią pochodzącą z przestępstwa bazowego, ale musi stanowić przysporzenie majątkowe osiągnięte za pomocą tego przestępstw, nie obejmujące wartości majątkowych (przedmiotów lub praw), których sprawca stał się dysponentem w miejsce przekazanych "brudnych pieniędzy" (tu prawa do wypłaty środków zdeponowanych na rachunku bankowym matki oskarżonej, czy praw do lokali zakupionych tych środków), ale musi je przewyższać. W przeciwnym razie przestępstwo w typie podstawowym i kwalifikowanym w istocie niczym by się nie różniło, w szczególności, gdy przestępstwo w typie podstawowym dotyczy znacznej wartości korzyści pochodzących z przestępstwa. Gdyby zatem intencją racjonalnego ustawodawcy było stworzenie typu kwalifikowanego wobec przestępstw z art. 299 § 1 i § 2 kk odnoszących się do „prania pieniędzy” znacznej wartości (kwalifikowanych ze względu na znaczną wartość przedmiotu przestępstwa), to należy zakładać, że wyraziłby to zgodnie z praktyką legislacyjną, posługując się zapisem: „kto dopuszcza się czynu z art. 299 § 1 lub § 2 kk w stosunku do pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego środków płatniczych, instrumentów finansowych, papierów wartościowych, wartości dewizowych, praw majątkowych lub innego mienia ruchomego lub nieruchomości znacznej wartości”.

W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się zatem zgodnie, że korzyścią majątkową w rozumieniu przepisu art. 299 § 6 kpk może być np. zapłata za przyjęcie pieniędzy na konto bankowe, prowizja od dokonanej transakcji, zysk z operacji finansowych (giełdowych) dokonywanych za pomocą "brudnych pieniędzy" (tak m.in. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 21 lutego 2012 r., II AKa 338/11, LEX nr 1171343; W. Wróbel [w:] Kodeks karny..., t. 3, red. A. Zoll, s. 659).

W badanej sprawie Sąd I instancji nie ustalił, aby oskarżona osiągnęła tego rodzaju, znaczne korzyści majątkowe, wynikające z dopuszczenia się czynu z art. 299 § 1 kk, a nawet nie czynił żadnych w tym kierunku ustaleń, zaś przypisanie oskarżonej realizacji znamion przestępstwa z art. 299 § 1 kk kwalifikowanego przez § 6 kk przepisu art. 299 kk, stanowiło wynik wadliwej wykładni tego przepisu, polegającej na błędnym utożsamieniu wartości przedmiotu przestępstwa bazowego z wartością korzyści osiągniętej z dopuszczenia się tego przestępstwa. Wszelkie w tym zakresie ustalenia na obecnym etapie postępowania nie są już możliwe, bo byłyby sprzeczne z kierunkiem apelacji wywiedzionej wyłącznie na korzyść oskarżonej.

Powyższe skutkować musiało wyeliminowaniem z opisu czynu przypisanego błędnego ustalenia, że oskarżona w wyniku przestępstwa z art. 299 § 1 kk „osiągnęła znaczną korzyść majątkową” oraz wyeliminowania § 6 art. 299 kk, dla którego taki skutek jest znamienny, a in concreto nie można przyjąć, aby zaistniał. W konsekwencji nastąpiła zmiana granic wymiaru kary, co znalazło odzwierciedlenie w obniżeniu jej wymiaru za tak czyn z punktu 2, o czym w dalszej części uzasadnienia.

W żadnym natomiast razie nie można podzielić stanowiska obrońcy oskarżonej, jakoby niezasadnie przypisano oskarżonej realizację znamion przestępstwa z art. 299 § 1 kk. Przede wszystkim niezrozumiałe jest powoływanie się obrońcy na niedopuszczalność tożsamości przestępstwa prania brudnych pieniędzy z przestępstwem, z którego pochodzą korzyści majątkowe stanowiące przedmiot czynności wykonawczej, skoro w badanych realiach taka tożsamość bynajmniej nie zachodzi.

Natomiast w orzecznictwie ugruntowany jest już pogląd, który Sąd Apelacyjny w pełni podziela, a którego i skarżący zdaje się nie kontestować, że „Przedmiotem czynności wykonawczej przestępstwa określonego w art. 299 § 1 kk są wymienione w tym przepisie »środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości« pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z popełnienia czynu zabronionego”, natomiast sprawcą przestępstwa określonego w tym przepisie może być zatem również sprawca czynu zabronionego, z którego popełnieniem związana jest korzyść stanowiąca przedmiot czynności wykonawczej (tak: uchwała powiększonego składu (...) z 18 grudnia 2013 r., I KZP 19/13, OSNKW 2014/1/1, której nadano moc zasady prawnej).

Taka konstrukcja, gdzie sprawca przestępstwa bazowego, z którego popełnieniem związana jest korzyść majątkowa (w tym wypadku z art. 204 § 2 kk) poddaje tzw. „praniu” środki stanowiące tę korzyść, w żadnym razie nie oznacza tożsamości przestępstwa bazowego z przestępstwem z art. 299 § 1 kk, bowiem to ostatnie ma charakter następczy względem przestępstwa bazowego, stanowiąc odrębny czyn polegający na wprowadzeniu do legalnego obrotu finansowego środków uzyskanych z popełnionego przestępstwa, po to, aby zatrzeć ślady takiego ich pochodzenia i zapewnić sobie swobodny nimi obrót w przyszłości.

Rację ma natomiast autor apelacji, gdy wskazuje na niezasadność określenia w zaskarżonym wyroku czasownikowej czynności zachowania oskarżonej wobec tego rodzaju środków w ramach przestępstwa z art. 299 § 1 kk ich „przyjmowaniem”. Nie dlatego, że posiadaczem rachunków bankowych, na które trafiały korzyści, była matka oskarżonej, skoro oskarżona miała nieograniczone pełnomocnictwo do rachunku i faktycznie w pełni go kontrolowała, ale dlatego, że nie można środków pochodzących z czynu zabronionego przekazać samemu sobie lub przyjąć ich od samego siebie, podobnie, jak nie można samemu sobie udzielić pomocy do przenoszeniu własności lub posiadania takich środków. O ile zatem „piorący brudne pieniądze” jest jednocześnie sprawcą czynu, z którego one pochodzą, to z definicji nie może realizować czynności czasownikowych przyjmowania lub pomagania.

Powyższe nie dekompletuje jednak znamion przestępstwa, stanowiąc jedynie błędne nazwanie czynności czasownikowych, których istota została w opisie czynu przypisanego prawidłowo opisana jako wpłacanie środków płatniczych pochodzących z korzyści majątkowych związanych z popełnieniem czynu zabronionego (czerpaniu korzyści z uprawiania prostytucji przez inne osoby – innymi słowy: z cudzego nierządu) na rachunki bankowe należące do innej osoby, do których oskarżona posiadała pełnomocnictwo oraz używanie tych środków, dokonywanie przelewów pomiędzy kontami, ich wypłat oraz inwestowanie w zakup nieruchomości na terenie W. i K., z zamiarem udaremnienia lub znacznego utrudnienia stwierdzenia ich przestępnego pochodzenia, wykrycia i zajęcia. W tym stanie rzeczy samo – użyte przez Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku - określenie „używała” środków pochodzących z korzyści majątkowych związanych z popełnieniem czynu zabronionego, oddaje czynność czasownikową przewidzianą jako czynność sprawcza w dyspozycji art. 299 § 1 kk, tak samo, jak bankowe przelewy tych środków, a zatem zlecenia przekazania środków z konta na konto ( in concreto: na drugi z rachunków matki, czy też na inne rachunki w związku z płatnościami, w tym za zakup mieszkań), to nic innego, jak stanowiący czasownikowe znamię czynu zabronionego z art. 299 § 1 kk ich transfer.

Używaniem jest natomiast jakiekolwiek posługiwanie się wartościami majątkowymi w sposób właściwy dla funkcji tych wartości.

Tymczasem, jak zgodnie przyjmuje się w orzecznictwie i doktrynie, w procesie, który nie ma charakteru formułkowego, oddanie w opisie czynu przypisanego znamion przyporządkowanej mu normy karnej nie wymaga ścisłego odwzorowania słów ustawy, bowiem wystarczy, aby opis odpowiadał znaczeniu zawartych w niej pojęć, które mogą być używane zamiennie (por. wyrok SN z 8 października 2024 r., III KK 202/24, LEX 3767430; wyrok SN z 8 lutego 2022 r., LEX 3399348).

W konsekwencji, Sąd Apelacyjny, dokonując korekty opisu czynu przypisanego oskarżonej w punkcie 2 (drugim) zaskarżonego wyroku, wyeliminował z tegoż opisu również określenie „przyjmowała”, bowiem szczegółowy opis ustalonych przez Sąd I instancji czynności sprawczych w istocie przekładał się na używanie środków stanowiących przedmiot przestępstwa oraz ich transferowanie, co nota bene dla bytu przestępstwa z art. 299 § 1 kk nie wymaga wykazania, aby te czynności (używanie i transfer) mogły udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie przestępnego pochodzenia środków lub miejsca ich umieszczenie, wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku. Taki wymóg odnoszący się do przedmiotu przestępstwa, dookreśla tylko wskazane w art. 299 § 1 kk "inne czynności", a zatem nie ma prawnego znaczenia dla czynności wykonawczych nazwanych w dyspozycji tej normy karnej (tak: uchwała 7 Sędziów SN z 24 czerwca 2015 r., I KZP 5/15, OSNKW 2015/7/55).

Niemniej taki sposób używania i transferu środków pochodzących z korzyści majątkowych związanych z popełnieniem czynu zabronionego, jak ustalony w ramach drugiego czynu przypisanego oskarżonej, nosił w sobie również potencjał wywołania skutku określonego w art. 299 § 1 kk in fine w odniesieni do „innych czynności”, czemu podporządkowane było działanie oskarżonej, a co ustalając, Sąd I instancji oparł się m.in. na zeznaniach świadka P. V.. Wynika z nich, że oskarżona nie kryła, iż zdobyty majątek został „zapisany” na matkę i „ jest czysta przed policją” (k. 4).

Oskarżona nie tylko wprowadziła do legalnego obrotu gospodarczego wartości majątkowe pochodzące z zysków osiągniętych z popełnienia innego przestępstwa, ale też sposób jej działania mógł udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie przestępnego pochodzenia tych środków lub miejsca ich umieszczenie, wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku. Zarówno bowiem określone w wyroku rachunki bankowe zostały założone na matkę oskarżonej, jak też rodzice oskarżonej byli wskazywani w aktach notarialnych jako współwłaściciele albo właściciele kolejnych nabywanych przez nią mieszkań, co z zasady wprowadza domniemanie rzeczywistej własności po stronie wyżej wymienionych zarówno środków zgromadzonych na rachunkach, jak i nabytych z tych środków nieruchomości, wskazując, że zostały one przez nich zgromadzone. Taki właśnie stan rzeczy, acz nieskutecznie, oskarżona konsekwentnie próbowała wykazać również w procesie, uzyskując w tym wsparcie swojej rodziny. Trzeba przy tym zauważyć, że gdyby nie wykrycie wieloletniego przestępczego procederu czerpania przez oskarżoną korzyści z cudzego nierządu, to sukcesywne legalizowanie tych korzyści poprzez ich wprowadzanie do systemu bankowego a następnie nabywanie za nie m.in. kolejnych nieruchomości, mógłby trwać nadal nie wzbudzając zainteresowania, zwłaszcza w sytuacji, gdy systematycznie wpłacano tam stosunkowo niewielkie kwoty, przelewano środki na drugie konto, a w sytuacji płatności za nieruchomość ponownie przelewano je na rachunek bieżący. W istocie przestępcze pochodzenie przedmiotowych środków, sukcesywnie, regularnie wpłacanych w stosunkowo niewielkich kwotach na przestrzeni blisko 4 lat, nie zostało wykryte dopóty, dopóki nie wykryto przestępstwa bazowego, co stało się dopiero na skutek zawiadomienia kobiet, z których nierządu oskarżona czerpała korzyści, najlepiej świadcząc o potencjale obranej metody do znacznego utrudnienia stwierdzenie przestępnego pochodzenia tych środków.

Wniosek

1.  O uniewinnienie oskarżonej od czynu z art. 299 § 1 pkt 1 i 6 kk;

2.  O uchylenie rozstrzygnięcia z punktu 3 sentencji;

3.  Zmianę wyroku w punkcie 1 poprzez wyeliminowanie słów „D. L. w okresie od 22 kwietnia 2019 r. do 14 maja 2019 r.” oraz „oraz inne kobiety narodowości ukraińskiej o imionach lub pseudonimach (...), K., M., A., A., T.” oraz przez wskazanie, że kwota uzyskana z czynu zabronionego wyniosła nie więcej niż 200.000 zł;

4.  Zmianę wymiaru kary orzeczonej za czyn z art. 204 § 1 kk poprzez orzeczenie kary roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

5.  O uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny 1, 2 , 3, 4 i 5.

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów podniesionych w apelacji w powyższym zakresie, do czego szczegółowo odniesiono się we wcześniejszej części uzasadnienia, niezasadne są również wnioski o zmianę zaskarżonego wyroku w objętym nimi zakresie. Jednocześnie brak jest przesłanek o jakich mowa w art. 437 § 1 kpk in fine uzasadniających uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd podzielił jedynie zarzut niezasadnego przypisania oskarżonej kwalifikowanej postaci przestępstwa z art. 299 § 1 kk, o jakiej mowa w § 6 tego przepisu, dokonując stosownej korekty w zakresie opisu czynu, kwalifikacji prawnej oraz wymiaru kary.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

1. zmiana stanu prawnego oraz zagrożenia czynu z art. 204 kk z dniem 13 marca 2022 r., to z datą wejścia w życie art. 72 Ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U.2024.167);

2. zmiana kwalifikacji prawnej czynu z art. 299 § 1 kk poprzez wyeliminowanie § 6, skutkująca zmianą granic kary przewidzianych za ten czyn i potrzebą orzeczenia kary na nowej podstawie,

3. wobec zmiany orzeczenia o karze za czyn z punktu 2 konieczne stało się orzeczenie nowej kary łącznej.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Ad. 1

Zgodnie z art. 4 § 1 kk, w sytuacji gdy w czasie orzekania dojdzie do zmiany przepisów ustawy Sąd ma obowiązek stosować ustawę dawną, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. W badanych realiach reguła ta implikowała zastosowanie do czynu z art. 204 § 2 kk stanu prawnego sprzed 13 marca 2022 r., kiedy to, po wydaniu wyroku Sądu I instancji, wszedł w życie art. 72 Ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U.2024.167), na mocy której nastąpiło zaostrzenie kar za niektóre przestępstwa popełnione w czasie trwania konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy, w tym wobec sprawcy, który popełnił przestępstwo, o którym mowa m.in. w art. 204 § 1 i 2 kk, gdzie ustalono granice odpowiedzialności karnej w wysokości od 5 lat do lat 15 pozbawienia wolności.

Ad. 2

Wyeliminowanie ustalenia, że oskarżona osiągnęła z popełnienia czynu z art. 299 § 1 kk znaczną korzyść majątkową i przyjęcie za podstawę skazania i wymiaru kary za czyn przypisany oskarżonej w punkcie 2 (drugim) wyroku art. 299 § 1 kk (po wyeliminowaniu § 6 art. 299 kk) spowodował konieczność orzeczenia kary w niższych granicach ustawowego zagrożenia przewidzianych przez ten przepis (od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności) oraz w zmienionych uwarunkowaniach, co skutkowało obniżeniem kary jednostkowej pozbawienia wolności za ten czyn do roku pozbawienia wolności oraz uchyleniem kary grzywny orzeczonej obok tej kary.

Należy bowiem podkreślić, że przepis art. 309 kk nie wprowadza żadnej dodatkowej podstawy orzekania grzywny, a zatem może znaleźć zastosowanie tylko wówczas, gdy jakiś inny przepis nakazuje lub zezwala na wymierzenie grzywny sprawcy przestępstwa określonego w art. 296 § 3, art. 297 § 1 lub art. 299 kk. Art. 299 § 1 kk nie przewiduje tymczasem kumulatywnego orzekania kary pozbawienia wolności i grzywny. W konsekwencji podstawę do wymierzenia grzywny kumulatywnej za to przestępstwo i jednocześnie możliwość zastosowania art. 309 kk stanowić może wyłącznie przepis części ogólnej kodeksu karnego. Przepis art. 33 § 2 kk zezwala na wymierzenie grzywny także obok kary pozbawienia wolności wymienionej w art. 32 pkt 3 kk, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął. Skoro jednak wyeliminowano ustalenie osiągnięcia przez oskarżoną korzyści majątkowej oraz przyjęto, że zachowanie oskarżonej nie realizuje znamion kwalifikowanego typu przestępstwa „prania brudnych pieniędzy” z art. 299 § 6 kk, to brak było też podstaw do orzeczenia kary grzywny za ten czyn.

Natomiast orzekając karę pozbawienia wolności w łagodniejszych granicach jej wymiaru, Sąd Apelacyjny uwzględnił zarówno rozmiar środków stanowiących przedmiot przestępstwa, jak i długotrwałość przestępstwa, nie tracąc jednocześnie z pola widzenia dotychczasowej niekaralności oskarżonej.

Ad. 3

Orzekając nową karę łączną w granicach od roku i 8 miesięcy (kara jednostkowa za czyn z art. 204 § 2 kk) do 2 lat i 6 miesięcy (suma kar jednostkowych) pozbawienia wolności, Sąd Apelacyjny miał na uwadze, pomimo godzenia każdego z przypisanych czynów w różne dobra prawem chronione, bliskość czasowo-przestrzenną czynów oraz zbliżoną, ścisły związek pomiędzy czynami i takąż sytuację motywacyjną, co skutkowało orzeczeniem kary łącznej w wymiarze roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności, a więc w oparciu o regułę asperacji, zbliżonej do absorpcji.

Sąd Apelacyjny miał przy tym na uwadze, że zasadniczą rolę wychowawczą i zapobiegawczą tak wobec oskarżonej jak i na płaszczyźnie kształtowania prawnej świadomości społeczeństwa kara osiągnie poprzez orzeczenie przepadku korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa z art. 204 § 2 kk, który Sąd I instancji trafnie orzekł w drodze środka kompensacyjnego z art. 45 § 1 kk.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1W zakresie nieobjętym zmianą.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn wskazanych w pozostałych częściach uzasadnienia.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

1.

W ramach czynu przypisanego w punkcie 1 (pierwszym) Sad Apelacyjny przyjął :

- że korzyści z nierządu P. V. oskarżona czerpała w okresie od listopada 2016 r. do kwietnia 2018 r.;

- za podstawę skazania i wymiaru kary na podstawie art. 4 § 1 kk wskazane w wyroku przepisy w stanie prawnym obowiązującym przed dniem 13 marca 2022 r., to jest przed wejściem w życie art. 72 Ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U.2024.167);

2.

W zakresie czynu przypisanego w punkcie 2 (drugim) Sąd Apelacyjny:

- uchylił orzeczenie o karze orzeczonej za ten czyn (pozbawienia wolności i grzywny),

- w ramach czynu przypisanego przyjął, że oskarżona działając we wskazanym tam czasie, miejscu i celu, używała środków płatniczych pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego polegającego na czerpaniu korzyści majątkowych z cudzego nierządu w łącznej kwocie nie mniejszej niż 915.000 złotych w ten sposób, że wpłacała te środki na rachunki bankowe należące do innej osoby – jej matki J. M. (1), do których posiadała pełnomocnictwo, o wskazanych w zaskarżonym wyroku numerach, a następnie dokonywała ich przelewów pomiędzy kontami, wypłat tych środków oraz inwestowania w zakup nieruchomości na terenie W. i K. oraz wyeliminował z opisu czynu ustalenie: „w wyniku czego osiągnęła znaczną korzyść majątkową”,

- wyeliminował z kwalifikacji prawnej tego czynu § 6, przyjmuje, że czyn stanowi przestępstwo z art. 299 § 1 kk i przyjmując ten przepis za podstawę skazania i wymiaru kary oraz wymierzył oskarżonej karę roku pozbawienia wolności;

3.

W wyniku uchylenia orzeczenia o karze łącznej i zaliczeniu na jej poczet okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności i wymierzył jedną łączną karę pozbawienia wolności w wymiarze 1 (jednego) roku i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności od 15 maja 2019 r. do 18 lutego 2020 r. i od 4 marca 2020 r. do 27 sierpnia 2020 r.

Zwięźle o powodach zmiany

Z przyczyn szczegółowo wskazanych w punktach poprzedzających.

Dodatkowo podnieść trzeba, że w okresie tymczasowego aresztowania oskarżonej w niniejszej sprawie – od dnia 18 lutego 2020 r. do dnia 04 marca 2020 r. wprowadzono oskarżonej J. M. (1) do wykonania zastępczą karę 15 dni aresztu za grzywnę ( (...)), co w myśl art. 63 § 1 kk, nakazującego zaliczyć na poczet kary okres rzeczywistego pozbawienia wolności w danej sprawie, skutkować musiało wyłączeniem powyższego okresu z dokonanego zaliczenia.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Zgodnie z art. 636 § 1 kpk oraz art. 2 pkt 4 i art. 10 Ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, zasądzono od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa wydatki za II instancję oraz opłatę za obie instancje w kwocie 300 (trzystu) złotych nie znajdując podstaw do zwolnienia oskarżonej z obowiązku zapłaty tych kosztów.

7.  PODPIS

A. E. L. R. K.

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

w całości

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana