Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Zbigniew Kapiński (spr.)

Sędziowie: SA – Jerzy Leder

SO (del.) – Przemysław Filipkowski

Protokolant: – sekr. sad. Sylwester Leńczuk

przy udziale oskarżyciela posiłkowego Z. S.

oraz Prokuratora Anny Adamiak

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2019 r.

sprawy A. S. (1) urodz. (...) w m. Ł. s. J. i Z.

oskarżonego z art. 523 ust. 1 ustawy Prawo Upadłościowe, art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., art. 77 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońców oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 11 kwietnia 2019 r. sygn. akt VIII K 95/17

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

zasądza od oskarżonego A. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w tym 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem opłaty za drugą instancję.

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok w stosunku do oskarżonego A. S. (1) w którym:

I. oskarżonego A. S. (1) w ramach czynu zarzucanego mu w pkt. I a/o, uznał za winnego tego, że w dniu 29.04.2015 r. w M. będąc Prezesem Spółki (...) Sp. z o.o. nie wydał, pomimo ciążącego obowiązku, uprawnionemu syndykowi masy upadłości (...) Sp. z o.o. w upadłości - Z. S. całego majątku (...) Sp. z o.o. wchodzącego do masy upadłości w łącznej kwocie 650115,93 zł, a jedynie w kwocie 26.924,00 zł tj. popełnienia czynu z art. 523 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe ( Dz. U. Nr 60 z 2003r, poz. 535 z późn. zm.) i za to, na mocy art. 523 ust. 1 ustawy Prawo Upadłościowe wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. oskarżonego A. S. (1) w ramach czynu zarzucanego mu w pkt II a/o, uznał za winnego tego, że w dniu 31.03.2015 r. w M. będąc Prezesem Spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, przywłaszczył sobie wchodzące w skład masy upadłościowej tej Spółki pieniądze w łącznej kwoty 2 540 594,46 zł, co stanowi mienie znacznej wartości, w ten sposób, że wykreował fikcyjne zobowiązanie tej Spółki w tej kwocie wobec siebie jako należność dochodzona na drodze sądowej i niezgodne z obowiązującymi przepisami zawyżenie wartości środków trwałych, a następnie dokonał wypłaty kwoty 2 540 594,46 zł na swoją rzecz, powodując tym samym szkodę w mieniu, Spółki (...) Sp. z o.o. tj. popełnienia czynu z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i za czyn ten na mocy art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

III. oskarżonego A. S. (1) w ramach czynu zarzucanego mu w pkt III a/o, uznał za winnego tego, że w okresie od stycznia 2014 r. do kwietnia 2015 r. w M. wbrew przepisom ustawy, będąc Prezesem Spółki (...) Sp. z o.o. dopuścił do nieprawidłowości w prowadzeniu ksiąg rachunkowych tej Spółki, co powodowało iż nie odzwierciedlały one rzeczywistości gospodarczej tej Spółki, poprzez zaewidencjonowanie tych księgach rachunkowych fikcyjnych należności dochodzonych na drodze sądowej w kwocie 1 340 594,46 oraz niezgodne z ustawą o rachunkowości zaewidencjonowanie środków trwałych o podwyższonej wartości w kwocie 1 200 000,00 zł, tj. popełnienia czynu z art. 77 ust. 1 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( Dz. U. z 1994r Nr 121, poz. 591 z późn. zm.) i za czyn ten na mocy art. 77 ust. 1 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV. na mocy art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk wymierzył A. S. (1) karę łączną 1 (jednego ) roku pozbawienia wolności;

V. na mocy art. 69 § 1 i 2 kk, 70 § 1 kk wykonanie orzeczonej wobec A. S. (1) kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił ustalając okres próby na 3 (trzy) lata;

VI. na mocy art. 46 § 1 kk orzekł wobec A. S. (1) obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę Syndykowi masy upadłości spółki (...) Sp. z o.o. kwot 623191,93 (sześćset dwadzieścia trzy tysiące sto dziewięćdziesiąt jeden) zł i 2.540.594,46 (dwa miliony pięćset czterdzieści tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt cztery) zł; 

VII. zasądził od A. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 8.665,02 (osiem tysięcy sześćset sześćdziesiąt pięć) zł tytułem kosztów sądowych, w tym 180 (sto osiemdziesiąt) zł. opłaty.

Powyższy wyrok został zaskarżony w całości przez obrońców oskarżonego.

Radca prawny N. W. na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 3 k.p.k. zarzucił:

1. obrazę art. 4, 7, 410 i 424 § 1 pkt 1 k.p.k. wyrażającą się w ustaleniu okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, z wyeliminowaniem akt postępowania upadłościowego i dowodów zapłaty należności wobec ZUS i Banków w dacie ogłoszenia upadłości - bez umotywowania takiego stanowiska w uzasadnieniu wyroku;

2. art. 170 § 1 i art. 174 k.p.k. przez oddalenie wniosku dowodowego o powołanie biegłego z zakresu księgowości i sporządzenie opinii na podstawie dokumentów dotyczących całego roku bilansowego - bez wskazania przesłanek takiej decyzji oraz oparcie ustaleń na podstawie opinii sporządzonej na podstawie dokumentów stanowiących jedynie próbę statystyczną, co miało bezpośredni wpływ na treść wyroku;

3. art. 167 i 352 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu przez sąd dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, choć stan sprawy tego wymagał, wobec niepełnego materiału źródłowego (części dokumentów księgowych);

4. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku a mianowicie przepisów art. 4. k.p.k, art. 7 k.p.k. i 424 § 1 pkt 1 k.p.k., polegającą na orzekaniu jedynie na podstawie części materiału dowodowego, ocenionego dowolnie - z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, poprzez wyeliminowanie z ustaleń faktycznych wszystkich twierdzeń i wniosków biegłego P. B. (1) stawiających w wątpliwość winę oskarżonego - w szczególności, co do faktycznego braku pieniędzy będących przedmiotem przywłaszczenia oraz potwierdzenia wniosków zawartych w prywatnej opinii złożonej przez oskarżonego;

5. obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 284 §1 kk, art, 523 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze oraz art 77 ustawy o rachunkowości przez ich niewłaściwe zastosowanie, co przejawiało się w uznaniu, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona tych przestępstw, podczas gdy dokonane przez Sąd I Instancji ustalenia dawały podstawę do uniewinnienia oskarżonego, chociażby z uwagi na fakt, że pieniędzy faktycznie nie pobrano;

6. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na bezkrytycznym przyjęciu wiarygodności świadka Z. S., podczas gdy w rzeczywistości zgromadzony materiał dowodowy i okoliczności sprawy wskazują na to, iż świadek mija się z prawdą;

7. skarżący podniósł jako zarzut ewentualny:

- rażącą niewspółmierność orzeczonej kary oraz orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w kwocie nie mającej uzasadnienia w materiale dowodowym.

Na podstawie art. 427 § 1 i 437 § 2 k.p.k. wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego względnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu;

2. w sytuacji uznania, że zachowanie oskarżonego istotnie nosi znamiona przestępstwa, oskarżony pod rozwagę Sądu Apelacyjnego wniósł o zmianę kwalifikacji karnej czynu.

Natomiast adwokat M. W. również powyższy wyrok zaskarżył w całości i na podstawie art. 427 § 2 i art. 438 pkt 2 k.p.k. zarzucił obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k.:

- poprzez przyjęcie przez Sąd Okręgowy, iż A. S. (1) wypłacił z kasy Spółki (...) Sp. z o.o. kwotę 2 540 594,46 złotych albowiem stanowi o tym dokument kasa wyda o numerze 1/3/15, a osobą pobierającą był oskarżony przy czym poprawna ocena materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku odmiennego, albowiem zarówno świadek K. i Biegły B. wyrazili swoją wątpliwość aby kwota wskazana na przedmiotowym dokumencie w ogóle fizycznie znajdowała się w kasie Spółki, a w szczególności poza w/w dokumentem nie istnieje żaden inny dokument nie tylko potwierdzający fizyczną wypłatę tej kwoty, ale nie istnieje również dokument potwierdzający posiadanie takiej gotówki przed wypłatą, w konsekwencji czego błędnie poczynione ustalenia faktyczne doprowadziły do przyjęcia zasadności zarzutów sformułowanych w akcie oskarżenia;

- poprzez wyprowadzenie błędnego wniosku, iż oskarżony A. S. (2) nie wydał Syndykowi równicy między kwotą 650 115,93 złotych jako zgodnie z raportem kasowym znajdującym się w Spółce, a rzeczywiście przekazaną gotówką w kwocie 26 924,00 złotych przy czym jak zostało wskazane w trakcie postępowania jurysdykcyjnego, sam raport kasowy mógł nie odzwierciedlać rzeczywistego stanu posiadania w kasie, albowiem braki kasowe mogły być wynikiem dokonywanych we wcześniejszych latach wpłat błędnie ewidencjonowanych co wynika wprost z opinii A. K. oraz treści zeznań biegłego B. złożonych na terminie rozprawy, w konsekwencji czego brak jest podstaw do przyjęcia sprawstwa oskarżonego w czynie spenalizowanym w treści art. 523 ust. 1 ustawy Prawo Upadłościowe i naprawcze przy tak sformułowanym opisie czynu;

II. obrazę przepisów postępowania art. 424 par. 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez nie wskazanie w treści zaskarżonego uzasadnienia powodów i okoliczności dla których uznał część zeznań świadka K. i biegłego B. w zakresie w jakim osoby tę poddawały pod wątpliwość fizyczną możliwość wypłaty gotówki w kwocie 2 540 594,46 złotych, w szczególności przy oświadczeniu biegłego opierającego się na doświadczeniu życiowym aby jakikolwiek podmiot trzymałby na stanie kasy taką kwotę oraz nie wskazaniu przez Sąd meriti powodów dla których pominął wnioski wynikające z treści opinii Pana A. K. w zakresie w jakim wskazał on o możliwości narastania stanu kasy na przestrzeni lat z uwagi na nie ewidencjonowanie wypłat we wcześniejszym okresie z czym również zgodził się biegły B..

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 2 k.p.k. , wniósł o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie od przypisanych mu czynów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesione przez obrońców oskarżonego apelacje nie są zasadne i nie zasługują na uwzględnienie zawarte w nich zarzuty oraz wnioski końcowe.

Przed merytorycznym rozważeniem poszczególnych zarzutów zawartych w obu wniesionych apelacjach należy poczynić kilka uwag o charakterze formalnym odnoszących się do treści obu wniesionych środków zaskarżenia.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że obie apelacje w zakresie podniesionych w nich zarzutów obrazy przepisów postępowania zostały sporządzone w sposób formalnie wadliwy. Z treści art. 438 pkt 2 k.p.k. wynika bowiem w sposób jednoznaczny, że skarżący stawiając zarzut obrazy przepisów postępowania powinien wykazać, że owa obraza mogła, czyli w przekonaniu autora apelacji miała wpływ na treść orzeczenia. Taki sposób konstrukcji omawianego przepisu prawa procesowego powoduje, że dla skuteczności tego rodzaju zarzutu konieczne jest wykazanie zarówno tego, że określony przepis czy przepisy prawa procesowego zostały rzeczywiście naruszone we wskazany sposób oraz, że owo naruszenie miało wpływ na treść wyroku. W przypadku przepisów prawa procesowego należących do sfery gromadzenia, analizy i oceny dowodów czyli takich jakie podniesiono w obu apelacjach tj. art. 4, 7, 5 § 2, 410, 167, 352, 170 § 1 i 174 k.p.k. wpływ naruszenia tych przepisów może być wykazany w istocie tylko poprzez zakwestionowanie całości lub też jednego czy więcej elementów ustaleń faktycznych. Dokonując zaś analizy obu wniesionych środków zaskarżenia stwierdzić należy, że w żadnym z nich nie postawiono zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych w którego treści zakwestionowano by w całości lub w części ustalenia Sądu meriti dotyczące przebiegu poszczególnych zdarzeń opisanych w pkt I, II i II zaskarżonego wyroku.

Wprawdzie w apelacji sporządzonej przez radcę prawnego N. W. zawarty jest w pkt 6 petitum zarzut określony w art. 438 pkt 3 k.p.k. ale został on całkowicie wadliwie formalnie zredagowany, gdyż poprzez zarzut błędu w ustaleniach faktycznych autor tej apelacji kwestionuje wiarygodność zeznań świadków Z. S.. Jest natomiast oczywiste, że poprzez zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie można kwestionować sposobu oceny poszczególnych dowodów gdyż służy do tego zarzut obrazy art. 7 k.p.k., zaś poprzez zarzut określony w art. 438 pkt 3 k.p.k. można podważać dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne w całości lub też poszczególne elementy strony przedmiotowej czy podmiotowej tych ustaleń.

Zatem chociażby z tego względu, że nie wykazano wpływu rzekomej obrazy wymienionych w obu apelacjach przepisów postępowania, nie mogły one zostać uznane za skuteczne.

Druga kwestia dotyczy tożsamości przedmiotowej części zarzutów podniesionych w obu apelacjach dotyczących obrazy prawa procesowego i dotyczy to art. 4, 7, 410 i 424 k.p.k. W tym zakresie zdaniem Sądu odwoławczego nie ma potrzeby dwukrotnego odnoszenia się do tych samych kwestii kwestionowanych i podnoszonych w obu środkach zaskarżenia.

Przechodząc zaś do analizy poszczególnych zarzutów podniesionych przez skarżących uznać należy, że całkowicie bezpodstawne są zarzuty obrazy prawa procesowego zawarte w pkt 1 i 4 apelacji radcy prawnego N. W. i w pkt I i II apelacji sporządzonej przez adwokata M. W., które odnoszą się do art. 4, 5 § 2, 7, 410, 424 k.p.k. Zdaniem Sądu Apelacyjnego zarówno w treści wskazanych zarzutów, jak również w uzasadnieniach obu apelacji nie wykazano w sposób przekonujący i właściwy żeby rzeczywiście któryś z tych przepisów został naruszony przez Sąd meriti.

Zauważyć należy, że wśród wymienionych przepisów są takie jak art. 4 k.p.k. które zawierają ogólne zasady procesowe, które nie mogą stanowić samodzielnej podstawy zarzutu zarówno apelacyjnego jak również kasacyjnego.

Nie został również naruszony art. 5 § 2 k.p.k., który określa zasadę in dubio pro reo, która jednak w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania bowiem Sąd I instancji dysponował dowodami, które pozwalały na dokonanie stanowczych ustaleń faktycznych w sprawie a to w ogóle wyklucza możliwość sięgania i stosowania omawianej zasady.

W obu apelacjach zarzucono również obrazę art. 7 k.p.k. ale w treści zarzutów nie wskazano, który konkretnie dowód czy dowody zostały dowolnie ocenione przez Sąd meriti, co w sposób istotny utrudnia merytoryczne rozpoznanie tego zarzutu. Należy zatem stwierdzić, że wbrew stanowisku obu skarżących zebrane w niniejszej sprawie dowody zostały ocenione w sposób swobodny w pełni respektującej zasadę określoną w art. 7 k.p.k. Analiza pisemnych motywów zaskarżonego wyroku daje podstawę aby uznać, że dokonana przez Sąd Okręgowy ocena poszczególnych dowodów nie zawiera błędów natury faktycznej, logicznej, respektuje zasady wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i z tego względu zasługuje na pełną aprobatę ze strony Sądu odwoławczego.

W zakresie omawianych zarzutów obrazy prawa procesowego w tym art. 7 k.p.k. nie można zgodzić się z twierdzeniami obrońców oskarżonego, że Sąd orzekał jedynie na części materiału dowodowego, ocenionego dowolnie, poprzez wyeliminowanie z ustaleń faktycznych wszystkich twierdzeń i wniosków biegłego P. B. (1) stawiających w wątpliwość winę oskarżonego. Należy bowiem w tym zakresie stwierdzić, że biegły nie wypowiada się w kwestii winy, tylko rozstrzyga określone okoliczności wymagające wiedzy specjalnej i taka była też rola biegłego P. B. w niniejszej sprawie. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd meriti bardzo wnikliwie i szczegółowo przeanalizował opinie tego biegłego także w kontekście zgromadzonej w aktach dokumentacji Spółki (...)
Sp. z o.o.

Nie można zatem zgodzić się z twierdzeniem skarżących, że w przedmiotowej sprawie doszło do obrazy art. 410 k.p.k. oraz ustalenia okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego. Wszystkie bowiem dokumenty mające znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy i dokonania ustaleń faktycznych zostały przez Sąd I instancji przeanalizowane i ocenione zgodnie z zasadą zawartą w art. 7 k.p.k. Natomiast jest oczywiste, że podstawę ustaleń faktycznych stanowią jedynie te dowody, które zostały uznane za wiarygodne. Sąd meriti nie może zaś czynić ustaleń na podstawie dowodów którym nie dał wiary, co w żaden sposób nie oznacza, że w takiej sytuacji dochodzi do obrazy art. 410 k.p.k.

Bezpodstawny jest także zarzut obrazy art. 170 § 1 i art. 174 k.p.k. dotyczący oddalenia wniosku dowodowego o powołanie biegłego z zakresu księgowości. Skoro bowiem Sąd Okręgowy dysponował opinią biegłego P. B. (1), którą uznał za wiarygodną a nie wykazano aby przedmiotowa opinia była niepełna, niejasna w rozumieniu art. 201 k.p.k. to brak było podstaw do powołania innego biegłego.

Z powyższych względów bezpodstawny jest również zarzut z pkt 3 dotyczący obrazy art. 167 i 352 k.p.k. czyli tej samej kwestii dotyczącej nieprzeprowadzenia z urzędu dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości.

Sąd Okręgowy wbrew twierdzeniu obu skarżących nie naruszył również art. 424 k.p.k., przy sporządzaniu uzasadnienia zaskarżonego wyroku, które spełnia wszystkie wymogi formalne dokonane w wymienionym przepisie i pozwala na dokonanie instancyjnej kontroli zaskarżonego wyroku w aspekcie podniesionych w obu apelacjach zarzutów.

Należy w tym zakresie odwołać się także do treści art. 455a k.p.k., który stanowi, że nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k.

Za bezpodstawny i chybiony uznać również należy zarzut obrazy przepisów prawa materialnego określony w pkt 5 apelacji i dotyczący art. 284 § 1 k.k., art. 523 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz art. 77 ustawy o rachunkowości. Nie można zaakceptować stanowiska skarżącego, że Sąd meriti niewłaściwie zastosował wskazane przepisy prawa materialnego.

Z dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych dotyczących czynów określonych w pkt I, II i III zaskarżonego wyroku wynika bowiem w sposób jednoznaczny, że oskarżony A. S. (2) swoim zachowaniem wyczerpał wszystkie znamiona występków określonych w ramach tych czynów tj. art. 523 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe, art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. oraz art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Zaznaczyć także należy, że autor omawianej apelacji zarówno w treści zarzutu jak również w uzasadnieniu swojego pisma nie wskazuje żadnych merytorycznych argumentów wskazujących na to, że Sąd meriti wymienione przepisy wadliwie w niniejszej sprawie zastosował.

Brak jest również podstaw aby uznać za trafny i zasadny zarzut rażącej niewspółmierności kary zawarty w omawianej apelacji, który dotyczy również obowiązku naprawienia szkody. Zaznaczyć w tym zakresie należy, że orzeczone wobec oskarżonego zarówno kary jednostkowe jak również kara łączna 1 roku pozbawienia wolności nie może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k.

Jest to bowiem kara, której wykonanie warunkowo zawieszono ustalając okres próby na 3 lata. Zatem chociażby z tego względu mając na uwadze rodzaj i charakter przypisanych oskarżonemu czynów nie można uznać, że jest to kara nadmiernie i rażąco surowa. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika również, że Sąd meriti przy orzekaniu kar za poszczególne czyny oraz kary łącznej miał na uwadze wszystkie istotne okoliczności w tym te o charakterze łagodzącym.

Zasadnie również na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody i wysokość zasądzonych kwot została prawidłowa ustalona na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów. Dlatego też brak było podstaw do zmiany wyroku w omawianym zakresie.

Mając na uwadze powyższe orzekł jak w wyroku.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono zaś na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.