Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 287/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 kwietnia 2021 r., sygnatura akt XVIII K 198/19

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

--------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

--------------------------------------------------------------

--------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty obrońcy oskarżonej

I.  Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

1.  Naruszenie przepisu art. 404 § 2 kpk poprzez prowadzenie rozprawy w dniu 20 kwietnia 2021 r. w dalszym ciągu a nie od nowa, w sytuacji, gdy ostatni termin rozprawy, na którym sąd prowadził czynności dowodowe był 8 listopada 2019 r., co jest sprzeczne z zasadą bezpośredniości oraz prawem oskarżonej do rzetelnego procesu;

2.  Naruszenie przepisu art. 399 § 2 kpk w zw. z art. 16 § 1 kpk, polegającego na braku pouczenia przez Sąd I instancji oskarżonej o możliwości zgłoszenia wniosku o przerwanie rozprawy w celu umożliwienia jej przygotowania się do obrony w związku z uprzedzeniem o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu, w sytuacji gdy nie była reprezentowana przez obrońcę, co skutkowało naruszeniem prawa do obrony;

3.  Naruszenie przepisu art. 7 kpk i 410 kpk, poprzez nierozważenie wszystkich okoliczności sprawy, oparcie rozstrzygnięcia na wybiórczych elementach zgromadzonego materiału dowodowego, ocenionego w sposób jednostronny i niepełny oraz z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania i wskazań doświadczenia życiowego, w szczególności w zakresie oceny wyjaśnień A. Z., zeznań świadka M. B., dokumentacji dotyczącej kredytu i wniosku o naprawienie szkody;

4.  Naruszenie przepisu art. 167 kpk, poprzez odstąpienie od przesłuchania świadków A. M. i K. J. w sytuacji gdy zeznania tych świadków mają kluczowe znaczenie dla ustalenia czy został popełniony czyn zabroniony

co skutkowało błędem w ustaleniu stanu faktycznego

II.  Rażąca niewspółmierność wymierzonej kary, przejawiająca się w niesłusznym orzeczeniu środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody w całości, co w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości oraz winy, sytuacji materialnej oskarżonej przy zastosowaniu wadliwych kryteriów wymiaru kary powoduje, że kara ta nie wypełnia swej funkcji w zakresie prewencji ogólnej i szczególnej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ wszystkie zarzuty niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Ad I. 1. Wbrew zarzutowi apelacji nie doszło do obrazy art. 404 § 2 kpk, skoro pomiędzy rozprawą z dnia 08.11.2019 r. a rozprawą w dniu 20.04. 2021 r. odbyło się siedem terminów rozpraw w dniach: 28.01.2020 r., 03.03.2020 r., 30.07.2020 r., 15.10.2020 r., 17.12. 2020 r., 02.02.2021 r., 12.03.2021 r., w trakcie, których Sąd podejmował szereg decyzji procesowych zarówno związanych z niestawiennictwem czy niedoprowadzeniem świadków, jak i dowodowych. Jak wynika z protokołów wyżej wskazanych rozpraw w przypadku procedowania po decyzji o odroczeniu rozprawy każdorazowo sąd wydawał decyzję w formie postanowienia o kontynuowaniu rozprawy odroczonej wraz z uzasadnieniem. Sąd Apelacyjny wskazuje, że jakkolwiek zasadą powinno być prowadzenie rozprawy od początku po jej odroczeniu to jednak prowadzenie rozprawy w dalszym ciągu stało się w praktyce sądowej regułą. Decydującą rolę odgrywają tu względy praktyczne związane z szybkością postępowania i ekonomiką procesową, które przeważają nad teoretycznymi założeniami respektowania zasady koncentracji (tak komentarz do art. 404 kodeksu postępowania karnego pod redakcją Dariusza Świeckiego);

Ad I.2. Nie doszło również do wskazanej w apelacji obrazy art. 399 § 1 kpk w związku z pouczeniem przez sąd na rozprawie w dniu 20.04.2021 r. o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu. W pierwszym rzędzie odnotować należy, że uprzedzenie przez sąd nastąpiło wobec stron obecnych na rozprawie, w tym oskarżonej. Nie było zatem dla niej żadnym zaskoczeniem i jako strona miała pełną możliwość zajęcia stanowiska w tej kwestii. Skoro zatem wydanie wyroku nastąpiło po uprzednim uprzedzeniu stron o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej nie doszło do obrazy prawa procesowego art. 399 § 1 kpk. Tym samym, pomimo zmiany kwalifikacji prawnej na surowszą, wbrew twierdzeniom apelacji nie zostało naruszone prawo oskarżonej do obrony (art. 6 kpk);

Ad. I. 3. Nie wykazał obrońca aby orzekający w sprawie Sąd Okręgowy naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów (art. 7 kpk). Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i lektura pisemnego uzasadnienia wskazują, że przekonanie Sądu meriti o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 kpk. Zostało bowiem poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonej, wbrew zarzutom jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego i zostało wyczerpująco uargumentowane. Ocena wyjaśnień oskarżonej, skutkująca obdarzeniem ich wiarą w części jest w pełni prawidłowa. Sąd zestawił dowód z wyjaśnień oskarżonej z innymi przeprowadzonymi w sprawie (zeznania M. B., dokumentacja bankowa, w tym historia rachunku), które uznał za w pełni wiarygodne i wysnuł właściwe i w pełni uprawnione wnioski co do towarzyszącego jej zamiaru. Dokonał prawidłowej subsumpcji zachowania oskarżonej pod właściwe normy prawno-karne. Słusznie ocenił, że w toku wyjaśnień dążyła oskarżona do umniejszenia swojego udziału w zdarzeniu, co prawidłowo uznane zostało za przyjętą linię obrony. Wskazał na wiedzę oskarżonej co do braku zdolności kredytowej, podnosząc wcześniejsze, negatywne decyzje banków. Właściwie ocenił, że oskarżona, po raz kolejny starając się o kredyt zdawała sobie sprawę, że do jego uzyskania wykorzystane zostaną dokumenty lub informacje nie odpowiadające prawdzie. Osobiście podpisała wniosek o udzielenie kredytu, umowę kredytową, a wcześniej podpisała się pod bilansem oraz rachunkiem zysków i strat. Osobiście korzystała ze środków z kredytu co zostało opisane w uzasadnieniu i właściwie ocenione przez Sąd Okręgowy.

Prawidłowa i pozostająca pod ochroną art. 7 kpk pozostaje ocena zeznań M. B.. Niezadowolenie obrońcy pozostające w związku z treścią zeznań tego świadka nie może rzutować na ocenę, której dokonał Sad I instancji, czy implikować konieczność powtórnego przesłuchania tego świadka. M. B. kategorycznie zeznała, że oskarżona osobiście przychodziła do banku i składała tam potrzebne do uzyskania kredytu papiery. Co więcej, zdaniem Sądu odwoławczego okoliczność czy oskarżona osobiście czy za pośrednictwem innej osoby przedkładała dokumenty nie ma większego znaczenia, skoro przypisano jej działanie wspólnie i w porozumieniu z inną osobą. Prawidłowo również ocenił Sąd meriti dokumentację bankową, którą uznał za w pełni wiarygodną i właściwie uzasadnił kwotę orzeczonego obowiązku naprawienia szkody. Nie naruszył również Sąd meriti przepisu art. 410 kpk. Uwzględnił przy orzekaniu całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie, uznając prawidłowo materiał dowodowy za wystarczający do wydania orzeczenia.

Ad. I. 4. Odstępując od bezpośredniego przesłuchania świadków A. M. i K. J. nie naruszył Sąd Okręgowy przepisu art. 167 kpk. Decyzje w tym zakresie podjęte zostały na prawidłowych podstawach prawnych i właściwie oraz przekonywująco uzasadnione w toku rozprawy oraz w szczegółowym, pisemnym uzasadnieniu.

Ad II. Zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej kary, przejawiającej się w niesłusznym orzeczeniu środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody jest chybiony. Jakkolwiek zasady dotyczące wymiaru kary stosuje się odpowiednio do orzekania innych środków przepisanych w przepisach kk, to jednak za wyjątkiem obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Należy zauważyć, że nowelizacja art. 46 k.k. jednoznacznie przesądziła o cywilnoprawnym charakterze tej instytucji, skoro stanowi on, że orzekając o obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynieniu stosuje się przepisy prawa cywilnego. Tym samym obecnie ma on charakter wyłącznie kompensacyjny. Złożenie przez pokrzywdzonego wniosku o naprawienie szkody zobowiązuje sąd do wydania orzeczenia w tym przedmiocie. Sąd nie może zatem odmówić nałożenia obowiązku naprawienia szkody gdy udowodniono zarówno winę jak i konkretną szkodę, a pokrzywdzony złożył wniosek o takie orzeczenie, może również orzec w tym przedmiocie działając z urzędu. Co istotne przewidziana w art. 46 § 1 k.k. możliwość orzeczenia obowiązku naprawienia szkody w całości albo w części jest warunkowana wyłącznie tym, czy została ona już wcześniej naprawiona (w całości lub w części), a także tym czy dostępne dowody pozwalają na ustalenie pełnej lub tylko częściowej jej wysokości. Ponadto zarówno obecna regulacja art. 46 k.k. jak i obowiązująca przed 1 lipca 2015 r. nie dawała w ocenie Sądu Apelacyjnego możliwości uwzględnienia sytuacji materialnej osoby uznanej za winną i zobowiązanej do naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 kk.

Wniosek

1.  O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej, z ostrożności procesowej

2.  O zmianę wyroku poprzez uchylenie wyroku w części dotyczącej nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody bądź nałożenie obowiązku naprawienia szkody na oskarżoną w części

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ oba wnioski niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Wobec braku potwierdzenia zarzutów apelacji wnioski są niezasadne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość rozstrzygnięcia Sądu I instancji

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Brak potwierdzenia zarzutów apelacji oraz uchybień stwierdzonych z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

---------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.

-------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

---------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

II

Oskarżona została zwolniona w całości od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, z uwagi na sytuację osobistą i majątkową oraz konieczność zapłaty orzeczonej kwoty tytułem obowiązku naprawienia szkody.

7.  PODPIS

Izabela Szumniak

Adam Wrzosek Sławomir Machnio

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej A. Z.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana