II AKa 291/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-04-25
Sygn. akt II AKa 291/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 kwietnia 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA – Dorota Tyrała (spr.)
Sędziowie: SA – Ewa Leszczyńska - Furtak
SA – Ewa Gregajtys
Protokolant: Tomasz Wilk
przy udziale Prokuratora Marka Deczkowskiego
po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 202 4 r.
sprawy z wniosku J. W.
o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania
na skutek apelacji wniesionych przez pełnomocnika Reprezentanta Skarbu Państwa – Komendanta Stołecznego Policji oraz przez prokuratora
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 11 kwietnia 2022 r., sygn. akt VIII Ko 81/21
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
II. kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
||||||||||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 291/22 |
||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
II |
|||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||||||
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2022 r., sygn. akt VIII Ko 81/21 |
||||||||||||||||||||
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||||||||||
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||||||||||
☐ obrońca |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☒ inny – reprezentant Skarbu Państwa – Komendant KSP |
||||||||||||||||||||
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||||||||||
☒ |
co do kary |
|||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||||||||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||||||||||
☐ |
||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||||||||||
1.4. Wnioski |
||||||||||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
Zmiana |
|||||||||||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||||||||||
Sąd Apelacyjny nie przeprowadzał postępowania dowodowego |
||||||||||||||||||||
2.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||||||||||
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
2.2. Ocena dowodów |
||||||||||||||||||||
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||||||
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||||||||||||||||||||
apelacja prokuratora |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
|||||||||||||||||||
I |
Obraza przepisów postępowania, tj. art. 552§4 k.p.k. mająca wpływ na treść wyroku, przez niezasadne przyjęcie, iż zatrzymanie J. W. od dnia 26 października 2020 r., godz. 23.10 do dnia 27 października 2020 r., godz. 15.15 było niewątpliwie niesłuszne, podczas gdy zastosowanie tego środka przymusu procesowego wynikało z uzasadnionego przypuszczenia, że popełniła przestępstwo i z istotnej potrzeby procesowej związanej z zapewnieniem jej udziału w czynnościach postępowania przygotowawczego zakończonego skierowaniem aktu oskarżenia przeciwko J. W. o popełnienie przestępstw z art. 288§1 k.k. w zw. z art. 57a §1 k.k. i z art. 254§1 k.k. w zw. z art. 57a §1 k.k., co winno skutkować oddaleniem żądania zadośćuczynienia. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||
Z uwagi na fakt, że nie został wniesiony wniosek o sporządzenie uzasadnienia przez skarżącego prokuratora – zbędne jest odnoszenie się do zarzutu zgłoszonego przez tego skarżącego i argumentacji przytoczonej na jego poparcie. |
||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||
o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie żądania zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w całości. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||
Z uwagi na fakt, że nie został wniesiony wniosek o sporządzenie uzasadnienia przez skarżącego prokuratora – zbędne jest odnoszenie się do wniosku zgłoszonego przez tego skarżącego i argumentacji przytoczonej na jego poparcie. |
||||||||||||||||||||
apelacja Reprezentanta Skarbu Państwa |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
|||||||||||||||||||
I |
1) „obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj.” 2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, mający wpływ na treść orzeczenia tytułem zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania kwota 1.000 zł jest odpowiednia podczas gdy prawidłowa – tj. znajdująca oparcie w art. 7 k.p.k. ocena materiału dowodowego w sprawie winna prowadzić do oddalenia wniosku. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||
Zarzuty sformułowane w apelacji przez pełnomocnika reprezentanta Skarbu Państwa są bezzasadne. Po pierwsze w wadliwy formalnie sposób został zredagowany zarzut określony w petitum apelacji, w ramach którego skarżący zarzuca obrazę przepisów prawa karnego procesowego, mogącą mieć wpływ na treść orzeczenia. Skarżący nie skonkretyzował, w czym upatruje uchybienia opartego o podstawę odwoławczą określoną w art. 438 pkt 2 k.p.k. w petitum skargi odwoławczej – co więcej nie wskazał nawet przepisu Kodeksu postępowania karnego, który został naruszony. W treści jej uzasadnienia ograniczył się zaś wyłącznie do stwierdzenia, że „w ocenie uczestnika zatrzymanie nie spełnia warunku „niewątpliwie niesłusznego” zatrzymania. Tylko zatrzymanie o takich cechach może skutkować zasądzenie zadośćuczynienia. Wnioskodawczyni została zatrzymana w związku z uszkodzeniem lusterka w radiowozie policyjnym. W związku z powyższym, w ocenie uczestnika, istniały podstawy zatrzymania a brak obawy zatarcia śladów nie prowadzi do ustalenia, że zatrzymanie było niewątpliwie niesłuszne.” Tymczasem z redakcji art. 438 pkt 2 k.p.k. wprost wynika, że zarzut oparty o tę podstawę odwoławczą wymaga precyzyjnego wskazania w zarzucie (nazwania), które normy procesowe i w jaki sposób zostały przez Sąd I instancji naruszone, a w efekcie jaki wpływ na treść wyroku miało powyższe naruszenie. Z kolei zarzut oparty o art. 438 pkt 3 k.p.k. wymaga wykazania błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a te mogą być niepełne (błąd „braku”) albo błędne (błąd „dowolności”). W obu przypadkach skarżący powinien postawić ten zarzut wówczas, gdy nie kwestionuje prawidłowości przebiegu postępowania dowodowego odnośnie do budowania podstawy dowodowej orzeczenia ani też dokonanej przez sąd oceny tych dowodów. Natomiast winien wykazać, że ustalając stan faktyczny na podstawie tych dowodów, sąd pominął wynikające z nich fakty (okoliczności) istotne w sprawie albo ustalił fakty, które wcale z danego dowodu nie wynikają lub wynikają, ale zostały zniekształcone (przeinaczone). W obu tych przypadkach powstaje błędna podstawa faktyczna orzeczenia (por. Świecki Dariusz, Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych. Komentarz. Orzecznictwo, wyd.VII). Uzasadnienie apelacji z kolei służy przedstawieniu argumentacji na poparcie dostrzeżonego uchybienia, które zostało ujęte w sformułowanym zarzucie. Zgodnie z normami gwarancyjnymi przewidzianymi w przepisie art. 434 § 1 k.p.k., który statuuje zakaz „reformationis in peius” warunkiem orzekania na niekorzyść jest nie tylko wniesienie na niekorzyść środka odwoławczego, ale przede wszystkim stwierdzenie uchybień podniesionych w środku odwoławczym. Podnosząc zatem zarzutu obrazy prawa procesowego czy błędu w ustaleniach faktycznych, aby były one skuteczne konieczne jest precyzyjne wykazanie przez skarżącego jakich konkretnie uchybień w procesie oceny poszczególnych dowodów dopuścił się Sąd meriti. W niniejszej sprawie powyższy warunek nie został spełniony. Skarżący twierdząc, że zatrzymanie wnioskodawczyni J. W. nie spełnia warunku „niewątpliwie niesłusznego zatrzymania” ogranicza się do wskazania, że jest to jego ocena, oparta o fakt zatrzymania wymienionej w związku z uszkodzeniem lusterka w radiowozie policyjnym co dawało podstawy do zatrzymania, a brak zatarcia śladów nie prowadzi do ustalenia, że zatrzymanie było niewątpliwie niesłuszne. Takie twierdzenie nie może jednak osiągać celu zamierzonego przez wnoszącego środek odwoławczy, bowiem sprowadza się w swej istocie do polemiki z rozważaniami sądu pierwszej instancji, zawartymi w pisemnych motywach wyroku. Tymczasem Sąd Okręgowy po pierwsze: dostrzegł, że J. W. została zatrzymana w dniu 26 października 2020 r. na podstawie art. 244§1 k.p.k. w związku z zarzutem dokonania umyślnego uszkodzenia radiowozu poprzez uderzenie ręką w prawe lusterko, skutkiem czego było wypadnięcie wkładu lusterka, wygięcie go do wewnętrznej strony, wykrzywienie trzpienia zawiasu górnego i uszkodzenie zawiasu górnego – z uwagi na „obawę zatarcia śladów”. Po drugie: Sąd okręgowy miał także na względzie, że Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2021 r. w sprawie sygn. akt V Kp 1455/20 uznał, iż zatrzymanie J. W. dokonane przez funkcjonariuszy policji w okresie od dnia 26 października 2020 r., godz. 23.10 do dnia 27 października 2020 r., godz. 15.15 było niezasadne a w konsekwencji nielegalne i nieprawidłowo przeprowadzone. Po trzecie: Sąd okręgowy uzasadnił z jakich przyczyn uznał, że w związku z ustalonymi faktami wnioskodawczyni przysługuje zadośćuczynienie w oparciu o art. 552§4 k.p.k. Co istotne skarżący pełnomocnik reprezentanta Skarbu Państwa ani co do poczynionych ustaleń, ani przedstawionej oceny prawnej zdarzenia i uznania, że zatrzymanie wnioskodawczyni było „niewątpliwie niesłuszne” nie przedstawił w istocie żadnego argumentu podważającego trafność stanowiska Sądu I instancji. Tym samym kontestowania tą metodą nie można ocenić inaczej niż polemiki sprowadzającej się do lansowania własnego poglądu na ocenę zebranego materiału dowodowego i ustaleń Sądu meriti co do „niewątpliwej niesłuszności zatrzymania”. Nie została także z naruszeniem art. 438 pkt 3 k.p.k. orzeczona przez Sąd I instancji kwota w wysokości 1.000 zł stanowiąca właściwą rekompensatę za „niewątpliwie niesłuszne” zatrzymanie. W tej części wywód zawarty w uzasadnieniu apelacji reprezentanta Skarnu Państwa odnośnie wysokości należnego zadośćuczynienia sprowadza się do przytoczenia orzeczeń Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych, w których określono zasady wedle których ustalana jest „odpowiednia” kwota tytułem zadośćuczynienia – twierdzenie, że kwota orzeczona została wbrew tym zasadom, bez wskazania konkretnych okoliczności odnoszących się do wysokości zasądzonego zadośćuczynienia w oparciu o które neguje wysokość zasądzonej kwoty, a nadto nie wskazanie kwoty jaka, w jego ocenie, winna zostać zasądzona – jest co najmniej nielogiczne, a z pewnością nie może być skuteczne. Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd okręgowy bardzo dokładnie przeanalizował materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie i uwzględnił wszystkie elementy istotne przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Powyższe wprost wynika z uzasadnienia wyroku. Z uwagi na fakt, że Sąd Apelacyjny w pełni podziela argumentację Sądu I instancji w tym zakresie – ponowne jej przytaczanie jest zbędne. |
||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||
Nie został wprost sformułowany |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||
Skoro nie został sformułowany wniosek końcowy – nie jest możliwe odniesienie się do jego treści. |
||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||||||||||||||||||||
. |
Brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu. |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||||||||||||||||||||
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||
utrzymano w mocy zaskarżony wyrok |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||
Żaden z postawionych w apelacjach prokuratora i pełnomocnika reprezentanta Skarbu Państwa – Komendanta Stołecznego Policji zarzutów nie zyskał aprobaty Sądu odwoławczego, a równocześnie Sąd Apelacyjny uznał, że wobec braku uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu, należało zaskarżony wyrok utrzymać w mocy. |
||||||||||||||||||||
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|||||||||||||||||||
Nie dotyczy |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
||||||||||||||||||||
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
Nie dotyczy |
||||||||||||||||||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||||||||||||||||||
1.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||||||||||||||||||
4.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||||||||||||||||||
Nie dotyczy |
||||||||||||||||||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
Brak innych rozstrzygnięć zawartych w wyroku |
||||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
II. |
kosztami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa – mając na względzie treść art. 554 k.p.k. |
|||||||||||||||||||
7. PODPIS |
||||||||||||||||||||
Ewa Leszczyńska – Furtak Dorota Tyrała Ewa Gregajtys |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
I |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Prokurator |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 11 kwietni 2022 r., sygn. akt VIII Ko 81/21 |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
II |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Pełnomocnik reprezentanta Skarbu Państwa – Komendanta KSP |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 11 kwietni 2022 r., sygn. akt VIII Ko 81/21 |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Dorota Tyrała, Ewa Leszczyńska-Furtak , Ewa Gregajtys
Data wytworzenia informacji: