Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Sygnatura akt

II AKa 313/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2022 r., w sprawie sygn. XVIII Ko 169/21, oddalający wniosek pełnomocnika E. Z. (1) o dodatkowe odszkodowanie i zadośćuczynienie wynikłe z pozbawienia wolności za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ pełnomocnik wnioskodawcy

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść wnioskodawcy

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I.  zarzut naruszenia przepisów art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. oraz art. 2, 19, 77 Konstytucji RP,

II.  zarzut niedopuszczalności powołania się przez sąd na instytucję powagi rzeczy osądzonej,

III.  zastosowanie w wyroku zasady res iudicata, podczas gdy przepis art. 8 ust. 1 ustawy lutowej został zmieniony ustawami z 19 września 2007 r. i 30 sierpnia 2019 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji pełnomocnika wnioskodawcy E. Z. (1) są oczywiście bezzasadne.

Sąd Okręgowy, oddalając wniosek o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy, od Skarbu Państwa, dodatkowych kwot zadośćuczynienia- 634.852,32 zł i odszkodowania – 388.936.57 zł, ponad kwoty przyznane prawomocnym postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 czerwca 1995 r., sygn. III Ko 398/94, nie naruszył przepisów Konstytucji, ani art. 8 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Zaskarżony wyrok znajduje więc umocowanie prawne, a próby jego podważenia i wzruszenia tym samym prawomocnego postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Legnicy, poprzez odwoływanie się do konstytucyjnych zasad: sprawiedliwości społecznej- art. 2, opieki nad weteranami walk niepodległościowych - art. 19 oraz prawa do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działania organu władzy publicznej i zakazu ograniczania sądowego dochodzenia naruszenia praw i wolności – art. 77 Konstytucji RP, jest nieskuteczne. Za pomocą ogólnych zasad państwa prawnego, słusznych i niekwestionowanych, nie można jednak podważać przepisów ustawy zgodnych z tym porządkiem.

Ustawa z 23 lutego 1991 r., zwana ustawą lutową, powstała z idei naprawienia krzywd, wyrządzonych obywatelom przez reżim komunistyczny, odpowiedzialny za prześladowania przeciwników politycznych. Ustawę uchwalono wprawdzie kilka lat przed uchwaleniem nowej Konstytucji demokratycznego państwa – 16 lipca 1997 r.- ale niewątpliwie realizuje ona, zasady tej Konstytucji, zwłaszcza zasadę sprawiedliwości społecznej i zasadę odpowiedzialności państwa za bezprawne działania jego organów i funkcjonariuszy. Ustawa lutowa poszła z czasem znacznie dalej, obejmując odpowiedzialnością odszkodowawczą okres od 17 września 1939 r. do 31 grudnia 1989 r., a w tym także taki, w którym represji wobec mieszkańców Polski dopuściły się organy i funkcjonariusze obcego państwa - komunistycznego Związku Radzieckiego. Zmiany części przepisów ustawy zmierzały do pełnej realizacji zasad konstytucyjnych, będąc jednocześnie wyrazem obowiązywania w Polsce praw podstawowych jednostki, spisanych po II wojnie światowej przez Narody Zjednoczone, w dniu 10 grudnia 1948 r., w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, a następnie w dniu 4 listopada 1950 r. w Rzymie - w uchwalonej przez Radę Europy- Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (obecnie Europejska Konwencja Praw Człowieka).

Pan E. Z. (1), walczący po II wojnie światowej przeciwko władzom komunistycznym, niewątpliwie działał na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, za co był prześladowany – aresztowany, torturowany przez komunistyczne organy bezpieczeństwa, skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach z dnia 19 maja 1952 r., sygn. Sr-218/52, na karę 6 lat więzienia, z której odbył 3 lata i 6 miesięcy. Bezprawność tych prześladowań została stwierdzona w postanowieniu Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z 19 listopada 1993 r., w którym na podstawie ustawy lutowej, stwierdzono nieważność wyroku sądu wojskowego z 1952 r. To z kolei, dało E. Z. (1) podstawę do dochodzenia roszczeń wynikłych z bezprawnego pozbawienia wolności, w oparciu o art. 8 ust. 1 tej ustawy.

E. Z. (1), wkrótce potem, skorzystał z tej drogi prawnej, wystąpił o zasądzenie od Skarbu Państwa rekompensaty, określił kwoty, których się domagał i uznał rozstrzygnięcie sądu z 1995 r. ( nie odwołał się ). Postanowieniem z 26 czerwca 1995 r., sygn. III Ko 394/94, Sąd Wojewódzki w Legnicy, uznał w części żądanie pieniężne i zasądził na rzecz wnioskodawcy kwotę łączną 31.580 zł (po denominacji). W uzasadnieniu postanowienia sąd rozważył wszelkie okoliczności sprawy wskazane przez wnioskodawcę, zarówno co do powodów i okresu pozbawienia wolności, jak i nieludzkiego traktowania więźniów politycznych w więzieniach i aresztach komunistycznych lat 40 / 50-tych XX wieku. Sąd wziął pod uwagę młody wiek E. Z. w chwili aresztowania, przerwanie nauki tuż przed maturą, doznane obrażenia ciała i wyniszczenie wyczerpującą pracą. Sąd uzasadnił wysokość przyznanej w 1995 r. kwoty zadośćuczynienia – 12 tys. zł- biorąc pod uwagę skutki przejść wnioskodawcy w stalinowskich więzieniach i obozie przymusowej pracy w ciężkich warunkach. Sąd ocenił też rozmiar szkody, kierując się wysokością przeciętnego wynagrodzenia w czasie orzekania, zakładając, że Pan E. Z., zarobiłby (z wykształceniem średnim ogólnym) 80% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce, tj. 530 zł miesięcznie, łącznie kwotę 19. 080 zł. Sąd orzekł także o odsetkach ustawowych od łącznej kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia, która wyniosła 31.580 zł.

Wnioskodawca nie odwołał się od opisanego postanowienia sądu i zostały mu wypłacone wszystkie zasądzone kwoty.

Nowy wniosek, złożony przez pełnomocnika w kwietniu 2021 r., podobnie jak i rozpoznana apelacja, opiera się w istocie na refleksji, że z perspektywy obecnych realiów ekonomicznych, kosztów utrzymania i aktualnej stopy życia oraz wartości dóbr majątkowych, a także pogarszającego się z wiekiem stanu zdrowia wnioskodawcy (95 lat), zasądzone w 1995 r. kwoty powinny być podniesione czy uzupełnione.

Jest to stanowisko błędne, zarówno w kontekście obowiązującej ustawy, orzecznictwa sądowego, jak też zasad współżycia społecznego, określanych według wzorca powszechnego, nie zaś subiektywnych odczuć w indywidualnych przypadkach. E. Z. (1) korzysta z zaopatrzenia społecznego dedykowanego osobom w podeszłym wieku, o określonym stanie zdrowia, jako inwalida wojenny, żołnierz rezerwy. Korzysta, słusznie, z bezpłatnych świadczeń medycznych i leczniczych, i innych ulg i przywilejów z tym związanych. W ten sposób realizowane są konstytucyjne zasady: sprawiedliwości społecznej i otaczania opieką osób walczących o niepodległość. Orzeczenie odszkodowawcze sądu z 1995 r. było jednym, ale nie jedynym, z elementów rekompensaty społecznej i prawnej za cierpienia i straty, których doznał w wyniku represji komunistycznych. Istotnym od strony społeczno – moralnej jest w końcu i to, że osoby o historii życia takiej jak Pan E. Z. (1) cieszą się zasłużonym szacunkiem i sławą bohaterów. To są elementy sprawiedliwości społecznej, której niedosyt akcentuje skarżący, a która nie zamyka się wyłącznie w kwotach pieniężnych.

Nie mniej jednak, w przypadku wnioskodawcy, także i sfera materialna została oceniona na podstawie prawa i zgodnie z zasadami sprawiedliwości.

Sprawa została prawidłowo osądzona w 1995 r. i żaden z przepisów ustaw cywilnych i karnych nie daje podstawy do wzruszenia wydanego wówczas orzeczenia w drodze dodatkowego roszczenia. Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie przedstawia prawidłowo analizę prawną sprawy i orzecznictwo dotyczące podobnych przypadków. Twierdzenia skarżącego o nieobowiązywaniu zasady procesowej res iudicata, w postępowaniach wniesionych na podstawie ustawy lutowej, jest niczym nieuzasadnione.

Zmiany art. 8 tej ustawy, jakie miały miejsce po 2000 roku, na które się powołuje apelujący, nie miały związku z podstawami faktyczno- prawnymi roszczenia Pana E. Z. (1). Dotyczyły bowiem rozszerzenia uprawnień odszkodowawczych, m.in. na osoby internowane w czasie stanu wojennego, wprowadzonego 13 grudnia 1981r. i zastosowania ograniczenia kwotowego możliwości przyznania tym osobom przez sąd zadośćuczynienia, a następnie usunięcia tegoż ograniczenia, na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził niezgodność tego zapisu ustawy z Konstytucją, m.in. z zasadą równości i sprawiedliwości. Stąd też część pokrzywdzonych z lat 80 tych XXw., wobec których orzeczono rekompensatę pieniężną, zaniżoną tylko z powodu ustawowego progu dopuszczalnej kwoty, występowały do sądów o wznowienie takich postępowań i uzupełnienie zasądzonych wcześniej kwot.

Nie dotyczy to wniosku pełnomocnika E. Z. z kwietnia 2021 r., który uznał, że z upływem czasu, zasądzona w 1995 r. kwota, wydaje się nazbyt niska, bowiem nie przystaje do kwot zasądzanych w niektórych współczesnych procesach związanych z niezasadnym pozbawieniem wolności, a poza tym nie uwzględnia inflacji.

Ponowne wniesienie tego samego roszczenia, na rzekomo nowych podstawach prawnych, wywodzących się z Konstytucji czy też z zasady słuszności, zdefiniowanej w art. 417 ² kc, jest bezzasadne, w sytuacji, gdy o tym samym roszczeniu rozstrzygnął prawomocnie sąd w 1995 r., wydając postanowienie na podstawie obowiązującej, niepodważanej ustawy z lutego 1991 r., opierając się na tożsamych co obecnie okolicznościach faktycznych. Nie ma zatem żadnych przesłanek prawnych do wydania nowego orzeczenia w tej samej sprawie, biorąc za podstawę współczesną ocenę tego, na ile zasądzona ponad 30 lat temu kwota, zadowala dzisiaj wnioskodawcę (zeznania E. Z., k.150). Oderwanie ponownego roszczenia od ustawowej podstawy, zastosowanej prawidłowo w postępowaniu zakończonym w 1995 r., tj. od art. 8 ust. 1 ustawy lutowej i oparcie na ogólnych zasadach sprawiedliwości, słuszności i opiekuńczości, prowadziłoby w istocie do naruszenia porządku prawnego, w tym hierarchii aktów prawnych. Należy przy tym zwrócić uwagę, że powołany w apelacji art. 417 ² kodeksu cywilnego dotyczy odpowiedzialności władzy publicznej za szkodę na osobie wyrządzoną działaniami zgodnymi z prawem, podczas gdy ustawa lutowa, stanowiła szczególną podstawę do uznania za nieważne orzeczeń wydanych przez organy sądowe o pozasądowe państwa z powodu, ich bezprawności. Mieszanie różnych porządków prawnych, nie służyło więc dodatkowemu roszczeniu wnioskodawcy. Wskazanie innych niż ustawowe podstaw prawnych roszczenia, ani twierdzenia o rzekomym pominięciu we wcześniejszym postępowaniu rozmiaru krzywdy wyrządzonej wnioskodawcy, jest nieskuteczne i niezgodne z przebiegiem poprzedniego postępowania dowodowego, w którym sąd w Legnicy zgromadził niezbędne dokumenty historyczne i medyczne oraz wysłuchał wnioskodawcę (rozprawa 4 grudnia 1994 r., k.60-61). Ponowna ocena tych samych faktów, z powodu zwiększonych potrzeb wnioskodawcy, nie mieści się w podstawach prawnych dochodzenia roszczeń z ustawy lutowej.

Sąd Okręgowy w Warszawie, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, wyjaśnił dlaczego w niniejszej sprawie nie ma zastosowania art. 8 ust. 4 ustawy lutowej, powołując się na oczywiste znaczenie tego przepisu i orzecznictwo Sądu Najwyższego. Mimo to, skarżący bezzasadnie twierdzi, że przepis ten może stanowić podstawę wydania orzeczenia podnoszącego zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Art. 8 ust. 4 ustawy z 23 lutego 1991 r., wyłącza dochodzenie roszczeń z art. 8 ust. 1, gdy o roszczeniu prawomocnie orzeczono w wyniku rewizji nadzwyczajnej, kasacji lub wznowienia postępowania. W takich przypadkach, względy słuszności, mogą uzasadniać, na zasadzie wyjątku, dodatkowe przyznanie świadczenia na podst. art. 8 ust. 1 ustawy. Nie oznacza to, że te same względy i możliwość dochodzenia roszczeń kompensacyjnych przenosi się na roszczenia, o których prawomocnie orzeczono wyłącznie na podst. art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, jak w przypadku Pana E. Z.. W związku z tym, Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał na przesłankę wyłączającą postępowanie.

Uwzględniając wymienione okoliczności, apelację pełnomocnika wnioskodawcy, jak i jego nowy wniosek o podwyższenie odszkodowania i zadośćuczynienia, należało uznać za bezzasadny i utrzymać w mocy zaskarżony wyrok.

Wniosek

1.  o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania,

2.  zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania apelacyjnego,

3.  orzeczenie o kosztach postępowania na podst. art. 13 ustawy lutowej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny – w zakresie kosztów procesu

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o uchylenie wyroku, z powodu zarzutów apelacji, został uznany za niezasadny z racji przedstawionych powyżej, natomiast o kosztach postępowania orzeczono zgodnie z wnioskiem, gdyż obciążenie nimi Skarbu Państwa, wynika wprost z ustawy.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

W sprawie złożono zdanie odrębne sędziego referenta – M. A. Piekarskiej – Drążek , w ocenie której, udział w wydaniu wyroku sądu I instancji, Sądu Okręgowego w Warszawie, sędziego Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, delegowanego do Sądu Okręgowego, powinien być oceniony przez Sąd Apelacyjny pod kątem przesłanki art. 439 § 1 pkt 2 kpk, tj. bezwzględnej podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku z powodu nienależytej obsady sądu.

Delegacja SSR Piotra Maksymowicza do Sądu Okręgowego w Warszawie odbywała się w czasie, gdy sprawował on funkcję Wiceprezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie (sprawuje ją do obecnej chwili), a równocześnie, Pan sędzia od 2015 r, kilkakrotnie zabiegał o awans – nominację do sadów wyższych instancji, w tym z udziałem niekonstytucyjnego, upolitycznionego organu, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa, zmieniona ustawą z 8 grudnia 2017 r.

Pan sędzia zgłosił się na miejsce w Sądzie Okręgowym w Warszawie ogłoszone w Monitorze Polskim z 2018 r. poz. 291 i uchwałą KRS z 8 czerwca 2021 r. został przedstawiony do powołania na to stanowisko.

Otrzymał nominację na urząd sędziego sądu okręgowego w dniu 27 czerwca 2022 r., a zaledwie kilka tygodni później zgłosił się na delegację do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, odpowiadając na ofertę nowych prezesów tego sądu ( od lipca 2022 r.) Piotra Schaba i Przemysława Radzika, będących równocześnie specjalnymi Rzecznikami Dyscyplinarnymi Sędziów Sądów Powszechnych, powołanymi przez Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę, znanych ze wszczynania licznych postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów orzekających zgodnie z Konstytucją RP, uchwałami i orzeczeniami SN i trybunałów europejskich. Należy przypomnieć, że w czasie orzekania na delegacji SSR P. Maksymowicza w Sądzie Okręgowym w Warszawie, prezesem tego sądu od 2020 r. był również sędzia Piotr Schab, a wiceprezesem był jego zastępca dyscyplinarny SSR Przemysław Radzik, natomiast drugi zastępca Michał Lasota otrzymał delegację do SO w Warszawie z SR w Nowym Mieście Lubaskim. Wszyscy trzej awansowali następnie do SA w Warszawie i orzekają aktualnie razem z sędzią P. Maksymowiczem w VIII Wydziale Karnym Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Pan sędzia P. Maksymowicz ubiega się obecnie o nominację do sądu apelacyjnego, po zaledwie kilkunastu miesiącach od nominacji do sądu okręgowego. Opinię w sprawie awansu dla neo KRS wystawia Kolegium Sądu Apelacyjnego, złożone z prezesa apelacji i dwóch prezesów sądów okręgowych, z których jeden otrzymał nominację 6 grudnia 2023 r. (Pani Prezes SO w Warszawie Joanna Przanowska-Tomaszek), w błyskawicznym systemie awansów, z którego korzysta Pan sędzia P. Maksymowicz, zaś drugi właśnie ubiega się o awans (sędzia Michał Bukiewicz – Prezes SO Warszawa - Praga). Aktualny etap oceny sędziego P. Maksymowicza nie jest komunikowany sędziom sądu apelacyjnego. Pan sędzia wykonuje nieprzerwanie funkcję wiceprezesa sądu rejonowego.

Zdaniem autorki zdania odrębnego, wszystkie te okoliczności powinny być, z urzędu, przedmiotem oceny pełnego składu Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie, przed przystąpieniem do merytorycznej oceny zarzutów apelacji, zwłaszcza, że w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie zapadło w innej sprawie orzeczenie wyłączające sędziego P. Maksymowicza na podst. Art. 41 § 1 kpk. Postanowieniem z 29 czerwca 2023 r., sygn. II AKa 97/22, Sąd Apelacyjny w Warszawie wyłączył sędziego delegowanego Piotra Maksymowicza od rozpoznania sprawy apelacyjnej, uznając, że droga jego awansu, w tym łączenie delegacji zależnej od ministra sprawiedliwości, z funkcją wiceprezesa sądu, powierzoną przez tego samego ministra, narusza gwarancje niezależności i bezstronności sądu z jego udziałem. Za wydanie takiego postanowienia oraz podobnych, w sprawach sygn. II AKa 121/22 i II AKa 99/22, sędzia Anna Kalbarczyk otrzymała zarzut dyscyplinarny sformułowany 16 września 2023 r. przez sędziego – zastępcę rzecznika dyscyplinarnego i Prezesa SO w Olsztynie Michała Lasotę, ubiegającego się wówczas o nominację do SA w Warszawie, który dopiął swego celu w październiku 2023 r. Obecnie Pan M. Lasota orzeka w VIII Wydziale Karnym SA (będąc równocześnie zastępcą przewodniczącego II Wydziału Karnego SA w Warszawie) razem z SSO del. P, Maksymowiczem i prezesem- rzecznikiem P. Schabem oraz z P. Radzikiem, niedawnym wiceprezesem sądów apelacyjnych w Warszawie i w Poznaniu i zastępcą rzecznika dyscyplinarnego P. Schaba, których wyroki są uchylane przez Sąd Najwyższy, z powodu nienależytej obsady sądu- art. 438 § 1 pkt 2 kpk – braku niezależności. Są to przedstawiciele grupy sprawującej najwyższe funkcje w systemie dyscyplinarno – nadzorczym, ukształtowanym po 2015 r., w celu planowego niszczenia niezależności sądownictwa, grupa wzajemnie wspierająca swoje awanse, z pomocą neo KRS.

Sąd Apelacyjny, wyłączając SSO del. P. Maksymowicza z udziału w wymienionych wcześniej sprawach, powołał się trafnie na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 16 listopada 2021 r.. w sprawie C-748/19 do C-754/19, stwierdzający, że art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE odczytany w świetle art. 2 i 6 ust. 1 i 2 dyrektywy 2016/343 należy interpretować w ten sposób, że ,, stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, zgodnie z którymi minister sprawiedliwości może, na podstawie kryteriów, które nie zostały podane do publicznej wiadomości, z jednej strony delegować sędziego do sądu karnego wyższej instancji na czas nieokreślony, zaś z drugiej strony w każdym czasie na podstawie decyzji, która nie zawiera uzasadnienia, odwołać sędziego z tego delegowania…”

Należy podkreślić, że Sąd Najwyższy wydał na bazie tego wyroku szereg orzeczeń kasatoryjnych w stosunku do orzeczeń sądów powszechnych, które zapadły z udziałem sędziów delegowanych, np. wyrok SN z 19 kwietnia 2023 r., III KK 375/21, po stwierdzeniu, że delegacje i starania do sądu wyższej instancji, przebiegały w powiązaniu z funkcjami w systemie dyscyplinarno- nadzorczym stworzonym po 2015 r.

Nie sposób też pominąć orzeczeń Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, opartych na orzeczeniach TSUE i ETPCz, w tym wyroku z 22 lipca 2021 r.- skarga R. pko Polsce, z 8 listopada 2021 r. D.-F. i O. pko Polsce, z 15 marca 2022 r. G. pko Polsce i innych, aż do wyroku pilotażowego z 23 listopada 2023 r. Wałęsa (...), stwierdzających systemowe naruszenie prawa w Polsce od 2018 r. w procedurze powoływania sędziów z udziałem upolitycznionego organu, którym stała się polska Krajowa Rada Sądownictwa, po zmianach wprowadzonych ustawą z 8 grudnia 2017 r. (wykluczona z Sieci Europejskich Rad Sądownictwa za podporządkowanie polityczne i działanie przeciwko niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów).

Pan sędzia Piotr Maksymowicz nie wykazuje żadnej refleksji nad przywołanymi orzeczeniami, ani uchwałami Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. i 2 czerwca 2022 r., dotyczącymi niekonstytucyjności neo KRS, ani nad uchwałami zgromadzeń sędziowskich apelacji warszawskiej i okręgu warszawskiego z 2018 i 2019 r., wzywającymi sędziów do nieuczestniczenia w wadliwej procedurze nominacyjnej przed takim organem. Pan sędzia, od 2017 r., kilkakrotnie, niemal nieustannie, występował do tego organu o rekomendację do nominacji na urząd sędziego sądu okręgowego, którą uzyskał w 2022 r., a obecnie na urząd sędziego Sądu Apelacyjnego w Warszawie, gdzie orzeka w ramach delegacji uzyskanej w 2022 r. Równocześnie sprawuje funkcję wiceprezesa sądu rejonowego. W ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy, sędzia Piotr Maksymowicz, z poparciem P. S. (1) i innych wymienionych tu osób z jego środowiska, może uzyskać awans obejmujący dwa najwyższe szczeble sądownictwa powszechnego.

Droga awansu Pana sędziego P. Maksymowicza, jest więc tak wyraźnie powiązana z funkcją prezesa sądu i zależnością od wymienionych już specjalnych rzeczników dyscyplinarnych i równocześnie prezesów byłego ministra sprawiedliwości Z. Z., że wywołuje uzasadnione obawy co do bezstronności i niezależności sądu utworzonego z udziałem takiego sędziego.

W związku z tym, w ocenie sędziego wotującego, wyrok wydany w niniejszej sprawie powinien być uchylony na podst. art. 439 § 1 pkt 2 kpk, niezależnie do granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu obsady sądu I inst. na treść rozstrzygnięcia.

SSA Marzanna A. Piekarska - Drążek

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy wyrok Sądu okręgowego oddalający wniosek o zasądzenie dodatkowego odszkodowania i zadośćuczynienia na rzecz E. Z. (1) na podst. art. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991 r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Podano w pkt 3.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 2

Sąd Apelacyjny obciążył wydatkami za postępowanie odwoławcze Skarb Państwa, zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.

Wniosek pełnomocnika wnioskodawcy, o zwrot kosztów pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu odwoławczym, był niezasadny, ponieważ sporządzenie pisemnej apelacji należy do czynności związanych z rozpoznaniem sprawy w sądzie I instancji, zaś pełnomocnik, ani wnioskodawca nie brali udziału w rozprawach sądu odwoławczego i nie zgłaszali innych wydatków związanych z tym etapem postępowania.

7.  PODPISy

SSA Marzanna A. Piekarska – Drążek

danie odrębne uzasadnione powyżej-w pkt 5

SSA Ewa Jethon SSA Małgorzata Janicz

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, sygn.. XVIII Ko 169/21

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

Uchylenie

☒

zmiana

Sygnatura akt

II AKa 313/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

3.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2022 r., w sprawie sygn. XVIII Ko 169/21, oddalający wniosek pełnomocnika E. Z. (1) o dodatkowe odszkodowanie i zadośćuczynienie wynikłe z pozbawienia wolności za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ pełnomocnik wnioskodawcy

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść wnioskodawcy

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

4.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

IV.  zarzut naruszenia przepisów art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. oraz art. 2, 19, 77 Konstytucji RP,

V.  zarzut niedopuszczalności powołania się przez sąd na instytucję powagi rzeczy osądzonej,

VI.  zastosowanie w wyroku zasady res iudicata, podczas gdy przepis art. 8 ust. 1 ustawy lutowej został zmieniony ustawami z 19 września 2007 r. i 30 sierpnia 2019 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji pełnomocnika wnioskodawcy E. Z. (1) są oczywiście bezzasadne.

Sąd Okręgowy, oddalając wniosek o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy, od Skarbu Państwa, dodatkowych kwot zadośćuczynienia- 634.852,32 zł i odszkodowania – 388.936.57 zł, ponad kwoty przyznane prawomocnym postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Legnicy z dnia 26 czerwca 1995 r., sygn. III Ko 398/94, nie naruszył przepisów Konstytucji, ani art. 8 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Zaskarżony wyrok znajduje więc umocowanie prawne, a próby jego podważenia i wzruszenia tym samym prawomocnego postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Legnicy, poprzez odwoływanie się do konstytucyjnych zasad: sprawiedliwości społecznej- art. 2, opieki nad weteranami walk niepodległościowych - art. 19 oraz prawa do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działania organu władzy publicznej i zakazu ograniczania sądowego dochodzenia naruszenia praw i wolności – art. 77 Konstytucji RP, jest nieskuteczne. Za pomocą ogólnych zasad państwa prawnego, słusznych i niekwestionowanych, nie można jednak podważać przepisów ustawy zgodnych z tym porządkiem.

Ustawa z 23 lutego 1991 r., zwana ustawą lutową, powstała z idei naprawienia krzywd, wyrządzonych obywatelom przez reżim komunistyczny, odpowiedzialny za prześladowania przeciwników politycznych. Ustawę uchwalono wprawdzie kilka lat przed uchwaleniem nowej Konstytucji demokratycznego państwa – 16 lipca 1997 r.- ale niewątpliwie realizuje ona, zasady tej Konstytucji, zwłaszcza zasadę sprawiedliwości społecznej i zasadę odpowiedzialności państwa za bezprawne działania jego organów i funkcjonariuszy. Ustawa lutowa poszła z czasem znacznie dalej, obejmując odpowiedzialnością odszkodowawczą okres od 17 września 1939 r. do 31 grudnia 1989 r., a w tym także taki, w którym represji wobec mieszkańców Polski dopuściły się organy i funkcjonariusze obcego państwa - komunistycznego Związku Radzieckiego. Zmiany części przepisów ustawy zmierzały do pełnej realizacji zasad konstytucyjnych, będąc jednocześnie wyrazem obowiązywania w Polsce praw podstawowych jednostki, spisanych po II wojnie światowej przez Narody Zjednoczone, w dniu 10 grudnia 1948 r., w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, a następnie w dniu 4 listopada 1950 r. w Rzymie - w uchwalonej przez Radę Europy- Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (obecnie Europejska Konwencja Praw Człowieka).

Pan E. Z. (1), walczący po II wojnie światowej przeciwko władzom komunistycznym, niewątpliwie działał na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, za co był prześladowany – aresztowany, torturowany przez komunistyczne organy bezpieczeństwa, skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach z dnia 19 maja 1952 r., sygn. Sr-218/52, na karę 6 lat więzienia, z której odbył 3 lata i 6 miesięcy. Bezprawność tych prześladowań została stwierdzona w postanowieniu Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z 19 listopada 1993 r., w którym na podstawie ustawy lutowej, stwierdzono nieważność wyroku sądu wojskowego z 1952 r. To z kolei, dało E. Z. (1) podstawę do dochodzenia roszczeń wynikłych z bezprawnego pozbawienia wolności, w oparciu o art. 8 ust. 1 tej ustawy.

E. Z. (1), wkrótce potem, skorzystał z tej drogi prawnej, wystąpił o zasądzenie od Skarbu Państwa rekompensaty, określił kwoty, których się domagał i uznał rozstrzygnięcie sądu z 1995 r. ( nie odwołał się ). Postanowieniem z 26 czerwca 1995 r., sygn. III Ko 394/94, Sąd Wojewódzki w Legnicy, uznał w części żądanie pieniężne i zasądził na rzecz wnioskodawcy kwotę łączną 31.580 zł (po denominacji). W uzasadnieniu postanowienia sąd rozważył wszelkie okoliczności sprawy wskazane przez wnioskodawcę, zarówno co do powodów i okresu pozbawienia wolności, jak i nieludzkiego traktowania więźniów politycznych w więzieniach i aresztach komunistycznych lat 40 / 50-tych XX wieku. Sąd wziął pod uwagę młody wiek E. Z. w chwili aresztowania, przerwanie nauki tuż przed maturą, doznane obrażenia ciała i wyniszczenie wyczerpującą pracą. Sąd uzasadnił wysokość przyznanej w 1995 r. kwoty zadośćuczynienia – 12 tys. zł- biorąc pod uwagę skutki przejść wnioskodawcy w stalinowskich więzieniach i obozie przymusowej pracy w ciężkich warunkach. Sąd ocenił też rozmiar szkody, kierując się wysokością przeciętnego wynagrodzenia w czasie orzekania, zakładając, że Pan E. Z., zarobiłby (z wykształceniem średnim ogólnym) 80% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce, tj. 530 zł miesięcznie, łącznie kwotę 19. 080 zł. Sąd orzekł także o odsetkach ustawowych od łącznej kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia, która wyniosła 31.580 zł.

Wnioskodawca nie odwołał się od opisanego postanowienia sądu i zostały mu wypłacone wszystkie zasądzone kwoty.

Nowy wniosek, złożony przez pełnomocnika w kwietniu 2021 r., podobnie jak i rozpoznana apelacja, opiera się w istocie na refleksji, że z perspektywy obecnych realiów ekonomicznych, kosztów utrzymania i aktualnej stopy życia oraz wartości dóbr majątkowych, a także pogarszającego się z wiekiem stanu zdrowia wnioskodawcy (95 lat), zasądzone w 1995 r. kwoty powinny być podniesione czy uzupełnione.

Jest to stanowisko błędne, zarówno w kontekście obowiązującej ustawy, orzecznictwa sądowego, jak też zasad współżycia społecznego, określanych według wzorca powszechnego, nie zaś subiektywnych odczuć w indywidualnych przypadkach. E. Z. (1) korzysta z zaopatrzenia społecznego dedykowanego osobom w podeszłym wieku, o określonym stanie zdrowia, jako inwalida wojenny, żołnierz rezerwy. Korzysta, słusznie, z bezpłatnych świadczeń medycznych i leczniczych, i innych ulg i przywilejów z tym związanych. W ten sposób realizowane są konstytucyjne zasady: sprawiedliwości społecznej i otaczania opieką osób walczących o niepodległość. Orzeczenie odszkodowawcze sądu z 1995 r. było jednym, ale nie jedynym, z elementów rekompensaty społecznej i prawnej za cierpienia i straty, których doznał w wyniku represji komunistycznych. Istotnym od strony społeczno – moralnej jest w końcu i to, że osoby o historii życia takiej jak Pan E. Z. (1) cieszą się zasłużonym szacunkiem i sławą bohaterów. To są elementy sprawiedliwości społecznej, której niedosyt akcentuje skarżący, a która nie zamyka się wyłącznie w kwotach pieniężnych.

Nie mniej jednak, w przypadku wnioskodawcy, także i sfera materialna została oceniona na podstawie prawa i zgodnie z zasadami sprawiedliwości.

Sprawa została prawidłowo osądzona w 1995 r. i żaden z przepisów ustaw cywilnych i karnych nie daje podstawy do wzruszenia wydanego wówczas orzeczenia w drodze dodatkowego roszczenia. Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie przedstawia prawidłowo analizę prawną sprawy i orzecznictwo dotyczące podobnych przypadków. Twierdzenia skarżącego o nieobowiązywaniu zasady procesowej res iudicata, w postępowaniach wniesionych na podstawie ustawy lutowej, jest niczym nieuzasadnione.

Zmiany art. 8 tej ustawy, jakie miały miejsce po 2000 roku, na które się powołuje apelujący, nie miały związku z podstawami faktyczno- prawnymi roszczenia Pana E. Z. (1). Dotyczyły bowiem rozszerzenia uprawnień odszkodowawczych, m.in. na osoby internowane w czasie stanu wojennego, wprowadzonego 13 grudnia 1981r. i zastosowania ograniczenia kwotowego możliwości przyznania tym osobom przez sąd zadośćuczynienia, a następnie usunięcia tegoż ograniczenia, na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził niezgodność tego zapisu ustawy z Konstytucją, m.in. z zasadą równości i sprawiedliwości. Stąd też część pokrzywdzonych z lat 80 tych XXw., wobec których orzeczono rekompensatę pieniężną, zaniżoną tylko z powodu ustawowego progu dopuszczalnej kwoty, występowały do sądów o wznowienie takich postępowań i uzupełnienie zasądzonych wcześniej kwot.

Nie dotyczy to wniosku pełnomocnika E. Z. z kwietnia 2021 r., który uznał, że z upływem czasu, zasądzona w 1995 r. kwota, wydaje się nazbyt niska, bowiem nie przystaje do kwot zasądzanych w niektórych współczesnych procesach związanych z niezasadnym pozbawieniem wolności, a poza tym nie uwzględnia inflacji.

Ponowne wniesienie tego samego roszczenia, na rzekomo nowych podstawach prawnych, wywodzących się z Konstytucji czy też z zasady słuszności, zdefiniowanej w art. 417 ² kc, jest bezzasadne, w sytuacji, gdy o tym samym roszczeniu rozstrzygnął prawomocnie sąd w 1995 r., wydając postanowienie na podstawie obowiązującej, niepodważanej ustawy z lutego 1991 r., opierając się na tożsamych co obecnie okolicznościach faktycznych. Nie ma zatem żadnych przesłanek prawnych do wydania nowego orzeczenia w tej samej sprawie, biorąc za podstawę współczesną ocenę tego, na ile zasądzona ponad 30 lat temu kwota, zadowala dzisiaj wnioskodawcę (zeznania E. Z., k.150). Oderwanie ponownego roszczenia od ustawowej podstawy, zastosowanej prawidłowo w postępowaniu zakończonym w 1995 r., tj. od art. 8 ust. 1 ustawy lutowej i oparcie na ogólnych zasadach sprawiedliwości, słuszności i opiekuńczości, prowadziłoby w istocie do naruszenia porządku prawnego, w tym hierarchii aktów prawnych. Należy przy tym zwrócić uwagę, że powołany w apelacji art. 417 ² kodeksu cywilnego dotyczy odpowiedzialności władzy publicznej za szkodę na osobie wyrządzoną działaniami zgodnymi z prawem, podczas gdy ustawa lutowa, stanowiła szczególną podstawę do uznania za nieważne orzeczeń wydanych przez organy sądowe o pozasądowe państwa z powodu, ich bezprawności. Mieszanie różnych porządków prawnych, nie służyło więc dodatkowemu roszczeniu wnioskodawcy. Wskazanie innych niż ustawowe podstaw prawnych roszczenia, ani twierdzenia o rzekomym pominięciu we wcześniejszym postępowaniu rozmiaru krzywdy wyrządzonej wnioskodawcy, jest nieskuteczne i niezgodne z przebiegiem poprzedniego postępowania dowodowego, w którym sąd w Legnicy zgromadził niezbędne dokumenty historyczne i medyczne oraz wysłuchał wnioskodawcę (rozprawa 4 grudnia 1994 r., k.60-61). Ponowna ocena tych samych faktów, z powodu zwiększonych potrzeb wnioskodawcy, nie mieści się w podstawach prawnych dochodzenia roszczeń z ustawy lutowej.

Sąd Okręgowy w Warszawie, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, wyjaśnił dlaczego w niniejszej sprawie nie ma zastosowania art. 8 ust. 4 ustawy lutowej, powołując się na oczywiste znaczenie tego przepisu i orzecznictwo Sądu Najwyższego. Mimo to, skarżący bezzasadnie twierdzi, że przepis ten może stanowić podstawę wydania orzeczenia podnoszącego zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Art. 8 ust. 4 ustawy z 23 lutego 1991 r., wyłącza dochodzenie roszczeń z art. 8 ust. 1, gdy o roszczeniu prawomocnie orzeczono w wyniku rewizji nadzwyczajnej, kasacji lub wznowienia postępowania. W takich przypadkach, względy słuszności, mogą uzasadniać, na zasadzie wyjątku, dodatkowe przyznanie świadczenia na podst. art. 8 ust. 1 ustawy. Nie oznacza to, że te same względy i możliwość dochodzenia roszczeń kompensacyjnych przenosi się na roszczenia, o których prawomocnie orzeczono wyłącznie na podst. art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, jak w przypadku Pana E. Z.. W związku z tym, Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał na przesłankę wyłączającą postępowanie.

Uwzględniając wymienione okoliczności, apelację pełnomocnika wnioskodawcy, jak i jego nowy wniosek o podwyższenie odszkodowania i zadośćuczynienia, należało uznać za bezzasadny i utrzymać w mocy zaskarżony wyrok.

Wniosek

4.  o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania,

5.  zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania apelacyjnego,

6.  orzeczenie o kosztach postępowania na podst. art. 13 ustawy lutowej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny – w zakresie kosztów procesu

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o uchylenie wyroku, z powodu zarzutów apelacji, został uznany za niezasadny z racji przedstawionych powyżej, natomiast o kosztach postępowania orzeczono zgodnie z wnioskiem, gdyż obciążenie nimi Skarbu Państwa, wynika wprost z ustawy.

6.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

W sprawie złożono zdanie odrębne sędziego referenta – M. A. Piekarskiej – Drążek , w ocenie której, udział w wydaniu wyroku sądu I instancji, Sądu Okręgowego w Warszawie, sędziego Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, delegowanego do Sądu Okręgowego, powinien być oceniony przez Sąd Apelacyjny pod kątem przesłanki art. 439 § 1 pkt 2 kpk, tj. bezwzględnej podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku z powodu nienależytej obsady sądu.

Delegacja SSR Piotra Maksymowicza do Sądu Okręgowego w Warszawie odbywała się w czasie, gdy sprawował on funkcję Wiceprezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie (sprawuje ją do obecnej chwili), a równocześnie, Pan sędzia od 2015 r, kilkakrotnie zabiegał o awans – nominację do sadów wyższych instancji, w tym z udziałem niekonstytucyjnego, upolitycznionego organu, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa, zmieniona ustawą z 8 grudnia 2017 r.

Pan sędzia zgłosił się na miejsce w Sądzie Okręgowym w Warszawie ogłoszone w Monitorze Polskim z 2018 r. poz. 291 i uchwałą KRS z 8 czerwca 2021 r. został przedstawiony do powołania na to stanowisko.

Otrzymał nominację na urząd sędziego sądu okręgowego w dniu 27 czerwca 2022 r., a zaledwie kilka tygodni później zgłosił się na delegację do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, odpowiadając na ofertę nowych prezesów tego sądu ( od lipca 2022 r.) Piotra Schaba i Przemysława Radzika, będących równocześnie specjalnymi Rzecznikami Dyscyplinarnymi Sędziów Sądów Powszechnych, powołanymi przez Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę, znanych ze wszczynania licznych postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów orzekających zgodnie z Konstytucją RP, uchwałami i orzeczeniami SN i trybunałów europejskich. Należy przypomnieć, że w czasie orzekania na delegacji SSR P. Maksymowicza w Sądzie Okręgowym w Warszawie, prezesem tego sądu od 2020 r. był również sędzia Piotr Schab, a wiceprezesem był jego zastępca dyscyplinarny SSR Przemysław Radzik, natomiast drugi zastępca Michał Lasota otrzymał delegację do SO w Warszawie z SR w Nowym Mieście Lubaskim. Wszyscy trzej awansowali następnie do SA w Warszawie i orzekają aktualnie razem z sędzią P. Maksymowiczem w VIII Wydziale Karnym Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Pan sędzia P. Maksymowicz ubiega się obecnie o nominację do sądu apelacyjnego, po zaledwie kilkunastu miesiącach od nominacji do sądu okręgowego. Opinię w sprawie awansu dla neo KRS wystawia Kolegium Sądu Apelacyjnego, złożone z prezesa apelacji i dwóch prezesów sądów okręgowych, z których jeden otrzymał nominację 6 grudnia 2023 r. (Pani Prezes SO w Warszawie Joanna Przanowska-Tomaszek), w błyskawicznym systemie awansów, z którego korzysta Pan sędzia P. Maksymowicz, zaś drugi właśnie ubiega się o awans (sędzia Michał Bukiewicz – Prezes SO Warszawa - Praga). Aktualny etap oceny sędziego P. Maksymowicza nie jest komunikowany sędziom sądu apelacyjnego. Pan sędzia wykonuje nieprzerwanie funkcję wiceprezesa sądu rejonowego.

Zdaniem autorki zdania odrębnego, wszystkie te okoliczności powinny być, z urzędu, przedmiotem oceny pełnego składu Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie, przed przystąpieniem do merytorycznej oceny zarzutów apelacji, zwłaszcza, że w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie zapadło w innej sprawie orzeczenie wyłączające sędziego P. Maksymowicza na podst. Art. 41 § 1 kpk. Postanowieniem z 29 czerwca 2023 r., sygn. II AKa 97/22, Sąd Apelacyjny w Warszawie wyłączył sędziego delegowanego Piotra Maksymowicza od rozpoznania sprawy apelacyjnej, uznając, że droga jego awansu, w tym łączenie delegacji zależnej od ministra sprawiedliwości, z funkcją wiceprezesa sądu, powierzoną przez tego samego ministra, narusza gwarancje niezależności i bezstronności sądu z jego udziałem. Za wydanie takiego postanowienia oraz podobnych, w sprawach sygn. II AKa 121/22 i II AKa 99/22, sędzia Anna Kalbarczyk otrzymała zarzut dyscyplinarny sformułowany 16 września 2023 r. przez sędziego – zastępcę rzecznika dyscyplinarnego i Prezesa SO w Olsztynie Michała Lasotę, ubiegającego się wówczas o nominację do SA w Warszawie, który dopiął swego celu w październiku 2023 r. Obecnie Pan M. Lasota orzeka w VIII Wydziale Karnym SA (będąc równocześnie zastępcą przewodniczącego II Wydziału Karnego SA w Warszawie) razem z SSO del. P, Maksymowiczem i prezesem- rzecznikiem P. Schabem oraz z P. Radzikiem, niedawnym wiceprezesem sądów apelacyjnych w Warszawie i w Poznaniu i zastępcą rzecznika dyscyplinarnego P. S., których wyroki są uchylane przez Sąd Najwyższy, z powodu nienależytej obsady sądu- art. 438 § 1 pkt 2 kpk – braku niezależności. Są to przedstawiciele grupy sprawującej najwyższe funkcje w systemie dyscyplinarno – nadzorczym, ukształtowanym po 2015 r., w celu planowego niszczenia niezależności sądownictwa, grupa wzajemnie wspierająca swoje awanse, z pomocą neo KRS.

Sąd Apelacyjny, wyłączając SSO del. P. Maksymowicza z udziału w wymienionych wcześniej sprawach, powołał się trafnie na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 16 listopada 2021 r.. w sprawie C-748/19 do C-754/19, stwierdzający, że art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE odczytany w świetle art. 2 i 6 ust. 1 i 2 dyrektywy 2016/343 należy interpretować w ten sposób, że ,, stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, zgodnie z którymi minister sprawiedliwości może, na podstawie kryteriów, które nie zostały podane do publicznej wiadomości, z jednej strony delegować sędziego do sądu karnego wyższej instancji na czas nieokreślony, zaś z drugiej strony w każdym czasie na podstawie decyzji, która nie zawiera uzasadnienia, odwołać sędziego z tego delegowania…”

Należy podkreślić, że Sąd Najwyższy wydał na bazie tego wyroku szereg orzeczeń kasatoryjnych w stosunku do orzeczeń sądów powszechnych, które zapadły z udziałem sędziów delegowanych, np. wyrok SN z 19 kwietnia 2023 r., III KK 375/21, po stwierdzeniu, że delegacje i starania do sądu wyższej instancji, przebiegały w powiązaniu z funkcjami w systemie dyscyplinarno- nadzorczym stworzonym po 2015 r.

Nie sposób też pominąć orzeczeń Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, opartych na orzeczeniach TSUE i ETPCz, w tym wyroku z 22 lipca 2021 r.- skarga R. pko Polsce, z 8 listopada 2021 r. D.-F. i O. pko Polsce, z 15 marca 2022 r. G. pko Polsce i innych, aż do wyroku pilotażowego z 23 listopada 2023 r. Wałęsa pko Polsce, stwierdzających systemowe naruszenie prawa w Polsce od 2018 r. w procedurze powoływania sędziów z udziałem upolitycznionego organu, którym stała się polska Krajowa Rada Sądownictwa, po zmianach wprowadzonych ustawą z 8 grudnia 2017 r. (wykluczona z Sieci Europejskich Rad Sądownictwa za podporządkowanie polityczne i działanie przeciwko niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów).

Pan sędzia Piotr Maksymowicz nie wykazuje żadnej refleksji nad przywołanymi orzeczeniami, ani uchwałami Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. i 2 czerwca 2022 r., dotyczącymi niekonstytucyjności neo KRS, ani nad uchwałami zgromadzeń sędziowskich apelacji warszawskiej i okręgu warszawskiego z 2018 i 2019 r., wzywającymi sędziów do nieuczestniczenia w wadliwej procedurze nominacyjnej przed takim organem. Pan sędzia, od 2017 r., kilkakrotnie, niemal nieustannie, występował do tego organu o rekomendację do nominacji na urząd sędziego sądu okręgowego, którą uzyskał w 2022 r., a obecnie na urząd sędziego Sądu Apelacyjnego w Warszawie, gdzie orzeka w ramach delegacji uzyskanej w 2022 r. Równocześnie sprawuje funkcję wiceprezesa sądu rejonowego. W ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy, sędzia Piotr Maksymowicz, z poparciem Piotra Schaba i innych wymienionych tu osób z jego środowiska, może uzyskać awans obejmujący dwa najwyższe szczeble sądownictwa powszechnego.

Droga awansu Pana sędziego P. Maksymowicza, jest więc tak wyraźnie powiązana z funkcją prezesa sądu i zależnością od wymienionych już specjalnych rzeczników dyscyplinarnych i równocześnie prezesów byłego ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, że wywołuje uzasadnione obawy co do bezstronności i niezależności sądu utworzonego z udziałem takiego sędziego.

W związku z tym, w ocenie sędziego wotującego, wyrok wydany w niniejszej sprawie powinien być uchylony na podst. art. 439 § 1 pkt 2 kpk, niezależnie do granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu obsady sądu I inst. na treść rozstrzygnięcia.

SSA Marzanna A. Piekarska - Drążek

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

7.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy wyrok Sądu okręgowego oddalający wniosek o zasądzenie dodatkowego odszkodowania i zadośćuczynienia na rzecz E. Z. (1) na podst. art. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991 r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Podano w pkt 3.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

8.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 2

Sąd Apelacyjny obciążył wydatkami za postępowanie odwoławcze Skarb Państwa, zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.

Wniosek pełnomocnika wnioskodawcy, o zwrot kosztów pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu odwoławczym, był niezasadny, ponieważ sporządzenie pisemnej apelacji należy do czynności związanych z rozpoznaniem sprawy w sądzie I instancji, zaś pełnomocnik, ani wnioskodawca nie brali udziału w rozprawach sądu odwoławczego i nie zgłaszali innych wydatków związanych z tym etapem postępowania.

9.  PODPISy

SSA Marzanna A. Piekarska – Drążek

danie odrębne uzasadnione powyżej-w pkt 5

SSA Ewa Jethon SSA Małgorzata Janicz

3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, sygn.. XVIII Ko 169/21

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

Uchylenie

☒

zmiana