Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 324/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2022 r. w sprawie o sygn. akt VIII K 37/20

Podmiot wnoszący apelację

☒ prokurator

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacji obrońcy

1.  Na zasadzie art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, wynikający z naruszenia przy ocenie dowodów i ich mocy zasad obiektywizmu i swobodnej oceny dowodów, oraz zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, polegający na:

Bezpodstawnym , dowolnym i arbitralnym, opartym wyłącznie na mniemaniach i oznajmieniach – a nie relacjach i faktach – zaprezentowanych przez pokrzywdzonego, z równoczesnym niesłusznym pominięciem spójnych, logicznych i konsekwentnych wyjaśnień oskarżonej ustaleniu, że oskarżona M. R. dochodząc w sądzie od J. Ż. zwrotu pieniędzy w kwocie 212 000zł posłużyła się podrobionym dokumentem umowy pożyczki , podkładając do umowy pożyczki z 8.12.2010 r. drugą stronę z podpisami stron wziętą z innego nieustalonego dokumentu (treść motywów pisemnych), przez co miała zamiar, składając pozew o zapłatę , wprowadzając w błąd sędziego co do autentyczności umowy datowanej na 8.12.2010r., doprowadzić pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – podczas gdy prawidłowo oceniony materiał dowodowy zebrany w sprawie nie dawał podstaw do poczynienia tego rodzaju ustaleń a przeciwnie prowadził do pewnego, odmiennego wniosku, mianowicie, że między oskarżoną a pokrzywdzonym doszło do stosunku zobowiązaniowego określonego treścią dokumentu opatrzonego datą 8.12.2010 r., którego autentyczność, niezależnie od wydrukowania tekstu na dwóch kartkach tejże umowy i niejednorodności edycyjnej dokumentu, jest oczywista w sytuacji gdy podpis na drugiej , kończącej umowę stronie był bez wątpienia skreślony ręką J. Ż. , nie był przeniesiony jakąkolwiek metodą z innego dokumentu oraz brak jest podstaw do przyjęcia, aby część umowy, spisana na jej stronie drugiej opatrzona m. in. prawdziwym podpisem J. Ż. pochodziła z innego dokumentu- umowy, która miałaby zostać zawarta między J. Ż. a M. R. w innych okolicznościach przez co wszystko uznać należało , że oskarżona realizując w sądzie swe prawo podmiotowe nie działała z zamiarem wypełniającym znamiona strony podmiotowej i nie zrealizowała strony przedmiotowej występków fałszerstwa dokumentu i oszustwa w formie zjawiskowej usiłowania.

2.  Na zasadzie art. 439§1 pkt 9 k.p.k. i art. 436 k.p.k. art. 414§1 k.p.k. obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 17 §1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 14§1 k.p.k. stanowiącej bezwzględną przyczynę odwoławczą a polegająca na wyjściu przez Sąd Okręgowy poza granice oskarżenia a w konsekwencji na skazaniu oskarżonej mimo braku skargi uprawnionego oskarżyciela.

Apelacji prokuratora

obrazy przepisów postępowania mający wpływ na treść orzeczenia, a to ar.413§2 pkt 1 k.p.k., polegający na niepełnym opisie przypisanego oskarżonej w pkt I wyroku czynu poprzez pominięcie znamienia ustawowego czynu z art. 286§1 k.k. i niewskazanie, że oskarżona działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, co skutkowało uznaniem oskarżonej za winną czynu niewypełniającego wszystkich jego ustawowych znamion.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonej M. R. .

Zarzut 1.

Jako niezasadny należało ocenić zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, wywodzony przez skarżącego z wadliwości oceny dowodów i zasad obiektywizmu. Nietrafnie zarzuca obrońca uchybienie w dokonanej analizie dowodów, jako naruszające swobodną ich ocenę, zasady prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego. Kompleksowej ocenie dowodów i wynikających z nich faktów, dokonanej przez Sąd I instancji we wzajemnym powiązaniu przeciwstawia bowiem ich część z pominięciem faktów, także niekwestionowanych przez samą oskarżoną.

Prawidłowo ustalonym przez Sąd faktem jest, że oskarżona złożyła w dniu 30 kwietnia 2013 r. w Sądzie Okręgowym w Warszawie pozew o zapłatę w postępowaniu upominawczym od J. Ż. kwoty 212.000 złotych dołączając jako podstawę tego roszczenia umowę pożyczki datowaną na dzień 8 grudnia 2010 roku. Faktem jest, że złożona umowa nie powstała w dniu 8 grudnia 2010 r., o czym obiektywnie świadczy to, że wpisany w niej dokument tożsamości pożyczkodawcy M. R., którym w tej dacie miała się legitymować, został jej wydany dopiero 2 tygodnie później, bo w dniu 20 grudnia 2010 r. We wskazanej dacie zatem nie mogła się nim posłużyć. Faktu tego sama nie kwestionowała.

Także dokładnie sprecyzowane w umowie roszczenie nie wynikało ze wskazanych w niej okoliczności, bo nie zaistniały. Zarówno wymieniona w jej § 3 kwota 91 000 zł nie została wydana w gotówce. Sama zaś oskarżona wyjaśniła „Przekazanie pieniędzy w gotówce miało miejsce, ale nie w dniu 08 grudnia 2010r., tylko w późniejszym czasie. Doszło do przekazana gotówki, ale nie w tej dacie i nie w tej kwocie. Przekazałam J. Ż. około 20 000 zł w gotówce.” k.1038. Tak samo i kwota 121 000 zł nie została przelana z tytułu tej umowy. „…nie odpowiadają prawdzie punkty dotyczące faktycznych przelewów” k.1038). Z żadnego dokumentu zresztą także nie wynika, aby oskarżona dokonała przelewu takiej kwoty, czy kwot z tytułu tej umowy.

Skoro zatem zapisy umowy, którą dołączyła, jako podstawę roszczenia do pozwu nie odpowiadały jej causie i dacie, to nie ulega wątpliwości, że wprowadziła w błąd sędziego, który wydał na jej podstawie nakaz zapłaty z dnia 29 maja 2013 roku w sprawie o sygn. XXIV Nc 99/13.

Także fakt, że wszystkie essentialia negotii, czyli istotne jej elementy znajdowały się jedynie na pierwszej stronie a nie na drugiej, gdzie znajdowały się typowe zapisy dla większości umów cywilnoprawnych, był podpis J. Ż., uprawniał do ustaleń, jakie w tej mierze poczynił Sąd w oparciu o ekspertyzy biegłych.

Biegli stwierdzili, że umowa ta nie jest edycyjnie spójna na obydwu kartach, nie stanowiła zatem jednego pliku tekstowego, nie została ponadto wydrukowana jako całość w jednym etapie, a pierwsza i druga karta umowy zostały wydrukowane na dwóch rożnych urządzeniach. Oznacza to, że różni się nie tylko urządzenie przy użyciu którego wydrukowano jej pierwszą i drugą stronę, ale również strona edycyjna dokumentu, tj. krój znaków i szerokość marginesów.

Bezpodstawnie zatem usiłuje skarżący zastąpić causę umowy i jej faktyczną treść, czyli podstawę roszczenia dochodzonego przez M. R. w postępowaniu nakazowym przez Sądem Okręgowym, faktem wzajemnych rozliczeń i konfliktu między M. R. i J. Ż..

Nietrafny, w kontekście okoliczności sprawy jest argument skarżącego obrońcy przemawiający za wytworzeniem sfałszowanego dokumentu przez J. Ż., a przeczący działaniu w tej mierze M. R.. Twierdzenie, że „sprawca przygotowujący się do wyłudzenia pieniędzy, przy posłużeniu się drogą sadową uprzednio fałszując umowę albo korzystając z fałszerstwa innego sprawcy z pewnością dołoży starań, aby wytworzona umowa była „bezbłędna”- str. 11 apelacji. W realiach tej sprawy taka mogłaby być tylko wtedy, gdyby była autentyczna, co uwarunkowane byłoby wolą drugiej strony, a nie było. Natomiast umowa okazała się wystarczająco wiarygodna do wydania na jej podstawie nakazu zapłaty z dnia 29 maja 2013 roku w sprawie o sygn. XXIV Nc 99/13. Zaznaczyć trzeba, że umowa zawierała autentyczny podpis J. Ż. i inne cechy pozorujące autentyczność.

Zarzut 2.

Niezasadny jest także drugi zarzut, bezwzględnej przesłanki odwoławczej, art. 439§1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art.17§1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art.14§1 k.p.k., upatrywany w zarzucie orzekania poza granicami oskarżenia. Ten z kolei wywodzi z faktu zmiany opisu czynu - z zarzucanego podrobienia dokumentu umowy pożyczki, przyjęcia - posłużenia się podrobioną umową.

Zarzut ten nie może być słuszny, jeśli się zważy, że istotą zarówno zarzucanego, jak i przypisanego czynu było usiłowanie doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez złożenie pozwu o zapłatę przeciwko J. Ż., czym oskarżona usiłowała wprowadzić w błąd co do przysługującej jej przeciwko pokrzywdzonemu wierzytelności wynikającej z podrobionej umowy pożyczki, którą w tym celu złożyła. Zarówno zarzucany, jak i przypisany czyn, zawierały niewątpliwie element posłużenia się (poprzez dołączenie do pozwu, który wywodził z niej roszczenie) podrobioną umową pożyczki. Dodatkowo, wedle zarzutu oskarżona miała ją jeszcze podrobić, a Sąd przyjął jedynie posłużenie się jako autentyczną, podrobioną umową pożyczki.

Wbrew twierdzeniu skarżącego Sąd nie przyjął nie mieszczącego się w zarzucie obszaru działań. Nie wyszedł tym samym poza granice zarzucanego czynu. Złożenie sfałszowanej umowy stanowiło immanentną część nie tylko zdarzenia faktycznego czy historycznego ale i działania. Nie doszło zatem do orzeczenia poza granicami tożsamości czynu w sensie naturalnym. Istotne jest też to, że nie doszło do zmiany kwalifikacji prawnej czynu.

Odnośnie zarzutu apelacji prokuratora.

Słuszny jest zarzut obrazy przepisów art. 413§2 pkt 1 k.p.k., polegający na niepełnym opisie przypisanego oskarżonej w pkt I wyroku czynu poprzez pominięcie znamienia ustawowego czynu z art. 286§1 k.k. i niewskazanie, że oskarżona działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, co skutkowało uznaniem jej za winną czynu niewypełniającego wszystkich jego ustawowych znamion.

Oczywistość tego ustalenia, jako negatywu celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, musiało skutkować uzupełnieniem opisu czynu o znamię wskazanego przestępstwa.

Celem działania oskarżonej było wszak uzyskanie korzyści w kwocie określonej w nakazie zapłaty, który w konsekwencji złożenia pozwu został wydany.

Wniosek

Apelacji obrońcy oskarżonej

O zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uniewinnienie oskarżonej.

Apelacji prokuratora

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie opisu przypisanego oskarżonej czynu poprzez przyjęcie w pkt I wyroku, że działała ona w celu osiągnięcia korzyści majątkowej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Niezasadność wniosków apelacji obrońcy oskarżonej wynika z niezasadności postawionych zarzutów.

Natomiast zasadność wniosku apelacji prokuratora wynika z trafności zarzutu i w konsekwencji konieczności zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie opisu przypisanego oskarżonej M. R. czynu poprzez przyjęcie w pkt I wyroku, że działała ona w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano zaskarżony wyrok w zakresie winy i kary.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Sąd Apelacyjny zaakceptował, poza dokonaną zmianą, rozstrzygnięcie Sądu I instancji, zaś złożony przez obrońcę oskarżonej środek odwoławczy nie podważył w żadnej mierze zarówno dokonanej oceny dowodów, jak i wynikających z niej ustaleń.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono zaskarżony wyrok wobec oskarżonej M. R. w ten sposób, że w ramach przypisanego czynu przyjęto, że oskarżona działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Zwięźle o powodach zmiany.

Zmiana wynikała z uwzględnienia zarzutu apelacji konieczności zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie opisu przypisanego oskarżonej M. R. czynu poprzez przyjęcie w pkt I wyroku, że działała ona w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

III zasądzono od oskarżonej M. R. na rzecz oskarżyciela posiłkowego J. Ż. kwotę 1200 zł tytułem zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie;

IV zasądzono od oskarżonej M. R. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym w tym kwotę 1180 zł z tytułu opłaty.

Na podstawie art. 627 k.p.k. sąd zasądził od oskarżonej M. R. na rzecz oskarżyciela posiłkowego J. Ż. kwotę1200 złotych tytułem zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie, na podstawie § 11 ust. 2 i § 17 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).

na rzecz Skarbu Państwa zasądzono koszty sądowe w tym opłaty od orzeczonych kar: pozbawienia wolności w kwocie 180 złotych i grzywny w kwocie 1000 złotych.

Oskarżona jest osobą posiadającą majątek, zatem uiszczenie kosztów sądowych nie będzie stanowiło dla niej nadmiernej dolegliwości

Opłaty od orzeczonych kar ustalono na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1983 r. (Dz.U. Nr 49, poz. 223) o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

Marzanna A. Piekarska-Drążek Ewa Jethon Ewa Leszczyńska-Furtak