Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Sygnatura akt

II A Ka 396/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 27 czerwca 2023r. w sprawie XVIII K 78/23.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ prokurator

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-------------------------------------------------------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-------------------------------------------------------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

-----------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, poprzez przyjęcie, że czyn zarzucony oskarżonym, wypełniający znamiona z art. 280 § 1 KK, stanowi wypadek mniejszej wagi.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko prokuratora, że przedmiotowo-podmiotowe okoliczności czynu oskarżonych nie pozwalają przyjąć, by jego stopień społecznej szkodliwości był niższy niż typowy, a tym samym, by podlegał on ocenie jako uprzywilejowany typ przestępstwa w postaci wypadku mniejszej wagi z art. 283kk.

Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że dla ustaleń w analizowanym zakresie spośród znamion strony przedmiotowej czynu istotne znaczenie mają rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo, zachowanie i sposób działania sprawców, użyte środki, charakter i rozmiar szkody wyrządzonej lub grożącej dobru chronionemu, a w końcu czas, miejsce i inne okoliczności czynu. Z elementów podmiotowych uwzględnić należy stopień zawinienia oraz motywację i cel działania sprawców, w tym, czy realizując przestępstwo działali z premedytacją, czy też przypadkowo, czy wykazali upór w osiągnięciu celu, podobne zaangażowanie w dążeniu do jego realizacji. Jeżeli analiza znamion czynu doprowadzi do ujawnienia elementów łagodzących, czy wręcz częściowo ekskulpujących sprawców i mają one przewagę nad tymi o charakterze obciążającym, to wówczas dany czyn należy zakwalifikować jako przypadek przestępstwa mniejszej wagi, a nie jako typ podstawowy. Wypadek mniejszej wagi stanowi bowiem uprzywilejowaną postać czynu o znamionach typu podstawowego, charakteryzującą się przewagą łagodzących elementów przedmiotowo-podmiotowych. Te okoliczności Sąd Okręgowy co do zasady dostrzegał, jednak ich ocena zaprezentowana w uzasadnieniu wyroku jest błędna, powodując taki też skutek w zakresie poczynionych na jej podstawie ustaleń.

Przenosząc powyższe uwagi na stan faktyczny rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że oskarżeni będąc w stanie nietrzeźwości (od 0,7 do 1,04 mg/l), przemieszczając się w godzinach późno-wieczornych w rejonie ulic (...) w W. (po godz. 23.00), zaatakowali 16 letniego T. K.. Pokrzywdzony szedł z naprzeciwka niosąc dużą walizkę. Bezspornym pozostaje, że w żaden sposób nie sprowokował oskarżonych. Przechodząc obok chłopca A. R. uderzył go pięścią w twarz, a Y. S. próbował kopnąć, przed czym pokrzywdzony się uchylił. Obawiając się dalszej agresji, T. K. porzucił walizkę i zaczął uciekać. W pościg za nim ruszyli A. R. i A. P., przy czym A. R. krzyczał „dawaj dziengi” i szczuł psem. W tym czasie Y. S. zabrał walizkę pokrzywdzonego i zaczął ja przeszukiwać. Pozostali oskarżeni dołączyli do niego po tym, dołączyli do niego po tym, gdy nie udało im się dogonić pokrzywdzonego. Oskarżeni otworzyli walizkę, wyrzucili z niej rzeczy, wybierając spośród nich te, które ich zainteresowały, a które ujawniono podczas ich zatrzymania i przeszukania.

W konsekwencji, analizując elementy strony przedmiotowej czynu wskazać należy, że oskarżeni dopuścili się przestępstwa o podwójnym przedmiocie ochrony – zasadniczo godzącego w prawo własności, ale także zdrowie pokrzywdzonego. Oskarżeni niewątpliwie zaskoczyli pokrzywdzonego. Zastosowali wobec niego przemoc poprzez uderzenie pięścią w twarz, choć z racji samej liczebności i wieku, pod względem siły fizycznej i każdym innym, mieli przewagę nad chłopcem, zatem dla osiągnięcia założonego celu nie musieli stosować siły fizycznej. Wygląd pokrzywdzonego nie pozostawia przy tym wątpliwości, że jest osobą od oskarżonych znacznie młodszą, zatem bez szans w konfrontacji z nimi. Rację ma Sąd Okręgowy, że uderzenie pokrzywdzonego pięścią w twarz naruszało jego nietykalność cielesną, jednak skutek ten Sąd błędnie określa jako wyłącznie naruszenie nietykalności cielesnej. Znamiona rozboju wyczerpuje już groźba użycia przemocy, a sama przemoc ma różne formy i może się ograniczać do odepchnięcia, czy szarpnięcia pokrzywdzonego. Zaatakowanie osoby nieletniej, przez trzech dorosłych i nietrzeźwych mężczyzn, na ulicy i w taki sposób, że jeden z nich uderza go pięścią w twarz żądając wydania pieniędzy, nie może być ocenione jako czyn o niższym stopniu społecznej szkodliwości niż typowy. Sąd w sposób nieuprawniony, jako okoliczność przemawiającą na korzyść oskarżonych, przyjmuje odzyskanie przez pokrzywdzonych wszystkich skradzionych rzeczy. Ten skutek wynika wyłącznie z działań pokrzywdzonego, który zawiadomił policję i w efekcie doszło do zatrzymania oskarżonych. Podkreślenia wymaga, że przy oskarżonych znaleziono przedmioty należące do pokrzywdzonych, Y. S. w czasie zatrzymania miał na sobie kurtkę T. K.. Tym samym, oskarżeni w żadnym stopniu nie przyczynili się do przywrócenia stanu pierwotnego, zatem zwrotu pokrzywdzonym skradzionych im rzeczy. W efekcie, okoliczność ta nie może być interpretowana na korzyść oskarżonych w takim zakresie, jak przyjął Sąd Okręgowy.

W zakresie strony podmiotowej Sąd trafnie ustalił, że oskarżeni działali z zamiarem bezpośrednim, nagłym. Trudno jednak pominąć, że pomimo tego, cała trójka z jednakowo dużym zaangażowaniem przystąpiła do realizacji czynu. Nadto, co słusznie podnosi prokurator, oskarżeni wykazali się determinacją, skoro pokrzywdzony porzucił walizkę, a pomimo tego dwóch z nich ruszyło za nim w pościg, szczując w jego trakcie psem. Co więcej, oskarżeni zrezygnowali z dalszego pościgu dopiero wówczas, gdy pokrzywdzony znacznie się od nich oddalił (ok. 500 metrów).

Rację ma również prokurator, że stan nietrzeźwości oskarżonych stanowi okoliczność ich obciążającą. Niezależnie od powyższego, wyniki badań oskarżonych wykonane po zatrzymaniu, jak też ich zachowanie zrelacjonowane przez pokrzywdzonego, nie pozwalają przyjąć, by stan nietrzeźwości w jakikolwiek sposób ograniczał działania oskarżonych. W tym zakresie Sąd słusznie wskazał, że stanem tym oskarżeni starają się usprawiedliwić swoje zachowanie relacjonując zdarzenia w sposób wybiórczy, charakteryzujący się niepamięcią tych jego elementów, które ich obciążają. To sprawia, że także ich postawa podczas procesu, choć uprawniona realizowaną w taki sposób obroną, nie może być oceniana na ich korzyść. Trafnie zatem Sąd przyjął, że w zachowaniu oskarżonych nie sposób doszukiwać się szczerej skruchy. Ich postawa była ukierunkowana na cel procesowy sprowadzający się wyłącznie do poniesienia możliwie minimalnych prawnych konsekwencji własnego czynu.

Wobec całokształtu omówionych okoliczności nie można przyjąć, by w sprawie zaistniały elementy łagodzące zachowanie oskarżonych w takim natężeniu, by uzyskały zdecydowaną przewagę nad tymi obciążającymi i w efekcie pozwalały zakwalifikować czyn oskarżonych jako przypadek przestępstwa mniejszej wagi.

Stwierdzić zatem należy, że działanie oskarżonych realizowało w sposób niemal standardowy znamiona występku rozboju w jego typie podstawowym.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutu apelacji skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

Zgodnie z art. 437 § 2 kpk uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 kpk lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenia na nowo przewodu w całości. W sprawie rozpoznawanej żadna z tych okoliczności nie zachodziła co skutkowało zmianą wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie stwierdzono takich okoliczności.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W zakresie uznania winy oskarżonych.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

-----------------------------------------------------------------------

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny uwzględniając zarzut apelacji, zmienił zaskarżony wyrok wobec oskarżonych A. R., A. P. i Y. S. w ten sposób, że z opisu przypisanego im czynu wyeliminował ustalenie, że stanowił on wypadek mniejszej wagi, a z kwalifikacji prawnej art. 283 kk i przyjmując, że oskarżeni swoim zachowaniem wypełnili znamiona przestępstwa z art. 280 § 1 kk, przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk, na tej podstawie wymierzył każdemu z oskarżonych karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności.

Konsekwencją powyższego było uchylenie rozstrzygnięć zawartych w pkt. 2, 3 i 4 wyroku.

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono przy ocenie zarzutu apelacji.

Wymierzając oskarżonym kary pozbawienia wolności, Sąd Apelacyjny uwzględnił dyrektywy wymiaru kary z art. 53 kk i na tej podstawie orzekł kary pozbawienia wolności w najniższym ustawowym wymiarze przewidzianym za przestępstwo z art. 280 § 1 kk. Sąd uznał, że całokształt okoliczności sprawy, mając na uwadze właściwości i warunki osobiste oskarżonych, przemawia za ukształtowaniem kar na poziomie minimum ustawowego, co przy uwzględnieniu ich bezwzględnego charakteru będzie stanowiło odpowiednią sankcję za popełnione przestępstwo. Kara w przyjętym wymiarze spełni wobec oskarżonych cele wychowawcze, a także zapobiegawcze.

Z uwagi na zmianę stanu prawnego, Sąd Apelacyjny uzupełnił podstawę rozstrzygnięcia o art. 4 § 1 kk, przyjmując stan prawny sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 7 lipca 2022r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2600 ze zm.).

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd, na podstawie art. 63 § 1 kk, wobec orzeczenia kar w instancji odwoławczej, na ich poczet zaliczył oskarżonym A. R., A. P. i Y. S. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 23 lutego 2024r. do 27 czerwca 2024 r.

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V.

Zasądzono od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe postępowania apelacyjnego w częściach równych, w tym kwoty po 300 (trzysta) zł z tytułu opłaty za obie instancje.

Wysokość opłat wynika z treści art. 2 ust. 1 pkt 4 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

SSA Małgorzata Janicz SSA Ewa Gregajtys SSA Ewa Leszczyńska-Furtak

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Ustalenia w zakresie przyjęcia typu uprzywilejowanego z art. 283 kk.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

Uchylenie

☐

zmiana