II AKa 433/23 - uzasadnienie Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-06-28
UZASADNIENIE |
||||||||||||||||||||
Sygnatura akt |
AKa 433/23 |
|||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
|||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||||||
0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 26 lipca 2023 r., sygn. VIII Ko 71/23, oddalający wniosek G. N. o zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu 8 maja 2020 r. w W.. |
||||||||||||||||||||
0.11.2. Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||||||||||
☐ obrońca |
||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||
☒ pełnomocnik wnioskodawcy |
||||||||||||||||||||
0.11.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||||||||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia |
|||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||||||||||
☐ |
||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||||||||||
0.11.4. Wnioski |
||||||||||||||||||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||||||||||
0.12.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||||||||||
0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||
0.12.2. Ocena dowodów |
||||||||||||||||||||
0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||||||
0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
|||||||||||||||||||
1. obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 5 kc w zw z art. 552 § 4 kpk i art. 555 kpk, 2. błąd w ustaleniach faktycznych i naruszenie art. 5 kodeksu cywilnego, poprzez jego niezastosowanie i uwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia, podczas gdy zarzut ten, jako sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, nie powinien być uwzględniony. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadne |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||
Zarzuty podniesione w apelacji pełnomocnika wnioskodawcy i wnioski są niezasadne. Mimo rozbicia na dwa zarzuty, istota obu sprowadza się do niezastosowania przez Sąd Okręgowy przepisu prawa cywilnego materialnego, który dopuszcza, w szczególnych przypadkach, odwołać się do zasad współżycia społecznego i zasądzić roszczenie, mimo upływu terminu jego dochodzenia. Apelacja polega zatem na twierdzeniu, że w sprawie G. N. wystąpiły takie okoliczności, które pozwalały, uwzględnić jego wniosek, mimo przedawnienia, odwołując się do zasad współżycia społecznego, określonych w art. 5 kodeksu cywilnego. Ocena taka jest subiektywna i wynika jedynie z roli skarżącego, nie zaś z obiektywnych okoliczności sprawy i spóźnionego o ponad rok złożenia wniosku, nie wspominając o jego wadliwej formie procesowej (pozew skierowany do sądu cywilnego), która nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w Wydziale VIII Karnym w sprawie VIII Ko 71/23. W sprawie wnioskodawcy G. N. doszło do niewątpliwego przedawnienia roszczenia o zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie w W., w dniu 8 maja 2020 r. Okoliczność ta została podniesiona przed sądem I instancji i nie jest kwestionowana przez pełnomocnika, który wniósł apelację. Ustalenie Sądu Okręgowego o tym, że termin do złożenia wniosku o zadośćuczynienie, na podst. art. 552 § 4 kpk, upłynął po roku od zatrzymania, tj. 8 maja 2021 r., nie były podważane przez skarżącego. Odpowiada to terminowi zawitemu wskazanemu w art. 555 kpk, tak więc nie sposób dopatrzeć się naruszenia obu wymienionych tu przepisów procedury karnej, które wymienia pełnomocnik wnioskodawcy w pkt 1 apelacji, ani błędu w ustaleniach faktycznych sprawy, który zarzuca on w pkt 2. Błąd taki powstałby, gdyby sąd orzekający mylnie ustalił datę zatrzymania, bądź zwolnienia G. N. lub wadliwie obliczył termin przedawnienia. To nie miało miejsca i przyznaje to sam skarżący w treści apelacji. W związku z powyższym, należało stwierdzić, że rzeczywistym celem apelacji było wykazanie naruszenia art. 5 kc, co jednak okazało się bezskuteczne. Sąd Apelacyjny nie uznał w tym względzie argumentacji skarżącego, a w szczególności tego, że wnioskodawca nie miał wiedzy na temat terminów przedawnienia i oczekiwał na wyrok w sprawie zarzuconego mu wykroczenia, zakończonej postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia z 4 kwietnia 2022 r., sygn. VW 2100/20, o umorzeniu postępowania z powodu niestwierdzenia znamion wykroczenia. Jak pokazuje sprawa o zadośćuczynienie, wnioskodawca skorzystał przy jej zaskarżeniu, z pomocy prawnej ustanowionego, profesjonalnego, pełnomocnika. Sytuacja zarobkowa, rodzinna czy osobista wnioskodawcy nie była wskazywana jako przeszkoda do zasięgnięci porady w kwestii terminów procesowych, które można ustalić nawet w wyszukiwarce internetowej. Treść art. 555 kpk jest prosta, zrozumiała i nie wymaga specjalistycznych interpretacji. Sąd odwoławczy podziela argumenty sądu I instancji o tym, że wnioskodawca, jako osoba dojrzała, zaradna, prowadząca działalność gospodarczą, wymagającą sprawnego poruszania się w przepisach, zna sposoby ustalenia wymogów prawa, także w innych dziadzinach. W związku z tym, powtarzane przez pełnomocnika argumenty o oczekiwaniu na wynik sprawy o wykroczenie nie są skuteczne. Subiektywne poczucie niesprawiedliwości, jakie przekazuje w tych okolicznościach apelacja, nie przystaje do obiektywnych zasad społecznych, którym służy art. 5 kc. Cytowane w uzasadnieniu apelacji orzeczenia Sądu Najwyższego (III CSK 74/18, II CSK 441/13 i inne, mówią o zastosowaniu zasad współżycia społecznego do wypadków wyjątkowych, szczególnych, usprawiedliwiających opóźnienie w wystąpieniu z roszczeniem ( choroba, konieczny wyjazd za granicę i inne zdarzenia rodzinne i losowe izolujące od zwyczajnych czynności czy możliwości). Ochrona z art. 5 kc nie rozciąga się na zaniechania wynikające z braku rozeznania w przepisach i niedążenia do wyjaśnienia swoich mylnych założeń, gdy takie możliwości są powszechnie dostępne dla przeciętnego człowieka, czy to przez zasięgnięcie porady prawnej, czy ustanowienie zawodowego pełnomocnika, czy zwrócenie się z pytaniem do policji lub sądu, do którego skierowano sprawę o wykroczenie, czy po prostu przez przeczytanie odpowiedniego przepisu procedury karnej – art. 555 kpk. Pozostawanie w stanie nieznajomości prawa o tak nierozległym i nieskomplikowanym zagadnieniu, nie stanowi usprawiedliwienia, dlatego Sąd Apelacyjny nie uwzględnił apelacji. Należy na koniec podkreślić inne istotne ustalenie sądów w sprawie Pana G. N. , których nie podważa żadna ze stron, a które stanowią dla niego zadośćuczynienie moralne za krzywdę wynikłą ze zdarzenia mającego miejsce 8 maja 2020 r. w W.. Chodzi mianowicie o prawomocne stwierdzenie w orzeczeniu Sądu Rejonowego, że obwiniony przez policję G. N. nie popełnił zarzucanego mu wykroczenia oraz ustalenie Sądu Okręgowego, że jego zatrzymanie przez policję w dniu 8 maja 2020 r., przy okazji spontanicznej demonstracji ulicznej, było niewątpliwie niesłuszne. Wnioskodawca nie stwarzał żadnego zagrożenia, a procedury, jakim został poddany w trakcie zatrzymania (wielogodzinne przetrzymywanie w samochodzie policyjnym czy wywiezienie do komisariatu poza W.), były bezpodstawne i dotkliwe. To, i inne zachowania policji w stosunku do demonstrantów czy nawet przechodniów, w ciągu ostatnich kilku lat, były naganne, nosiły cechy szykan odstraszających obywateli od korzystania z przysługujących im praw konstytucyjnych. Stąd, poczucie krzywdy, które przedstawił wnioskodawca w przedmiotowym postępowaniu, było uzasadnione, ale nie usprawiedliwia ono zaniedbania w zgłoszeniu roszczeń w terminie powszechnie obowiązującym. Obiektywnie rozumiane zasady społeczne, wymagają równego traktowania podmiotów prawa. Skarżący nie wykazał, iżby sytuacja wnioskodawcy wychodziła poza ten obiektywny- powszechny- wzorzec zachowania, który, co do zasady, nie usprawiedliwia nieznajomości prawa. Uwzględniając powyższe ustalenia, sąd odwoławczy orzekł, jak w wyroku. |
||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||
1. o zmianę zaskarżonego wyroku, przez uwzględnienie w całości roszczenia o zadośćuczynienie w kwocie 10.000 zł 2. o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadne |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||
Powody te podano powyżej. Wszelkie okoliczności faktyczne sprawy, zostały prawidłowo ustalone w postępowaniu przed sądem I instancji, dlatego wniosek o uchylenie wyroku i ponowne rozpoznanie sprawy, był bezzasadny. |
||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||||||||||||||||||||
1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||||||||||||||||||||
0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
0.11. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||
0.1Oddalenie wniosku o zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie – utrzymano w mocy z uwagi na przedawnienie z art. 555 kpk. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||
Powody te wskazano w pkt 3. |
||||||||||||||||||||
0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
0.0.11. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
||||||||||||||||||||
0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||
0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||||||||||||||||||
1.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||||||||||||||||||
4.1. |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||
0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||||||||||||||||||
0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||
Pkt 2 |
Zgodnie z art. 554 § 4 kpk, postępowanie z rozdziału 58 kpk jest wolne od kosztów sądowych. Oznacza to, że wszelkie wydatki ponosi Skarb Państwa. |
|||||||||||||||||||
7. PODPIS |
||||||||||||||||||||
Marzanna A, Piekarska-Drążek Rafał Kaniok Anna Zdziarska |
0.11.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Pełnomocnik wnioskodawcy |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 26 lipca 2023r., sygn. VIII Ko 71/21, o oddaleniu wniosku G. N. o zadośćuczynienie. |
|||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
0.11.4. Wnioski |
||||||
☒ |
Uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Data wytworzenia informacji: