Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Sygnatura akt

AKa 433/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 26 lipca 2023 r., sygn. VIII Ko 71/23, oddalający wniosek G. N. o zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu 8 maja 2020 r. w W..

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ pełnomocnik wnioskodawcy

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 5 kc w zw z art. 552 § 4 kpk i art. 555 kpk,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych i naruszenie art. 5 kodeksu cywilnego, poprzez jego niezastosowanie i uwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia, podczas gdy zarzut ten, jako sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, nie powinien być uwzględniony.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty podniesione w apelacji pełnomocnika wnioskodawcy i wnioski są niezasadne.

Mimo rozbicia na dwa zarzuty, istota obu sprowadza się do niezastosowania przez Sąd Okręgowy przepisu prawa cywilnego materialnego, który dopuszcza, w szczególnych przypadkach, odwołać się do zasad współżycia społecznego i zasądzić roszczenie, mimo upływu terminu jego dochodzenia. Apelacja polega zatem na twierdzeniu, że w sprawie G. N. wystąpiły takie okoliczności, które pozwalały, uwzględnić jego wniosek, mimo przedawnienia, odwołując się do zasad współżycia społecznego, określonych w art. 5 kodeksu cywilnego.

Ocena taka jest subiektywna i wynika jedynie z roli skarżącego, nie zaś z obiektywnych okoliczności sprawy i spóźnionego o ponad rok złożenia wniosku, nie wspominając o jego wadliwej formie procesowej (pozew skierowany do sądu cywilnego), która nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w Wydziale VIII Karnym w sprawie VIII Ko 71/23.

W sprawie wnioskodawcy G. N. doszło do niewątpliwego przedawnienia roszczenia o zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie w W., w dniu 8 maja 2020 r. Okoliczność ta została podniesiona przed sądem I instancji i nie jest kwestionowana przez pełnomocnika, który wniósł apelację. Ustalenie Sądu Okręgowego o tym, że termin do złożenia wniosku o zadośćuczynienie, na podst. art. 552 § 4 kpk, upłynął po roku od zatrzymania, tj. 8 maja 2021 r., nie były podważane przez skarżącego. Odpowiada to terminowi zawitemu wskazanemu w art. 555 kpk, tak więc nie sposób dopatrzeć się naruszenia obu wymienionych tu przepisów procedury karnej, które wymienia pełnomocnik wnioskodawcy w pkt 1 apelacji, ani błędu w ustaleniach faktycznych sprawy, który zarzuca on w pkt 2. Błąd taki powstałby, gdyby sąd orzekający mylnie ustalił datę zatrzymania, bądź zwolnienia G. N. lub wadliwie obliczył termin przedawnienia. To nie miało miejsca i przyznaje to sam skarżący w treści apelacji. W związku z powyższym, należało stwierdzić, że rzeczywistym celem apelacji było wykazanie naruszenia art. 5 kc, co jednak okazało się bezskuteczne.

Sąd Apelacyjny nie uznał w tym względzie argumentacji skarżącego, a w szczególności tego, że wnioskodawca nie miał wiedzy na temat terminów przedawnienia i oczekiwał na wyrok w sprawie zarzuconego mu wykroczenia, zakończonej postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia z 4 kwietnia 2022 r., sygn. VW 2100/20, o umorzeniu postępowania z powodu niestwierdzenia znamion wykroczenia.

Jak pokazuje sprawa o zadośćuczynienie, wnioskodawca skorzystał przy jej zaskarżeniu, z pomocy prawnej ustanowionego, profesjonalnego, pełnomocnika. Sytuacja zarobkowa, rodzinna czy osobista wnioskodawcy nie była wskazywana jako przeszkoda do zasięgnięci porady w kwestii terminów procesowych, które można ustalić nawet w wyszukiwarce internetowej. Treść art. 555 kpk jest prosta, zrozumiała i nie wymaga specjalistycznych interpretacji.

Sąd odwoławczy podziela argumenty sądu I instancji o tym, że wnioskodawca, jako osoba dojrzała, zaradna, prowadząca działalność gospodarczą, wymagającą sprawnego poruszania się w przepisach, zna sposoby ustalenia wymogów prawa, także w innych dziadzinach. W związku z tym, powtarzane przez pełnomocnika argumenty o oczekiwaniu na wynik sprawy o wykroczenie nie są skuteczne. Subiektywne poczucie niesprawiedliwości, jakie przekazuje w tych okolicznościach apelacja, nie przystaje do obiektywnych zasad społecznych, którym służy art. 5 kc.

Cytowane w uzasadnieniu apelacji orzeczenia Sądu Najwyższego (III CSK 74/18, II CSK 441/13 i inne, mówią o zastosowaniu zasad współżycia społecznego do wypadków wyjątkowych, szczególnych, usprawiedliwiających opóźnienie w wystąpieniu z roszczeniem ( choroba, konieczny wyjazd za granicę i inne zdarzenia rodzinne i losowe izolujące od zwyczajnych czynności czy możliwości). Ochrona z art. 5 kc nie rozciąga się na zaniechania wynikające z braku rozeznania w przepisach i niedążenia do wyjaśnienia swoich mylnych założeń, gdy takie możliwości są powszechnie dostępne dla przeciętnego człowieka, czy to przez zasięgnięcie porady prawnej, czy ustanowienie zawodowego pełnomocnika, czy zwrócenie się z pytaniem do policji lub sądu, do którego skierowano sprawę o wykroczenie, czy po prostu przez przeczytanie odpowiedniego przepisu procedury karnej – art. 555 kpk.

Pozostawanie w stanie nieznajomości prawa o tak nierozległym i nieskomplikowanym zagadnieniu, nie stanowi usprawiedliwienia, dlatego Sąd Apelacyjny nie uwzględnił apelacji.

Należy na koniec podkreślić inne istotne ustalenie sądów w sprawie Pana G. N. , których nie podważa żadna ze stron, a które stanowią dla niego zadośćuczynienie moralne za krzywdę wynikłą ze zdarzenia mającego miejsce 8 maja 2020 r. w W..

Chodzi mianowicie o prawomocne stwierdzenie w orzeczeniu Sądu Rejonowego, że obwiniony przez policję G. N. nie popełnił zarzucanego mu wykroczenia oraz ustalenie Sądu Okręgowego, że jego zatrzymanie przez policję w dniu 8 maja 2020 r., przy okazji spontanicznej demonstracji ulicznej, było niewątpliwie niesłuszne. Wnioskodawca nie stwarzał żadnego zagrożenia, a procedury, jakim został poddany w trakcie zatrzymania (wielogodzinne przetrzymywanie w samochodzie policyjnym czy wywiezienie do komisariatu poza W.), były bezpodstawne i dotkliwe. To, i inne zachowania policji w stosunku do demonstrantów czy nawet przechodniów, w ciągu ostatnich kilku lat, były naganne, nosiły cechy szykan odstraszających obywateli od korzystania z przysługujących im praw konstytucyjnych. Stąd, poczucie krzywdy, które przedstawił wnioskodawca w przedmiotowym postępowaniu, było uzasadnione, ale nie usprawiedliwia ono zaniedbania w zgłoszeniu roszczeń w terminie powszechnie obowiązującym.

Obiektywnie rozumiane zasady społeczne, wymagają równego traktowania podmiotów prawa. Skarżący nie wykazał, iżby sytuacja wnioskodawcy wychodziła poza ten obiektywny- powszechny- wzorzec zachowania, który, co do zasady, nie usprawiedliwia nieznajomości prawa.

Uwzględniając powyższe ustalenia, sąd odwoławczy orzekł, jak w wyroku.

Wniosek

1.  o zmianę zaskarżonego wyroku, przez uwzględnienie w całości roszczenia o zadośćuczynienie w kwocie 10.000 zł

2.  o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody te podano powyżej.

Wszelkie okoliczności faktyczne sprawy, zostały prawidłowo ustalone w postępowaniu przed sądem I instancji, dlatego wniosek o uchylenie wyroku i ponowne rozpoznanie sprawy, był bezzasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Oddalenie wniosku o zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie – utrzymano w mocy z uwagi na przedawnienie z art. 555 kpk.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody te wskazano w pkt 3.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 2

Zgodnie z art. 554 § 4 kpk, postępowanie z rozdziału 58 kpk jest wolne od kosztów sądowych. Oznacza to, że wszelkie wydatki ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Marzanna A, Piekarska-Drążek

Rafał Kaniok Anna Zdziarska

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 26 lipca 2023r., sygn. VIII Ko 71/21, o oddaleniu wniosku G. N. o zadośćuczynienie.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

Uchylenie

☒

zmiana