Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 457/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 września 2023 r. w sprawie VIII K 68/23.

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obrazę przepisów postpowania karnego w tym w szczególności art.7 k.p.k. polegającej na całkowicie dowolnej a nie swobodnej ocenie zebranego materiału dowodowego i w konsekwencji błędnych ustaleń faktycznych poprzez przyjęcie, że czyn stanowił zbrodnię z art. 13§1 k.k. w zw. z ar. 148§1 k.k., gdy oskarżony działał w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami i powinien odpowiadać za czyn z art. 13§1 k.k. w zw. z ar. 148§4 k.k.,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Wobec stwierdzenia z urzędu okoliczności z art. 439§1 pkt 2 k.p.k. zarzut jest bezprzedmiotowy

Wniosek

O zmianę wyroku i przypisanie czynu z art. 13§1 k.k. w zw. z ar. 148§4 k.k. i wymierzenie kary do 2 lat pozbawienia wolności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Wobec stwierdzenia z urzędu okoliczności z art. 439§1 pkt 2 k.p.k. i konieczności uchylenia wyroku z przyczyn w nim wskazanych wniosek jest niezasadny,

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Nienależyta obsada Sądu Okręgowego, którego skład tworzył sędzia powołany w wadliwej procedurze nominacyjnej przed Krajową Radą Sądownictwa w jej kształcie nadanym ustawą z 8 grudnia 2017r, co stanowi bezwzględną przesłankę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 2 kpk podlegającą uwzględnieniu z urzędu.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Sąd Apelacyjny dokonując kontroli instancyjnej orzeczenia ma obowiązek rozpoznać zarzuty podniesione w środku odwoławczym (art. 433 § 1 i 2 kpk), ale w pierwszej kolejności zbadać, czy zaskarżone orzeczenie nie jest dotknięte wadą w postaci bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439 § 1 kpk. Każde z uchybień ujętych w tym przepisie w tak istotnym stopniu narusza zasady prawidłowego rozstrzygania w sprawach karnych, że dotknięte nim orzeczenie nie może być uznane za rezultat rzetelnego procesu i to niezależnie od tego, czy miało ono wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

W rozpoznawanej sprawie zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 2 kpk w postaci nienależytej obsady sądu, która wynika z zasiadania w jego składzie dwóch sędziów powołanych na stanowisko sędziego w sądzie okręgowym w wadliwej procedurze nominacyjnej przed Krajową Radą Sądownictwa ukształtowaną przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 3).

Prawo do sądu oraz efektywnej ochrony sądowej stanowi wartość prawnie chronioną w polskim porządku prawnym (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), a także w prawie międzynarodowym (art. 6 i 13 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności). Aby realizować skuteczną ochronę prawną wyznaczoną standardem niezależności i bezstronności, organ inicjujący proces powoływania sędziów, a przez to kształtujący standard sądu z ich udziałem, musi być w wystarczającym stopniu niezależny od władzy wykonawczej i ustawodawczej, bowiem sposób powoływania sądu, w tym mianowania sędziów, stanowi istotny element systemu gwarancji i niezależności. Dla ich realizacji powołano Krajową Radę Sądownictwa, której cel działania i skład określono w art. 186 i 187 Konstytucji RP. Wprowadzając ustawą z 8 grudnia 2017r. sprzeczny ze standardami konstytucyjnymi i konwencyjnymi tryb kreowania składu personalnego nowej KRS, z uwagi na sposób powoływania jej członków, narusza zasadę trójpodziału władzy. Wniosek ten potwierdza orzecznictwo sądów krajowych - Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i sądów powszechnych, ale także Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (m. in. uchwały składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 23 stycznia 2020r. BSA I-4110-1/20 oraz składu siedmiu sędziów Izby Karnej z 2 czerwca 2022r. I KZP 2/22, także wyrok z 5 grudnia 2019r. w sprawie III PO 7/18; postanowienia z 15 stycznia 2020r. w sprawach III PO 8/18 i III PO 9/18, z 16 września 2021r. I KZ 29/21, z 29 września 2021r. V KZ 47/21, z 28 października 2021r. II KK 237/21; Naczelny Sąd Administracyjny, m. in. wyroki z 6 maja 2021r. II GOK 2/18, II GOK 3/18, II GOK 5/18, II GOK 6/18, II GOK 7/18 oraz z 13 maja 2021r. II GOK 4/18; Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: m. in. wyrok z 19 listopada 2019r. w połączonych sprawach C 585/18, C 626/18 i C 625/18; wyrok z 2 marca 2021r. w sprawie C 824/18; wyrok z 15 lipca 2021r. w sprawie C 791/19; wyrok z 6 października 2021r. w sprawie C 487/19, wyrok Wielkiej Izby z 5 czerwca 2023r. w sprawie C-204 Komisja Europejska p-ko Polsce; Europejski Trybunał Praw Człowieka: m. in. wyrok Wielkiej Izby z 1 grudnia 2020r. wniosek 26374/18 G. Á. p-ko Islandii; wyrok z 22 lipca 2021r. w sprawie 43447/19 R. p-ko Polsce; wyrok z 8 listopada 2021r. w sprawie 49868/19 i 57511/19 D.-F. i O. p-ko Polsce; wyrok Wielkiej Izby z 15 marca 2022r., 43572/18 G. p-ko Polsce, a przede wszystkim w wyroku z 3 lutego 2022r. skarga 1469/20 sprawa A. P. p-ko Polsce).

Omówiony sposób powołania nowej Rady, poprzedzony przerwaniem kadencji członków konstytucyjnej, ukształtowanej zgodnie ze standardami konstytucyjnymi, Krajowej Rady Sądownictwa, powoduje, że prowadzone przez Radę postępowania konkursowe na stanowiska sędziowskie obarczone są na tyle wysokim ryzykiem ich rozstrzygania w oparciu o inne kryteria, niż obiektywizm i rzetelność, że godzą w dobro wymiaru sprawiedliwości.

Wobec niekonstytucyjnego powołania nowej Rady była podnoszona przez środowiska i autorytety prawnicze, od 2018r. samorządy sędziowskie powstrzymywały się od opiniowania kandydatów na stanowiska sędziowskie. W przypadku apelacji warszawskiej, już uchwałą z 12 grudniu 2018r. Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów odroczyło opiniowanie kandydatów, podnosząc, że udział samorządu sędziowskiego w takiej procedurze stanowiłby legitymizowanie działań wprost szkodzących wymiarowi sprawiedliwości. Podkreślono, że działania nowej Rady świadczą o tym, że wbrew art. 186 Konstytucji RP, nie stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Stanowisko to Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Apelacji Warszawskiej podtrzymało w uchwałach z 14 maja i 26 czerwca 2019r. W opisanej procedurze uczestniczyli, a następnie uzyskali nominację na obecnie zajmowane stanowisko sędziowskie – sędziego sądu okręgowego w Sądzie Okręgowym w Warszawie – Pani Sędzia Monika Szulkowska i Pan Sędzia Marcin Czerwiński.

Pan Sędzia Marcin Czerwiński nominację na stanowisko sędziego sądu rejonowego w Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w Warszawie otrzymał w grudniu 2010r. Z dniem 12 czerwca 2018r. został przeniesiony na równorzędne stanowisko w Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie, w którym objął funkcję wiceprezesa sądu. Funkcję prezesa tego sądu pełnił wówczas sędzia Maciej Mitera, członek nowej KRS, który objął stanowisko prezesa po odwołanie przez Ministra Zbigniewa Ziobro, przed upływem kadencji, sędzi Urszuli Gołębiewskiej-Budnik. W czasie kadencji wiceprezesa, Pan Sędzia zgłosił się na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Okręgowym w Warszawie ogłoszone 15 marca 2021r. (MP. poz. 274). Uchwałą KRS z 16 listopada 2021r. nr 1497/2021 został przedstawiony z wnioskiem o powołanie na stanowisko sędziego w tym sądzie, nominację otrzymał 3 marca 2022r. Jeszcze przed nominację Pan Sędzia udzielił poparcia kandydatowi do KRS sędziemu Stanisławowi Zdunowi, który pełni funkcję wiceprzewodniczącego Rady obecnej kadencji.

Pani Sędzia Monika Szulkowska nominację na stanowisko sędziego sądu rejonowego w Sądzie Rejonowym w Grodzisku Mazowieckim otrzymała w dniu 23 marca 2006 r. Z dniem 1 czerwca 2010r. została przeniesiona na równorzędne stanowisko w Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w Warszawie a od 9 kwietnia 2018 r. do Sądu Rejonowego dla Warszawy- Żoliborza w Warszawie Zgłosiła się na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Okręgowym w Warszawie ogłoszone 12 marca 2018r. (MP. 291 poz. 218). Z dniem 1 lipca 2018r. Minister Sprawiedliwości powierzył Pani Sędzi obowiązki sędziego sądu dyscyplinarnego przy Sądzie Apelacyjnym w Warszawie, z dniem 17 grudnia 2018r. ten sam Minister powołał Panią Sędzię do pełnienia funkcji Wiceprezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie.

Ocenę kwalifikacji Pani Sędzi na stanowisko w sądzie okręgowym – pozytywną - sporządził Pan Sędzia Piotr Schab, sprawujący od 4 czerwca 2018r. z nominacji Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego funkcję Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych. Uchwałą Rady z 8 czerwca 2021r. nr 630/2021 Pani Sędzia została przedstawiona z wnioskiem o powołanie na stanowisko sędziego w Sądzie Okręgowym w Warszawie, nominację otrzymała 27 czerwca 2022r. Odnotować należy, że w toku pierwszego postępowania konkursowego, uchwałą KRS nr 630-2021 z dnia 1 października 2019r., Pani Sędzia nie została przedstawiona z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu okręgowego. Uchwała Rady z 8 czerwca 2021r. zapadła w ponownym postępowaniu, po uwzględnieniu przez Izbę Kontroli i Spraw Publicznych (sprawa I NO 7/20) złożonych odwołań i uchyleniu uchwały nr 870/2019 w części dotyczącej m. in. Pani Sędzi Moniki Szulkowskiej do ponownego rozpoznania.

Pan Sędzia Marcin Czerwiński ani Pani Sędzia Monika Szulkowska w toku procedury nominacyjnej nie byli opiniowani przez Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Apelacji Warszawskiej. Organ ten, poza wcześniej przywołanymi stanowiskami, w uchwale z dnia 29 sierpnia 2019r. wyraził dezaprobatę dla działań KRS polegających na pobraniu z systemu teleinformatycznego danych o kandydatach z naruszeniem obowiązujących procedur nominacyjnych, tj. pominięciem ocen samorządu zawodowego. Zgromadzenie apelowało do Prezydenta RP, by nie powoływał wymienionych kandydatów na stanowiska sędziowskie, bowiem takie działanie stanowi legitymizowanie naruszeń prawa krajowego i międzynarodowego. Podobną uchwałę, w dniu 12 września 2019r., podjęło Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Okręgowego w Warszawie. Zgromadzenie apelowało do Prezydenta RP, by nie powoływał wymienionych tam imiennie kandydatów na stanowiska sędziowskie, bowiem takie działanie stanowi legitymizowanie naruszeń prawa krajowego i międzynarodowego. Apele samorządu sędziowskiego, wobec publikacji ich treści, były powszechnie znane.

Udział samorządu sędziowskiego w opiniowaniu kandydatów na stanowiska sędziowskie zapewniał staranną i obiektywną ich ocenę. Tak, jak i inne kompetencje samorządu sędziowskiego, zostały zmarginalizowane do tego stopnia, że Rada powołana na podstawie przepisów ustawy z 8 grudnia 2017r. może rekomendować kandydatów nawet bez opinii zgromadzenia, kolegium sądu i bez jakichkolwiek dokumentów stanowiących załącznik do karty zgłoszenia kandydata, a obrazujących jego dorobek zawodowy i inne okoliczności istotne dla podjęcia decyzji (skutek nowelizacji m. in. art. 35 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa dokonanej ustawą z dnia 20 lipca 2018r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2018. 1443).

Przyjmując powołanie na stanowisko sędziowskie w sądzie okręgowym, sędziowie winni mieć świadomość skutków procesów nominacyjnych przed nową Radą, które były przedmiotem licznych orzeczeń sądów krajowych i trybunałów międzynarodowych. W przywołanych na wstępie wyrokach, wydanych także przed datą powołania Pani Sędzi i Pana Sędziego na obecne stanowisko, Trybunały europejskie wskazywały – odpowiednio – na naruszanie przez Rzeczpospolitą Polską przepisów traktatowych i konwencyjnych regulujących prawo do sądu, podnosząc, że u podstaw tych naruszeń legły wady systemowe wynikające z wadliwego powoływania sędziów w procedurze przed upolitycznioną KRS.

Postanowienie Prezydenta RP o powołaniu na urząd sędziego nie konwaliduje wadliwej procedury przed niekonstytucyjną KRS, bowiem nie tworzy trwałego i niepodważalnego domniemania spełnienia standardu niezawisłości i bezstronności. Włączenie KRS w proces powoływania sędziów miało na celu wyeliminowanie swobody czynnika politycznego w podejmowaniu decyzji nominacyjnej, a aktualny model, w którym to właśnie czynnik polityczny uzyskał decydujący wpływ na skład, a tym samym funkcjonowanie Rady, koliduje z tą ideą (tak w Komentarzu do art. 179 Konstytucji RP pod red. Prof. Piotra Tulei, LEX 2021).

Tak opisany proces nominacyjny został przeprowadzony wbrew uchwałom organów samorządu sędziowskiego, sprzeczny z przywołanymi na wstępie orzeczeniami sądów krajowych i obu trybunałów europejskich - Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - odnoszących się do prawa do sądu niezależnego, niezawisłego, ustanowionego ustawą. Orzeczenia trybunałów zostały wydane w następstwie skarg przeciwko Polsce będących konsekwencją przeprowadzanych od 2015r, tzw. reform wymiaru sprawiedliwości, które wprost godzą w europejskie standardy niezależności sądownictwa.

Powołanie na stanowisko sędziowskie w takich warunkach narusza standardy państwa demokratycznego, w tym zasadę trójpodziału władzy stanowiącą gwarancję niezależności sądownictwa i powoduje, że sąd z udziałem tak powołanego sędziego nie spełnia kryteriów art. 45 ust. 1 Konstytucji i art. 6 Konwencji, tym samym jest nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 kpk ze skutkami, które przepis ten wprowadza.

W ostatnim wyroku przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (z 23 listopada 2023r.), w sprawie 50849/21 Wałęsa p-ko Polsce, Europejski Trybunał Praw Człowieka po raz kolejny stwierdził, że naruszenie przez RP prawa do rzetelnego procesu gwarantowanego w art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności ma swój początek w powiązanych ze sobą problemach systemowych, dla których punkt wyjścia stanowi wadliwa procedura powoływania sędziów z udziałem KRS utworzonej na mocy ustawy zmieniającej z 2017 roku. ETPC zastosował przy tym procedurę wyroku pilotażowego wstrzymując rozpoznanie powiązanych spraw pod warunkiem, że rząd niezwłocznie podejmie działania w celu przyjęcia krajowych środków wymaganych do wykonania wyroku. Środki te jak dotychczas nie zostały wprowadzone, zatem jedyną możliwością zapewnienia stronom prawa do sądu jest instytucja wyłączenia wadliwie powołanych sędziów, a w przypadku wydania wyroku z ich udziałem, jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd niezawisły i bezstronny ustanowiony na mocy ustawy, zatem sąd, o jakim stanowi art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, a także art. 6 i 13 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Wydanie orzeczenia przez sąd nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 kpk.

Z przyczyn wskazanych powyżej.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

7.  PODPIS

Ewa Leszczyńska-Furtak Ewa Jethon Ewa Gregajtys