Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 502/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 06 2024r, sygn.. akt XII K 83/24

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Vide pkt -4 apelacji obrońcy, zasadny co do kosztów obrony z urzędu

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Vide pkt 1-3 apelacji obrońcy – zarzuty niezasadne

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok w pozostałej części ( poza pkt V)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego ( pkt 1-3) okazały się niezasadne, dlatego wnioski o zmianę wyroku w postulowanym kierunku nie mogły zostać uwzględnione. Uwzględniono natomiast zarzuty dotyczące zmiany wyroku w zakresie kosztów obrony z urzędu.

Ponieważ zasadniczy zarzut apelacji obrońcy oskarżonego sprowadza się do kwestionowania ustalonego przez Sąd I instancji stanu faktycznego, a mianowicie faktu, że oskarżony po spowodowaniu wypadku „zbiegł z miejsca zdarzenia) (vide zarzut 1 apelacji), na wstępie przypomnieć należy, iż termin „zbiegł z miejsca wypadku” doczekał się wyjaśnienia w treści wielu judykatów zarówno Sądu Najwyższego, jak i Sądów powszechnych. W doktrynie i orzecznictwie Sądu Najwyższego zgodnie przyjmuje się, że dla przyjęcia kwalifikacji prawnej obejmującej przepis art. 178par1 kk z powodu zbiegnięcia z miejsca zdarzenia, niezbędne jest przypisanie sprawcy umyślności co do tego, iż przez zbiegnięcie zmierzał on do uniknięcia odpowiedzialności za zachowanie, które wyczerpało znamiona ustawowe przestępstwa z art. 177 k.k. (ewentualnie z art. 173 k.k. czy z art. 174 k.k.). W szczególności chodzi o uniemożliwienie lub utrudnienie ustalenia jego tożsamości, okoliczności zdarzenia, stanu nietrzeźwości sprawcy, czy pozostawania pod wpływem środka odurzającego ((por. G. Bogdan (w:) A. Zoll (red.), Kodeks karny, Komentarz. Część szczególna, Tom II, Kraków 2006, s. 479; R. A. Stefański, Wypadek w komunikacji jako przestępstwo w nowym Kodeksie karnym, Prok. i Pr). Dodać należy, że zbiegnięcie z miejsca wypadku, o którym mowa w art. 178 k.k., zachodzi nie tylko wtedy, gdy sprawca oddala się z miejsca zdarzenia bezpośrednio po zaistnieniu wypadku, a przed przybyciem jakichkolwiek osób, ale zachodzi także wówczas, gdy sprawca czyni to, przebywając dłuższy czas na miejscu wypadku, na które nadeszło szereg osób, przed przyjazdem policji, uniemożliwiając przez to przeprowadzenie chociażby jednej istotnej czynności dowodowej, mającej istotne znaczenie dla ustalenia okoliczności zdarzenia, w szczególności badanie go dla ustalenia, czy był trzeźwy. Przenosząc powyższe na grunt sprawy rozpoznawanej stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy nie popełnił błędu w konstrukcji stanu faktycznego przedmiotowego zdarzenia, ani w zakresie ustalenia czynności podjętej przez oskarżonego bezpośrednio po wypadku, a więc „ucieczki z miejsca zdarzenia”, ani tez jakiegokolwiek innego błędu. Oskarżonego nie było na miejscu zdarzenia, kiedy przybył tam ochroniarz P. K.. Policja otrzymała zgłoszenie o wypadku o godz. 4:28 w dniu 18 12 2023r, o 4: 38 przybyli policjanci, zaś zatrzymanie oskarżonego nastąpiło o godzinie 5:45 w dniu 18 12 2023r. Wynik badania alkomatem wskazuje , że o godzinie 5:51 stwierdzono u oskarżonego poziom alkoholu 0, 219 mg/l, a o godzinie 6:00 0, 208 mg/l, co oznacza, że trend był spadkowy. Świadek D. P. zeznał, że oskarżony został zatrzymany, gdyż szedł poboczem drogi w kierunku G. i zachowywał się nerwowo, zatrzymanie nastąpiło o godz. 6:00 rano. W chwili zatrzymania policja ustaliła , że telefon z którego wezwano karetkę należał do oskarżonego, ustalono także, na podstawie monitoringu , że samochód należał do S. L.. (vide zeznania świadka D. P. k 32-33 akt). O intencji oskarżonego, tj chęci oddalenia się z miejsca zdarzenia świadczy ponadto fakt, że zawiadamiając Centrum Powiadamiania Ratunkowego o wypadku podał fałszywe nazwisko (...), po czym nie czekając na przybycie kogokolwiek, nie udzielając jakiejkolwiek pomocy pokrzywdzonej , oddalił się i przez ponad godzinę uniemożliwiał dokonanie czynności procesowych ze swoim udziałem. Działanie to realizował konsekwentnie, z całą świadomością. Na koniec dodać należy, że zatrzymany został „ponieważ zachowywał się nerwowo” czym zwrócił uwagę funkcjonariuszy policji. Słusznie też Sąd Okręgowy wskazał, że nieobecność oskarżonego na miejscu wypadku skutkowała brakiem możliwości precyzyjnego ustalenia stanu jego trzeźwości tempore criminis, i konieczne było wywoływanie specjalistycznej opinii retrospektywnej, a jej wnioski sąd rozstrzygnął na korzyść oskarżonego. Ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny, także w pozostałym zakresie nie budzi wątpliwości , w szczególności co do faktu spożywania przez oskarżonego przed wypadkiem alkoholu (około 0,25mg/l) i substancji psychoaktywnych ( delta-9-THC oraz amfetaminy), wreszcie przekroczenia dopuszczalnej prędkości o ok 20km/h i spowodowanie wypadku w wyniku nie zachowania reguł ostrożności czego skutkiem było wypadnięcie S. K. z samochodu i doznanie obrażeń czaszkowo-mózgowych z nieodwracalnym uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, w wyniku czego pokrzywdzona zmarła po przewiezieniu jej do Szpitala w G., osierocając dwie nieletnie córki. Odnosząc się w tym miejscu do zarzutu niedostatecznego wyjaśnienia wpływu jaki na skutek wypadku miał fakt, że pokrzywdzona nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa, stwierdzić należy, że zarzut ten jest bezpodstawny. Pisemne motywy zaskarżonego wyroku (k . 6-7) wskazują, że tę okoliczność sąd rozważał, nadto potraktował jako okoliczność łagodzącą przy wymiarze kary. Sąd Apelacyjny aprobuje dokonaną ocenę dowodu w postaci wyjaśnień oskarżonego, jak i opinii biegłego ds. wypadków, a także konstatację, że śmierć pasażera nie była adekwatnym następstwem niezapięcia pasów. W tej sytuacji procesowej brak było podstaw do sięgania przez sąd orzekający w I instancji po rozwiązania procesowe zawarte w art. 5 par. 2 kpk. Przypomnieć należy, iż naruszenie art. 5 § 2 k.p.k. możliwe jest wyłącznie w sytuacji, gdy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec niemożności ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. Natomiast gdy pewne ustalenia faktyczne zależne są od np. dania wiary lub odmówienia jej wyjaśnieniom oskarżonego czy świadków, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen wynikającej z art. 7 k.p.k. Biorąc pod uwagę powyżej czynione rozważania dotyczące oceny dowodów przeprowadzonych przez sąd I instancji, nie można zasadnie mówić o istnieniu niedających się wyeliminować wątpliwościach, albowiem wyeliminowane one zostały w drodze oceny dowodów opartej na prawidłowym, logicznym rozumowaniu, którego tok z łatwością prześledzić można czytając pisemne motywy zaskarżonego orzeczenia. Na marginesie tylko, kończąc tę kwestię, przypomnieć należy, iż to na kierującym pojazdem spoczywa obowiązek dopilnowania, aby pasażerowie mieli zapięte pasy bezpieczeństwa. Niezasadny jest także zarzut wymierzenia niewspółmiernie surowej kary pozbawienia wolności. W ocenie sądu kara pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu S. L. (1) nie może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową. Wymierzając oskarżonemu karę 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności, wziął pod uwagę wszystkie okoliczności opisane w art. 53 par 1 i 2 kk, elementy podmiotowe i przedmiotowe czynu, w tym wysoki stopień jego społecznej szkodliwości, oraz wysoki stopień winy oskarżonego. Oskarżony umyślnie naruszył reguły bezpieczeństwa w komunikacji, będąc już uprzednio karany, w tym za przestępstwo z rozdziału XXI KK (vide dane o karalności). Skutki tego postępowania są nieodwracalne. Pisemne motywy orzeczenia w części dotyczącej wymiaru kary zasługują na aprobatę. Pamiętać przy tym należy, że wymierzona kara rzeczywiście nieznacznie ( biorąc pod uwagę treść przepisów karno- materialnych mających tu zastosowanie) przekracza ustawowe minimum 5 lat pozbawienia wolności, a to wobec wzięcia pod uwagę przez sąd orzekający w I instancji, okoliczności łagodzących, młodego wieku oskarżonego, wyrażonej szczerej skruchy, ostatecznego powrotu na miejsce wypadku. Biorąc pod uwagę sytuację materialną oskarżonego Sąd zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych , wydatki przejmując na rachunek Skarbu Państwa. Na zakończenie Sąd Apelacyjny pragnie podkreślić, iż kwestię nienależytej obsady sądu w rozumieniu art. 439par 1 pkt 2 kpk poddano pod rozwagę stron postępowania, które nie wnosiły o uchylenie wyroku z tej przyczyny. Sąd odwoławczy ( SSA Marzanna A. Piekarska-Drążek złożyła zdanie odrębne), w tej sprawie stoi na stanowisku, że sam fakt, iż sędzia Konrad Mielcarek został powołany na urząd sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie po 2018r., w realiach przedmiotowego postępowania nie daje podstaw do uznania orzeczenia przez niego wydanego jako wadliwego w stopniu opisanym przez art. 439§1 pkt 2 kpk , albowiem z samego tylko faktu procedury nominacyjnej na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie z udziałem kwestionowanej Krajowej Rady Sądownictwa nie można wywodzić braku bezstronności sędziego. Na marginesie tylko zauważyć należy, iż w wyroku R. Trybunał podkreślił, iż jego zadaniem nie było rozstrzyganie zasadności reorganizacji sądownictwa polskiego jako całości, ale ocena okoliczności istotnych dla procesu powoływania sędziów do Izby Dyscyplinarnej SN po wejściu w życie ustawy z 2017 r o Sądzie Najwyższym, która tę Izbę ustanowiła, przez co czynienie prostych analogii do wyboru sędziów sądów powszechnych nie może być uprawnione. O ile jednak wspomniane orzeczenie, w rozpatrywanym wypadku, nie może być stosowane per analogia, to niewątpliwie wyznacza pewien standard w oparciu o art. 6 ust. 1 EKPCz, standard oceny, której należy dokonać. Idąc dalej podkreślić należy, iż kontrola ta, jeśli ma miejsce, nie może sprowadzać się do prostego przytoczenia aktów prawnych, czy orzeczeń, a także poprzestania na ocenie formalnych aspektów procedury nominowania sędziów sądów powszechnych. Należy także poczynić i taką uwagę, iż Trybunał odwołując się wprost do treści art. 47 Karty nie przedstawił interpretacji prawa unijnego w kontekście własnej skonkretyzowanej oceny i nie przeprowadził testu standardu minimalnego co do niezależności i niezawisłości, a jedynie wskazał na kryteria owej oceny zaczerpniętej wprost z orzecznictwa strasburskiego, zostawiając tę ocenę bezpośrednio organom sądowym państwa członkowskiego w kontekście konkretnej sprawy, zaś ETPC w przełomowym wyroku G. Á. przeciwko Islandii (skarga nr (...)) stwierdzając, iż naruszenie przepisów krajowych w procesie powołania sędziów może prowadzić do sprzeczności z art. 6 ust. 1 EKPC, dopuścił jednocześnie możliwość badania procesu powoływania sędziów w systemie wewnętrznym państwa, w kontekście naruszeń w konkretnej sprawie. Na koniec wywodów dotyczących znaczenia dla dokonywanej oceny orzeczeń ETPC i TSUE, w szczególności zaś prawomocnych wyroków ETPC w sprawach R. przeciwko Polsce oraz D.-F. i O. przeciwko Polsce, oraz wyroku w sprawie (...) sp. z o.o. przeciwko Polsce, stwierdzić należy, że sygnalizowana w nich wadliwość procedury powołania sędziego nie skutkuje w każdej sprawie, w szczególności w odniesieniu do sędziego sądu powszechnego tym, iż sąd orzekający z jego udziałem wydaje orzeczenie dotknięte bezwzględną przyczyną odwoławczą, o jakiej mowa w niniejszym postanowieniu składu Sądu Apelacyjnego. Odesłać tu należy do pisemnych motywów zawartych w postanowieniu Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. akt I KZP 13/21, gdzie Sąd Ten przedstawił szereg istotnych argumentów wspierających udzielenie negatywnej odpowiedzi na pytanie, czy sam fakt powołania na urząd sędziowski przy udziale procedury przed KRS ukształtowaną nowelą z 2017r jest wystarczający do uznania, że w danej sprawie zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza opisana w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., zaś dokonanie testu oceny wedle kryteriów uchwały trzech Izb SN, jest w każdej sprawie konieczne. Na koniec stwierdzić należy, iż cechy tej sprawy, sprawy o charakterze kryminalnym, gdzie oskarżonemu postawiono zarzuty dokonania czynu z art. 177par. 2 w zw. z art. 178par. 1 i par. 1a pkt 2 kk , sprawy o nieskomplikowanym charakterze faktycznym i prawnym, powoduje w ocenie Sądu odwoławczego, daleko idące wątpliwości co do zaistnienia przesłanki bezwzględnej, brak jest także przesłanek, aby uznać, że sąd nie spełniał minimum standardu niezależności i niezawisłości wydając wyrok w tej sprawie. Pamiętać też należy, iż uznanie, że sam tylko fakt uzyskania nominacji po przejściu procedury przez KRS po reformie w 2017r, skutkuje nienależytą obsadą sądu w rozumieniu art. 439par 1 pkt 2 kpk, winien przejść test proporcjonalności w kontekście zasady rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym terminie, a także uwzględnienia prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego przy jednoczesnym poszanowaniu jego godności (art. 2 kpk).

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana co do pkt V wyroku – koszty obrony z urzędu, zgodnie z rozporządzeniem o opłatach za obronę świadczoną z urzędu w sprawach karnych

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Brak, wobec treści wyroku

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

Pkt III wyroku

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Małgorzata Janicz

Marzanna A. Piekarska-Drążek