Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 523/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2023 r., sygn. VIII K 339/22 ze zdaniem odrębnym sędziego.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp. 1

Zarzut naruszenia przepisów postępowania (art. 43 pkt. 2 kpk):

art. 7 kpk – poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny materiału dowodowego i wyciągniecie z niego nieprawidłowych wniosków, w szczególności na podstawie zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonego nie sposób przyjąć, że oskarżony usiłował dokonać zabójstwa w zamiarze ewentualnym. Sposób działania oskarżonego, jego zachowanie w trakcie czynu, a zwłaszcza po dokonaniu, gdy oskarżony, widząc, że pokrzywdzony podnosi się z ziemi, wsiadł do samochodu i odjechał, nie pozwala na przyjęcie, że oskarżony działał w zamiarze pozbawienia życia pokrzywdzonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ma charakter wyłącznie polemiczny, nie podnosząc w istocie żadnych rzeczowych argumentów zdolnych podważyć wszechstronnie uzasadnione stanowisko Sądu I instancji, że oskarżony działał z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia pokrzywdzonego. Znajduje ono umocowanie w treści dowodów obdarzonych wiarą, których ocena nie narusza wskazań wiedzy, logicznego rozumowania, ani życiowego doświadczenia.

Zważywszy na brak konsekwencji wyjaśnień oskarżonego V. F., trudno byłoby oczekiwać, aby to one mogły stanowić wiarygodną podstawę ustaleń faktycznych, w szczególności, gdy Sąd I instancji trafnie dodatkowo wskazał nie tylko na ich sprzeczność z zeznaniami P. K. i M. M., ale też na brak spójności z zeznaniami N. R. i wreszcie na wykluczenie wersji oskarżonego przez biegłą z zakresu medycyny sądowej A. K., według której rany kłute stwierdzone na ciele pokrzywdzonego nie mogły powstać w następstwie stoczenia się z nasypu (opinii tej skarżący nie kwestionuje).

Wyjaśnieniom oskarżonego, jakoby to on został zaatakowany przez pokrzywdzonego, przeczą nie tylko zeznania pasażerów taksówki, ale również fundamentalne reguły wiedzy, logicznego rozumowania i życiowego doświadczenia, a zatem te kwantyfikatory, do których odwołuje się skarżący. Prowadzą one wszak do wniosku, że gdyby w istocie było tak, że klient nie tylko nie zapłacił za przejazd, ale jeszcze zaatakował kierowcę nożem, to naturalną reakcją kierowcy byłoby zawiadomienie policji, a nie umycie się w miejscu zamieszkania i powrót do pracy.

Brak takiego działania racjonalnie można uzasadnić tylko tym, że sprawca miał świadomość przestępczego charakteru swojego czynu i chciał uniknąć zań odpowiedzialności, czego powodzenie mógł zakładać, skoro posługiwał się fałszywą tożsamością.

Podnieść jednocześnie należy, że zarówno depozycje P. K., jak i M. M. nie były nacechowane rewanżyzmem, czy tendencyjnością, ale stanowiły wyważony, obiektywny przekaz z klarownym oddzieleniem tego, co świadkowie widzieli bezpośrednio od tego o czym tylko wnioskowali na podstawie następstw.

I tak pokrzywdzony konsekwentnie zeznawał, że nie widział noża podczas uderzeń, nie odczuwał ciosów, a dopiero zobaczył skutki jego użycia i przyznawał, że był pod wpływem alkoholu oraz, że nie zapłacił żądanej kwoty za przejazd U..

Natomiast M. M. nie wyolbrzymiała bynajmniej zagrożenia i następstw zajścia, wskazując „ ja na skutek tego zdarzenia mam tylko podbite oko przez tego mężczyznę” oraz wyrażając brak zainteresowana prowadzeniem postępowania z tego powodu (k. 20 verte). Wreszcie obydwoje świadkowie skupili się na zorganizowaniu pomocy medycznej ofierze, nie zawiadamiając nawet organów ścigania, co uczyniono dopiero w związku z pobytem pokrzywdzonego w szpitalu.

Nie ujawniły się więc żadne obiektywnie uzasadnione powody do odmówienia zeznaniom pokrzywdzonego i jego towarzyszki waloru wiarygodności, w tym również w zakresie dotyczącym pochodzenia noża.

Zamiar, czy to bezpośredni, czy też ewentualny jest elementem podmiotowym stanu faktycznego, oznaczającym rzeczywisty przebieg procesów psychicznych sprawcy i choć istnieje tylko w jego świadomości, to podlega dowodzeniu w taki sam sposób, jak okoliczności ze sfery przedmiotowej.

W sytuacji, jaka miała miejsce in concreto, gdy sprawca nie wyraził swojego zamiaru słowami, zarówno podczas czynu, jak i w toku następczego względem tegoż postępowania, wnioskować o nim należało na podstawie okoliczności zajścia, co też Sąd I instancji uczynił, uwzględniając w tym wnioskowaniu wszystkie istotne elementy zdarzenia, które zrekonstruował zgodnie z wymogami art. 410 kpk i art. 7 kpk, nie naruszając bynajmniej naczelnej zasady art. 4 kpk.

Wśród nich bezsporny pozostaje fakt, że oskarżony zadał pokrzywdzonemu co najmniej 5 uderzeń i cięć nożem, godząc m.in. z dużą siłą w klatkę piersiową i nadbrzusze, powodując rany penetrujące do jamy opłucnej, wywołując odmę, złamanie żebra VII lewego i rozerwanie miąższu nerki, a ponadto rany ramion (w tym 15-centymetrową wymagającą zaopatrzenia 9 szwami) i grzbietu w odcinku lędźwiowym, co skutkowało chorobą realnie zagrażającą życiu, które pokrzywdzonemu ocaliła szybka pomoc medyczna (niekwestionowana w apelacji opinia sądowo-lekarska).

W świetle opinii sądowo-psychiatrycznej sporządzonej po obserwacji oskarżonego, bezspornym pozostaje natomiast fakt, że od strony intelektualnej i psychicznej V. F. mógł rozpoznać znaczenie czynu i pokierować swoim postępowaniem.

Nie sposób w tych uwarunkowaniach skutecznie podważyć racjonalność wnioskowania Sądu I instancji, że działając w ustalony przez ten Sąd sposób, a zatem przy użyciu narzędzia ze swojej istoty niebezpiecznego – noża i uderzając jego ostrzem aż 5-krotnie nieuzbrojonego pokrzywdzonego, godząc w tułów, w tym w klatkę piersiową i nadbrzusze, czyniąc to z dużą siłą, powodującą głębokie wewnętrzne uszkodzenia narządów, a dodatkowo nie udzielając ofierze żadnej pomocy, oskarżony uzewnętrznił zachowanie podjęte w stanie zdolności zadecydowania o jego podjęciu i mając oczywistą w obiektywnym oglądzie świadomość, że takie działanie w ramach naturalnych następstw prowadzi do pozbawienia człowieka życia, na co sprawca używając takich środków, godził się, choć nie było to jego celem.

Jednocześnie prawidłowo ustalone okoliczności poprzedzające ów atak z nożem na pokrzywdzonego, pozwalają na rekonstrukcję procesu motywacyjnego zachodzącego w psychice oskarżonego, który był nieusatysfakcjonowany brakiem zapłaty za kurs. Zachowanie oskarżonego po popełnieniu przestępstwa, wyrażające się deficytem jakiegokolwiek zainteresowania stanem ofiary i kontynuowanie po takim czynie dalszej pracy zarobkowej, to także okoliczności stanowiące umocowanie dla wniosku, że sprawca decydując się na użycie noża w taki sposób i w ustalonych okolicznościach, godził się na zgon ofiary, choć nie był zdeterminowany na osiągnięcie takiego skutku, który wobec poważnego zaburzenia podstawowych czynności układów narządów, zwłaszcza oddechowego, mógł jednak w każdej chwili nastąpić.

Przewidywanie takiego następstwa podjętych przez sprawcę działań nie nastręcza żadnych trudności osobie o przeciętnych możliwościach intelektualnych, a V. F. miał możliwość wyboru sposobu zachowania w reakcji na nieotrzymanie spodziewanej zapłaty, wszak mógł negocjować z pasażerami, utrwalić fotograficznie dłużnika dla potrzeb przyszłej egzekucji należności, wezwać policję, bądź odjechać z miejsca zdarzenia, ale przede wszystkim nie odwoływać się do przemocy z użyciem niebezpiecznego narzędzia. To oskarżony, po nieskutecznych próbach zajeżdżania drogi pokrzywdzonemu, wybrał bezpośrednią interwencję, opuszczając swój pojazd, choć tamten twierdził, że nie posiada kwoty 80 zł, a sam sprawca nawet ich już wówczas nie żądał, przechodząc do działań, które w takich okolicznościach nie mogą być uznane za próbę wyegzekwowania należności, ale jawią się jako działania odwetowe za brak uiszczenia zapłaty. Skoro wszak pokrzywdzony nie miał pieniędzy, to przecież przemoc wobec niego stosowana nie mogła zmienić takiego stanu rzeczy, a zatem nie mogła służyć do uzyskania zapłaty, a jedynie do wyładowania złości z tego powodu.

O tym, że oskarżonemu nie towarzyszył motyw odzyskania pieniędzy najlepiej przekonuje fakt, że od czasu użycia noża nie ponawiał ich żądania, jak też nie podjął nawet próby przeszukania pokrzywdzonego w celu ich poszukiwania, choć tamten upadł.

Jednocześnie przewidywalności skutku nie osłabia podnoszona przez obrońcę okoliczność, jakoby nóż, którym posłużył się oskarżony był niewielki, skoro po pierwsze miał on ostrze o długości 8,5 cm, co należy oceniać w zestawieniu z parametrami ludzkiego ciała (o skuteczności użycia takiego ostrza przeciwko człowiekowi najlepiej świadczy skala i charakter obrażeń w postaci ran drążących do wewnętrznych organów – płuc i nerek), a po wtóre został użyty w powtarzalny sposób, z dużą siłą i w newralgiczne dla życia obszary ciała, aż do momentu, gdy pokrzywdzony upadł i stoczył się do wykopu.

Należy też przypomnieć, co ustalił Sąd Okręgowy, a czego skarżący nie kwestionuje, że sięgnięcie po nóż i posłużenie się nim stanowiło kolejną po wcześniejszym bezskutecznym domaganiu się pieniędzy, których pokrzywdzony nie posiadał, sekwencję zdarzenia, co oznacza, że nie mogąc wyegzekwować zapłaty, oskarżony zdecydował się na ukaranie dłużnika, wybierając narzędzie i sposób obrazujące stronę woluntatywną jego zamiaru, gdzie rozpoznając - ze względu na użyte środki - możliwość pozbawienia pokrzywdzonego życia, jednak postanowił ich użyć i to postanowienie zrealizował.

Elementarna wiedza, logika i doświadczenie życiowe dyktują wniosek, że gdyby oskarżony swoim zamiarem ewentualnym obejmował jedynie spowodowanie ciężkich obrażeń ciała, jak wywodzi skarżący, to poprzestałby na jednym takim ciosie, nie zadając jeszcze 4 kolejnych, powielanych aż do momentu, gdy pokrzywdzony przewrócił się, wpadł do rowu i zsunął się z nasypu, jak również upewniłby się, że następstwa jego działań nie przekroczyły takiego zamiaru.

Trzeba także podkreślić, co umyka skarżącemu, że choć nie wszystkie ciosy zadane zostały z siłą równą tej, która naruszyła żebro, to przecież były one realizowane przy aktywnej obronie pokrzywdzonego aż do chwili jego upadku, przy czym wraz z nim napastnik utracił nóż, który utknął w sznurowaniu plecaka ofiary (skarżący nie wykazał błędności wnioskowania Sądu I instancji w tym zakresie, skoro nie podważył oceny wiarygodności zeznań P. K. i M. M.).

Podobnie, na trafność podjętych przez Sąd I instancji ocen faktycznych i prawnych nie wpływa w żadnym razie podnoszona przez obrońcę okoliczność, że oskarżony, jak sam wyjaśniał, gdy już odpalił silnik, to zobaczył, że pokrzywdzony wychodzi z rowu.

Skoro wszak wydostającego się na nasyp pokrzywdzonego sprawca miał zobaczyć dopiero wówczas, gdy już miał włączony do odjazdu silnik auta, to taki układ chronologiczny zdarzeń najlepiej obrazuje brak zainteresowania oskarżonego losem ofiary, potwierdzając – ze względu na okoliczności, charakter i sposób użytych środków - trafność ustaleń Sądu meritii co do godzenia się na jego śmierć, która to postać zamiaru towarzyszyła działaniu V. F. bezspornie w momencie zadawania ciosów i żadne elementy zachowania oskarżonego od tej chwili nie wskazują na jego skorygowanie.

Eksponowany fakt odjazdu z miejsca zajścia w powyższej sytuacji nie zmienia zasadności przyjęcia zamiaru ewentualnego, a jedynie legł u podstaw nieprzyjęcia zamiaru bezpośredniego, pozwalając odrzucić determinację sprawcy ( nota bene pozbawionego już wówczas noża), czy też konsekwencję niezbędną do osiągnięcia śmiertelnego skutku w sytuacji, gdy ofiara ataku nożownika wykazywała oznaki życiowej aktywności.

Natomiast niewątpliwy fakt, że oskarżony i pokrzywdzony nie znali się przed zdarzeniem nie koliduje z ustaleniem działania w zamiarze ewentualnym, który Sąd I instancji przyjął nadto za zamiar nagły, wszak wynikający z nieplanowanej sytuacji i mający wobec niej charakter reaktywny. Niemniej znajomość, czy nawet zażyłość pomiędzy sprawcą a ofiarą, bądź ich brak, nie determinuje postaci zamiaru. Każdorazowo wszak decydują o jego ocenie okoliczności przedmiotowo-podmiotowe konkretnej sprawy, które in concreto Sąd I instancji poddał wszechstronnej analizie, przedstawiając jej przebieg i wyniki w wyczerpującym i przekonującym uzasadnieniu wyroku, którego nie może skutecznie podważyć samo tylko odmienne zapatrywanie skarżącego.

Tym samym, ustaleniom faktycznym poczynionym w zaskarżonym wyroku przez Sąd I instancji nie można przypisać błędu, zarówno na płaszczyźnie przedmiotowej, jak i podmiotowej, w tym w zakresie zamiaru oskarżonego.

Lp. 2

Zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego (art. 438 pkt 1 kpk):

1.  Art. 13 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk w zb. z art. 156 § 1 pkt 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk – poprzez niewłaściwe zastosowanie do kwalifikacji prawnej czynu w warunkach, w których zachowaniu oskarżonego w dniu 1 stycznia 2024 r. (zapewne obrońcy chodziło o 1 stycznia 2022 r., a zatem datę czynu) nie sposób przypisać znamion usiłowania zabójstwa;

2.  Art. 13 § 1 kk w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 kk poprzez jego niewłaściwe niezastosowanie w warunkach, gdy oskarżonemu można przypisać sprawstwo czynu wskazanego w tym przepisie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny pkt. 1 i 2

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1 i 2

Zarzut obrazy prawa materialnego poprzez niezasadne zastosowanie określonej kwalifikacji lub niezastosowanie innej jest chybiony zawsze, ilekroć przyjęta subsumpcja prawna czynu odpowiada treści zachowań ustalonych i przypisanych sprawcy w zaskarżonym wyroku.

Skoro zatem ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są prawidłowe, jako znajdujące umocowanie w treści dowodów słusznie obdarzonych wiarą i niekolidujące ze wskazaniami wiedzy, logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, to zarzuty obrazy prawa materialnego sformułowane w środku odwoławczym wniesionym na korzyść oskarżonego, uznać należy za oczywiście bezpodstawne.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu na art. 157 § 1 pkt 2 kk (na rozprawie obrońca wskazał, że chodzi o art. 156 § 1 pkt 2 kk) i wymierzenie mu na podstawie tego przepisu kary 3 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów apelacji, niezasadny jest również wniosek skonstruowany jako ich następstwo.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do złagodzenia kary wymierzonej oskarżonemu w zaskarżonym wyroku, skoro uwzględnił apelację prokuratora wniesioną na jego niekorzyść i częściowo zawarty w niej wniosek o podwyższenie orzeczonej kary o czym niżej.

Lp. 3

Zarzut rażącej niewspółmierności kary (art. 438 pkt. 4 kpk):

poprzez wymierzenie kary 8 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy uprzednia niekaralność oskarżonego, wiek i dobra opinia w miejscu zamieszkania nie mogą stanowić istotnej okoliczności łagodzącej przy czynie o tak wysokiej społecznej szkodliwości, przy czym bardzo wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu oraz stopień zawinienia, potrzeba kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, cele zapobiegawcze kary w stosunku do sprawcy, brutalność działania oskarżonego, zachowanie bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jego popełnienie z błahego powodu, a także poważne skutki przestępstwa, uzasadniają wymierzenie V. F. kary znacznie surowszej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jakkolwiek nie wszystkie argumenty podniesione w apelacji prokuratora są zasadne, to apelacja okazała się skuteczna w zakresie postulatu o podwyższenie orzeczonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności.

I tak za chybiony uznać należy argument w zakresie braku pewności co do niekaralności oskarżonego, który w Polsce przebywał zaledwie 2 lata przed czynem i co do którego brak jest danych o karalności na terenie Ukrainy, gdzie V. F. mieszkał wcześniej. Skoro bowiem ani prokurator, ani Sąd I instancji nie uzyskali danych o karalności oskarżonego na terenie Ukrainy, a w apelacji nie podniesiono braku takiego dowodu, o przeprowadzenie którego prokurator nawet nie wnosił, to nie ma obecnie podstaw do zakwestionowania ustalenia Sądu I instancji, że oskarżony jest osobą niekaraną, a ustalenie to, jako przyjmujące określony fakt, nie może podlegać żadnemu wartościowaniu.

Jakkolwiek rację ma prokurator, gdy podnosi, że dobra opinia środowiskowa w tym wypadku oznacza dobrą opinię partnerki oskarżonego o jego osobie, co nie jest miarodajne, to niemniej brak skarg na zachowanie V. F. pozwala przyjąć, że nie zakłócał on porządku prawnego w miejscu zamieszkania. Z wywiadu środowiskowego wynika wprawdzie, że były tam przeprowadzane interwencje policji w związku z konfliktami pomiędzy oskarżonym a byłym mężem jego obecnej konkubiny, to jednak brak jest podstaw do przypisania oskarżonemu roli ich inicjatora.

Bezdyskusyjnie rację trzeba natomiast przyznać prokuratorowi, gdy wywodzi, że wiek oskarżonego, który w dacie wyrokowania przez Sąd I instancji miał ukończone 32 lata, a w czasie czynu ukończył lat 30, nie jest okolicznością mogącą realnie wpływać na łagodzenie ocen prawno-karnych. Taki wiek sytuuje oskarżonego jako dojrzałego, ukształtowanego mężczyzną, dalece odbiegając od uprzywilejowanego statusu sprawcy młodocianego. Jednocześnie oskarżony nie na tyle zaawansowany wiekowo, aby można było z incydentalności przestępstwa wyciągać wnioski o potrzebie złagodzenia kary, co z zasady ma miejsce wówczas, gdy sprawca popełnia przestępstwo będąc u schyłku długiego życia, w toku którego przestrzegał porządku prawnego.

Natomiast niekaralność i dobra opinia, choć stanowią ważkie okoliczności korzystne dla oskarżonego, to nie równoważą zarówno wysokiej społecznej szkodliwości czynu, jak i stopnia zawinienia sprawcy, który z błahego powodu zaprezentował brutalność i bezwzględność w ramach pewnego rodzaju samosądu, wykazując lekceważenie dla ludzkiego zdrowia i życia, którego wartość „wycenił” na kwotę zaledwie 80 zł.

Ustalone okoliczności towarzyszące przestępstwu pozwalają na wyprowadzenie wniosków w zakresie właściwości osobistych sprawcy, który uciekając z miejsca zdarzenia nie tylko nie zainteresował się stanem swojej ofiary, choć miał możliwość choćby telefonicznego wezwania pomocy, czy bezpośredniego dostarczenia pokrzywdzonego do szpitala, ale nadto, po wykonaniu niezbędnych zabiegów higienicznych, wraz ze swoją partnerką kontynuował noworoczny przewóz osób do godzin porannych. Postawa taka świadczy o nieprawidłowej hierarchii wartości: zorientowaniu sprawcy wyłącznie na zysk i braku jakiejkolwiek refleksji nad własnym czynem, który w każdym cywilizowanym współczesnym systemie prawnym uznawany jest za jedno z najcięższych przestępstw, jako godzący w najwyższe dobro człowieka – życie.

Podzielić należy stanowisko prokuratora, że Sąd Okręgowy słusznie przyjmując, że okoliczności obciążające przeważają nad łagodzącymi i dostrzegając błahy powód przestępstwa, niską wycenę ludzkiego życia, możliwość zwrócenia się o pomoc do organów ścigania, wielokrotność ugodzeń nożem, ich siłę i umiejscowienie, nie nadał tym okolicznościom dostatecznej rangi w aspekcie wymiaru kary.

Z całokształtu okoliczności prawidłowo ustalonych przez Sąd Okręgowy klarownie wynika niemożność wyegzekwowania w obrany przez sprawcę sposób zapłaty za przejazd i działanie jedynie o charakterze odwetowym.

Reakcja oskarżonego, który zajmując się zarobkowo usługami przewozu osób, musi liczyć się również z niesolidnością klientów, świadczy o zawziętości, rewanżyzmie, braku poszanowania dla ludzkiego życia, o deficytach etycznych, gdzie oskarżony ludzkie zdrowie i życie uznał za ekwiwalentne wobec straty kilkudziesięciu, wywołując poważne negatywne skutki w postaci choroby realnie zagrażającej życiu, która tylko dzięki szybkiej pomocy medycznej nie zakończyła się zgonem. Innymi słowy skutek śmiertelny został powstrzymany dzięki zaopatrzeniu medycznemu, o które sprawca w żaden sposób nie zabiegał, pozostawiając w nocy nietrzeźwego i rannego pokrzywdzonego jedynie z kobietą, którą wcześniej również uderzył w twarz.

Oskarżony działał przy tym w poczuciu bezkarności, bowiem przebywając w Polsce od lutego 2021 r., posługiwał się fałszywymi danymi V. S., a został zidentyfikowany dzięki wysiłkom organów śledczych, dopiero na podstawie weryfikacji portali społecznościowych poprzez porównanie zamieszczonego tam zdjęcia profilowego ze zdjęciem w aplikacji U.. Okoliczność ukrywania się oskarżonego pod cudzym nazwiskiem świadczy nota bene o braku transparentności postaw życiowych.

Podnoszona w apelacji obrońcy oskarżonego okoliczność pozostawania przez V. F. w związku partnerskim z N. R. nie umniejsza demoralizacji sprawcy, i nie może stanowić okoliczności łagodzącej w kontekście ustalenia, że do przestępstwa doszło w obecności partnerki oskarżonego, która bynajmniej nie powstrzymywała go zarówno przed przemocą, jak i przed ucieczką.

Suma tych wszystkich okoliczności obrazuje właściwości osobiste oskarżonego świadczące o demoralizacji, którą potęguje fakt powrotu po tak drastycznym zachowaniu do normalnych zajęć. Wynika stąd brak realnej skruchy i brak rokowań, że kara nieznacznie tylko przekraczająca minimalną granicę jej wymiaru (od 8 lat pozbawienia wolności w dacie czynu) spełni stawiane karze cele indywidualne oraz w zakresie kształtowania prawnej świadomości społeczeństwa.

W kontekście tego ostatniego celu kary wskazać wypada, że mając w Polsce źródło stałego utrzymania i możliwość zgodnego z prawem funkcjonowania i pełnej ochrony prawnej, w sytuacji, gdy jego rodacy w Ukrainie narażają życie odpierając ataki najeźdźcy i padając ofiarami napastniczych działań wojennych ze strony Rosji, oskarżony, tak drastycznie naruszając porządek prawny, przyczynia się do osłabiania społecznego zaufania do narodu, który reprezentuje, wyrządzając wizerunkowe szkody zarówno krajowi, w którym mieszka, jak i krajowi, z którego pochodzi.

Przede wszystkim jednak to niska wycena ludzkiego życia i wysoce lekceważący doń stosunek, zobrazowane całokształtem zrekonstruowanych zachowań sprawcy, czynią karę nieznacznie przekraczającą ustawowe minimum, karą rażąco łagodną ze względu na potrzeby w zakresie indywidualnego oddziaływania.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny uwzględniając częściowo zarzut i argumentację apelacji prokuratora, podwyższył orzeczoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności do wymiaru lat 10.

Jednocześnie Sąd odwoławczy podzielił stanowisko Sądu I instancji, że na tle przestępstw tego rodzaju, okoliczności czynu nie są na tyle drastyczne, aby zwłaszcza w sytuacji, gdy zbrodnia zabójstwa nie wykroczyła poza fazę usiłowania (acz z uwzględnieniem ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonego), a postawa pokrzywdzonego była również społecznie niepożądana, wymierzyć oskarżonemu karę wyższą, w tym 15 lat pozbawienia wolności, o jaką wnosił prokurator.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 4 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk kary 15 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wyżej wskazanych wniosek jest zasadny w części, w jakiej skarżący wnosi o podwyższenie orzeczonej kary pozbawienia wolności, jest natomiast niezasadny w zakresie żądania jej podwyższenia ponad wymiar 10 lat, a zatem do lat 15, jak wnosi prokurator.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Sąd I instancji przyjmując w podstawie skazania przepisy art. 13 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk i art. 156 § 1 pkt 2 kk zw. z art. 11 § 2 kk, a za podstawę wymiaru kary art. 4 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk nie określił w wyroku stanu prawnego, do którego odwołuje się przepis art. 4 § 1 kk, a który powinien zostać uwzględniony nie tylko w podstawie wymiaru kary, ale tak samo w podstawie skazania.

Ponadto Sąd I instancji pominął brzmienie art. 14 § 1 kk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Przestępstwo przypisane oskarżonemu zostało popełnione w dniu 1 stycznia 2022 r. a zatem przed zmianą Kodeksu karnego wprowadzoną z dniem 1 października 2023 r. (Dz.U.2022.2600 art. 1), w wyniku której podwyższono m.in. dolną granicę kary przewidzianej w art. 148 § 1 kk z 8 do 10 lat pozbawienia wolności.

W konsekwencji trafnie powołując art. 4 § 1 kk i ewidentnie uwzględniając granice sankcji karnej przewidziane w ustawie względniejszej, Sąd I instancji zobligowany był określić tę „dawną ustawę”, rozumianą jako względniejszy dla sprawcy stan prawny obowiązujący w dacie czynu.

Wobec braku takiego wskazania, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok przyjmując za podstawę skazania oskarżonego wskazane w jego punkcie I (pierwszym) przepisy kodeksu karnego w stanie prawnym obowiązującym przed zmianą wprowadzoną z dniem 1 października 2023 r. (Dz.U.2022.2600 art. 1). Natomiast za podstawę wymiaru kary przyjęto zgodnie z art. 4 § 1 kk przepisy art. 14 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1 kk w stanie prawnym jak wyżej, mając przy tym na uwadze, że w przypadku usiłowania przestępstwa, przepis art. 14 § 1 kk stanowi podstawę wymierzenia kary w granicach zagrożenia przewidzianego dla przestępstwa, którego usiłowano dokonać, co implikuje konieczność powołania tego przepisu w podstawie wymiaru kary.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Co do winy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn jak wyżej.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Jak wyżej

Zwięźle o powodach zmiany

Jak wyżej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary 10 lat pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 12 stycznia 2022 r., godz. 06:00 (data zatrzymania) do dnia 13 grudnia 2024 r. (data wydania prawomocnego wyroku).

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego P. B., opłatę w kwocie 1200 (tysiąca dwustu) złotych podwyższoną o 23 % VAT za pomoc prawną udzieloną oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym, uwzględniając stawiennictwo na jednym terminie rozprawy odwoławczej przez Sądem Apelacyjnym.

Zwolniono oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych za drugą instancję , obciążając wydatkami Skarb Państwa, uwzględniając rozmiar i charakter orzeczonej kary o izolacyjnym charakterze, a także sytuację majątkową oskarżonego.

7.  PODPIS

Rafał Kaniok Ewa Leszczyńska-Furtak Ewa Gregajtys

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

W całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie o karze

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana