Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Monika Rosłan – Karasińska (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 listopada 2024 r. w W.

sprawy K. P.

z udziałem(...) sp. z o.o. w (...) w likwidacji

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 22 listopada 2022 r. sygn. akt XIII U 2437/18

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz K. P. koszty zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej, przy czym ich szczegółowe wyliczenie przekazuje referendarzowi sądowemu w Sądzie Okręgowym w Warszawie.

Monika Rosłan – Karasińska

S ygn. akt III AUa 164/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 października 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. orzekł o odpowiedzialności K. P. za zobowiązania płatnika składek (...) sp. z o.o. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę oraz kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 158.841,96 zł w tym:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

- w kwocie 64.682,13 zł- z tytułu nieopłaconych składek za okres 04/2014-05/2014, 07/2014-02/2015, 05/2015-06/2015;

- w kwocie 19.825,00 zł- z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 29 października 2018 r.;

- w kwocie 4.666,90 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od ww. należności.

2.  na ubezpieczenia zdrowotne:

- w kwocie 39.210,57 zł – z tytułu nieopłaconych składek za okres od 03/2014 – 05/2014, 07/2014 – 06/2015;

- w kwocie 12.352,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 29 października 2018 r.;

- w kwocie 2884,00 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od ww. należności.

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

- w kwocie 11.044,56 zł- z tytułu nieopłaconych składek za okres 03/2014 – 05/2014, 09/2014-06/2015;

- w kwocie 3.483,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 29 października 2018 r.;

- w kwocie 693,80 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od ww. należności

( decyzja – a.r.)

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł K. P., który wniósł o uchylenie decyzji w całości i umorzenie postępowania oraz o zasądzenie od organu na rzecz strony kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonej decyzji odwołujący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów art. 210 § 1 pkt 5 oraz pkt 6 w zw. z art. 121 ustawy Ordynacja podatkowa, poprzez niewskazanie zarówno w treści rozstrzygnięcia jak i uzasadnienia konkretnych zobowiązań podatkowych odrębnego oznaczenia poszczególnych zobowiązań podatkowych przeniesionych na stronę z każdego okresu rozliczeniowego jakiego dotyczą oraz wysokości kwot poszczególnych zobowiązań, jak również sposobu naliczenia kwot poszczególnych należności ubocznych ( odsetki, koszty postępowań egzekucyjnych), co uniemożliwia prawidłowość kontroli sądowej Decyzji.

2.  naruszenie przepisów art. 122 w zw. z art. 121 ustawy Ordynacja podatkowa poprzez nierozpatrzenie całego dostępnego materiału dowodowego, w szczególności w zakresie ustalenia stanu majątkowego Spółki oraz istnienia mienia, z którego w latach 2014-2016 Organ mógł prowadzić skuteczną egzekucję.

3.  naruszenie przepisów art. 122 w zw. z art. 121 ustawy Ordynacja podatkowa w związku z art. 210 § 1 pkt 5 oraz pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa poprzez nierozpatrzenie całego dostępnego materiału dowodowego, w szczególności w zakresie ustalenia czy wniosek o ogłoszenie upadłości nie został przez stronę wniesiony w terminie, w oparciu o stan majątkowy spółki według daty złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości- a nie według stanu na dzień oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, w tym nieprzeprowadzenie z urzędu możliwych dowodów na okoliczność: stanu majątkowego spółki w dacie złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ustalenia daty powstania niewypłacalności spółki, ustalenia, że wniosek o o głoszenie upadłości został zgłoszony z opóźnieniem.

4.  naruszenie przepisów art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa, naruszenie art. 107 tejże ustawy, jak również naruszenie art. 217 w zw. z art. 84 i 64 Konstytucji RP, poprzez nałożenie na stronę odpowiedzialności za zobowiązania spółki (...) sp. z o.o., w której strona nie była członkiem zarządu co najmniej w okresie od 23 marca 2014 r. – 19 września 2014 r., to jest nałożenie odpowiedzialności podatkowej (publicznoprawnej) nieprzewidzianej w ustawie.

5.  naruszenie przepisów art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa poprzez obciążenie odpowiedzialnością podatkową członka zarządu Spółki częściowo za okres po dniu złożenia przez niego wniosku o ogłoszenie upadłości;

6.  naruszenie przepisów art. 210 § 1 pkt 5 oraz pkt 6 w zw. z art. 108 oraz art. 122 i 121 ustawy Ordynacja podatkowa, poprzez niewskazanie zarówno w treści rozstrzygnięcia i uzasadnienia decyzji konstytuujących odpowiedzialność za zobowiązania ( ewentualnie za zaległości) z tytułu należności wobec ZUS po stronie spółki, bez których to decyzji niedopuszczalne było nałożenie odpowiedzialności na stronę jako osobę trzecią, co uniemożliwia prawidłowość kontroli sądowej decyzji.

( odwołanie – k. 3-14 a.s.)

W odpowiedzi na odwołanie organ wniósł o jego oddalenie. ( odpowiedź na odwołanie – k. 16 a.s.).

Postanowieniem z 18 września 2019 r. Sąd Okręgowy zawiadomił „ (...)” sp. z o.o. w likwidacji o toczącym się postępowaniu i możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze zainteresowanego w terminie dwóch tygodni od otrzymania postanowienia. ( postanowienie – k. 28 a.s.)

Postanowieniem z 18 grudnia 2020 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność ustalenia w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy w aktach sprawy daty z jaką odwołujący pełniący funkcję prezesa zarządu (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w (...) powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. ( postanowienie – k. 189 a.s.)

Wyrokiem z dnia 22 listopada 2022 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu na rozprawie sprawy K. P. z udziałem (...) sp. z o.o. w (...) w likwidacji przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. o przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu składek na skutek odwołania K. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 października 2018 r. nr (...) zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że nie przeniósł na odwołującego K. P. odpowiedzialności za zobowiązania (...) sp. z o.o. w (...) w likwidacji do zwrotu na rzecz organu rentowego kwoty 158 841,96 (sto pięćdziesiąt osiem tysięcy osiemset czterdzieści jeden złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zasądził od Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz odwołującego K. P. koszty zastępstwa procesowego przy czym ich szczegółowe wyliczenie przekazał referendarzowi sądowemu.

Sąd Okręgowy jako sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

„(...)” sp. z o.o. w (...) ( dalej: (...)) została zarejestrowana w KRS w dniu 12 czerwca 2007 r. K. P. był członkiem Rady Nadzorczej Spółki od 9 sierpnia 2011 r. do 24 kwietnia 2015 r. , przy czym w okresie 05 czerwca 2014 r. do 24 kwietnia 2015 r. był członkiem Rady Nadzorczej spółki delegowanym do Zarządu. Od 24 kwietnia 2015 r. do 24 czerwca 2016 r. pełnił funkcję prezesa zarządu spółki. Głównym profilem działalności spółki było przetwórstwo spożywcze np. warzywa przetworzone w słoikach, fasolka po bretońsku, dania gotowe w postaci zup. ( informacja z KRS odpowiadająca odpisowi pełnemu – a.r., zeznania K. P. –k. 46v.-47 a.s.)

Przed K. P. prezesem zarządu spółki od 9 sierpnia 2011 r. do 5 czerwca 2014 r. był W. R. ( informacja z KRS odpowiadająca odpisowi pełnemu – a.r.).

Odwołujący K. P. jako członek Rady Nadzorczej od 2013 r. czynił starania o sprawdzenie sytuacji spółki. Ostatecznie udało mu się przekonać Radę Nadzorczą do zlecenia przeprowadzenia audytu zewnętrznej spółce (...) sp. z o.o. Raport z audytu został wydany w kwietniu 2014 r., bowiem przez kilka pierwszych tygodni specjaliści mieli problem z dostępem do dokumentów. Ówczesny prezes zarządu W. R. nie pojawiał się w spółce. Z raportu wynikało, że w spółce jest zadłużenie. Na skutek wniosków z raportu prezes zarządu został zawieszony, zaś odwołujący został oddelegowany do pełnienia funkcji w Zarządzie spółki. Były prezes zarzucał odwołującemu, że ten nie złożył sprawozdań finansowych za 2013 i 2014 r. Odwołujący zaś nie był w stanie stworzyć żadnych realnych dokumentów finansowych. W związku z tym poprosił księgowe: M. D. i I. S. o pomoc w uporządkowaniu dokumentacji spółki. Odtwarzanie dokumentów zajęło 10 miesięcy. Poprzedni zarząd wykazywał za 2012 r. zysk w wysokości 20.000 zł, zaś korekta wykazała stratę na 2 000.000 zł. W latach 2012 -2014 spółka zatrudniała około 25 osób w ramach etatu oraz dodatkowo pracowników sezonowych. ( zeznania odwołującego –k. 46v.-47 a.s.)

Z raportu spółki (...) przedstawionego w dniu 4 kwietnia 2014 r. wynika, że skalkulowane przez spółkę korekty aktywów netto (...) na dzień 31.12.2013 r. wskazują, że sprawozdanie finansowe spółki sporządzone na dzień 31.12.2013 r. nie przedstawia – w istotnych aspektach- rzetelnie i jasno informacji ważnych dla oceny sytuacji finansowej i majątkowej (...), jak również jej wyniku finansowego. W zakresie kapitału obrotowego netto wskazano, że inwestycje krótkoterminowe zwiększyły się w wyniku wpływu z końcem 2012 r. środków pieniężnych pochodzących z emisji obligacji. Zgodnie z warunkami emisji, jej celem było pozyskanie środków na zasilenie kapitału obrotowego przeznaczonego na bieżącą działalność (...). Pozyskanie środków miało zabezpieczyć płynność. Zobowiązania krótkoterminowe prezentowane w bilansie na koniec 2012 r. nie obejmowały zobowiązań z tytułu emisji obligacji bowiem te były prezentowane w części zobowiązań długoterminowych. W zakresie środków trwałych w budowie na dzień 31.12.2013 r. na ich wartość składały się poniesione przez (...) w latach 2008 – 2010 nakłady inwestycyjne na budowę hali magazynowo- produkcyjnej ( 943,0 kPLN) oraz na budowę przyzakładowej oczyszczalni ścieków ( 387,6 kPLN). W 2012 r. spółka dokonała wyceny aktywowanych w latach poprzednich nakładów na budowę hali i dokonała ich spisania w kwocie 1272,5 kPLN w korespondencji z niepodzielonym wynikiem finansowym. Kapitał zapasowy (...) został w całości utworzony z dopłat wniesionych przez udziałowców w 2011 r. Łączna kwota uchwalonych dopłat wyniosła 4.447,7 kPLN natomiast zwiększenie kapitału zapasowego w okresie 01.01- 31.12. 2011 r. 4.690,7 kPLN. Różnica w kwocie 243,0 kPLN wynika z faktu, że na kapitale zapasowym zostały ujęte wpłaty dokonane przez udziałowców na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 25.07.2011 r. w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego, która nie miała skutku prawnego ( podwyższenie kapitały udziałowego nie zostało zarejestrowane). W związku z czym wpłacone środki zostały przeznaczone na powiększenie kapitału zapasowego. W 2012 r. (...) dokonała korekty niepodzielonego wyniku finansowego w związku z aktualizacją wartości rzeczowych aktywów trwałych oraz należności handlowych. W okresie analizy spółka nie tworzyła żadnych tytułów rezerw na zobowiązania. Na dzień 31.12.2013 r. spółka posiadała długoterminowe zobowiązanie z tytułu kredytu rewolwingowego z terminem spłaty w kwietniu 2015 r. ( 1.300,0 kPLN). ( raport (...) – k. 56 i n. a s.)

I. S. zajmowała się księgowością spółki tyko w 2014 r. (...) zleciła jej tą czynność w czasie kiedy prezesem spółki był K. P.. Zlecenie miało dotyczyć zdiagnozowania stanu nieprawidłowości. W chwili wejścia do spółki nie istniały księgi rachunkowe. Świadek musiała cofnąć się około 5 lat wstecz, bowiem w spółce nie było żadnych danych. Po konsultacjach z kancelarią podatkową ustalono, że trzeba ponownie ustalić bilanse i ponownie zaksięgować te lata. W zakresie zaległości wobec ZUS nie można było ustalić ich wysokości, bowiem z dokumentacji nie wynikało kto jest zatrudniony. Były problemy ze znalezieniem dokumentacji pracowniczej. Na problemy reagowano na bieżąco. Praca nad księgowością zajmowała po 16 godzin na dobę. Wszystkie czynności podejmowano by ratować miejsca pracy. Bilans wypadł tragicznie. Sytuacja finansowa spółki nie istniała. Prezes P. od początku starał się ratować zakład. Pieniądze, które wpływały były przeznaczane na zapłatę rolnikom i wynagrodzenia. Księgowe do samego końca nie mogły ustalić sald publiczno-prawnych. Bałagan w spółce wynikał z działań poprzedniego zarządu, który zatrudnił księgową, która nie prowadziła księgowości. W dokumentach znajdowały się takie, które nie powinny być przyjęte, a przyjęte były. Prezes P. chciał ratować zakład, wykonał dużą pracę. Jeździł do banku, podejmował dialog. W tamtej chwili nie było jeszcze powodów do ogłoszenia upadłości spółki. W spółce nie było dokumentów źródłowych. Konieczne było pisanie do każdej instytucji, firmy o nadesłanie dokumentów, faktur. To była praca od podstaw. W księgowości zgromadzono bardzo dużo dokumentów, co do których świadek nie wiedziała co to jest. ( zeznania I. S. –k. 170v.-171 a.s.)

M. D. od kwietnia 2014 r. do połowy 2015 r. współpracowała ze (...) w ramach umowy współprac o świadczenie usług księgowej. Miała prowadzić bieżącą obsługę księgową spółki, czyli księgować wszystkie dokumenty. Następnie prowadziła obsługę kadrowo- płacową. Spółka znajdowała się w trudnej sytuacji. Brakowało wiele dokumentów źródłowych. Były bardzo duże nieprawidłowości na kontach magazynowych. Wyprowadzenie spółki na prostą zajęło kilkanaście miesięcy. Świadek pojawiła się w spółce na prośbę K. P., który chciał doprowadzić księgi do takiego stanu, by spółka miała możliwość wykonania badania. Tuż przed złożeniem wniosku o upadłość przyszło bardzo duże zajęcie komornicze. ( zeznania M. D. – k. 187 a.s.)

W dniu 29 kwietnia 2015 r. (...) w imieniu której działał odwołujący się wniosła o ogłoszenie upadłości. Postanowieniem z 18 maja 2017 r. oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości. ( postanowienie – a.r.)

W swojej opinii biegły wyeliminował rok 2013 z przesłanek odnośnie złożenia wniosku o upadłość przez Zarząd Spółki. Po korektach audytora z 4 kwietnia 2014 r. stan istniejącego całego majątku pozwalał na sfinansowanie istniejących zobowiązań, nie wystąpiła całkowita niewypłacalność spółki. Biegły wskazał na brak danych o sytuacji finansowej spółki za 2014 r. ( sprawozdań finansowych). Gospodarka finansowa powadzona jest, przy funkcjonowaniu w obrocie – obligacji dłużnych, z terminem ich wykupu na dzień 31.12.2014 r. Przyjmując hipotetycznie, iż przesłanki do upadłości powstały w trakcie 2014 r. – na skutek nieprzewidzianych okoliczności lub na koniec roku obrotowego, w dacie 31.12.2014 r., to mając na względzie konieczność przedłożenia sprawozdania, przy założeniu kontynuacji działalności w 2014 r., jako w okresie 3 miesięcy po dniu bilansowym ( 31.12.2014 r.), czyli w dacie 31.03.2014 r., to zgodnie z Ustawą o upadłości, graniczny termin złożenia takiego wniosku należy przyjąć na dzień 14.04.2015 r. ( data ta jest zbieżna ze złożonym wnioskiem przez zarząd, w dniu 29.04.2015 r.). Jednakże przyjęcie takiego stanowiska nie uzasadnia przyczyny takiego stanu majątkowego, iż termin złożenia wniosku, jako przyjęty przez biegłego, jest jednocześnie datą, przy której brak jest istniejącego majątku do podziału, dla masy upadłości, czy wynika to z nieprawidłowej ewidencji księgowej, czy przeznaczono go na inne cele, w trakcie 2014 r. ( biegły założył, że spłacono zobowiązania z obligacji, w dacie 31.12.2014 r. i/lub w trakcie działalności, w okresie 2014 r. dokonano upłynnienia całego majątku, z ewentualnym wyjątkiem, co do istniejących zabezpieczeń na majątku, np. zabezpieczenie kredytu), przy czym zakres działalności jest uszczuplony, po dacie złożonego faktycznie wniosku o upadłość. Odpowiedź na powyższe powinna być udzielona- na bazie przedłożonych sprawozdań końcowych spółki: za 2013 r. ( po ostatecznej korekcie w 2015 r.) i za 2014 r. , którego to sprawozdania nie złożono. ( w innej sytuacji należy przyjąć, iż w momencie złożenia wniosku o upadłość przez Zarząd Spółki, jako w dacie 29.04.2014 r., po uwzględnieniu majątku stanowiącego zabezpieczenie na majątku, istniejących zabezpieczonych zobowiązań, spółka nie dysponowała już majątkiem możliwym do realizacji, wg daty bilansowej 31.12.2014 r.) ( opinia biegłego- k. 194-206 a.s.)

Likwidator spółki nie zakwestionował opinii biegłego, wskazał jednak, że opróżniając nieruchomość spółki w miejscowości (...) odnalazł część dokumentacji finansowej i kadrowej spółki. ( pismo – k. 222 a.s.)

Do opinii zarzuty wniósł odwołujący, który domagał się uzupełnienia opinii o jednoznaczne wnioski odnośnie wskazania z jaką datą odwołujący się był zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz o określenie, czy i kiedy ustalony na podstawie dostępnych dokumentów stan ksiąg i sprawozdawczości finansowej płatnika pozwalał na powzięcie przez K. P. wiedzy odnośnie zaistnienia przesłanek ogłoszenia upadłości płatnika. Odwołujący załączył do pisma dodatkową dokumentację. ( pismo –k. 224 i n. a.s.)

Uwzględniając dokumentację załączoną do pisma, biegły stwierdził, że przy przyjęciu danych wg skorygowanego sprawozdania finansowego przez audytora za 2013 r., w dacie 16.01.2015 r. – przesłanki do ogłoszenia upadłości zaistniały w dacie 15.04.2014 r. ( przy ujemnym kapitale własnym 827.490,73 zł). Uprzednie stanowisko biegłego oparte było o dane finansowe spółki, z nie uzgodnionych danych bilansowych i wskazywało na dodatnią wartość kapitału własnego- w wysokości 5.380.100,00 zł. ( opinia uzupełniająca – k. 234 i n. a.s.)

Zarzuty do opinii wniósł odwołujący, który wniósł o sporządzenie opinii uzupełniającej w zakresie wskazania, z jaką datą odwołujący jako członek zarządu spółki (...) sp. z o.o. był zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości tej spółki, biorąc pod uwagę stan sprawozdawczości finansowej tej spółki, w szczególności sporządzenie sprawozdania finansowego na dzień 31.12.2013 r. w dniu 16 stycznia 2015 r. ( pismo- k. 275 i n. a.s.)

W ustnej uzupełniającej opinii biegłego, złożonej przed Sądem podczas rozprawy 3 listopada 2022 r., biegły wskazał, że rozbieżności w opiniach, dotyczące dat, w których płatnik powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, wynikają ze stanu dokumentacji jaki przedstawiła spółka. Do opinii głównej spółka przedstawiła niespójne dokumenty. Na tym etapie były przeprowadzone wstępne korekty przez biegłego rewidenta, nie dopuszczające sprawozdania do obiegu. Nie przedstawiono również do opinii głównej sprawozdania za 2014 r., które było istotne dla oceny. W opinii głównej biegły przyjął, że w 2014 r. spółka posiadała majątek i ustalił, że wniosek o upadłość powinien być zgłoszony 3 miesiące po obowiązku złożenia sprawozdania finansowego czyli w dniu 14.04.2015 , co było zbieżne z wnioskiem złożonym przez Zarząd spółki. W opinii uzupełniającej zostało przedstawione sprawozdanie za 2014 r., które również było niepełne, ponieważ biegły weryfikujący to sprawozdanie nie dał oceny pozytywnej, niemniej to sprawozdanie zostało przedłożone. W wyniku tego sprawozdania zmieniły się dane finansowe za poprzednie lata tj. rok 2012, 2013 i 2014. Na podstawie tego sprawozdania, sytuacja uległa znacznemu pogorszeniu tj. na dzień 31.12. 2013 r. spółka posiadała ujemny kapitał własny co oznaczało, że nie było pokrycia istniejących zobowiązań z całości istniejącego majątku. Jednolite sprawozdanie za rok 2014 pogłębiło negatywną sytuację spółki. Wobec tego mimo, że spółka utrzymywała jako taką płynność finansową to jednak nie było możliwości sfinansowania zobowiązań z całego majątku. Stąd w opinii uzupełniającej stwierdzono zatem, że wniosek o upadłość powinien być złożony 14.04.2014 r. Biegły oparł się na sprawozdaniu finansowym za rok 2013, które było datowane na 16 stycznia 2015 r., oraz za 2014 r., które datowane było na 30 czerwca 2015 r. Wiedza zarządu dotycząca stanu majątkowego spółki faktycznie powstała po skorygowaniu sprawozdań finansowych w styczniu 2015 r. Sprawozdanie skorygowane wykazało, ze majątku, który był uwzględniony w poprzednim sprawozdaniu nie było. Różnica w tym majątku jest znaczna. Dotychczas ( tj. do objęcia funkcji przez K. P.) faktyczny stan finansowy spółki nie był ujawniony. Przynajmniej od trzech lat stan należności był realizowany w minimalnym zakresie, zaś rosły zobowiązania. W 2013 r. strata ostatecznie wyniosła ponad 2 miliony złotych. Dane finansowe spółki nie były rzetelne. Po doprowadzeniu ich do prawidłowego stanu okazało się, że straty wynoszą około ponad 5 milionów złotych, gdzie dotychczas ten stan majątkowy nie był ujawniony. Biegły zauważył również, że działania odwołującego, który zgodził się przejść z Rady Nadzorczej do Zarządu spółki były bardzo mocno ukierunkowane na uratowanie i zrestrukturyzowanie spółki. To odwołujący dokonał czynności, które pozwoliły na ujawnienie pełnych zobowiązań spółki. Przy analizie sprawozdania nieskorygowanego biegły mając na uwadze sprawozdanie za 2013 r., biegły był zgodny, że wniosek o upadłość powinien być złożony 14.04.2015 r. Dopiero skorygowanie sprawozdań poprzedniego zarządu przez odwołującego było podstawą w opinii biegłego do ustalenia, że wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zostać złożony już w 2014 r. Majątek spółki zamienił się w straty. ( opinia uzupełniająca biegłego – płyta CD k. 331 a.s.)

Odwołujący podjął duże wątpliwości co do dokumentacji składanej przez poprzedni zarząd, on również doprowadził do przeprowadzenia audytu w spółce, podczas którego nie pojawił się poprzedni prezes zarządu, ani księgowa. Praca nad weryfikacją dokumentów księgowych spółki trwała ponad dziesięć miesięcy. I następnie nastąpiła sekwencja zdarzeń, które doprowadziły do ujawnienia faktycznego stanu majątkowego spółki. Okazało się bowiem, że poprzednie sprawozdania finansowe nie nadają się do publikacji w jakimkolwiek rejestrze. Odwołujący podjął decyzję, że nie złoży tych sprawozdań świadomie, narażając się na odpowiedzialność, gdyż nie odzwierciedlały one faktycznego stanu rzeczy. Dopiero pod okiem audytora (...) udało się wytworzyć prawidłową dokumentację. Wszystkie poprzednie sprawozdania finansowe składane przez poprzedni zarząd musiały zostać skorygowane. Całość pracy trwała 10 miesięcy. Nie można było odnaleźć dokumentacji. Te dokumenty, na których można było oprzeć opinię, zostały wytworzone przez odwołującego. Z perspektywy czasu odwołujący uznał, że zgoda na pojawienie się w spółce w charakterze członka zarządu była błędem. Gdyby w chwili wyrażenia zgody na wejście do zarządu spółki odwołujący wiedział o jej stanie majątkowym, o którym wie teraz na podstawie wypracowanych z audytorami dokumentów księgowych nie podjął by się tego zadania. ( zeznania odwołującego – płyta CD – k. 331 a.s.)

Wyrokiem z 23 marca 2021 r. w sprawie z powództwa W. R. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w (...) Sąd Okręgowy w Łodzi ( (...)) stwierdził nieważność Uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w (...) z 28 marca 2014 r. w sprawie delegowania członka Rady Nadzorczej Pana K. P. do czasowego wykonywania czynności członka zarządu spółki jako oddelegowanego członka Rady Nadzorczej na podstawie tej uchwały. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że uchwała ta jest nieważna ( art. 58 k.c.) jako sprzeczna z ustawą – Kodeksem spółek handlowych. KSH nie przewiduje kompetencji RN do delegowania swoich członków do pełnienia funkcji członka zarządu, a nie zostały spełnione warunki określone w umowie spółki, pozwalające na delegację członka RN do czasowego wykonywania czynności członka zarządu. W pierwszej kolejności Sąd wskazał, że brak jest dowodu, aby o posiedzeniu RN 28 marca 2014 r. został powiadomiony jej czwarty członek – a konieczność powiadomienia wszystkich członków rady, zgodnie z umową spółki, była warunkiem koniecznym, aby Rada mogła podjąć uchwałę. Nadto, jak zaznaczył Sąd, delegowanie członka Rady Nadzorczej może nastąpić tylko wówczas, gdy członek zarządu nie mógł sprawować swojej funkcji. Sąd wskazał, że w chwili podjęcia uchwały spółka nie miała już zarządu, bo jedyny członek zarządu – prezes W. R. uprzednio złożył rezygnację. W tej sytuacji brak było możliwości zawieszenia członka zarządu i delegowania członka rady nadzorczej, a koniecznym stało się powołanie nowego członka lub członków zarządu, do czego RN nie miała uprawnień. ( wyrok z uzasadnieniem – k. 251-261 a.s.)

W piśmie procesowym z 15 września 2021 r. ZUS podkreślił, że ustalenia tego wyroku nie są dla niego wiążące, bowiem faktu powołania na funkcję członka zarządu – delegowania przez Radę Nadzorczą K. P. nie można udowadniać wyrokiem wydanym w sprawie, w której nie uczestniczył ZUS. ( pismo – k. 270 a.s.)

Podczas rozprawy w dniu 3 listopada 2022 r. pełnomocnik odwołującego się na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego podniósł brak winy odwołującego się w niezgłoszeniu we właściwym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości ( płyta CD – k. 331 a.s.).

Aktualnie spółka (...) sp. z o.o. znajduje się w likwidacji. (odpis KRS – k. 24 i n. a.s.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego, tj. na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy i w aktach rentowych, na podstawie opinii biegłego oraz na podstawie zeznań świadków i odwołującego się. Opinie sporządzone przez biegłego mogły stanowić podstawę ustaleń faktycznych, podczas rozprawy w dniu 3 listopada 2022 r. biegły wyjaśnił również, że rozbieżności w oznaczeniu daty, w której należało złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości wynikają ze stanu dokumentacji, jaki przedstawiła spółka. Biegły przyznał, że opinie uzupełniające zostały z kolei sporządzone w oparciu o skorygowane sprawozdania finansowe z 2015 r., które zostały wytworzone z inicjatywy odwołującego się. Zeznania świadków i odwołującego się Sąd również uznał za wiarygodne, bowiem w pełni ze sobą korelują w zakresie sytuacji i stanu dokumentacji w spółce, po przejęciu działań w zarządzie przez odwołującego się.

Sąd pominął dowód z opinii innego biegłego oraz dowód z akt (...) oraz (...), bowiem przedłużyłoby to postępowanie, w sytuacji gdy całokształt zgromadzonego materiału dowodowego był wystarczający do wydania orzeczenia w sprawie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy jako sąd I instancji dokonał następujących rozważań prawnych:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazano, że wyrok z 23 marca 2021 r. powoływany przez odwołującego się, a stwierdzający nieważność Uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w (...) z 28 marca 2014 r. w sprawie delegowania członka Rady Nadzorczej K. P. do czasowego wykonywania czynności członka zarządu spółki jako oddelegowanego członka Rady Nadzorczej na podstawie tej uchwały, nie może stanowić przesłanki zwalniającej odwołującego się z odpowiedzialności względem ZUS określonej w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej. Wynika to w charakteru powyższego orzeczenia, na który zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów (Uchwała SN(7) z 18.09.2013 r., III CZP 13/13, OSNC 2014, nr 3, poz. 23.). Sąd stwierdził wówczas, że sprzeczne z ustawą uchwały wspólników spółek kapitałowych nie są bezwzględnie nieważne, a wyrok stwierdzający ich nieważność ma charakter konstytutywny (skutek ex tunc). Sąd Najwyższy w powołanym wyroku stwierdza zatem, że każda uchwała wspólników, w skrajnym przypadku nawet taka, która w sposób oczywisty narusza podstawowe zasady prawa, prowadząc do ewidentnych nadużyć, powinna być w pełni respektowana do czasu wydania prawomocnego orzeczenia stwierdzającego jej nieważność (co w praktyce może nastąpić dopiero po kilku latach od wytoczenia powództwa). Można przyjąć również założenie, że pogląd przeciwny powyższemu stanowisku mógłby także prowadzić do patologii, pozwalając np. niezadowolonym członkom organów spółki na ignorowanie uchwały wspólników ze względu na jej rzekomą nieważność. Powyższe orzeczenie w ocenie Sądu, na zasadzie analogii należy stosować wobec uchwał Rady Nadzorczej. Nadto, bezsprzecznie na podstawie przedmiotowej uchwały Rady Nadzorczej z 28 marca 2014 r. odwołujący się wykonywał czynności członka zarządu i następnie prezesa zarządu, wobec czego ZUS miał podstawy do dochodzenia w stosunku do niego zaległych zobowiązań spółki na podstawie art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej.

Co do ewentualnego zwolnienia z odpowiedzialności odwołującego w okresie od 23 marca 2014 r. – 19 września 2014 r. z uwagi na wykonywanie czynności członka zarządu na podstawie delegacji z jednoczesnym pozostawaniem w tym czasie członkiem Rady Nadzorczej wskazać należy, że przez członka zarządu (art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) należy rozumieć także członka rady nadzorczej spółki akcyjnej delegowanego do czasowego wykonywania czynności członka zarządu na podstawie art. 383 § 1 k.h. ( por. wyrok SN z 12.05.2011 r., II UK 308/10, OSNP 2012, nr 11-12, poz. 144.) Wobec powyższego, przesłanki odpowiedzialności z art. 116 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa mają zastosowanie również do członka zarządu delegowanego przez Radę Nadzorczą.

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miało ustalenie, czy odwołujący K. P., będący członkiem zarządu i prezesem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ponosi odpowiedzialność za zobowiązania tejże spółki z tytułu nieopłaconych składek na rzecz ZUS powstałych w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji.

Dla poczynienia wskazanych ustaleń niezbędne było odwołanie się do przepisów ordynacji podatkowej albowiem zgodnie z treścią art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) do należności
z tytułu składek stosuje się odpowiednio wskazane przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa.

Na mocy art. 108 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 800) o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji. Dla przyjęcia odpowiedzialności członka zarządu spółki za zobowiązania z tytułu nieopłacenia składek konieczne jest bowiem ustalenie, że zobowiązania te powstały w czasie pełnienia przez niego obowiązków członka zarządu, przerodziły się w zaległości spółki, których egzekucja okazała się bezskuteczna, a ponadto nie zachodzi żadna z okoliczności egzoneracyjnych wskazanych w art. 116 § 1 pkt 1 i 2 ustawy.

Na mocy art. 116 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania spornej decyzji) za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. poz. 978) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Przepis opisany powyżej stanowi wyjątek od zasady, że spółka kapitałowa odpowiada za swoje zobowiązania jedynie własnym majątkiem, inne zaś podmioty, w szczególności akcjonariusze (udziałowcy) czy też władze spółki takiej odpowiedzialności nie ponoszą.
W tym kontekście przepisy szczególne statuujące tego rodzaju wyjątkową odpowiedzialność winny być wykładane w sposób rygorystycznie ścisły, który nie prowadzi do rozszerzenia odpowiedzialności poza ramy przesłanek ustawowych.

Odpowiedzialność członków zarządu określona w § 1, obejmuje zaległości składkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu.

Natomiast zgodnie z art. 107 § 1 i 2 pkt 2 i 4 cytowanej ustawy Ordynacja podatkowa odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości z tytułu składek wynikające z prowadzenia działalności i odsetki za zwłokę oraz koszty egzekucyjne.

Do orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu spółki za zobowiązania składkowe organ rentowy jest obowiązany wykazać jedynie okoliczność pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania składkowego, które przerodziło się w zaległość składkową spółki oraz bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, bowiem ciężar wykazania którejkolwiek okoliczności uwalniającej odpowiedzialność, spoczywa na członku zarządu (wyrok NSA w B. z 6.03.2003 r. SA (...)/03 POP (...)).

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. dotyczy wyłącznie zobowiązań podatkowych – składkowych, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu (por. wyrok (...) SA/R. 886/02 POP (...) i wyrok NSA w W. z 3.03.2004r. (...) SA 315/02 opublikowane - program L.).

Do przyjęcia odpowiedzialności członka zarządu Spółki z o.o. za zobowiązania z tytułu nieopłacenia składki na ubezpieczenie społeczne konieczne jest ustalenie,że zobowiązania te powstały w czasie pełnienia przez niego obowiązków członka zarządu, przerodziły się w zaległości spółki, a egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 3.03.2004r. III AUa 477/03 OSA 2004/12/28).

Podkreślić w tym miejscu należy, że za zaległości podatkowe, składkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, chyba,
że członek zarządu wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono upadłość lub wszczęto postępowanie układowe, albo że nie zgłoszenie upadłości lub postępowania układowego, nastąpiły nie z jego winy, bądź wskaże on mienie z którego egzekucja jest możliwa (wyrok NSA w G. z 19.09.2003r. (...)/Gd 56/01 - program L.).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zachodzi okoliczność egzoneracyjna określona w art. 116 § 1 pkt 1b ustawy Ordynacja podatkowa. Przepis ten mówi bowiem o braku winy członka zarządu w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym terminie.

Odwołując się do orzecznictwa wskazać należy, że „Wina w ujęciu art. 116 § 1 pkt 1 lit. b o.p. to zarówno wina umyślna i związana z nią świadomość istnienia wymagalnych zobowiązań podatkowych, jak i wina nieumyślna w postaci niedbalstwa, które zakłada brak świadomości, ale opiera się na powinności i możliwości przewidywania istnienia wymagalnych zobowiązań podatkowych, a rozważając kryterium winy należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony należycie dbającej o swoje interesy.” ( por. wyrok SA w Lublinie z 15.12.2020 r., III AUa 836/20, LEX nr 3109780.). Na mocy art. 116 § 1 o.p. organ orzekający o odpowiedzialności podatkowej członka zarządu spółki kapitałowej ma obowiązek wykazać jedynie fakt sprawowania tej funkcji przez osobę, o odpowiedzialności której orzeka, oraz okoliczność, że egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna; natomiast okoliczności uwalniające członka zarządu spółki od odpowiedzialności (zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki we właściwym, brak winy w niezgłoszeniu takiego wniosku lub wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja jest możliwa), mogą być badane tylko wówczas, gdy powoła się na nie osoba, której odpowiedzialności decyzja dotyczy. Charakter prawny funkcji członka zarządu oznacza nie tylko obowiązek wykonywania czynności zarządzających, ale też zwiększony zakres odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności za skutki działań kierowanej spółki. Uwolnienie się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki sprowadza się do wykazania należytej staranności w działaniu zmierzającym do wszczęcia postępowania upadłościowego w celu ochrony wierzycieli - a nie w przedłużaniu stanu przewagi pasywów nad aktywami, jakkolwiek z nadzieją, że stan ten uda się wkrótce zakończyć. Wymagany odpowiedni poziom wiedzy i profesjonalizmu ze strony członka zarządu spółki kapitałowej, a w konsekwencji wynikająca z nich podwyższona staranność oznacza, że każdy członek zarządu obowiązany jest kontrolować sytuację w spółce przynajmniej z taką uwagą, która pozwala na zorientowanie się, iż jest ona niewypłacalna i że należy wystąpić z wnioskiem ogłoszenie upadłości. ( por. wyrok SA w Poznaniu z 29.07.2020 r., III AUa 120/19, LEX nr 3057546.). Jako kryterium braku winy w tym zakresie powinno się przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony należycie dbającej o swoje interesy. Osoba zainteresowana (członek zarządu) winna wykazać brak winy, czyli udowodnić stosowną argumentacją swoją staranność, oraz fakt, że uchybienie określonemu obowiązkowi było od niej niezależne. Oczywistym jest, że negatywnie z omawianego punktu widzenia oceniana jest nie tylko wina umyślna, ale także wina nieumyślna w obu jej postaciach tzn. niedbalstwa i lekkomyślności. ( por. wyrok SA w Szczecinie z 28.03.2019 r., III AUa 536/18, LEX nr 2776060.).

Mając na względzie powyższą argumentację nie można uznać, że odwołujący się ponosił winę w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w dacie 15.04.2014 r., a taką datę graniczną na złożenie wniosku przyjął biegły w opinii uzupełniającej. Jak zostało wyjaśnione przez biegłego podczas rozprawy w dniu 3 listopada 2022 r. różnice w opiniach dotyczące tej daty wynikały ze stanu dokumentacji jaki przedstawiła spółka. Ostatecznie data ta została ustalona przez biegłego w oparciu o skorygowane sprawozdania finansowe spółki, sporządzone w 2015 r. Wskazać należy, że postępowanie dowodowe wykazało, że w chwili kiedy odwołujący zgodził się na objęcie funkcji w zarządzie spółki nie miał on wystarczających informacji, które pozwoliłyby mu realnie ocenić jej sytuację finansową. Świadkowie i odwołujący wskazywali, że dokumentacja finansowa nie istniała, zaś jej odtwarzanie trwało około 10 miesięcy, przy czym praca trwała po 16 godzin dziennie. Ocena sytuacji finansowej spółki na podstawie istniejącej dokumentacji nie była miarodajna, na co zwrócił uwagę również biegły, bowiem według sprawozdania poprzedniego zarządu za rok 2013 spółka osiągnęła zysk w wysokości około 20.000 zł, zaś skorygowanie tej wartości wykazało stratę w wysokości około 2 milionów złotych. Postępowanie wykazało również, że odwołujący poczynił wiele starań by ratować spółkę, zachować miejsca pracy, doprowadzić do jej restrukturyzacji. To on będąc jeszcze członkiem Rady Nadzorczej był inicjatorem powołania zewnętrznego audytora, którego raport wykazał istotne nieprawidłowości w finansach spółki i w dokumentacji i pozwolił również na podjęcie kolejnych działań mających na celu zweryfikowanie rzeczywistego stanu majątkowego spółki. To K. P. poprosił następnie I. S. i M. D. o pomoc w uporządkowaniu dokumentacji księgowej spółki. Dzięki jego staraniom i zaangażowaniu udało się skorygować sprawozdania finansowe spółki na kilka lat wstecz, co pozwoliło na uzmysłowienie sobie faktycznej sytuacji finansowej spółki. Powyższe skorygowane sprawozdania zostały przedstawione odwołującemu w 2015 r., co przejawiło się w złożeniu przez niego w dniu 29 kwietnia 2015 r. wniosek o ogłoszenie upadłości. Wszystkie te okoliczności przemawiają w ocenie Sądu za brakiem winy odwołującego się w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w kwietniu 2014 r. Od chwili objęcia funkcji w zarządzie spółki odwołujący się starał się zorientować w jej rzeczywistej sytuacji finansowej, co z uwagi na brak dokumentacji było niezwykle trudne. Odwołujący jednak wszelkie podejmowane czynności wykonywał z należytą starannością. Nie można czynić mu zarzutu, że nie zgłosił wniosku o upadłość w 2014 r. , skoro dysponował wówczas sprawozdaniem finansowym sporządzonym za rok 2013 r. przez poprzedniego prezesa zarządu, z którego wynikało, że spółka odnotowała zysk. Dopiero skorygowane sprawozdania finansowe z 2015 r. pozwoliły realnie na ocenę sytuacji finansowej (...).

Wobec powyższego decyzja podlegała zmianie na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. a art. 108 k.p.c. szczegółowe ich wyliczenie pozostawiając referendarzowi sądowemu.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się organ rentowy i zaskarżył ww. apelacją w całości (k. 358 i nast. a.s.). Skarżący zarzucił naruszenia następujących przepisów:

I.  naruszenie prawa procesowego :

l . art 233 § 1 k.p.c., art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku przez nieustalenie w stanie faktycznym wysokości niezapłaconych zobowiązań (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., daty wymagalności, pomimo że fakt ten wynika z istniejących w sprawie wydruków przeglądów danych z konta płatnika, , które zgodnie z drugim z wymienionych przepisów są dowodem w postępowaniu sądowym,

2. art. 233 § 1 k.p.c. przez ustalenie, że zobowiązania (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. nie były znane, konieczne było ich ustalenie, gdy powstały one w okresie sprawowania przez odwołującego funkcji prezesa zarządu i z tego powodu musiał on znać ich wysokość, rodzaj, daty wymagalności, bowiem powstawały na bieżąco w kolejnych miesiącach wykonywania funkcji prezesa zarządu,

3. art. 233 § 1 k.p.c. przez nieustalenie w stanie faktycznym wysokości niezapłaconych zobowiązań, (...)w (...) Spółka z o.o., wobec wszystkich wierzycieli, daty wymagalności pierwszych niezapłaconych zobowiązań, daty wymagalności zdecydowanej większości niezapłaconych zobowiązań, pomimo, że fakty te wynikają z dowodu istniejącego postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu, V Wydział Gospodarczy z dnia 18 maja 2017 roku, sygnatura akt (...),

4 art. 235 (2) § 1 i 2 k.p.c. art. 227 k.p.c. przez pominięcie, przez niewydanie w tym zakresie postanowienia, w konsekwencji nie przeprowadzenie dowodów z pisma procesowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z dnia 27 marca 2020 roku — punkty 1/, 2 a/, gdy przedmiotem tych dowodów były fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy - ustalenie wysokości i dat wymagalności niezapłaconych zobowiązań (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji, jest tak gdyż fakty te mają znaczenie dla ustalenia daty niewypłacalności i w dalszym następstwie nie wystąpienia przesłanki zwalniającej od odpowiedzialności,

5 art. 233 § 1 k.p.c. przez poczynienie ustaleń faktycznych na opinii biegłego, na zeznaniach świadków, z których to dowodów wynika, że odwołujący w momencie rozpoczęcia wykonywania obowiązków prezesa zarządu nie znał stanu majątkowego, stanu zobowiązań (...) w (...) Spółka z o.o. a wiedzę na ten temat uzyskał w styczniu 2015 roku po odtworzeniu księgowości, sporządzeniu poprawnych sprawozdań finansowych, gdy z uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu, V Wydział Gospodarczy z dnia 18 maja 2017 roku, sygnatura akt (...), z opinii tymczasowego nadzorcy sądowego wynika, że jeszcze w 2016 roku, gdy nadzorca wykonywał czynności od 15 lutego 2016 roku do 21 marca 2016 roku odwołujący jako prezes spółki był niezorientowany w sprawach spółki, korespondencja kierowana do spółki została zniszczona, nadzorca musiał poszukiwać korespondencji spółki, przeglądać dokumenty zgromadzone w siedzibie spółki, zwracać się o informacje do Urzędu Skarbowego w W., Komornika przy Sądzie Rejonowym W. H. P. o przekazanie informacji na temat wysokości zobowiązań dłużnika, przeglądać wpisy w księgach wieczystych, ustalać stan majątku ruchomego, że jest brak jest samochodu o wartości 27.000 złotych, maszyny i urządzenia są zdekompletowane, nieużywane od znacznego czasu, zapady wytworzonych produktów, wyczerpały terminy przydatności w kwietniu 2015 roku — to wszystko przeczy założeniom opinii biegłego i zeznaniom świadków.

II. naruszenie prawa materialnego:

l. art. 11 ust. l, ust. 1 a ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku w brzemieniu obowiązującym po Ol stycznia 2016 roku, art. II ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2003 roku prawo upadłościowe przez ich niezastosowanie, gdy przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym co do daty utraty przez (...)w (...) Spółka z o.o. w likwidacji zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych według tych przepisów powinna być ustalona data niewypłacalności,

2. art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku w brzemieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2016 roku i po 1 stycznia 2016 roku, przez ich niezastosowanie do ustalenia czasu właściwego do złożenia przez (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji wniosku o upadłość,

3. art. 116 § 1 pkt 1 b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa, przez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że odwołujący nie ponosi winy za złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości po terminie, w dniu 29 kwietnia 2015 roku, bowiem dopiero w styczniu 2015 roku ustalono, że zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji, gdy (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji utracił zdolność do wykonywania zobowiązań pieniężnych znacznie wcześniej i odpowiednio do tego powinien zostać złożony wniosek o upadłość, przy czym odwołujący posiadał lub powinien posiadać o tym wiedzę, uwzględniając staranność wymaganą od członka zarządu, bowiem zobowiązania które nie były płacone powstały i stały się wymagalne w czasie sprawowania przez niego funkcji prezesa zarządu, wymienione w punkcie I/ naruszenia prawa procesowego doprowadziły do ustalenia przez Sąd Okręgowy niekompletnego stanu faktycznego, w którym brakuje wysokości niezapłaconych zobowiązań (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji, dat ich wymagalności, co w konsekwencji doprowadziło do naruszeń prawa materialnego, wymienionych w punkcie II, skutkiem czego są nieprawidłowe wnioski Sądu Okręgowego w zakresie wystąpienia przesłanki zwalniającej odwołującego od odpowiedzialności, i jednocześnie brak ustalenia poprawnego czasu niewypłacalności w oparciu o datę utraty zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań wyklucza wystąpienie przesłanki zwalniającej odwołującego od odpowiedzialności, konsekwencją naruszenia prawa procesowego i materialnego jest nierozpoznanie istoty sprawy przez Sąd Okręgowy, bowiem poczynił on ustalenia i rozstrzygnął w zakresie tylko jednej przesłanki upadłości, nie czyniąc ustaleń i nie rozstrzygając w przedmiocie drugiej przesłanki upadłości, gdy są one niezależne i wystąpienie jednej skutkuje koniecznością wniosku o upadłość, tym samym obie muszą byś przedmiotem ustaleń i rozstrzygnięcia co do ich wystąpienia, a w przypadku przesłanki w postaci utraty zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań nie prowadzi ona do zwolnienia odwołującego od odpowiedzialności.

W konsekwencji skarżący wyrok organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie odwołania, zasądzenie kosztów postępowania na jego rzecz od odwołującego według norm przepisanych, za obie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o dopuszczenie dowodów z jego pisma z dnia 27 marca 2020 roku — punkty 1/, 2 a/, na okoliczność ustalenia wysokości niezapłaconych zobowiązań (...) w (...) Spółka z o.o. dat ich wymagalności w latach 2014, 2015, w konsekwencji ustalenia daty niewypłacalności tego podmiotu w postaci utraty zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

W odpowiedzi na apelację odwołujący K. P. wniósł o oddalenie w całości apelacji organu z oraz o zasądzenie od organu na rzecz odwołującego się kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych (k. 380 i nast. a.s. – odpowiedź na apelację).

W odpowiedzi na apelację likwidator (...) w (...) Spółka z o.o. w likwidacji wniósł o oddalenie apelacji wraz z zasądzeniem kosztów postepowania (k. 412 i nast. a.s. – odpowiedź na apelację).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Należy podkreślić, że Sąd Apelacyjny podziela pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy, iż Sąd drugiej instancji jest obowiązany zamieścić w swoim uzasadnieniu takie elementy, które ze względu na treść apelacji i zakres rozpoznania są potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy, ale nie ma zarazem obowiązku wyrażania szczegółowego stanowiska odnośnie wszystkich poglądów prezentowanych przez strony, jeżeli nie mają one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2012 r., sygn. akt IV CSK 373/11, LEX nr 1169841; z dnia 29 października 1998 r., sygn. akt II UKN 282/98, LEX nr 38240). Nie jest bowiem bezwzględnym warunkiem prawidłowego rozpoznania sprawy przez sąd drugiej instancji odniesienie się oddzielnie do każdego z zarzutów podniesionych w apelacji. Z ustanowionego w przepisie art. 378 § 1 k.p.c. obowiązku rozpoznania sprawy w granicach apelacji nie wynika konieczność osobnego omówienia przez sąd w uzasadnieniu wyroku każdego argumentu apelacji. Za wystarczające należy uznać odniesienie się do sformułowanych w apelacji zarzutów i wniosków w sposób wskazujący na to, że zostały one przez sąd drugiej instancji w całości rozważone przed wydaniem orzeczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2017 r., sygn. akt I CSK 578/16, LEX nr 2242157).

Ze względu na powyższe, Sąd Apelacyjny odniósł się szczegółowo do istotnych z punktu widzenia niniejszej sprawy zarzutów i poprzestał na ogólnym nieuwzględnieniu podnoszonych w sprawie okoliczności drugorzędnych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji prawidłowo dokonał analizy materiału dowodowego, poczynił ustalenia w zakresie stanu faktycznego oraz zastosował przepisy, skutkiem czego zaskarżony wyrok zawiera trafne i odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Apelacyjny uzupełnił częściowo postępowanie dowodowe uzupełniając ustalenia faktyczne zgodnie z wnioskami zawartymi w apelacji (pismo procesowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z dnia 27 marca 2020 r. k. 147 i nast. a.s.). Zgłoszone wnioski dowodowe z dokumentów nie przedłużyły postępowania dowodowego, znajdowały się w aktach sprawy.

W uzupełnieniu ustaleń wskazać należy, że K. P. pełnił funkcję prezesa zarządu (...) w (...) Spółka z o.o. od 23 marca 2014 roku, początkowo jako delegowany do pełnienia tej funkcji członek Rady Nadzorczej, następnie jako osoba powołana na stanowisko prezesa zarządu.

Zobowiązania (...) w (...)Spółka z o.o. wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. dotyczyły składek na ubezpieczenie społeczne za okres 04/2014 - 05/2014, 07/2014 - 02/2015, 05/2015 - 06/2015, ubezpieczenie zdrowotne za okres 03/2014 - 05/2014, 07/2014 - 06/2015, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres 03/2014 05/2014, 09/2014 - 06/2015. Na ubezpieczenia społeczne: w kwocie 64.682,13 zł- z tytułu nieopłaconych składek za okres 04/2014-05/2014, 07/2014-02/2015, 05/2015-06/2015; w kwocie 19.825,00 zł- z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 29 października 2018 r.; w kwocie 4.666,90 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od ww. należności. na ubezpieczenia zdrowotne w kwocie 39.210,57 zł – z tytułu nieopłaconych składek za okres od 03/2014 – 05/2014, 07/2014 – 06/2015; w kwocie 12.352,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 29 października 2018 r.; w kwocie 2884,00 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od ww. należności, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: w kwocie 11.044,56 zł- z tytułu nieopłaconych składek za okres 03/2014 – 05/2014, 09/2014-06/2015; w kwocie 3.483,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 29 października 2018 r.; w kwocie 693,80 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych powstałych od ww. należności.

Z uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu, V Wydział Gospodarczy z dnia 18 maja 2017 r., sygnatura akt (...) wynika, że na moment złożenia wniosku o upadłość zobowiązania (...) w (...) Spółka z o.o. wynosiły 4.142.200,75 złotych, termin płatności najwcześniejszych zobowiązań przypadał na lata 2011, 2012, termin płatności zdecydowanej większości zobowiązań przypadał na lata 2014; 2015, na dzień 31 grudnia 2015 ro. przypadał termin płatności zobowiązania wobec M. G. z tytułu wykupu obligacji w kwocie 100.000 złotych. Sąd Okręgowy nie wskazał tych okoliczności w swoich ustalenia faktycznych. W ocenie Sądu Apelacyjnego ww. okoliczności nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Uzupełnienie tych faktów nie zmienia również prawidłowej końcowej oceny prawnej wykluczającej odpowiedzialność odwołującego się K. P. za zobowiązania płatnika składek (...) sp. z o.o. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę oraz kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 158.841,96 zł. Wbrew twierdzeniom apelującego organu rentowego sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy.

Uzupełniająco wskazać również należy, że Spółka (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w (...) posiadała majątek na który składała się nieruchomość położona w (...) gm. (...) powiat (...), postępowanie egzekucyjne w stosunku do majątku płatnika składek prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w W.. W okresie 2014 – 2015 ww. spółka posiadała majątek z którego możliwa była skuteczna egzekucja. Spółka złożyła w dniu 29 kwietnia 2015 r. wniosek o ogłoszenie upadłości, który został następnie postanowieniem Sądu Rejonowego w Sieradzu oddalony. Pełniący odpowiednio funkcję członka zarządu – członek Rady Nadzorczej a potem prezes zarządu odwołujący się K. P. nie miał pełnej wiedzy o stanie majątkowym spółki, ani o zobowiązaniach płacowo- kadrowych do stycznia 2015 r. (bilans spółki za 2013 r. wykazywał zysk, następnie skorygowany do straty).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że przesłanki odpowiedzialności z art. 116 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa mają zastosowanie również do członka zarządu delegowanego przez Radę Nadzorczą. Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miało zatem ustalenie, czy odwołujący K. P., będący członkiem zarządu i prezesem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ponosi odpowiedzialność za zobowiązania tejże spółki z tytułu nieopłaconych składek na rzecz ZUS powstałych w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 116 § 1 ordynacji podatkowej, za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Stosownie do art. 116 § 2 ordynacji podatkowej, odpowiedzialność członków zarządu, określona w § 1, obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji (art. 108 § 1 Ordynacji podatkowej).

Natomiast w myśl z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio m.in. przepis art. 107 i 116 ordynacji podatkowej.

Z kolei zgodnie z brzmieniem z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wyżej wskazane przepisy ordynacji podatkowej stosuje się także do należności z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na ubezpieczenie zdrowotne.

Z analizy przytoczonych wyżej przepisów wynika, że do ustalenia odpowiedzialności członka zarządu spółki kapitałowej konieczne jest zarówno ustalenie pozytywnych jej przesłanek, czyli bezskuteczności egzekucji zaległości składkowych oraz powstania zobowiązania w okresie pełnienia funkcji przez członka zarządu. Natomiast wykazanie przesłanek negatywnych (egzoneracyjnych) może zniweczyć tę odpowiedzialność, a są nimi:

1. zgłoszenie przez członka zarządu „we właściwym czasie” wniosku o upadłość spółki lub wszczęcie (również „we właściwym czasie”) postępowania układowego;

2. brak winy członka zarządu w niezgłoszeniu wniosku o upadłość lub braku wszczęcia postępowania układowego;

3. wskazanie przez członka zarządu mienia, z którego egzekucja jest możliwa.

Jednocześnie z treści art. 116 ordynacji podatkowej jednoznacznie wynika, że do orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu spółki spośród powyższych przesłanek na organie podatkowym (odpowiednio - organie rentowym) spoczywa ciężar udowodnienia okoliczności pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie gdy upływał termin płatności zobowiązania podatkowego (czy też zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych), które przerodziło się w dochodzoną zaległość spółki oraz bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce. Natomiast ciężar wykazania którejkolwiek okoliczności uwalniającej od odpowiedzialności spoczywa na członku zarządu. Zwrot: „członek zarządu nie wykazał, że...” jednoznacznie określa, bowiem jego obowiązki w zakresie dowodzenia wymienionych okoliczności (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 6 marca 2003 r., sygn. akt SA/Bd 85/03; wyrok Naczelnego Sadu Administracyjnego w Warszawie z 14 września 2005 r., sygn. akt FSK 2062/04). Z powyższego wynika, że członek zarządu, broniąc się przed nałożeniem odpowiedzialności z art. 116 ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 i art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, może zarówno kwestionować fakt istnienia pozytywnych przesłanek swej odpowiedzialności, jak i wskazywać na zaistnienie okoliczności ekskulpujących.

Bezsporny w niniejszej sprawie był fakt, że w okresie od 23 marca 2014 r. tj. w okresie, kiedy powstały zaległości z tytułu składek, odwołujący się K. P. był odpowiednio członkiem zarządu na podstawie delegacji Rady Nadzorczej z jednoczesnym pozostawaniem w tym czasie członkiem Rady Nadzorczej, a następnie prezesem zarządu. Sporne pozostawało czy odwołujący się miał pełną wiedzę o stanie finansowym spółki, czy dochował należytej staranności przy zgłoszeniu wniosku o upadłość spółki, sporny był również moment kiedy powinien być zgłoszony wniosek o upadłość płatnika składek (kwiecień 2014 r. - sierpień 2014 r. według założeń organu rentowego, kwiecień 2015 r.), sporne było, czy utrata zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez spółkę była trwała w 2014 r. i w 2015 r.

Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że odwołujący się K. P. od momentu przejęcia funkcji członka zarządu, a potem prezesa spółki, nie miał pełnej wiedzy o sytuacji finansowej spółki. Świadkowie i odwołujący jednomyślnie wskazywali, że dokumentacja finansowa spółki nie istniała, zaś jej odtwarzanie trwało około 10 miesięcy, przy czym praca trwała po 16 godzin dziennie. Ocena sytuacji finansowej spółki na podstawie istniejącej dokumentacji nie była miarodajna, na co zwrócił uwagę również biegły, bowiem według sprawozdania poprzedniego zarządu za rok 2013 spółka osiągnęła zysk w wysokości około 20.000 zł, zaś skorygowanie tej wartości wykazało stratę w wysokości około 2 milionów złotych. Postępowanie wykazało również, że odwołujący poczynił wiele starań by ratować spółkę, zachować miejsca pracy, doprowadzić do jej restrukturyzacji. K. P. będąc jeszcze członkiem Rady Nadzorczej był inicjatorem powołania zewnętrznego audytora, którego raport wykazał istotne nieprawidłowości w finansach spółki i w dokumentacji oraz pozwolił na podjęcie kolejnych działań mających na celu zweryfikowanie rzeczywistego stanu majątkowego spółki. To K. P. poprosił następnie I. S. i M. D. o pomoc w uporządkowaniu dokumentacji księgowej spółki. Dzięki jego staraniom i zaangażowaniu udało się skorygować sprawozdania finansowe spółki na kilka lat wstecz, co pozwoliło na uzmysłowienie sobie faktycznej sytuacji finansowej spółki. Powyższe skorygowane sprawozdania zostały przedstawione odwołującemu dopiero w styczniu 2015 r., co przejawiło się w złożeniu przez niego w dniu 29 kwietnia 2015 r. wniosku o ogłoszenie upadłości.

Prawidłowo zatem sąd I instancji uznał brak winy odwołującego się w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w kwietniu 2014 r. Od chwili objęcia funkcji w zarządzie spółki odwołujący się starał się zorientować w jej rzeczywistej sytuacji finansowej, co z uwagi na brak dokumentacji było bardzo trudne. Odwołujący wykonywał wszelkie podejmowane czynności z należytą starannością. Nie można czynić mu zarzutu, że nie zgłosił wniosku o upadłość w kwietniu 2014 r., skoro dysponował wówczas sprawozdaniem finansowym sporządzonym za rok 2013 r. przez poprzedniego prezesa zarządu, z którego wynikało, że spółka odnotowała zysk ( około 20.000 zł, zaś skorygowanie tej wartości wykazało stratę w wysokości około 2 milionów złotych). Dopiero skorygowane sprawozdania finansowe z 2015 r. pozwoliły realnie na ocenę sytuacji finansowej spółki. Niezależnie od potencjalnej wiedzy o poszczególnych zobowiązaniach płatnika, miarodajna ocena niewypłacalności spółki mogła zostać przez odwołującego się K. P. powzięta wyłącznie po przeprowadzeniu procesu restytucji ksiąg handlowych spółki i po przeprowadzonym zewnętrznym audycie. Tylko po ustaleniu stanu finansów płatnika oraz stanu rozliczeń z kontrahentami odwołujący się mógł bowiem ocenić całokształt sytuacji zarządzanej jednostki. Podkreślić w tym miejscu należy, że niewypłacalność wiąże się z trwałością stanu nieregulowania zobowiązań oraz istotnością kwoty zobowiązań wobec wartości majątku jednostki. Nie każde uchybienie w uregulowaniu zobowiązań stanowi o powstaniu niewypłacalności jednostki, a tylko takie, które nosi znamiona trwałości (por. wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 2013 r. III AUa 1293/12).

Za bezzasadny Sąd Apelacyjny uznał zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Wskazać należy, że do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. dochodzi wówczas, gdy odwołujący się wykaże sądowi pierwszej instancji uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Przepis ten narzuca sądy obowiązek stosowania takiego rozumowania przy analizie materiału dowodowego, który jest zgodny z wymogami wyznaczonymi przepisami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia; Sądy są obowiązane rozważyć materiał dowodowy w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, a także odnosząc je do pozostałego materiału dowodowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 685/98). Podniesienie skutecznego zarzutu naruszenia przez Sąd swobodnej oceny dowodów wymaga więc udowodnienia, że powyższe okoliczności nie zachodzą. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., sygn. akt II CKN 4/98).

Skarżący powinien wskazać, w jaki sposób sąd naruszył kryteria przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając, względnie wskazać jakie dowody wskazujące na fakty istotne dla rozstrzygnięcia zostały przez Sąd pominięte. Nieprawidłowości te powinny mieć charakter obiektywny, to jest niezależny od indywidualnych doświadczeń życiowych i poglądów stron (por. Sąd Najwyższy m.in. w orzeczeniach: z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00; z dnia 12 kwietnia 2001 r., sygn. akt II CKN 588/99; z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II CKN 572/99).

Odnosząc się do wywiedzionych przez skarżącego zarzutów prawa procesowego skoro w okolicznościach sprawy sąd I Instancji ustalił, iż odwołujący się K. P. nie ponosi winy za złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości płatnika z opóźnieniem, a tym samym zaistniała przesłanka uwalniająca odwołującego się - od odpowiedzialności za zobowiązania osoby trzeciej, okoliczności wysokości i powstania dat wymagalności poszczególnych zobowiązań płatnika wobec organu rentowego nie znalazły się w podstawie faktycznej rozstrzygnięcia. Kolejny zarzut sprowadza się do przypisania sądowi I Instancji ustalenia, iż zobowiązania płatnika z tytułu bieżących składek na ubezpieczenia społeczne nie były znane odwołującemu się. Jednakże ustalenia takiego sąd nie poczynił. Sąd wskazał jedynie, że odwołującemu się nie była znana całościowa sytuacja finansowa spółki płatnika w stopniu uniemożliwiającym miarodajną ocenę czy zaistniał obowiązek wniesienia wniosku o ogłoszenie upadłości. Okoliczność ta zaistniała z przyczyn, za które odwołujący się nie ponosił odpowiedzialności. Odwołujący się uzyskał wiedzę o niewypłacalności płatnika dopiero w styczniu 2015 r po odtworzeniu księgowości. Nie było przedmiotem ustaleń sądu I Instancji, czy odwołujący się posiadł kiedykolwiek, w tym w styczniu 2015 r. czy 2016 r. zupełną wiedzę o sytuacji finansowej i operacyjnej jednostki.

Odnosząc się do wywiedzionych przez skarżącego zarzutów prawa materialnego nie zasługują one na uwzględnienie. Istotą zwolnienia odwołującego się z odpowiedzialności jest przypisanie tej stronie postępowania braku winy w spóźnionym złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości płatnika. Jak świadczą przeprowadzone w procesie dowody, odwołujący się od przejęcia zajmowania się sprawami płatnika nie miał wiedzy o jego sytuacji finansowej. Skoro odtworzenie ksiąg handlowych spółki polegało na księgowaniu dokument po dokumencie, stanu rozliczeń z poszczególnymi podmiotami, oraz ustalaniu stanu rozliczeń, nie sposób zasadnie postawić wobec odwołującego się tezę, iż wcześniej niż w okolicznościach sprawy powziął wiedzę (lub powinien ją powziąć), że zarządzany przezeń podmiot popadł w niewypłacalność. Wiedza odwołującego się o bieżących zobowiązaniach wobec jednostkowego wierzyciela - Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie stanowiła przesłanki do kwalifikacji niewypłacalności płatnika, bowiem niewypłacalność jednostki w rozumieniu prawa upadłościowego mogła zaistnieć tylko w przypadku wystąpienia wymagalności zobowiązań więcej niż jednego wierzyciela. Miarodajna ocena niewypłacalności spółki mogła zostać przez odwołującego się powzięta wyłącznie po przeprowadzeniu procesu odtworzenia ksiąg handlowych spółki. Tylko po ustaleniu stanu finansów spółki płatnika oraz stanu rozliczeń z kontrahentami odwołujący się mógł bowiem ocenić całokształt sytuacji zarządzanej jednostki.

Niewypłacalność w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego - art. 11 ust. 1 w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2016r., jest rozumiana jako trwałość stanu nieregulowania zobowiązań oraz istotność kwoty zobowiązań wobec wartości majątku jednostki. Nie każde uchybienie w uregulowaniu zobowiązań stanowi o powstaniu niewypłacalności jednostki, a tylko takie, które nosi znamiona trwałości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 2013 r. III AUa 1293/12). Stan sprawozdawczości finansowej i ksiąg handlowych spółki płatnika w okresie do stycznia 2015 r. nie pozwalał na miarodajną ocenę sytuacji finansowej spółki ani sald rozliczeń z poszczególnymi kontrahentami. Za zaistnienie tego stanu odwołujący się K. P. nie ponosił odpowiedzialności, natomiast w ramach wykonywania funkcji zarządzania spółką podjął wszelkie działania mające na celu odtworzenie dokumentacji spółki i pozyskanie informacji o stanie jej spraw.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego sąd I instancji trafnie ocenił brak winy odwołującego się w zakresie złożenia wniosku upadłościowego z opóźnieniem.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok oparty jest na prawidłowych ustaleniach faktycznych i odpowiada prawu, zaś apelacja nie zawiera usprawiedliwionych podstaw. Z tego względu, działając z mocy art. 385 k.p.c., oddalił apelację organu rentowego jako bezzasadną, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. a art. 108 k.p.c. szczegółowe ich wyliczenie pozostawiając referendarzowi sądowemu.

sędzia Monika Rosłan-Karasińska