Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Robert Obrębski (spr.)

Sędziowie: SA Przemysław Kurzawa

SO (del.) Zuzanna Adamczyk

Protokolant: sekretarz sądowy Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko (...) Bank spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 8 lutego 2019 r., sygn. akt IV C 260/17

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od A. S. na rzecz (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 4050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Zuzanna Adamczyk Robert Obrębski Przemysław Kurzawa

Sygn. akt VA Ca 451/19

UZASADNIENIE

Pozwem z 7 marca 2017 r. A. S. wniósł o zasądzenie na swą rzecz od (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 45260,42 Euro z odsetkami ustawowymi od wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem naprawienia szkody doznanej przez powoda wskutek nienależytego wykonania przez pozwany bank umowy o świadczenie usług inwestycyjnych na rynkach (...), polegającego na pomniejszeniu stanu rachunku depozytowego o podaną kwotę w wyniku awarii systemu obsługującego realizację zleceń składanych przez powoda i ich rozliczenia ze skutkiem obniżającym jego stan sprzed awarii z kwoty 97430,45 Euro do kwoty 52934,31 Euro po awarii, częściowego tylko uznania, tylko do kwoty 39991,73 Euro, zastrzeżeń powoda, które nie zostały w pozostałym zakresie uwzględnione, również w postępowaniu o wezwanie strony pozwanej do próby ugodowej, które powód inicjował wnioskiem z 18 września 2014 r., przerywając w ten sposób też bieg terminu przedawnienia roszczenia opartego na art. 471 z zw. z art. 725 k.c.

Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa. Nie zaprzeczając, że 18 września 2012 r. istotnie doszło jednak do awarii systemu obsługujące realizację umowy zawartej przez strony, pozwana twierdziła, że należycie wykonywała jej postanowienia. Przed awarią stan rachunku depozytowej powoda nie oddawał nierozliczonych pozycji z wcześniejszych zleceń powoda, który na nich stracił 43768 Euro, podlegające rozliczeniu ze stanu rachunku, który wskutek awarii został wadliwie uszczuplony wyłącznie o kwotę 39991,73 Euro, która została przez pozwaną dodana wskutek uwzględnienia reklamacji powoda, który z tej przyczyny nie doznał dalszej, nienaprawionej szkody.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 728,98 Euro w ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 7 marca 2017 r. do dnia zapłaty . W pozostałym zakresie powództwo zostało tym wyrokiem oddalone. Sąd Okręgowy zasądził ponadto od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 5417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nakazał też ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 144,61 zł tytułem wydatków tymczasowy pokrytych przez Skarb Państwa.

Na podstawie dowodów z dokumentów złożonych przez strony i opinii biegłej sądowej z zakresu operacji finansowych J. S. Sąd Okręgowy ustalił okoliczności sięgające zawarcia przez strony umowy z 18 stycznia 2012 r. dotyczącej świadczenia przez pozwaną na rzecz powoda usług inwestycji na rynkach OTC, wpłacenia przez powoda na potrzeby obsługi tej umowy kwoty 100000 Euro na związany z nią rachunek depozytowy, którego stan sprzed 18 września 2012 r. wynosił 97665,95 Euro, bez uwzględnienia podlegającej też uwzględnieniu kwoty 43768 Euro z tytułu rozliczenia pozycji sprzed awarii z tej daty, wystąpienia w tym dniu awarii systemu informatycznego obsługującego również wykonywanie tej umowy, w wyniku której doszło do zamknięcia oraz rozliczenia otwartych jeszcze pozycji i ich zrealizowania z rachunku powoda, który z tego powodu został zmniejszony do kwoty 53897,95 Euro. Ustalone też zostało przez Sąd Okręgowy, że wskutek złożenia przez powoda reklamacji z 27 września 2012 r., uznając w części jej zasadność, pozwana powiększyła stan rachunku do kwoty 56887,29 zł, czyli o kwotę 39991,73 zł, pomniejszoną o 1001,52 Euro z tytułu opłat związanych z tym rozliczeniem. Na podstawie zaś opinii biegłej J. S., w której wskazane okoliczności zostały ocenione ze wskazanie, że obciążenie powoda tymi opłatami nie było zasadne, wysokość szkody doznanej przez powoda z powodu awarii została przez Sąd Okręgowy oszacowana na kwotę 728,98 Euro, co do której powództwo oparte na art. 471 k.c. zostało uznane przez Sąd Okręgowy za uzasadnione, bez uwzględnienia zarzutu jego przedwczesności, podnoszonego przez pozwaną w odpowiedzi na pozew na podstawie art. 491 i art. 492 k.c., potrzeby stosowania których w zakresie rozwiązania spornej umowy jako warunku koniecznego do powstania wymagalnych roszczeń Sąd Okręgowy się jednak nie dopatrzył. Nie znalazł z drugiej strony podstawy do uwzględnienia powództwa ponad podaną kwotę z tego powodu, że powód nie wykazał doznania większej szkody wskutek awarii z 18 września 2012 r., która nie została naprawiona przez stronę pozwaną w wykonaniu kontraktu niebędącego umową o prowadzenie rachunku bankowego z art. 725 i nast. k.c. Termin przedawnienia roszczenia z umowy łączącej strony wynosił więc, zdaniem Sądu Okręgowego, 10 lat. Nie doszło tym samym do jego naruszenia. W efekcie Sąd Okręgowy uwzględnił żądanie pozwu do kwoty wyliczonej przez biegłą. Oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 100 k.p.c. uznając, że w przeważającym zakresie pozwana wygrała sprawę, jak też obciążył powoda wydatkami pokrytymi tymczasowo przez Skarb Państwa.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł powód, który zaskarżył ten wyrok w części oddalającej powództwo i orzekającej o kosztach procesu oraz zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 725 i art. 726 k.c. przez wadliwe przyjęcie, że środki zgromadzone na rachunku depozytowym założonym w celu rozliczania umowy nie stanowią formalnie majątku powoda i że ograniczenie jego stanu wskutek awarii o kwotę objętą żądaniem pozwu nie stanowiło szkody w majątku powoda wymagającej naprawienia przez uwzględnienie powództwa w całości. Drugi zarzut apelacji dotyczył naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 i art. 286 k.p.c. poprzez uznanie wniosków opinii biegłej za kategoryczne, niedostrzeżenie wątpliwości wynikłych z jej ustnego wyjaśnienia, w tym braku umiejętności odróżnienia przez biegłą szkody w zakresie damnum emergens i lucrum cesans i ustalenia szkody powoda, i w konsekwencji przyjęcie przez Sąd Okręgowy wniosków opinii pisemnej za podstawę ustalenie wymiaru szkody do tej kwoty ograniczonego oraz oddalenia powództwa w pozostałym zakresie. Trzeci zarzut apelacji, związany z naruszeniem art. 233 w zw. z art. 286 i art. 328 § 2 k.p.c., dotyczył bezkrytycznego podzielenie przez Sąd Okręgowy opinii biegłej i zaniechania odniesienia się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do zastrzeżeń, które powód sformułował do tej opinii. Na podstawie tych zarzutów skarżący wnosił o zmianę zaskarżonej części wyroku Sądu Okręgowego poprzez uwzględnienie również oddalonej części powództwa oraz obciążenie pozwanej całością kosztów procesu wyłożonych przez powoda według norm przepianych.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalanie i obciążenie powoda poniesionymi kosztami postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. Żaden z zarzutów, na których została oparta, nie był bowiem uzasadniony. Ustalenie Sądu Okręgowego były poprawne i wystarczające, a przede wszystkim wynikały ze zgodnej z art. 233 i art. 286 k.p.c. oceny dowodów, której Sąd Okręgowy w wystarczający sposób dał wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, które nie naruszało w zasadzie art. 328 § 2 k.p.c. Zawierało bowiem nie tylko opis ustaleń przyjętych przez Sąd Okręgowy za podstawę zaskarżonego wyroku, lecz także wskazanie dowodów, na których oparł się Sąd Okręgowy czyniąc takie ustalenia, które faktycznie z nich wynikały, w tym wymiar szkody doznanej przez powoda, oszacowany na uwzględnioną kwotę 728,98 Euro na podstawie opinii biegłej J. S., której wnioski zostały podtrzymane również podczas ustnego wyjaśniania przez biegłą opinii pisemnej, sporządzonej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami. Ustalenia Sądu Okręgowego zostały więc uznane za własne przez Sąd Apelacyjny. Trafna również była ich ocena prawna, która doprowadziła Sąd Okręgowy do poprawnego oddalenia żądania ponad podaną kwotę należności głównej. Nie były bowiem uzasadnione zarzuty naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 725 i art. 726 k.c.

Przeciwko zasadności apelacji powoda przemawiały dwa zasadnicze oraz odmienne argumenty. Pierwszy z nich dotyczy procesowego aspektu przebiegu postępowania dowodowego, w ramach którego powód nie zdołał wykazać, aby szkoda doznana przez skarżącego wskutek awarii systemu informatycznego obsługującego realizację umowy z 18 stycznia 2012 r., trafnie zakwalifikowanej przez Sąd Okręgowy, przenosiła zasądzoną kwotę 728,88 Euro. Poza sporem w szczególności pozostaje, że ustalenie poprawności dokonywania przez pozwaną rozliczeń na rachunku depozytowym związanym z realizację wskazanej umowy wymagało wiedzy specjalnej w rozumieniu przyjętym w art. 278 k.p.c., a tym samym przeprowadzenia dowodu z opinii właściwego biegłego sądowego, o którą powód wystąpił w pozwie na wypadek kwestionowania przez pozwaną zasadności roszczenia w odniesieniu do wysokości żądania opartego na art. 471 k.c. Dowód taki został przeprowadzony i wykazał, że szkoda doznana przez powoda odpowiadała wskazanej kwocie, czyli że nie była większa. Zastrzeżenia powoda do tej opinii były badane w dalszym toku postępowania. Nie zostały ze strony Sądu Okręgowego przeoczone. Biegła złożyła podczas rozprawy w dniu 8 lutego 2019 r. ustne wyjaśnienie opinii, której wnioski w całości podtrzymała. Zastrzeżenia, które powód podniósł w apelacji w odniesieniu do czynności jej wyjaśniania ustnego przez biegłą, nie były uzasadnione w tym znaczeniu, że nie miało w tej sprawie istotnego znaczenia dociekanie czy biegła właściwą oceną objęła okoliczności związane z skutkami awarii pod kątem rozróżnienia szkody na damnum emergens oraz lucrum cesans już z tego powodu, że źródła szkody, której powód w skutej tej awarii doznał, skarżący się dopatrywał wyłącznie z ograniczeniu stanu swojego rachunku z kwoty 9765,95 Euro sprzed tej awarii do kwoty 56887,29 Euro w związku z uwzględnieniem przez pozwaną reklamacji powoda w zakresie kwoty 39991,73 Euro. Dochodził więc naprawienia szkody rzeczywistej, nie zaś spodziewanych korzyść z inwestycyjnego wykorzystania tej kwoty, której dochodził pozwem.

Na przeszkodzie formalnej poczynienia innych ustaleń niż do wynika z opinii biegłej i uzasadnienia Sądu Okręgowego stały natomiast ograniczenia o charakterze dowodowym, związane z niemożnością przyjęcia innych wniosków wymagających wiedzy specjalnej niż to wynika ze sporządzonej opinii bez wad w zakresie sposobu jej wykonania i uzasadnienia przed sąd orzekający tylko na bazie takiej opinii, czyli bez przeprowadzenia opinii innego biegłego o takich samych albo wyższych kwalifikacjach, w której w sposób bardziej przekonujący zostałyby przyjęte odmienne wnioski. Taki dowód byłby bowiem konieczny. Nie został jednak w tej sprawie przeprowadzony również z powodów ściśle proceduralnych. Podczas rozprawy przed Sądem Okręgowym w podanej dacie pełnomocnik powoda wnosił wprawdzie o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego, lecz nie skorzystał z uprawnienia dotyczącego zgłoszenia do protokoły zastrzeżenia w zakresie oddalenia tego wniosku przez Sąd Okręgowy postanowieniem wydanym podczas rozprawy. W efekcie powód utracił prawo o powoływania w apelacji zarzutu dotyczącego oddalenia tego wniosku, a tym samym też zawnioskowania na podstawie art. 381 k.p.c. o przeprowadzenie tej czynności dowodowej w takcie rozprawy apelacyjnej. Taki wniosek nie został więc w apelacji zgłoszony. Nie pozwalał więc na sporządzenie innej opinii już z powodów proceduralnych. Działanie zawodowego pełnomocnika po stronie czynnej, a przede wszystkim pozytywna ocena opinii biegłej J. S., spowodowały, że Sąd Apelacyjny tym bardziej z urzędu nie dopuszczał tego dowodu. Ustalania przyjmowane również na potrzeby oceny apelacji powoda musiały więc zostać oparte na wnioskach opinii, która została w tej sprawie sporządzona. Jej wartość dowodowa nie budziła zresztą zastrzeżeń, również ze strony Sądu Apelacyjnego.

Narzuty dotyczące naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 725 i art. 726 k.c. również nie zasługiwały na uwzględnienie. Co więcej, ich sformułowanie może świadczyć o powstaniu po stronie powoda prawnego nieporozumienia, jak też pominięciu argumentacji przywołanej przez Sąd Okręgowy, który nie stwierdził w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że środki zgromadzone na rachunku nie stanowiły majątku powoda, lecz zastrzegł, że rachunek zabezpieczający został dla powoda założony na potrzeby związane z wykonywaniem przez obie strony umowy z 18 stycznia 2012 r. stanowiącej rodzaj umowy brokerskiej, do której rachunek był przyporządkowany. Poza sporem pozostawało, że przed awarią z 18 września 2012 r. stan rachunku powoda opiewał formalnie na 97665,95 Euro. Nie uwzględniał jednak konieczności rozliczenia wcześniejszych pozycji, które opiewały na kwotę 43768 Euro, o którą stan rachunku podlegał pomniejszeniu niezależnie od tego, że w podanym dniu wystąpiła awaria, w wyniku której na rachunku powoda doszło do dalszego zmniejszenia jego stanu, który wskutek reklamacji został powiększony o kwotę 39991,73 Euro, z związku z czym, jak poprawnie ustalił Sąd Okręgowy, powód został obciążony niezasadnie opłatami za wykonanie tych czynności. Rozliczenie stanu rachunku przy uwzględnieniu wyników operacji sprzed awarii, czyli konieczność jego pomniejszenia o kwotę 43768 Euro, odpowiadało umowie łączącej strony, nie było w ogóle związane z awarią systemu informatycznego, lecz ze stanem wcześniejszych operacji, które pozwana realizowała na zlecenia powoda na rynku OTC. Nie można było więc uznać, że o podaną kwotę stan rachunku powoda został uszczuplony wskutek awarii, a tym samym że doznana przez powoda z tej przyczyny szkoda powinna obejmować też wskazaną kwotę. Obciążenie stanu rachunku powoda zostało w tym zakresie wywołane zupełnie inną przyczyną związaną z realizacją łączącej strony umowy przed wystąpieniem awarii. Apelacja powoda w tych przyczyn podlegała więc oddaleniu ze względu na jej bezzasadności.

Oddalenie apelacji uzasadniało natomiast obciążenie powoda kosztami procesu poniesionymi przez stronę pozwaną w postępowaniu apelacyjnym. Na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Sąd Apelacyjny zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 4050 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, na które składało się minimalne wynagrodzenie za udział zawodowego pełnomocnika w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym, stosownie do rodzaju sprawy oraz podanej w apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów i art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

Zuzanna Adamczyk Robert Obrębski Przemysław Kurzawa