Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Alicja Fronczyk

Sędziowie: SA Edyta Jefimko (spr.)

SA Bernard Chazan

Protokolant: Gabriela Kaszuba

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko (...) w W. (poprzednio (...) Zarządowi Głównemu w W.)

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 31 stycznia 2019 r., sygn. akt II C 181/18

I. zmienia zaskarżony wyrok:

1.w punkcie pierwszym częściowo w ten sposób, że z jego treści dwukrotnie eliminuje sformułowanie: „Zarząd Główny” oraz sformułowanie: „w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej”, oddalając powództwo w tym zakresie;

2. w punkcie drugim częściowo w ten sposób, że z jego treści eliminuje sformułowanie: „Zarząd Główny” oraz zastępuje sformułowanie: „dóbr osobistych” sformułowaniem: „dobra osobistego” , oddalając powództwo w tym zakresie;

3. w punkcie trzecim częściowo w ten sposób, że z jego treści eliminuje sformułowanie: „Zarządu Głównego”, oddalając powództwo w tym zakresie oraz oddala powództwo o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) za okres od dnia 27 września 2017 r. do dnia 3 października 2017 r.;

4. w punkcie czwartym częściowo w ten sposób, że zasądza od (...) w W. na rzecz J. W. kwotę 6.303 zł (sześć tysięcy trzysta trzy złote) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 marca 2018 r. do dnia zapłaty;

5. w punkcie piątym w ten sposób, że zasądza od (...) w W. na rzecz J. W. kwotę 4.744 zł (cztery tysiące siedemset czterdzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II. oddala apelacje obu stron w pozostałej części;

III. zasądza od (...) w W. na rzecz J. W. kwotę 7.213 zł (siedem tysięcy dwieście trzynaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

Edyta Jefimko A. B. C.

Sygn. akt V ACa 1818/24

UZASADNIENIE

Powód J. W., powołując się na art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 23 oraz art. 448 k.c., wniósł o:



zobowiązanie pozwanego (...) Zarządu Głównego w W. do niezwłocznego zaniechania naruszeń dóbr osobistych powoda, polegającego na bezpodstawnym pozbawieniu możliwości uczestnictwa w XXIX Letniej Uniwersjadzie pomimo spełnienia przez niego wszystkich kryteriów kwalifikacyjnych oraz wobec braku innego zawodnika spełniającego tego rodzaju kryteria, co doprowadziło do naruszenia jego prawa do rozwoju kariery sportowej jako elementu samorealizacji;



zobowiązanie pozwanego do opublikowania na własny koszt na oficjalnej stronie internetowej (...) znajdującego się pod adresem internetowym http://(...), na okres 30 dni, czcionką nie mniejszą niż 12px, w miejscu usytuowanym powyżej bloku zawierającego aktualności, oświadczenia o następującej treści:

„ (...), niniejszym chciałby gorąco przeprosić Pana J. W. za naruszenie Jego dóbr osobistych w ten sposób, że będąc jedynym sportowcem spełniającym w swojej dyscyplinie i kategorii wagowej kryteria uczestnictwa XXIX Letniej Uniwersjadzie (2017) został on dopuszczony do udziału w tych zawodach, a w Jego miejsce został wybrany inny zawodnik nie spełniający ustalonych przez Zarząd (...) kryteriów uczestnictwa.

Pragniemy podkreślić, że powyższa bezpodstawna decyzja Zarządu (...) naruszyła dobra osobiste Pana J. W. w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej jako elementu samorealizacji, nad czym gorąco ubolewamy i jeszcze raz gorąco przepraszamy”.

Powyższe oświadczenie powinno być nieprzerwanie utrzymywane na w/w stronie internetowej przez okres 30 dni od dnia jego opublikowania w widocznym miejscu, bezpośrednio po jej otworzeniu. Zapoznanie się z jego treścią nie powinno również wymagać przewijania widoku strony internetowej;



zobowiązanie pozwanego do poinformowania Ministra Sportu i Turystyki, (...) Związku (...) oraz Instytutu Sportu Zespołu (...) o naruszeniu dóbr osobistych powoda oraz jego przeproszenia w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia;



orzeczenia, że w razie niewykonania przez pozwanego wyroku w terminie wyznaczonym przez Sąd, powód będzie umocowany do opublikowania oświadczenia o treści ustalonej przez Sąd na koszt pozwanego na stronie internetowej (...) w zakładce „sporty walki”;



zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda łącznej kwoty 23.500 zł, na którą to składają się: 15.000 zł zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 15 września 2017 r. do zapłaty oraz kwoty 8.500 zł tytułem naprawienia szkody majątkowej powstałej w wyniku działań wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, jednocześnie wnosząc o zwiększenie kosztów minimalnych zastępstwa procesowego liczonych według norm przepisanych do stopnia zawiłości sprawy oraz niezbędnych nakładów pracy poniesionych przez radcę prawnego.

W podstawie faktycznej pozwu powód wskazał, że pozwany bezpodstawnie (w sposób bezprawny i zawiniony oraz arbitralny) pominął go jako zawodnika głównego przy ustalaniu składu akademickiej reprezentacji Polski na XXIX Letnią Uniwersjadę T. (...) w 2017 r., czym naruszył jego dobra osobiste w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej. Powód podał, że jako jedyny zawodnik dyscypliny judo do 100 kg spełniał wszystkie kryteria określone zarówno w Kryteriach Ogólnych, jak i Kryteriach Kwalifikacyjnych. Powód wskazał także, że bezpodstawne pozbawienie go uczestnictwa w zawodach sportowych spowodowało po jego stronie powstanie szkody majątkowej w łącznej wysokości 8.500 zł.

W odpowiedzi na pozew (...) Zarząd Główny wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. Pozwany wskazał, że żądanie powoda częściowo jest obiektywnie niemożliwe do wykonania, albowiem XXIX Letnia Uniwersjada w T. odbyła się w dniach 19-30 sierpnia 2017 r. Natomiast działanie powoda, polegające na bezpodstawnym kwestionowaniu decyzji stanowi naruszenie zasad etyki sportowej. Decyzja pozwanego, pomijająca powoda jako zawodnika głównego w składzie kadry, nie została wydana z naruszeniem ogólnych zasad powoływania kandydatów na Uniwersjadę. Kryteria Kwalifikacyjne znajdowały zastosowanie jedynie w określeniu do kandydatów, których wyjazd miał zostać sfinansowany ze środków publicznych. Tym samym nie kreowały one po stronie pozwanego obowiązku wyboru jedynie kandydata spełniającego określone w nich wskaźniki. Wybór kandydata do kadry narodowej nastąpił w oparciu o decyzję zarządu głównego pozwanego, obradującego w składzie zgodnym z przepisami prawa oraz statutem pozwanego. Ponadto pozwany zakwestionował roszczenia odszkodowawcze powoda zarówno co do zasady, jak i wysokości.

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2019 r.- Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym zobowiązał (...) Zarząd Główny w W. do zamieszczenia, na własny koszt, na stronie internetowej (...), oświadczenia o następującej treści: „ (...) Zarząd Główny w W. przeprasza Pana J. W. za niepowołanie go do udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie 2017, pomimo tego, że był jedynym sportowcem spełniającym w swojej dyscyplinie i kategorii wagowej, kryteria uczestnictwa w tych zawodach. Naruszyło to dobro osobiste Pana J. W. w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej.”, zastrzegając, że oświadczenie to ma być opublikowane przez okres 2 tygodni, przy użyciu czcionki nie mniejszej niż 12 pikseli, w miejscu usytuowanym powyżej bloku zawierającego aktualności; w punkcie drugim zobowiązał (...) Zarząd Główny w W. do zawiadomienia Ministra Sportu i Turystyki, (...) Związku (...) w W. oraz Instytutu Sportu – Państwowego Instytutu (...) w W. o opisanym w punkcie 1 powyżej naruszeniu dóbr osobistych J. W. oraz o sformułowanym tam oświadczeniu w terminie 7 dni od uprawomocnieniu się niniejszego orzeczenia; w punkcie trzecim zasądził od (...) Zarządu Głównego w W. na rzecz J. W. kwotę 15.000 zł z odsetkami ustawowymi od 27 września 2017 r. do dnia zapłaty; w punkcie czwartym oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w punkcie piątym zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami.

Z ustaleń faktycznych, jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynikało, że J. W., urodzony (...), jest zawodnikiem judo, wielokrotnym reprezentantem Polski. Trenuje w klubie (...). Studiował na Akademii Wychowania Fizycznego we W. i należał do (...). W 2017 r. startował w dwóch zawodach rangi Pucharu Świata.

(...) ( (...)) jest studencką organizacją sportu akademickiego o zasięgu ogólnokrajowym. Celem (...) jest m. in. upowszechnianie kultury fizycznej i turystyki, podnoszenie sprawności fizycznej i polepszanie stanu zdrowia społeczności akademickiej (§ 7 ust. 1 statutu). (...) realizuje swoje cele także przez uczestniczenie w imprezach i zawodach sportowych w kraju i za granicą (§ 8 ust. 2 statutu).

W ramach prowadzonej działalności (...) ustala skład akademickiej reprezentacji Polski na corocznych uniwersyteckich mistrzostwach świata - Uniwersjadzie. Przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie powoływane są dla kilku dyscyplin sportowych, w tym judo, społeczne komisje składające się z trenerów. W latach 2016-2018 r. w skład komisji judo wchodził R. L. jako przewodniczący oraz W. B. (1), M. K., Z. G. i W. B. (2).

W celu wyłonienia członków reprezentacji (...) wydał „Kryteria powoływania zawodników na Uniwersjady w roku 2017” oraz „Kryteria kwalifikacyjne – XXIX Letnia Uniwersjada”. W ust. I pkt 2 „Kryteriów powoływania zawodników na Uniwersjady w roku 2017” zapisano, że jednym z kryteriów jest wiek od 18 do 28 lat, tj. urodzeni w latach 1989-1999. W „Kryteriach kwalifikacyjnych – XXIX Letnia Uniwersjada” ustalono kryteria kwalifikacyjne dla reprezentacji judo. Pełne składy reprezentacji uczestniczącej na Uniwersjadzie miały zostać wyłonione spośród zawodniczek-studentek i zawodników-studentów, którzy w terminie do końca czerwca 2017 r. uzyskają wyniki:

- miejsce 1-7 w zawodach rangi PŚ i wyżej przy min. 2 wygranych walkach

- miejsce 1-5 w zawodach kalendarza (...) przy min. 2 wygranych walkach

- miejsce 1-5 w (...) i (...) przy min. 2 wygranych walkach

- miejsce 1-3 w MP przy min. 3 wygranych walkach

- miejsce 1 w (...) przy min. 2 wygranych walkach.

(...) Związek (...) rekomendował (...) udział J. W. jako podstawowego zawodnika w kategorii 100 kg w Uniwersjadzie. J. W. spełniał wszystkie powyżej określone kryteria w kategorii wagowej do 100 kg.

M. A. od 1986 r. jest w ramach (...) trenerem uniwersjadom judo. Jest także trenerem (...), w ramach którego występuje T. D.. M. A. zaproponował by zawodnikiem judo – reprezentantem na XXIX Letniej Uniwersjadzie w kategorii do 100 kg był T. D. i ostatecznie on uzyskał akceptację (...) Komisji J., przy czym w jej składzie faktycznie uczestniczył W. B. (2). J. W. został powołany jako zawodnik rezerwowy. Uwagi do powołania T. D. w miejsce J. W. zgłaszał Zespół (...) Instytutu Sportu, trener kadry narodowej judo i dyrektor sportowy (...).

Wobec powzięcia informacji, że ma być zawodnikiem rezerwowym, J. W. skierował e-mailem zapytanie do pełniącego funkcję kierownika działu sportu w (...) S. P. o status swojego wyjazdu na Uniwersjadę. W odpowiedzi S. P. poinformował go, że do startu w kategorii do 100 kg został zgłoszony T. D., który nie uzyskał wyniku kwalifikacyjnego do Uniwersjady w tej kategorii wagowej, dlatego jego udział w Uniwersjadzie nastąpi na koszt klubu. Taka decyzja Zarządu Głównego (...) była bezpośrednią konsekwencją wniosku trenera kadry uniwersjadowej, potwierdzonego następnie akceptacją (...) Komisji J. i wyrazem zaufania do szkoleniowego doświadczenia trenera M. A., jak również odpowiedzialności za skuteczny start w Uniwersjadzie, jaką (...) ponosi wobec władz polskiego sportu. Poinformował również, że J. W. jest wymieniony na pozycji zawodnika rezerwowego do startu w kategorii do 100 kg. T. D. nie spełniał kryteriów kwalifikacji wyznaczonych przez (...). Zawodnik wskazany był jako pierwszy do wyjazdu na zawody z adnotacją, że jedzie na koszt macierzystego klubu.

J. W. za pośrednictwem swojego pełnomocnika 31 lipca 2017 r. skierował wezwanie do zmiany decyzji w sprawie ustalenia ostatecznego składu akademickiej reprezentacji Polski na Uniwersjadę 2017 w kategorii wagowej do 100 kg w dyscyplinie judo. Zarząd Główny (...) 9 sierpnia 2017 r. ustosunkował się do powyższego pisma. W piśmie z 11 sierpnia 2017 r. J. W. wniósł o zmianę przedmiotowej decyzji i poinformował, że w sytuacji nieuznania wezwania podejmie dalsze działania mające na celu ochronę jego interesu. J. W. nie wziął udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie 2017.

W piśmie z 15 września 2017 r. powód wezwał Zarząd Główny (...) do zaniechania naruszeń dóbr osobistych oraz do usunięcia już dokonanych naruszeń wraz z zapłatą zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a 18 października 2017 r. J. W. wezwał (...) do próby ugodowej.

W piśmie z 10 stycznia 2018 r. Zarząd Główny (...) poinformował, że nie weźmie udziału w posiedzeniu pojednawczym, uznając roszczenia J. W. za bezpodstawne.

Podstawą poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych były uznane za wiarygodne dowody z dokumentów, zeznania świadków: M. A., W. B. (2), W. B. (1), Z. G., R. L., T. S. i S. P., a także zeznania powoda przesłuchanego w charakterze strony.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że żądanie powoda należało ocenić z punktu widzenia regulacji norm wynikających z art. 23 k.c., art.24 k.c. i art. 448 k.c., a także art. 361 § 2 k.c. oraz 415 k.c. względnie 471 k.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego Rozdział 9a ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1488 z późn. zm.) - dalej powoływanej jako: „ustawa o sporcie” odpowiedzialność dyscyplinarną oraz rozstrzyganie sporów w sporcie, nie wyłącza ochrony zawodnika na gruncie Kodeksu cywilnego. Natomiast nie było podstaw do uznania faktu wytoczenia powództwa za przejaw chęci nieuzasadnionego angażowania (...) w postępowanie przed sądem, mającego inne cele niż ochrona własnego dobra osobistego J. W.. Jednocześnie powołany przez pozwanego jego własny statut nie miał charakteru normy powszechnie obowiązującej i nie wyłączał drogi sądowej.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko powoda, iż prawo do rozwoju kariery sportowej stanowi dobro osobiste. Uniemożliwienie wzięcia udziału w zawodach jest obiektywnie negatywnym zdarzeniem dla zawodnika, gdyż pozbawia go jednego z kluczowych elementów sportu, jakim jest współzawodnictwo. Udział w Uniwersjadzie, będącej istotną i prestiżową imprezą, w szczególności dla dyscypliny jaką jest judo, jest istotnym elementem kariery judoki. Jedynym podmiotem w Polsce przeprowadzającym nabór zawodników i przedstawiającym ich do udziału w każdej kolejnej uniwersjadzie jest pozwany – (...) Zarząd Główny w W.. Podmiot ten jest stowarzyszeniem, które ma charakter związku sportowego, o którym mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o sporcie.

Przygotowanie udziału i sam udział w XXIX Letniej Uniwersjadzie w T. w 2017 r. odbywał się pod nadzorem Ministra Sportu i Turystyki oraz Instytutu Sportu, z wykorzystaniem środków publicznych. W ocenie Sądu Okręgowego nabór zawodników do udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie w T. w 2017 r. miał charakter zbliżony do przyrzeczenia publicznego, uregulowanego w art. 919 i n k.c.

Sąd Okręgowy przyjął zatem, iż pomiędzy pozwanym, a powodem, doszło z jednej strony poprzez ogłoszenie o naborze do kadry, a z drugiej zgłoszenie, do nawiązania na zasadzie z art. 353 ¹ k.c. nienazwanego stosunku prawnego o charakterze zbliżonym do przyrzeczenia publicznego, lub też wręcz przy przyjęciu szerokiej wykładni pojęcia „nagrody” z art. 919 § 1 k.c. – do stosunku prawnego na podstawie przyrzeczenia publicznego złożonego przez (...).

Kryteria udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie zostały podzielone przez pozwanego na dwie grupy. Wypełnienie należących do pierwszych z ich wymogów formalno – organizacyjnych, co nastąpiło przez powoda i pozostaje poza sporem, było warunkiem rozpatrzenia kryteriów szkoleniowo-sportowych, w tym obejmujących kwalifikację dla poszczególnych dyscyplin sportowych. J. W. wypełnił również szczegółowe kryteria określone w pkt II.1 – II.5, a mianowicie uwzględnił start w Uniwersjadzie w indywidulanym planie rocznym (pkt II. 1), dysponował też zgodą na udział (...) Związku (...) w tej imprezie (pkt II.2), co potwierdza pismo przesłane przez tą organizację. Niewątpliwie gotowy był do podjęcia współpracy z trenerem kadry uniwersjadowej i podporządkowaniem się planowi przygotowań przedstawionemu przez pozwanego (k. pkt II. 3-II.4). Powód realizował plan przygotowania się do tych zawodów wespół z zawodnikami kadry narodowej w zakresie wyznaczonym przez (...) Związek (...).

Ponadto J. W. i tylko on, w zakresie kategorii wagowej do 100 kg, wypełniał normy kwalifikacyjne objęte treścią pkt II. 5 Kryteriów i sprecyzowane w ich części szczegółowej. W tym zakresie zaś omawiany dokument został sporządzony w sposób nie budzący żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Odwołuje się bowiem do konkretnych miejsc zajętych w określonych rodzajach zawodów. Kwestia wykładni tego postanowienia Kryteriów nie była przedmiotem sporu, tak samo jak to, że tylko powód wypełnił te wymogi oraz to, że nie wypełnił ich T. D..

Istotne i przesądzające o rozstrzygnięciu w sprawie było to, iż powołany dokument Kryteriów, jak i żaden inny dokument lub oświadczenie pozwanego złożone w związku z naborem do reprezentacji w XXIX Letniej Uniwersjadzie, nie zawierały innych kryteriów, w tym mających charakter ocenny (wynikający z niemierzalnych parametrów analizowanych z punktu widzenia wiedzy i doświadczenia trenerskiego lub też przebiegu kariery sportowej danego zawodnika bez uwzględniania osiągniętych wyników).

W powyższy sposób pozwany upublicznił obiektywne i łatwe do sprawdzenia kryteria naboru do reprezentacji akademickiej w dyscyplinie judo. Zaniechał zaś posłużenia się kryteriami subiektywnymi polegającymi w szczególności na przycięciu przez trenera kadry - selekcjonera, iż określony zawodnik rokuje lepiej niż pozostali, co w istocie jednak nastąpiło w ocenianej sytuacji. Sąd podkreślił, iż co do zasady nie można zanegować tego rodzaju perspektywy doboru zawodników do kadry, która w istocie opiera się o autorytet trenera, który w ujęciu normatywnym budowany jest poprzez art. 41 ustawy o sporcie. Jednakże odnośnie zawodników judo, pretendujących do udziału w XXIX Letniej Uniwersjadzie, tego rodzaju zastrzeżenie nie zostało publicznie dokonane. Z drugiej strony tego rodzaju subiektywne kryterium mogłoby mieć zastosowanie, wobec braku odmiennego uregulowania w przypadku gdyby obiektywne wymogi spełniało co najmniej dwóch zawodników. Taka sytuacja jednak nie zaszła w niniejszej sprawie.

W konsekwencji (...) był zobowiązany do powołania do kadry uniwersjadowej judo w kategorii wagowej do 100 kg powoda, gdyż tylko on spełnił ogłoszone publicznie kryteria.

Dlatego też działanie pozwanego względem powoda w ocenie Sądu Okręgowego należało uznać za bezprawne, gdyż dokonane wbrew publicznie ogłoszonemu oświadczeniu woli. (...) jest jedynym podmiotem formującym kadrę do udziału w Uniwersjadzie i czyni to przy wykorzystaniu środków publicznych, dlatego winien postępować wedle reguł ustalonych przez siebie. Jako podmiot profesjonalny musi prowadzić swoją działalność statutową w taki sposób, aby nie naruszać praw innych osób, w tym swoich członków.

W ocenie Sądu I instancji zachodził zatem związek przyczynowy pomiędzy działaniem (...), a brakiem występu powoda na Uniwersjadzie, co z kolei naruszyło jego dobro osobiste w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej. Z uwagi jednak na przeprowadzenie i zakończenie XXIX Letniej Uniwersjady, żądanie powoda zmierzające do zapewnienia mu udziału w tych zawodach było niemożliwe do uwzględnienia już w momencie złożenia pozwu.

Natomiast zasadnym było przychylenie się do żądania złożenia przez pozwanego oświadczenia o charakterze przeprosin. Sąd Okręgowy dokonał stosownej korekty treści przeprosin w taki sposób, aby odpowiadały one wymogom art. 24 k.c. oraz względom słuszności. Wyeliminował z nich, zbędne z punktu widzenia klarowności przekazu i celu, wyrażenia w postaci powtórzonych „gorących przeprosin” oraz informację o wyborze przez pozwanego innego zawodnika.

Stronę internetową podaną w pozwie Sąd ten uznał, za adekwatne forum do opublikowania przedmiotowego oświadczenia. Z treści dostępnych pod adresem (...) wynikało bowiem, iż jest to forum przedstawiania informacji o działalności pozwanego. Skoro tak to strona ta stanowi adekwatne medium do poinformowania tego środowiska o sytuacji zaistniałej pomiędzy stronami i wyrażenia treści przynoszących satysfakcję powodowi. Jeśli zaś chodzi o paramenty techniczne publikacji oświadczenia to Sąd Okręgowy w istocie co do zasady uwzględnił żądanie powoda, odnośnie usytuowania i wielkości względem grafiki strony.

Zasadne było także przedstawienie informacji o doznanym przez powoda naruszeniu dobra osobistego, zawartym już w przedmiotowym oświadczeniu i doręczeniu treści tego oświadczenia Ministrowi Sportu i (...), (...) Związkowi (...) w W. oraz Instytutowi Sportu – Państwowemu Instytutowi (...) w W.. Wskazane organy oraz osoby prawne były bowiem zaangażowane w przeprowadzenie naboru do kadry i jej wysłanie do T. oraz mają wpływ na środowisko sportowe w Polsce, a zatem stanowią oni konkretnych (w przeciwieństwie do odbiorców treści ze strony internetowej) adresatów oświadczenia łagodzącego skutki naruszenia dobra osobistego powoda.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do upoważnienia powoda do zamieszczenia przedmiotowego artykułu na stronie internetowej (...).pl. (...) nie wyjaśnił z jakich przyczyn domaga się ewentualnego zamieszczenia tam skierowanego do niego oświadczenia, co więcej przyznał, iż nie zna takiego portalu. Proste wpisanie powyższego adresu do przeglądarki internetowej wskazuje, iż strona pod określonym w pozwie (i powyżej) adresem nie istnieje.

Powód wykazał, iż w związku dokonanym naruszeniem, doznał krzywdy, bowiem został pozbawiony jednej z kluczowych determinant sportu, tj. rywalizacji z innymi oraz potencjalnej szansy na osiągnięcie sukcesu sportowego. W konsekwencji odebrano mu szansę na zyskaniu większej renomy jako sportowca. Jednocześnie został narażony na potencjalny negatywny odbiór we własnym środowisku i w istocie szerzej – także wśród kibiców, jako osoba która potencjalnie spełniała kryteria udziału w Uniwersjadzie, a jednak nie wzięła w niej udziału. Powyższe ustalenia przemawiały za zasadnością zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 15.000 zł. W ocenie Sądu była to kwota adekwatna do rodzaju naruszonego dobra i rozmiaru doznanej krzywdy, która realizuje funkcję kompensacyjną wynikającą z art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Natomiast dalej idące roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia zostało oddalone. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu pierwszego wezwania do zapłaty powyższej sumy.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił żądania zapłaty kwoty 8.500 zł jako odszkodowania. Wprawdzie roszczenie to mogło wynikać z naruszenia dobra osobistego, o czym stanowi art. 24 § 2 k.c., jednakże niezależnie czy przewidzianych w tym przepisie zasad ogólnych poszukiwać w art. 415 k.c. czy art. 471 k.c., to w pierwszej kolejności, należało zbadać czy powód doznał szkody.

Jako jej uzasadnienie J. W. podał konkretne (choć nieudokumentowane) wydatki w związku z korzystaniem z sali treningowej, odżywek, pomocy fizjoterapeuty oraz masażysty, zabiegów odnowy biologicznej, cateringu dietetycznego i zakupem sprzętu sportowego – judogi. Wobec zaś wyraźnego zarzutu pozwanego, rolą powoda (wynikającą z art. 6 k.c. i 232 k.p.c). było chociażby przybliżenie kosztów towarów i usług, które nabył, np. poprzez przedstawienie stosownych cenników. Tego zaś J. W. w tym postępowaniu nie uczynił.

Nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, iż J. W. poniósł powyższe wydatki we wskazanych kwotach, to w świetle ograniczonej inicjatywy dowodowej w tym zakresie, trudno mówić by miały one charakter uszczuplenia jego majątku. Jeśli nawet wydatkował określone sumy pieniężne, to otrzymywał za nie ekwiwalent w postaci rzeczy i usług. Natomiast nie zachodziły podstawy aby przyjąć, by owe nabyte wartości niepieniężne nie służyły powodowi na zasadzie wsparcia jego organizmu i były całkowicie zbędne w punktu widzenia potrzeb ogólnozdrowotnych i sportowych. Wyjaśnienie tej kwestii wymagałoby zgłębienia tego problemu, być może poprzez wiadomości specjalne, lecz wniosek w tym zakresie nie został zgłoszony. Z kolei nabycie stroju sportowego (białej judogi) nie było wydatkiem związanym wyłącznie z potencjalnym startem na XXIX Letniej Uniwersjadzie. Nie zachodziła zatem sytuacja objęta hipotezą art. 361 § 1 k.c. Z tego też względu powództwo o zapłatę odszkodowania w kwocie 8.500 zł podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu rozstrzygniecie zapadło na podstawie art. 98 i 100 k.p.c..

Apelacje od powyższego wyroku wniosły obie strony.

Powód zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo (punkt czwarty wyroku) oraz orzekającej w zakresie kosztów procesu (punkt piąty wyroku), zarzucając naruszenie:

I. przepisów prawa procesowego:

1.art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, poprzez przyjęcie braku normalnego i bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy stwierdzonym bezprawnym i zawinionym zachowaniem pozwanego, pozbawiającym powoda prawa do wzięcia udziału w międzynarodowych zawodach sportowych, co do których jako jedyny sportowiec spełniał wszystkie określone kryteria i ponosił koszty związane z przygotowaniem do nich, co spowodowało wystąpienie po jego stronie szkody majątkowej, podczas gdy z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego wynika, że pomiędzy bezprawnym i zawinionym zachowaniem pozwanego istniał normalny i bezpośredni związek z określoną przez powoda szkodą majątkową;

2.art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. poprzez obciążenie powoda kosztami procesu, w sytuacji gdy powód wygrał proces w przeważającej części, co uzasadniało orzeczenie całości kosztów na jego rzecz lub ewentualnie stosunkowe ich rozdzielenie, przy uwzględnieniu stopnia wygrania sprawy przez powoda;

3.art. 186 § 2 k.p.c. w zw. z art. 325 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez całkowite pominięcie żądania powoda dotyczącego zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, pomimo nieusprawiedliwionego niestawiennictwa pozwanego na posiedzenie pojednawcze oraz zgłoszonego żądania zwrotu kosztów przez powoda w pozwie;

II. przepisów prawa materialnego w postaci art. 415 k.c. w zw. z art. 24 § 2 k.c. przez błędną ich wykładnię, polegającą na przyjęciu, iż szkoda majątkowa powoda jaka powstała w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych nie miała normalnego i bezpośredniego związku przyczynowego z bezprawnym i zawinionym zachowaniem pozwanego, jak również nie miała charakteru uszczuplającego majątek powoda.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1.zmianę zaskarżonego orzeczenia:

- w punkcie czwartym sentencji poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 8.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

- w punkcie piątym sentencji poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za I instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów wywołanych próbą ugodową zainicjowaną przez powoda wezwaniem z dnia 18 października 2017 r. i prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy- Śródmieścia w Warszawie pod sygn. akt: VI Co 2664/17;

2.zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Pozwany zaskarżył wyrok w części, w zakresie punktów: pierwszego, drugiego, trzeciego i piątego, zarzucając naruszenie:

I. przepisów prawa procesowego:

1.art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na:

- pominięciu dowodów z dokumentów, tj.: protokołu z posiedzenia Zarządu Głównego (...) z 19 października 2016 r. wraz z listą obecności; listy członków (...) Komisji ds. J. kadencji 2016-2018; powiadomienia o posiedzeniu Komisji z 13 czerwca 2016 r., pomimo przeprowadzenia dowodów z ww. dokumentów w toku postępowania i niewskazanie przyczyny ich pominięcia, przez co ocena materiału dowodowego zebranego w sprawie była wybiórcza, co doprowadziło do dokonania przez Sąd błędnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego i przyjęcia, że działanie pozwanego było bezprawne i zawinione;

- nieuwzględnieniu niektórych faktów i twierdzeń przytoczonych w zeznaniach świadków, pomimo przyjęcia przez sąd I instancji, iż zeznania te są spójne, logiczne i wiarygodne, przez co ocena materiału dowodowego zebranego w sprawie była wybiórcza, co doprowadziło do dokonania przez sąd błędnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego i przyjęcia, że działanie pozwanego było bezprawne i zawinione;

2.art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez:

- błędne przyjęcie, iż powód wykazał, że spełniał wszystkie kryteria kwalifikujące go do udziału w zawodach, w szczególności przyjęcie, iż powód uwzględniał Uniwersjadę w indywidualnym rocznym planie startów i szkoleniach zawodnika, pomimo nieprzedłożenia przez powoda żadnego dowodu wykazującego tę okoliczność;

- błędne przyjęcie, iż pozwany nie wykazał braku bezprawności działania, pomimo iż z zeznań świadków oraz dokumentów załączonych przez (...) wynika, że decyzja odnośnie wyboru kandydatów na Uniwersjadę została podjęta zgodnie z wewnętrznymi procedurami obowiązującymi u pozwanego;

II. przepisów prawa materialnego:

1.art. 65 § 1 k.c. i art. 919 § 1 k.c. poprzez:

- dokonanie błędnej wykładni postanowień kryteriów kwalifikacyjnych, polegające na ograniczeniu się do wykładni językowej, podczas gdy prawidłowa ocena postanowień ww. dokumentu i ich charakteru prawnego wymagała uwzględnienia kontekstu, okoliczności i celu sporządzenia tego dokumentu, specyfiki i uwarunkowań środowiska sportowego, a także ustalonych zwyczajów;

- nieuzasadnione przyjęcie, że działanie pozwanego może zostać zakwalifikowane jako przyrzeczenie publiczne i nieuzasadnione zastosowanie przepisu art. 919 § 1 k.c. do oceny znaczenia działania pozwanego, co skutkowało uznaniem, że działanie pozwanego było zawinione i bezprawne;

2.art. 448 k.c. zw. z art. 24 k.c. poprzez uwzględnienie roszczeń powoda (odnoszących się do ochrony jego dóbr osobistych) pomimo braku zaistnienia przesłanek naruszenia dóbr osobistych; a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda wygórowanego zadośćuczynienia pieniężnego, nieuwzględniającego indywidualnych możliwości finansowych pozwanego.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1.zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem I instancji, według norm przepisanych,

2. zasądzenie kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym, według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 20 października 2020 r., sygn. akt V ACa 314/19 - Sąd Apelacyjny w Warszawie po rozpoznaniu apelacji obu stron oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego (punkt drugi), uwzględniając zaś apelację pozwanego (punkt pierwszy) zmienił ten wyrok:

- w punkcie pierwszym przez oddalenie żądania zobowiązania do zamieszczenia wskazanego w nim oświadczenia;

- w punkcie drugim przez oddalenie żądania zobowiązania do zawiadomienia wskazanych w nim podmiotów;

- w punkcie trzecim przez oddalenie żądania zasądzenia 15 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia;

- w punkcie piątym przez odstąpienie od obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny zaaprobował ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjął je za własne. Nie podzielił jednak oceny, że prawo do rozwoju kariery sportowej jako element samorealizacji stanowi dobro osobiste podlegające ochronie przewidzianej w art. 23 k.c. i art. 24 k.c.. Wprawdzie Kodeks cywilny nie zawiera definicji dóbr osobistych, a te, które zostały wymienione w art. 23 k.c. nie tworzą katalogu zamkniętego, jednak pojęcie tych dóbr należy postrzegać wąsko; nie może być ono rozciągane na każdą dziedzinę życia społecznego. Niewątpliwie powód subiektywnie mógł odebrać decyzję pozwanego jako krzywdzącą, niesprawiedliwą. Liczył bowiem na to, że jako jedyny zawodnik w swojej kategorii wagowej, spełniający kryteria startu ustanowione przez pozwanego, będzie zakwalifikowany do udziału Uniwersjadzie. Jednakże samo rozczarowanie, czy poczucie pokrzywdzenia inną decyzją pozwanego, nie wystarczy dla uznania naruszenia dobra osobistego powoda. Fakt, iż powód nie brał udziału w Uniwersjadzie w 2017 r. nie pozbawił go możności startu w innych imprezach na różnych szczeblach. Nie wpływał również na postrzeganie go jako zawodnika. Z materiału dowodowego wynika, iż negatywny wydźwięk środowiska nie dotyczył osoby powoda, a decyzji pozwanego stowarzyszenia, uznanej za arbitralną i nieuzasadnioną. Nie przedstawiono natomiast dowodów wskazujących na to, aby decyzja ta przełożyła się na postrzeganie powoda w środowisku i wpłynęła negatywnie na ocenę jego umiejętności oraz jego osoby jako sportowca. J. W. nadal uprawia tę dziedzinę sportu i odnosi wiele sukcesów; we wrześniu 2017 r. uzyskał tytuł mistrza Polski J. w kategorii 100 kg i wynik ten potwierdził w następnym roku.

W świetle art. 24 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c., przesłanką przyznania środków ochrony majątkowej i niemajątkowej jest bezprawne naruszenie dobra osobistego. Brak naruszenia skutkuje odmową przyznania żądanej ochrony. Już tylko z tych względów apelacja pozwanego, zasługiwała na uwzględnienie. Brak naruszenia czynił bezprzedmiotowym konieczność ustalenia i analizowania, czy dane zdarzenie, które nie stanowiło źródła naruszenia dóbr osobistych, było bezprawne stąd też podnoszone w apelacji pozwanego zarzuty obrazy art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. nie miały wpływu na wynik postępowania. Rozważania co do tego, czy decyzja odnośnie wyboru kandydata na Uniwersjadę była podjęta zgodnie z wewnętrznymi procedurami pozwanego, oraz ocena wykładni postanowień kryteriów kwalifikacyjnych, wobec przyjętej przez Sąd odwoławczy koncepcji rozstrzygnięcia były bezprzedmiotowe. Z tych samych względów pominięciu podlegał wniosek dowodowy zawarty w apelacji pozwanego, albowiem nie miał on znaczenia dla rozstrzygnięcia, niezależnie od okoliczności, iż był spóźniony (art. 381 k.p.c.). Ponadto Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, iż powód nie wykazał szkody, co było jego obowiązkiem, zgodnie z treścią art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c. W aktach sprawy brak było dowodów, z których wynikałyby ponoszone przez powoda wydatki tytułem przygotowania do udziału w zawodach. Składanie na etapie postępowania apelacyjnego dowodów, które miały wykazać te wydatki Sąd uznał za spóźnione.

Z uwagi na precedensowy charakter sprawy oraz poczucie sprawiedliwości oparte o całokształt okoliczności sprawy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powoda kosztami zastępstwa procesowego należnymi pozwanemu.

Skargę kasacyjną od tego orzeczenia Sądu Apelacyjnego opartą na podstawie naruszenia prawa materialnego (art. 398 ³ § 1 pkt 1 k.p.c.) wniósł powód, domagając się uchylenia wyroku Sądu Apelacyjnego w części uwzględniającej apelację pozwanego oraz oddalającej apelację powoda i oddalenie apelacji pozwanego, ewentualnie o uchylenie tego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi II instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu skargi kasacyjnej powoda wyrokiem z 30 stycznia 2024 r., sygn. akt II CSKP 1578/22 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

W uzasadnieniu wydanego orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał, że Sąd Apelacyjny, negując trafność oceny Sądu I instancji kwalifikującej jako dobro osobiste prawo sportowca do rozwoju kariery sportowej jako elementu samorealizacji, budujące poczucie jego wartości oraz renomy wśród członków środowiska sportowego i kibiców, swojego stanowiska szerzej nie uargumentował. Ograniczył się w istocie do lakonicznego stwierdzenia, iż przemawia za tym konieczność wąskiego (obiektywistycznego) postrzegania katalogu dóbr osobistych, podlegających ochronie. Nie było również jasne, dlaczego - według Sądu Apelacyjnego - zastrzeżenia wobec powołania do udziału w Uniwersjadzie innego zawodnika w miejsce powoda, zgłoszone przez Zespół Medyczny Instytutu Sportu, trenera kadry narodowej judo oraz dyrektora sportowego (...), nie miałyby zostać uwzględnione jako element obiektywizujący ocenę dobra osobistego, którego ochrony domagał powód. Działania te mogły przecież wskazywać na to, że w opinii ludzi rozsądnie i uczciwie myślących w środowisku powoda, pozbawienie go prawa udziału w tak prestiżowych zawodach, jak Uniwersjada, a przez to możliwości realizacji założonych celów, rywalizacji i podnoszenia umiejętności, usprawiedliwiałoby udzielenie poszukiwanej pozwem ochrony. Wskazane niedostatki w ocenie charakteru dobra, którego ochrony domagał się powód, nie pozwoliły Sądowi Najwyższemu skutecznie odeprzeć zarzutu naruszenia art. 23 k.c. Przed dokonaniem zaś w tym zakresie prawidłowej oceny, uwzgledniającej wszystkie wskazane kryteria, roztrząsanie pozostałych zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej byłoby przedwczesne. Trafność zastosowania przepisów objętych tymi zarzutami mogła bowiem zostać rozważona dopiero w przypadku przesądzenia w sposób nie budzący wątpliwości kwestii, czy dobro osobiste mające podlegać ochronie rzeczywiście istnieje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje obu stron są częściowo uzasadnione.

Ocena zawartych w obu apelacjach zarzutów, naruszenia przepisów prawa procesowego oraz prawa materialnego, wymaga w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia przez Sąd Apelacyjny kwestii wstępnej, dotyczącej rodzaju dobra osobistego, którego ochrony prawnej domaga się powód w wytoczonym powództwie o ochronę dóbr osobistych. Dobro to J. W. określił jako prawo sportowca do rozwoju kariery sportowej, stanowiące element samorealizacji.

Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym apelacje stron podziela stanowisko wyrażane w judykaturze (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 listopada 2013 r., I ACa 667/13, OSA 2015/3/11), że wymóg nazwania dobra osobistego przez powoda w procesie o ochronę dóbr osobistych, należy rozumieć jako obowiązek takiego doprecyzowania przedmiotu procesu, by przeciwnik procesowy wiedział jaka jest podstawa faktyczna powództwa i w związku z tym miał możliwość podjęcia obrony. Z kolei w piśmiennictwie został wyrażony pogląd, który Sąd Apelacyjny również podziela, że powyższy warunek spełniony jest także definicją opisową dobra osobistego w sposób dostatecznie jasny dla Sądu i drugiej strony (por. Krzysztof Kurosz- Samorealizacja osoby ludzkiej jako element definicji dóbr osobistych Zbigniewa Radwańskiego. Uwagi na temat ochrony dóbr osobistych w świetle koncepcji psychologicznej Abrahama Masłowa - Kwartalnik Prawa Prywatnego , Rok XXV:2016,Z.3, s. 465-536).

Kwalifikacja prawna określonej wartości jako dobra osobistego należy bowiem do Sądu, który powinien nadać poprawną formułę jurydyczną żądaniu powoda.

Nie istnieje legalna definicja dóbr osobistych, a art. 23 k.c. deklaruje ogólną zasadę ochrony dóbr osobistych człowieka w prawie cywilnym, wskazując zarazem na pewne wartości idealne uznane za dobra osobiste. Posłużenie się w treści powołanego przepisu partykułą „w szczególności” jednoznacznie wskazuje na przykładowe jedynie wyliczenie tych wartości, a tym samym otwarty katalog dóbr osobistych. Normy prawne zawarte w tym przepisie nie zawierają więc ani ustawowej definicji dobra osobistego, ani nie określają wyczerpująco zbioru dóbr prawnych zaliczanych do tej kategorii. Aby dana wartość podlegała ochronie na gruncie art. 23 i art. 24 k.c. musi być bowiem uznana za konkretne dobro osobiste, a w konsekwencji jej naruszenie lub zagrożenie naruszeniem, musi stanowić naruszenie lub zagrożenie prawa podmiotowego osobistego.

Samorealizacja (inaczej samourzeczywistnianie czy samoaktualizacja) oznacza w psychologii stałe dążenie do realizacji swojego potencjału, rozwijania talentów i możliwości, proces stawania się „tym, kim się chce być” (a nie tym, kim się jest), dążeniem do wewnętrznej spójności, jedności z samym sobą, spełnienia swojego przeznaczenia lub powołania. Samorealizacja, w jakiejkolwiek sferze życia, w tym w sporcie stanowi wartość, ale w ocenie Sądu Apelacyjnego nie stanowi dobra osobistego. Potrzeby samorealizacji samej w sobie nie należy bowiem ujmować jako źródła wartości niemajątkowej (tzw. wartości idealnej), będącej dobrem osobistym. Dobra osobiste przysługują wszystkim ludziom, niezależnie od ich woli, natomiast tylko niektóre jednostki chcą i mogą prowadzić życie samorealizujące.

Samorealizacja jest natomiast możliwa tylko wówczas, gdy porządek prawny chroni godność człowieka i jego pozycję w społeczeństwie. Zatem, jeżeli określone działanie narusza potrzeby rozwojowe człowieka w zakresie samorealizacji w określonej dziedzinie, to taka sytuacja in casu może zostać zakwalifikowana przez Sąd jako naruszenie dobra osobistego – godności (czci wewnętrznej).

Sąd Apelacyjny co do zasady podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne w zakresie okoliczności istotnych (w rozumieniu art. 227 k.p.c.) dla rozstrzygnięcia sprawy. Przede wszystkim prawidłowe są ustalenia co do okoliczności wyłonienia członków reprezentacji Polski na XXIX Letnią Uniwersjadę w 2017 r. w T., określenia przez (...) kryteriów powołania zawodników dla poszczególnych dyscyplin sportowych na to wydarzenie sportowe, spełnienia przez powoda jako jedynego zawodnika w Polsce tych kryteriów w dyscyplinie judo w kategorii wagowej do 100 kg oraz powołania J. W. jako zawodnika rezerwowego do startu w tych zawodach, w których ostatecznie nie wziął udziału.

W tych okolicznościach uniemożliwienie powodowi udziału w Uniwersjadzie wskutek podjętej w formie uchwały - decyzji Zarządu Głównego (...) stanowiło naruszenie potrzeby powoda samorealizacji w zakresie kariery sportowej w dyscyplinie judo, godząc w dobro osobiste w postaci godności (czci wewnętrznej) J. W., rozumianej jako poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, co wyraża się w pragnieniu posiadania także szacunku ze strony innych z uwagi na posiadane walory duchowe, moralne czy też zasługi społeczne w różnych dziedzinach życia.

Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym apelacje stron podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie w innym składzie, wyrażone w wyroku z 29 stycznia 2020 r., V ACa 378/19, Lex nr 2877568, zgodnie z którym działanie uderzające w godność osoby fizycznej polegać może na skierowaniu pejoratywnego przekazu do niej samej, zwykle bez udziału osób trzecich albo przy ich ograniczeniu do grona osób jej najbliższych lub innej ograniczonej grupy osób, który polega na jej poniżeniu we własnym odbiorze, zachwianiu poczuciem swojej wartości, poprzez jej pominięcie, deprecjonowanie jej walorów, umiejętności, pozytywnych cech, dorobku życiowego, w tym zawodowego.

Również Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach z zakresu prawa pracy, dotyczących ochrony godności pracownika (rozumianej jako poczucie własnej wartości danej osoby oparte na opinii dobrego fachowca i sumiennego pracownika oraz uznaniu zdolności, umiejętności i wkładu pracy pracownika przez jego przełożonych) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 października 2008 r., II PK 71/08, Lex nr 1110973 i z 4 października 2022 r., (...) 114/21, Lex nr 3491352), stwierdził, że naruszenie godności pracowniczej może polegać m.in. na krzywdzących ocenach kwalifikacji pracownika.

W ocenie Sądu Apelacyjnego pominięcie umiejętności powoda (który jako jedyny zawodnik spełnił ustalone przez (...) normy kwalifikacyjne na XXIX Letnią Uniwersjadę w T.), stanowiło krzywdzącą ocenę kwalifikacji tego sportowca, naruszającą godność J. W. (to jest poczucie własnej wartości wynikające z uznania wkładu pracy i dokonań, czyli wyników sportowych w przygotowaniu do startu w Uniwersjadzie).

Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dóbr osobistych ma charakter odpowiedzialności deliktowej. W przypadku tego rodzaju odpowiedzialności bezprawność to nie tylko działanie skutkujące naruszeniem prawa stanowionego, ale także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego czy ogólnym obowiązkiem zachowania ostrożności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 2003 r., I PK 273/02, OSNP 2004/16/279).

W piśmiennictwie utrwalił się pogląd, podzielany przez Sąd Apelacyjny, uznający bezprawność jako sprzeczność z szeroko pojętym porządkiem prawnym, a więc sprzeczność skierowaną przeciwko prawom lub interesom innej osoby (chodzi nie tyle o naruszenie normy, ile o naruszenie cudzego prawa podmiotowego lub naruszenie prawnie chronionych interesów)(por. M. Wałachowska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, Komentarz do art. 415, teza 13).

Działanie pozwanego (...) powyższe kryteria bezprawności (w ramach reżimu odpowiedzialności ex delicto) spełnia.

Zgodnie z § 7 ust. 11 Statutu (...) (k.28) jednym z jego statutowych celów jest propagowanie postaw sportowych fair play. Fair play (pol. sprawiedliwa gra) – to norma wartości w sporcie. W skład podstawowych zasad fair play wchodzi zaś uczciwa konkurencja. Zakwalifikowanie na zawody rangi Uniwersjady osoby, która osiągnęła gorsze wyniki, a pominięcie sportowca mającego lepsze osiągnięcia z okresu kwalifikacji, w ocenie Sądu Apelacyjnego podważało zasady uczciwej konkurencji, które pozwany powinien propagować, a nie naruszać.

Pozwany (...) sam ustanowił kryteria kwalifikacyjne na XXIX Letnią Uniwersjadę i powód je bezspornie (i to jako jedyny zawodnik w dyscyplinie judo do 100 kg) spełnił. Jak wynika bowiem z treści załączonego do akt sprawy dokumentu zawierającego te kryteria (k. 38), kryteria kwalifikacyjne w dyscyplinie sportowej judo oparte zostały wyłącznie na wynikach sportowych. Nie było wśród nich elementów uznaniowości, tak jak w przypadku lekkiej atletyki, gdzie wskaźniki wynikowe nie stanowiły norm kwalifikacyjnych, a ich uzyskanie nie oznaczało automatycznego zakwalifikowania się do składu ekipy. Zawodnicy, którzy osiągnęli określone wyniki, mieli być jedynie „rozpatrywani jako kandydaci” do startu na Uniwersjadzie (k. 40).

Sąd Apelacyjny, uzupełniając w tym zakresie ustalenia faktyczne Sądu I instancji, stwierdza (na podstawie dowodów z dokumentów złożonych w postępowaniu apelacyjnym), że w latach poprzednich, czyli w przypadku kryteriów kwalifikacyjnych do Letniej Uniwersjady w 2013 r., (...) wprost wskazywał, że określone przez niego enumeratywnie kryteria (k. 341) mogą zostać dla niektórych zawodników zaostrzone lub złagodzone w zależności od możliwości finansowych (...), przydatności do drużyny, opinii trenera kadry uniwersjadowej i innych elementów. W kryteriach kwalifikacyjnych na XXIX Letnią Uniwersjadę w T. takich zastrzeżeń nie zawarł.

(...), naruszając ustalone przez siebie kryteria kwalifikacyjne na XXIX Letnią Uniwersjadę, równocześnie naruszył zasady uczciwej konkurencji poprzez zakwalifikowanie do udziału w Uniwersjadzie zawodnika, który kryteriów nie spełnił, a powoda (który kryteria te spełnił) uznał za zawodnika zapasowego. Działanie pozwanego stowarzyszenia nie tylko było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, ale przede wszystkim naruszało cudze prawo podmiotowe o charakterze bezwzględnym, czyli dobro osobiste - godność J. W. poprzez krzywdzącą (arbitralną) ocenę jego dorobku sportowego, w tym zdeprecjonowanie (zlekceważenie) wysiłku, jaki włożył w osiągnięcia sportowe, które stanowiły wskaźniki wynikowe, realizujące kryteria kwalifikacyjne.

Przy dokonywaniu oceny, czy takie działanie osoby prawnej ( (...)) w sensie obiektywnym stanowi naruszenie dobra osobistego powoda, czyli jego godności, Sąd Apelacyjny miał na uwadze odczucia przeciętnego odbiorcy takiego zachowania, czyli osób rozsądnych i racjonalnie oceniających, nieobciążonych uprzedzeniami, nieskłonnych do wyrażania ekstremalnych sądów. O naruszeniu w sensie obiektywnym godności powoda świadczy m.in. reakcja Zespołu (...) Instytutu Sportu na niezakwalifikowanie J. W. do udziału w Uniwersjadzie, wyrażona w piśmie z 11 sierpnia 2017 r., w treści którego wskazano, że uzyskanie kwalifikacji przez T. D. a nie powoda J. W. wzbudziło kontrowersje, powołano się również na odmienną od stanowiska (...) ocenę wyrażoną w tej sprawie przez trenera KN mężczyzn i dyrektora sportowego PZ J. (k. 223-224 i k.101-102).

W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany nie obalił domniemania bezprawności naruszenia dóbr osobistych powoda, tj. jego godności. Jak już wskazano powyżej odpowiedzialność z tytułu naruszenia dóbr osobistych, to odpowiedzialność ex delicto. Uchwała organu stowarzyszenia (Zarządu Głównego (...)u) może stanowić czyn niedozwolony z uwagi na swoją treść, nawet w przypadku, gdy została podjęta przez uprawniony do tego organ i przy zachowaniu właściwej procedury. Uznanie, że jej podjęcie stanowiło czyn bezprawny, nie wymaga (jak błędnie uznaje pozwany) jej uprzedniego wyeliminowania z obrotu prawnego z powodu sprzeczności z prawem. Sąd nie może bowiem odmówić ochrony na podstawie art. 23 i 24 k.c. tylko dlatego, że dobro osobiste zagrożone lub naruszone cudzym działaniem chronią także inne przepisy, ponieważ one wzajemnie sobie nie uchybiają.

W judykaturze (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 17 marca 2016 r., II CSK 182/15, OSNC-ZD 2017/3/ 57) uznaje się, że członkowi stowarzyszenia przysługuje ochrona nie tylko przed bezpodstawnym wykluczeniem z organizacji, ale i ochrona innych jego praw wynikających ze stosunku prawnego członkostwa (dotyczących członkostwa). Ochronę tę członek stowarzyszenia może zrealizować na zasadach ogólnych, tj. na podstawie art. 189 k.p.c. Tak więc, jeżeli uchwała organu stowarzyszenia ingeruje w prawa podmiotowe członka, do których zalicza się dobra osobiste, powództwo mające podstawę w art. 189 k.p.c. jest dopuszczalne.

Jednak, jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy, decyzja co do sposobu ochrony, a więc nie tylko w zakresie wyboru rodzaju powództwa, ale i w ramach tego powództwa określenie konkretnego środka ochrony, niewątpliwie należy do podmiotu, którego dobra zostały naruszone.

Rację miał zatem Sąd i instancji, że wskazane przez powoda w podstawie faktycznej pozwu działanie pozwanego, naruszyło jego dobro osobiste, chociaż w sposób nieprawidłowy zakwalifikował to naruszone dobro.

W przypadku naruszenia dobra osobistego pokrzywdzonemu, zgodnie z art. 24 § 1 zd. 2 k.c., przysługuje przede wszystkim roszczenie restytucyjne, którego treścią jest żądanie dopełnienia przez sprawcę naruszenia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Mogą to być wszelkie czynności, „które według powszechnie przyjętych poglądów lub pojęć danego środowiska stanowią ekwiwalent wyrządzonej krzywdy w tym znaczeniu, że niejako niwelują jej skutki” (por. uchwała Sądu Najwyższego z 30 grudnia 1971 r., III CZP 87/71, OSNC 1972/6/104).

Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że czynnościami takimi będzie złożenie przez pozwanego określonego w zaskarżonym wyroku oświadczenia, jak i poinformowanie o jego treści określonych podmiotów (Ministra Sportu i Turystyki, (...) Związku (...) w W. oraz Instytutu Sportu – Państwowego Instytutu (...) w W.).

Sąd Apelacyjny, uwzględniając apelację pozwanego wyeliminował jedynie z treści zaskarżonego wyroku, a konkretnie z użytej w nim nazwy pozwanego stowarzyszenia określenie - „Zarząd Główny”, bowiem już w chwili wyrokowania w rozpoznawanej sprawie po raz pierwszy przez Sąd Apelacyjny oraz Sąd Najwyższy nastąpiła zmiana tej nazwy, która obecnie brzmi: „ (...) z siedzibą w W.”, a nie „ (...) Zarząd Główny z siedzibą w W. ”,co wynika z odpisu zupełnego KRS-u (k. 603—630).

Wyeliminował również z treści oświadczenia, które Sąd Okręgowy nakazał złożyć pozwanemu, sformułowanie: „w postaci prawa do rozwoju kariery sportowej.”, które zostało poprzedzone stwierdzeniem: „.Naruszyło to dobro osobiste Pana J. W.”. Ponieważ naruszonym dobrem osobistym była „godność”, a nie „prawo do rozwoju kariery sportowej”, oświadczenie to nie powinno zawierać tego nieprawidłowego określenia, wprowadzającego w błąd co do rodzaju naruszonego dobra.

Jeżeli treść oświadczenia sformułowana jest niewłaściwie, niewyraźnie lub nieprecyzyjnie, Sąd może ją odpowiednio zmodyfikować, jednakże zgodnie z wolą powoda i w ramach podstawy faktycznej powództwa. Sąd może więc „kształtować treść oświadczenia przez ograniczenie jego zakresu, uściślenie czy wyeliminowanie określonych sformułowań, nadanie przejrzystości i poprawności pod względem językowym, ponieważ w ten sposób nadaje woli powoda, określonej zakresem zgłoszonego żądania, poprawną jurydycznie formę” (por. wyroki Sądu Najwyższego z: 11 marca 2016 r., I CSK 90/15, OSNC-ZD 2017/Nr B/35, 7 stycznia 2005 r., IV CK 413/04, Lex nr 1119542, z 13 kwietnia 2007 r., I CSK 28/07, Lex nr 407143, z 20.1.2011 r., I CSK 409/10, Lex nr 738082, .11 lutego 2010 r., I CSK 286/09, Lex nr 630167, 28 czerwca 2007 r., IV CSK 115/07, Lex nr 358817, 9 maja 2008 r., III CSK 17/08, Lex nr 424385 i 28 marca 2018 r., IV CSK 317/17, Lex nr 2521617).

Ponieważ w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku jest mowa o naruszeniu „dobra osobistego powoda”, a nie „dóbr osobistych”, dlatego nadano poprawną gramatycznie formę rozstrzygnięciu z punktu drugiego, w ten sposób, że sformułowanie: „dóbr osobistych” zastąpiono sformułowaniem: „dobra osobistego”.

Jeśli chodzi o miejsce i sposób publikacji oświadczenia w zaskarżonym wyroku, a także obowiązek poinformowania określonych podmiotów o naruszeniu dobra osobistego i treści oświadczenia o przeproszeniu, to zastosowane środki Sąd Apelacyjny uznaje za adekwatne do dokonanego naruszenia, mając na uwadze okoliczność, że oświadczenie usuwające skutki naruszenia, aby osiągnęło zamierzony cel, powinno zasadniczo dotrzeć do tych osób, które zetknęły się z bezprawnym naruszeniem (por. wyroki Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2011 r., IV CSK 587/10, Lex nr 1129156.i z 2 lutego 2011 r., II CSK 431/10, r., II CSK 431/10, Lex nr 784917).

Zawiadomione podmioty (Minister Sportu i Turystyki, (...) Związek (...) w W. oraz Instytut Sportu – Państwowego Instytutu (...) w W.) brały udział (w różnym charakterze i na różnych etapach) w kompletowaniu kadry J. na XXIX Letnią Uniwersjadę, a nawet zajmowały stanowisko w związku z zakwalifikowaniem powoda do tej kadry jako zawodnika rezerwowego.

Sąd Apelacyjny, uwzględniając częściowo apelację pozwanego zmienił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. także częściowo zaskarżony wyrok w punkcie trzecim, co do odsetek od zasądzonego zadośćuczynienia w kwocie 15.000 zł za okres od dnia 27 września 2017 r. do dnia 3 października 2017 r. Sąd Okręgowy, zasądzając odsetki od przyznanego powodowi zadośćuczynienia począwszy od 27 września 2017 r., naruszył przepis prawa materialnego w postaci art. 455 k.c., co Sąd Apelacyjny uwzględnił z urzędu w granicach zaskarżenia.

W przedsądowym wezwaniu do zapłaty, oznaczonym datą 15 września 2017 r. (k. 54-55), a doręczonym pozwanemu w dniu 26 września 2017 r. (k. 60), wierzyciel wyznaczył dłużnikowi 7 – dniowy termin na spełnienie świadczeń, a więc o opóźnieniu w rozumieniu art. 481 § 1 k.c. można mówić dopiero po upływie tego terminu, czyli od dnia 4 października 2017 r. Zasądzenie odsetek za okres wcześniejszy przez Sąd I instancji było więc niezasadne.

Jeśli chodzi o zastosowanie na podstawie art. 448 k.c. środka ochrony majątkowej w postaci zadośćuczynienia, to Sąd Apelacyjny podzielił w tym zakresie przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentację Sądu Okręgowego, uznając ją za prawidłową.

Zasądzenie zadośćuczynienia, a zwłaszcza jego wysokość uzależnione są od całokształtu ujawnionych okoliczności, w szczególności także od rodzaju i stopnia winy sprawcy szkody i odczucia jej przez poszkodowanego. Większe nasilenie winy stanowi okoliczność przemawiającą za przyznaniem wyższego zadośćuczynienia Nie bez znaczenia dla rozmiaru poczucia krzywdy jest w świetle art. 448 k.c. zachowanie się i postawa osoby odpowiedzialnej za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym. Obojętne zachowanie się tej osoby wobec wyrządzonej szkody może pogłębić u pokrzywdzonego poczucie krzywdy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1967 r., I CR 224/67, OSNC 1968/6/107, z dnia 9 stycznia 1978 r., IV CR 510/77, OSNC 1978/11/210, z dnia 19 sierpnia 1980 r., IV CR 283/80, OSNCP 1981/5/ 81, z dnia 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003/4/56 oraz z dnia 27 lutego 2004 r., V CK 282/03, Lex nr 183777).

O nieodwracalności skutków naruszenia dobra osobistego powoda świadczy fakt, że J. W. z uwagi na wiek mógł uczestniczyć w Uniwersjadzie w 2017 r. po raz ostatni.

Postawa pozwanego, który zachowywał się w sposób obojętny wobec poszkodowanego, bezspornie pogłębiła u J. W. poczucie doznanej krzywdy. Powód bezskutecznie wzywał bowiem pozwanego do zmiany decyzji w sprawie ustalenia ostatecznego składu akademickiej reprezentacji Polski na Uniwersjadę 2017 w kategorii wagowej do 100 kg w dyscyplinie judo, następnie zawezwał (...) do próby ugodowej, co spotkało się nie tylko z obojętną reakcją sprawcy naruszenia, ale nawet zarzutami, że to powód jako członek (...)u postępuje nieetycznie, domagając się ochrony swoich praw.

Za częściowo uzasadnione uznał Sąd Apelacyjny roszczenie odszkodowawcze powoda. Uwzględniając częściowo apelację J. W., zmienił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. częściowo wyrok w punkcie czwartym w ten sposób, że zasądził od (...) w W. na rzecz J. W. kwotę 6.303 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 marca 2018 r. do dnia zapłaty. Sąd przyznał na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. odsetki ustawowe za opóźnienie po upływie 7 dni od dnia doręczenia odpisu pozwu. Wprawdzie już w przedsądowym wezwaniu do zapłaty (k. 55) powód dochodził odszkodowania w wysokości 6.500 zł, a we wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w wysokości 8.000 zł (k. 64), jednak w żadnym z tych dokumentów nie określił, na czym konkretnie jego szkoda polegała, ograniczając się wyłącznie do stwierdzenia, że była to szkoda związana z poniesieniem kosztów związanych z przygotowaniem do uczestnictwa w zawodach oraz podjęciem czynności mających na celu doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem.

Dopiero w pozwie podał dane, które dłużnikowi umożliwiły zweryfikowanie zasadności żądania (czas przygotowań do Uniwersjady i poszczególne poniesione na ten cel wydatki, wskazane kwotowo, a także koszty pomocy prawnej wydatkowane na etapie przedsądowym).

Pozew został doręczony w dniu 14 marca 2018 r. (k. 80), zatem należało uznać, że od dnia 22 marca 2018 r. pozwany jako dłużnik pozostawał w opóźnieniu w spełnieniu odszkodowania, należnego powodowi na podstawie art. 24 § 2 k.c., zgodnie z którym, jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Zasady ogólne, do których odsyła powołany przepis, określone zostały w art. 361–363 k.c. oraz art. 415 i n. k.c. Na gruncie tego ostatniego przepisu poszkodowany musi udowodnić zdarzenie, z którym przepisy łączą odpowiedzialność danego podmiotu, szkodę oraz adekwatny związek przyczynowy między tym zdarzeniem a szkodą.

W ocenie Sądu Apelacyjnego dowodem z przesłuchania powoda w charakterze strony (k.246—248 – 00:54:04-01:40:30) oraz dowodami z dokumentów (k. 288—327) J. W. wykazał, że posiadając w czerwcu 2017 r. wiedzę o spełnieniu i to jako jedyny zawodnik w dyscyplinie judo do 100 kg kryteriów do udziału w Uniwersjadzie miał uzasadnione podstawy do podjęcia trudu przygotowania się do tych zawodów. Gdyby nie Uniwersjada, rozpocząłby przygotowania do nowego sezony sportowego dopiero we wrześniu 2017 r., czyli o trzy miesiące później. W okresie tych 3 miesięcy (czerwiec, lipiec i sierpień 2017 r.) poniósł dodatkowe wydatki związane nie tylko z samymi przygotowaniami, ale także z działaniami prawnymi, podjętymi w celu ochrony naruszonego dobra.

W systemie apelacji pełnej Sąd II instancji jest zobowiązany na wniosek strony uzupełnić materiał dowodowy, jeżeli jest to konieczne do rozstrzygnięcia sprawy, lecz jest także uprawniony (lecz nie zobowiązany) do pominięcia nowych faktów i dowodów zgłoszonych dopiero w postępowaniu apelacyjnym, gdy zachodzą przesłanki określone w art. 381 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2020 r., II CSK 589/19, Lex nr 3028866). Dowody z dokumentów załączone do apelacji wraz z zeznaniami powoda przesłuchanego w charakterze strony pozwoliły Sądowi Apelacyjnemu ustalić, jakiego rodzaju wydatki poniósł powód w związku z przygotowaniem do Uniwersjady i oszacować ich wysokość. Pozwany nie zakwestionował na etapie postępowania apelacyjnego, zasadności stosowania przez J. W. poszczególnych zabiegów, czy preparatów .. (...) chwili realizacji przygotowań powód nie zbierał rachunków czy paragonów (z wyjątkiem kosztów pomocy prawnej które przedstawił Sądowi Apelacyjnemu k. 325-327), ale wysokość poniesionych a nieudokumentowanych kosztów oszacował ostatecznie na podstawie danych o cenach zakupu tego samego rodzaju towarów i usług zaczerpniętych z Internetu, a obowiązujących (sala treningowa czy zabiegi) w jego miejscu zamieszkania (k. 288-324)

Sąd Apelacyjny podobnie jak Sąd I instancji uznał, że zakup kimona nie stanowi straty powoda w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. Powód nie wykazał bowiem, że na Uniwersjadę musiał zakupić szczególny rodzaj odzieży sportowej (...) (k. 322-323, przeznaczonej tylko na ten cel, której nie mógłby wykorzystać w dalszej karierze sportowej), którą przecież po Uniwersjadzie kontynuował.

Jeśli chodzi o koszty specjalnej diety, to poniesione z tego tytułu wydatki nie mogły zostać w całości uznane za stratę (k. k.316—319). Powód, gdyby nie konieczność przygotowań do Uniwersjady, przecież również ponosiłby koszty swojego wyżywienia, zatem jego szkodę (stratę) co do zasady stanowią jedynie zwiększone wydatki żywieniowe z tego tytułu, że musiał zastosować specjalną dietę dla sportowca przygotowującego się intensywnie do zawodów. Zatem powinien wykazać, czego nie uczynił, różnicę między swoimi wydatkami na wyżywienie, jakie standardowo ponosiłby poza okresem przygotowawczym do sezonu, a kosztami specjalnego wyżywienia w okresie intensywnego treningi. Materiał procesowy zgromadzony w aktach sprawy nie daje podstaw do oszacowania przez Sąd Apelacyjny wielkości tej straty.

Sąd Apelacyjny ustalił natomiast, że poniesiona przez powoda szkoda (strata) obejmuje koszty: używania sali treningowej oraz siłowni przez 3 miesiące w łącznej kwocie 500 zł - żądanej przez powoda (cena po 179 zł, czyli razem 537 zł), suplementacji 1.900 zł (w tym kosztów nabycia odżywek białkowych po 100 zł przez 3 miesiące /300 zł/, odżywek węglowodanowych po 100 zł przez 3 miesiące /300 zł/, aminokwasów po 100 zł przez 3 miesiące /300 zł/, arginy - 120 zł za cały okres przygotowań, spalacza tłuszczu - 120 zł za cały okres przygotowań, kreatyny - 200 zł za cały okres przygotowań, odżywki przedtreningowej - 200 zł za cały okres przygotowań, witamin i minerałów- 120 zł za cały okres przygotowań, omegi 2 - 120 zł za okres przygotowań, produktów chroniących stawy - 120 zł za cały okres przygotowawczy. Z tytułu fizjoterapii, masażysty i odnowy biologicznej powód wprawdzie żądał kwoty - 2.600 zł, ale faktycznie suma wskazanych przez niego wydatków stanowiła kwotę niższą, bo 2.550 zł (850 zł x 3= 2.550 zł).

Razem suma tych wydatków stanowi kwotę 4.950 zł, w tym: 500 zł koszty używania sali treningowej oraz siłowni, suplementacja 1.900 zł, fizjoterapia, masażysta i odnowa biologiczna 2.550 zł.

Powód poniósł także koszty pomocy prawnej, w wysokości 1.353 zł (492 zł plus 861 zł). Wysokość wydatkowanej kwoty wykazał dowodami z potwierdzeń dokonanych wpłat na rzecz pełnomocnika (k. 325-327). Poniesienie tych kosztów było celowe dla podjęcia przez powoda próby ochrony swoich praw na etapie przedsądowym.

Zatem doznana przez powoda strata, pozostająca w związku przyczynowym z bezprawnym i zawinionym działaniem pozwanego, odpowiada kwocie 6.303 zł (4.950 zł + 1.353 zł = 6.303 zł), a nie żądanej przez J. W. kwocie 8.500 zł.

Zmiana zaskarżonego wyroku w zakresie roszczenia głównego spowodowała konieczność ponownego rozstrzygnięcia przez Sąd Apelacyjny o kosztach procesu za I instancję, w oparciu o art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i art. 186 § 2 k.p.c. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, jeżeli przeciwnik bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie, Sąd na żądanie wzywającego, który wniósł następnie w tej sprawie pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw lub zarzuty od nakazu zapłaty, uwzględni koszty wywołane próbą ugodową w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Obie strony były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników (radców prawnych). Poniosły takie same koszty zastępstwa procesowego od roszczeń niemajątkowych w wysokości 720 zł oraz z tytułu opłat skarbowych od pełnomocnictw w kwotach po 17 zł (powód nie uiścił opłaty od pozwu w części obejmującej roszczenia niemajątkowe).

J. W. dochodził w pozwie czterech roszczeń niemajątkowych, a ostatecznie tylko dwa z nich zostały w zdecydowanym zakresie uwzględnione. Z tej przyczyny (uwzględnienia roszczeń niemajątkowych w połowie) zachodziły podstawy do zniesienia pomiędzy powodem i pozwanym kosztów zastępstwa procesowego w zakresie roszczeń niemajątkowych, poniesionych przez obie strony w takiej samej wysokości.

Powód dochodził także roszczeń majątkowych w łącznej wysokości 23.500 zł, a ostatecznie roszczenia te zostały uwzględnione w około 90%, bo w kwocie 21.303 zł (15.000 zł z tytułu zadośćuczynienia + 6.303 zł z tytułu odszkodowania = 21.303 zł).

Powód poniósł koszty postępowania za I instancję w łącznej wysokości 5.932 zł (opłata od pozwu w zakresie roszczenia majątkowego 1.775 zł (5% x 23.500 zł =1.775 zł), koszty zastępstwa prawnego 3.600 zł, koszty postępowania polubownego 557 zł/ w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, opłata od wniosku 300 zł, koszty zastępstwa prawnego ustalone na kwotę 240 zł zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2014 r., III CZP 117/13), a pozwany poniósł tylko koszty zastępstwa prawnego od roszczenia majątkowego w kwocie 3.600 zł. Łącznie poniesione przez obie strony koszty wyniosły 9.532 zł. Pozwany powinien ponieść je w 90%, czyli w wysokości 8.578,80 zł (9.532 zł x 90% = 8.578,80 zł), a ponieważ poniósł jedynie 3.600 zł, to różnicę 4.978,80 zł (8.578,80 zł – 3.600 zł = 4.978,80 zł), czyli 4.978 zł musi zwrócić powodowi.

W pozostałej części Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelacje obu stron, uznając je za bezzasadne.

O kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.

W postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym powód poniósł koszty w zakresie roszczenia majątkowego w wysokości 7.600 zł , w tym: opłatę od apelacji 425 zł, koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym od sumy w.p.z z obu apelacji w wysokości 2.700 zł, opłatę od skargi kasacyjnej w wysokości 1.775 zł, koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym od roszczenia majątkowego 2.700 zł. Pozwany poniósł natomiast 7.067 zł, w tym opłatę od apelacji od roszczenia majątkowego 750 zł, koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym od sumy w.p.z z obu apelacji w wysokości 3.600 zł (stawka 100%), opłatę skarbową od pełnomocnictwa dla nowego pełnomocnika 17 zł , koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym od roszczenia majątkowego 2.700 zł.

Łącznie koszty za postępowanie apelacyjne i kasacyjne poniesione przez strony wyniosły 14.667 zł (7.600 zł + 7067 zł = 14.667 zł).

Postępowanie apelacyjne i kasacyjne w zakresie roszczenia majątkowego powód wygrał ostatecznie w 90%. W.p.z.z obu apelacji co do roszczenia majątkowego wyniosła 23.500 zł, apelacja pozwanego co do zadośćuczynienia w wysokości 15.000 zł została oddalona, a apelację powoda co do odszkodowania w wysokości 8.500 zł, uwzględniono w kwocie 6.303 zł, co oznacza że powoda należy uznać za wygrywającego postępowanie w instancji odwoławczej co do kwoty 21.303 zł, czyli w 90%.

90% tych kosztów związanych z roszczeniem majątkowym, które powinien ponieść pozwany, stanowi kwota 13.200,30 zł. Ponieważ faktycznie wydatkował tylko kwotę 7.067 zł, to różnicę 6.133,30 zł (13.200, 30 zł - 7.067 zł =6.133,30 zł), powinien zwrócić powodowi.

Obie strony poniosły koszty również koszty zastępstwa procesowego od roszczenia niemajątkowego w postępowaniu apelacyjnym 540 zł i kasacyjnym 540 zł., a nadto pozwany opłatę od apelacji w zakresie roszczenia niemajątkowego w wysokości 600 zł.

Ponieważ postępowanie apelacyjne co do roszczenia niemajątkowego powód wygrał przeważającym zakresie (zmiany wyroku z apelacji pozwanego miały znikomy charakter), dlatego Sąd Apelacyjny uznał, że pozwany powinien zwrócić powodowi oprócz kwoty 6.133,30 zł koszty zastępstwa procesowego od roszczenia niemajątkowego za postępowania apelacyjne i kasacyjne w wysokości 1.080 zł (2 x 540 zł).

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.213 zł (6.133 zł + 1.080 zł = 7.213 zł) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

Edyta Jefimko Alicja Fronczyk Bernard Chazan