Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA – Maciej Kowalski

Sędzia SA – Krzysztof Tucharz (spr.)

Sędzia SA – Irena Piotrowska

Protokolant – sekr. sąd. Agnieszka Janik

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa miasta (...) W.

przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo - Usługowej w W.

o wydanie i zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 22 marca 2011 r.

sygn. akt XXV C 3786/05

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 30 maja 2005 r. Miasto (...) W. dochodziło od Spółdzielni Handlowo-Usługowej (...) w W. wydania nieruchomości gruntowej o pow. 966 m ^{( 2)} (działka ewidencyjna nr (...) obręb (...)) położonej przy ul. (...) w W. oraz zasądzenia od strony pozwanej kwoty 117.733,50 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotowej nieruchomości.

Pozwana Spółdzielnia wnosiła o oddalenie w całości żądań powoda.

Wyrokiem z dnia 22 marca 2011 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo i zasądził od Miasta (...) W. na rzecz strony pozwanej koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.960 zł.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Przedmiotowa nieruchomość jest w posiadaniu pozwanej Spółdzielni, która w dniu 8 grudnia 1995 r. złożyła w Urzędzie Dzielnicy W. Gminy (...) wniosek o ustanowienie na jej rzecz prawa użytkowania wieczystego. W chwili obecnej powyższy wniosek rozpatruje powód.

Sąd Okręgowy kilkakrotnie zawieszał postępowanie w tej sprawie do czasu zakończenia procedury administracyjnej związanej z wnioskiem o uwłaszczenie pozwanej spółdzielni.

Ostatecznie Sąd uznał, że należy rozstrzygnąć spór w niniejszej sprawie bez względu na wynik postępowania administracyjnego.

W ocenie Sądu Okręgowego, powód występując z roszczeniem windykacyjnym powinien był wykazać, że jest właścicielem spornej nieruchomości.

Zdaniem Sądu, przedstawiony przez stronę powodową dokument w postaci wypisu z rejestru gruntów dotyczącego działki gruntu nr (...) nie czyni zadość temu obowiązkowi albowiem ewidencja gruntów pełni jedynie funkcję o charakterze informacyjno-technicznym.

Na korzyść władającego rzeczą przemawia domniemanie faktyczne z art. 339 k.c. tj., że zachodzi przypadek posiadania samoistnego oraz że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym.

W opinii Sądu, strona powodowa nie obaliła domniemania własności przysługującej pozwanej spółdzielni i nie udowodniła swojego prawa własności.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy oddalił powództwo a o kosztach postępowania orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c.

W złożonej od tego wyroku apelacji Miasto (...) W. zarzuciło:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu, iż powód nie udowodnił zasadności żądania wydania przedmiotowej nieruchomości i faktu, że przysługuje mu legitymacja czynna do wystąpienia z takim roszczeniem,

2)  naruszenie prawa materialnego polegające na niezastosowaniu art. 322 § 1 k.c.,

3)  naruszenie prawa materialnego polegające na zastosowaniu przepisu art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz art. 339 k.c.,

4)  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej, na jego rzecz kosztów procesu za obie instancje, a jako ewentualny zgłosił wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sadowi I instancji wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania odwoławczego.

Pozwana Spółdzielnia wnosiła o oddalenie apelacji i przyznanie jej, od strony skarżącej kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda podlega uwzględnieniu w sposób wskazany we wniosku apelacyjnym.

Na wstępie wypada zauważyć, że przedmiotem sporu w postepowaniu przed Sądem Okręgowym nie była okoliczność – czy Miastu (...) W. przysługuje prawo własności do spornej nieruchomości.

Pozwana Spółdzielnia wnosiła o oddalenie powództwa powołując się na przysługujące jej roszczenie o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego w stosunku do tej nieruchomości i wskazała, że w powyższym przedmiocie toczy się postępowanie administracyjne prowadzone przez Urząd Miasta (...) W. (vide: odpowiedź na pozew k. 47-48 a.s.).

Jeżeli weźmie się jeszcze pod uwagę fakt, że na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 30 sierpnia 2002 r. nr (...) nastąpiła komunalizacja działki nr ewid. (...) na rzecz Dzielnicy Gminy (...) (k. 41 a.s.), której następcą prawnym stało się, w wyniku kolejnych zmian ustrojowych samorządu stolicy – Miasto (...) W. oraz, że to ono jest adresatem roszczeń pozwanej spółdzielni, opartych na przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami to de facto sama strona pozwana traktowała powoda jako właściciela rzeczonej działki gruntu.

Skarżący nie ma jednak racji utrzymując, że przedstawione przez niego dokumenty w postaci cytowanej wyżej decyzji Wojewody (...) i wypisu z rejestru gruntu stanowiły dowód na to, iż przysługuje mu prawo własności do przedmiotowej nieruchomości.

Właściwym rejestrem urzędowym, mającym na celu ujawnienie własności i innych praw rzeczowych na nieruchomości są wyłącznie księgi wieczyste.

W razie zaistnienia sporu co do własności nieruchomości na korzyść osoby wpisanej w księdze wieczystej, jako właściciel, przemawia domniemanie prawne z art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych.

Tak więc to w interesie osoby windykującej nieruchomość leży przedstawienie stosownego odpisu z księgi wieczystej.

Wbrew opinii skarżącego, Sąd Okręgowy nie oparł swojego rozstrzygnięcia na cytowanym wyżej przepisie lecz na domniemaniu z art. 341 k.c. tj., że władający rzeczą posiada ją zgodnie z prawem.

Jednoczenie Sąd podkreślił, że domniemanie to ma zastosowanie do rzeczy ruchomych i nieruchomości, dla których nie założono księgi wieczystej podczas gdy sporna nieruchomość posiada urządzoną księgę wieczystą – KW (...) (vide: wypis z rejestru gruntów k. 42).

Domniemanie zgodności posiadania z prawem (art. 341 k.c.) nie działa przeciwko silniejszemu domniemaniu, które wynika z wpisu w księdze wieczystej (art. 4 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Jako niekonsekwentne należy też uznać postępowanie Sądu Okręgowego, który najpierw nie uwzględnia wniosku pełnomocnika powoda o odroczenie rozprawy celem złożenia odpisu z księgi wieczystej a następnie oddala powództwo stawiając tej stronie zarzut, że nie udowodniła ona swojego prawa własności do spornej nieruchomości.

W rezultacie powyższych rozważań należy stwierdzić, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy, powołując jako podstawę swojego rozstrzygnięcia tylko jedną przesłankę (brak legitymacji czynnej powódki) która okazała się chybiona.

Poza tym Sąd oddalając niniejsze powództwo w żaden sposób nie odniósł się do drugiego z dochodzonych pozwem roszczeń tj. do żądania zapłaty kwoty 117.733,50 zł z tytułu bezumownego korzystania przez pozwaną z opisanej wyżej nieruchomości.

Mimo, że roszczenie to strona powodowa określiła jako „odszkodowanie” to jednak z uzasadnienia pozwu wynika, że w istocie żąda ona wynagrodzenia za korzystanie przez posiadacza z rzeczy (bez tytułu prawnego) opartego na przepisie art. 255 w zw. z art. 224 § 2 k.c. W razie gdy osoba pozwana kwestionuje wysokość dochodzonej należności ciężar udowodnienia tej okoliczności obciąża stronę powodową (art. 6 k.c.).

Z przytoczonych wyżej względów zachodzi konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sadowi I instancji do ponownego rozpoznania, stosownie do treści art. 386 § 4 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z art. 108 § 2 k.p.c.

bk