Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Ryszard Sarnowicz

Sędziowie: SA Małgorzata Manowska

SO (del.) Magdalena Sajur- Kordula (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Mariola Frąckiewicz

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2014 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Agencji (...) z siedzibą w W.

przeciwko Bankowi (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 28 maja 2013r.

sygn. akt XXV C 834/10

I.  Zmienia zaskarżony wyrok

a) w punkcie 3 w ten sposób, że ustala opłatę od pozwu na kwotę 9.902 (dziewięć tysięcy dziewięćset dwa) złote

b) w punkcie 4 w ten sposób, że zasądza od Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Agencji (...) z siedzibą w W. kwotę 3617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego

c) w punkcie 5 w ten sposób, że zasądza od Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Agencji (...) z siedzibą w W. kwotę 9.902 (dziewięć tysięcy dziewięćset dwa) złote tytułem kosztów sądowych

II oddala apelację w pozostałej części

III zasądza od Agencji (...) z siedzibą w W. na rzecz Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 1206/13

UZASADNIENIE

W dniu 8 lipca 2010 r. Agencja (...) z siedzibą w W. wniosła przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. pozew o zapłatę kwoty 198.042,61 zł. wraz z odsetkami wyliczonymi na dzień 10 stycznia 2008 r. w kwocie 194.230,75 zł. oraz dalszymi ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 stycznia 2008 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z 28 maja 2013r. Sąd Okręgowy w Warszawie, Wydział (...) w punkcie pierwszym- zasądził od Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Agencji (...) w W. kwotę 209.710,85 zł w tym kwotę 198.042,61 zł tytułem należności głównej oraz kwotę 11.668,24 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od należności głównej za okres od 8 lipca 2007 r. do 10 stycznia 2008 r., z ustawowymi odsetkami od 11 stycznia 2008 r. do dnia zapłaty. W jego drugim punkcie powództwo oddalił w pozostałej części. W punkcie trzecim wyroku ustalił opłatę od pozwu na kwotę 19.614 zł. W punkcie czwartym zniósł wzajemne między stronami koszty zastępstwa procesowego, natomiast w piątym rozliczenie pozostałych kosztów pozostawił referendarzowi przy przyjęciu, że powód wygrał w 53 %.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i zapatrywania prawne:

W dniu 22 kwietnia 1997 r. Agencja (...) w W. zawarła z (...) Bankiem (...) S.A. Grupa (...) S.A. z siedzibą w Ł. umowę nr (...) - w oparciu o Zarządzenie nr (...) Prezesa Agencji (...) z dnia 4 marca 1997r w sprawie wprowadzania zasad udzielania kredytów z dopłatą (...) do oprocentowania, zasad stosowania i zwiększania dopłat Agencji do oprocentowania kredytów inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno spożywczym i usługach dla rolnictwa. Sąd Okręgowy ustalił, że przedmiotem tej umowy były zasady, warunki i tryb przekazywania przez Agencję dopłat do oprocentowania kredytów udzielanych przez Bank na wskazane w umowie cele. Rzeczoną umową każda ze stron przyjmowała określone obowiązki. Bank m.in. przyjmował odpowiedzialność za prawidłowe, zgodne z zasadami i warunkami określonymi umową udzielanie kredytu oraz kwalifikowanie tego kredytu lub zrestrukturyzowanego zadłużenia do zastosowania lub zwiększenia dopłat do oprocentowania nie spłaconej części kredytu lub zrestrukturyzowanego zadłużenia. Bank zobowiązywał się również do kontrolowania prawidłowości wykorzystania udzielonego kredytu i przekazywania Agencji bieżących sprawozdań, prowadzenia ewidencji danych. Sąd ustalił, że strony powyższej umowy przewidziały, iż w przypadku zajścia okoliczności skutkujących zwrotem dopłat, będzie to zwrot z odsetkami i Bank zobowiązał się do wyegzekwowania tych kwot od kredytobiorcy i natychmiastowego zwrotu Agencji. W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową strony odwoływały się do ustawy z dnia z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji (...).

Sąd Okręgowy ustalił, że realizując delegację z zawartej umowy w dniu 26 maja 1998 r. pomiędzy Bankiem (...) S.A. Grupa (...) S.A. z siedzibą w Ł. a J. K. (1) zostały zawarte dwie umowy o kredyt nr (...) kwotę 100.000zł) i nr (...) kwotę 147.100 zł), na mocy których J. K. (1) otrzymał kredyt inwestycyjny wraz z dopłatami do należnego oprocentowania na zakup gospodarstwa rolnego - gruntu rolnego z zabudową kurnika wraz z wyposażeniem w urządzenia, wewnętrzne, zakup paszy, zakup stada podstawowego oraz uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego. W umowie określono sytuacje, w których J. K. (1) tracił prawo do korzystania z dopłat z Agencji. Sąd ustalił, że jedną z takich okoliczności było zaprzestanie prowadzenia działalności przed upływem okresu kredytowania.

Zdaniem Sądu Okręgowego, kredytobiorca wykorzystał kredyt zgodnie z przeznaczeniem, ponieważ do grudnia 2001 r. prowadził produkcję brojlerów. Sąd ustalił, że pomiędzy grudniem 2001 r. a styczniem 2002 r. J. K. (1) planował przerwę technologiczną, po zakończeniu której miał wprowadzić nowy rzut drobiu. Zdaniem Sądu Okręgowego, J. K. (1) nie zdążył tego uczynić, ponieważ z powodu nagłych i obfitych opadów śniegu, które miały miejsce w 2002 r., doszło do zawalenia konstrukcji dachu przedmiotowego kurnika, wskutek czego prowadzenie działalności rolniczej z wykorzystaniem w/w budynku stało się niemożliwe. Zawaleniu uległo ok. 80 % dachu budynku przeznaczonego na hodowlę kur. Z uwagi na wysoki koszt napraw dachu i niemożność sprawnego przeprowadzenia jego remontu, kredytobiorca zaprzestał produkcji drobiu. O zaistniałej sytuacji zawalenia się dachu i próbach jego odbudowy i zaprzestaniu produkcji został powiadomiony kredytodawca przez kredytobiorcę J. K..

Sąd ustalił również, że w listopadzie 2005r pomiędzy Agencją (...) a Bankiem (...) S.A. w W. została zawarta umowa , której przedmiotem były zasady, warunki i tryb stosowania przez Agencję dopłat stanowiących część oprocentowania należnego Bankowi do kredytów udzielanych przez Bank z jego środków własnych, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji (...) oraz sposobów ich realizacji. Paragraf 6 umowy przewidywał, że jeżeli zaistnieją przesłanki zwrotu dopłat Bank zobowiązany będzie do wyegzekwowania we własnym imieniu i na swoją rzecz od kredytobiorcy zwrotu części oprocentowania wynikającego z umowy kredytu oraz przelania go na rachunek Agencji. Zwrot należności obejmuje udzielone dopłaty wraz z ustawowymi odsetkami od wysłania na rachunek Banku środków z Agencji do dnia ich wysłania przez Bank na rachunek Agencji. W umowie tej przewidziano, że zobowiązania wynikające z dotychczas udzielonych przez Bank kredytów regulowane są w trybie i na warunkach niniejszej umowy, przy czym do zwrotu dopłat stosuje się postanowienia paragrafu 6-8, natomiast przesłanki zwrotu dopłat ocenia się według umów obowiązujących w dniu udzielenia kredytu.

Sąd ustalił, że w marcu i lipcu 2007r pozwany dokonał wizytacji fermy kredytobiorcy. W protokole z wizytacji napisano, że na fermie trwa przestój technologiczny- remont i modernizacja dachu. Stwierdzono zgromadzone materiały budowlane związku z tym, że pan K. zamierza podwyższyć o kilkadziesiąt centymetrów ściany i w związku z tym faktem wystąpił o zezwolenie na budowę. We wrześniu 2007r ponownie przeprowadzono wizytację, podczas której stwierdzono przestój technologiczny. Sąd ustalił, że mimo stwierdzonego przestoju technologicznego oceniono, że obsługa kredytu jest terminowa, a współpracę kredytobiorcy z Bankiem oceniono za prawidłową. Sąd ustalił również, że pismem z dnia z dnia 3 sierpnia 2007r Bank (...) S.A. zobowiązywał kredytobiorcę do określonych działań pod rygorem skutków przewidzianym umową do rozwiązania umowy koniecznością spłaty całości zadłużenia.

W odpowiedzi na wezwanie Banku (...) pismem z 15 listopada 2007r poinformował Bank o czynnościach prowadzonych w kierunku odbudowy kurnika. Pismo redagował syn kredytobiorcy A. K.. Do pisma dołączona została ekspertyza (...) Ośrodka Doradztwa Rolniczego, z której wynikała niemożność produkcji na dzień wydawania opinii, ale możliwość jej wznowienia po remoncie dachu. Mimo braku wznowienia produkcji, kredytobiorca spłacał kredyt na preferencyjnych warunkach, wypłata dopłat przez pozwany Bank była kontynuowana aż do pełnego spłacenia kredytu tj. do 7 listopada 2007r. Sąd Okręgowy ustalił, że kredyt został spłacony przed terminem na wniosek kredytobiorcy z dnia 5 listopada 2007r. Bank wyraził zgodę na wcześniejszą spłatę kredytu. O zaprzestaniu działalności kredytobiorca powiadomił Agencję pismem w 2007r.

Po całkowitej spłacie kredytu Bank zażądał od J. K. dodatkowych informacji, a także zwrócił się do (...) Ośrodka Doradztwa Rolniczego o interpretację zapisu o „trwałym zaprzestaniu działalności”. Pismem z dnia 12 listopada 2007r. (...) Ośrodek Doradztwa Rolniczego poinformował, że instytucją właściwą dla interpretacji powyższego wyrażenia jest Agencja (...). Kredytobiorca informacji udzielił pismem z dnia 15 listopada 2007r. i pismem z dnia 16 listopada 2007r. Sąd Okręgowy ustalił również, że przez wiele tygodni trwała między stronami korespondencja, która ostatecznie zakończyła się złożeniem przez powoda 4 lipca 2008r ostatecznego wezwania do spłaty zadłużenia przez pozwanego.

Pozwany Bank nie zapłacił kwoty, do której został wezwany, podjął jednak kroki prawne w kierunku odzyskania od kredytobiorcy należnych odsetek. W tym celu, w 2009r. pozwany Bank wystąpił z dwoma powództwami przeciwko kredytobiorcy i poręczycielom. Sprawy zawisły przed Sądem Okręgowym w Gdańsku w postępowaniach nakazowych za sygnaturami: INc 271/09 (po zarzutach IC 1431/09) i INc 273/09(po zarzutach IC 1453/09). Ostatecznie w sprawie IC 1431/09 powództwo uwzględniono w części tj. do kwoty 7 982,85zł , zaś w sprawie IC 1453/09 w całości oddalono powództwo. Oba wyroki są prawomocne. Oddalając powództwo w całości Sąd Okręgowy w Gdańsku stanął na stanowisku, że zobowiązanie, które zostało zabezpieczone wekslem in blanco wygasło. W okresie obowiązywania umowy nie zaszły okoliczności uzasadniające zwrot dopłat, ponieważ kredytobiorca nie zaprzestał prowadzenia produkcji, a jedynie występował przestój technologiczny. Zdaniem Sądu Okręgowego w Gdańsku, skoro doszło do wygaśnięcia stosunku podstawowego, to nie jest możliwe dochodzenie wierzytelności wekslowej.

W uzasadnieniu do wyroku, w którym Sąd zasądził na rzecz Banku 7 982,85zł Sąd Okręgowy w Gdańsku stwierdził, że zaprzestanie produkcji na fermie powoda miało charakter trwały i datuje się od 2002r. Przyjmując 2002 r. jako rok, w którym roszczenie stało się wymagalne, Sąd uwzględniając podniesiony zarzut przedawnienia, zasądził tylko część roszczenia, które się nie przedawniło tj. kwotę 7 982,85zł.

Na dzień wyrokowania Sąd I instancji ustalił, że budynek nie był odbudowany, jak i również, że produkcja drobiu nie była prowadzona, natomiast J. K. (1) przebywał za granicą w celach zarobkowych.

W świetle powyższych ustaleń Sąd I instancji nie uwzględnił zarzutu pozwanego w zakresie braku wykazania legitymacji materialnej pozwanego ponieważ następstwo prawne zostało wykazane pełnym odpisem KRS-u Banku (...) Spółka Akcyjna z którego wynika, że pozwany Bank powstał w wyniku połączenia Banków, m.in. połączenia z (...) Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł.. Z przedłożonych umów : nr (...) z dnia 21 listopada 2005r, nr (...) z dnia 11 stycznia 2002r, nr (...) z dnia 23 grudnia 1999r, nr (...) z dnia 25 marca 1999r i umowy nr (...) z dnia 22 kwietnia 1997r wynikają zobowiązania pozwanego Banku za Bank (...).

Sąd Okręgowy przyjął, że roszczenia powoda należy rozpatrywać w oparciu o umowę nr (...) z dnia 21 listopada 2005r zawartą z (...) S.A.

Sąd Okręgowy uznał, że umową tą Bank był zobowiązany do kontrolowania prawidłowości wykorzystania udzielonych kredytów, monitorowania przedsięwzięcia objętego kredytem, a w szczególności przeprowadzania u wnioskodawcy udokumentowanych kontroli w całym okresie kredytowania przynajmniej raz w roku(...), dochodzenia należności w przypadku stwierdzenia , że zaistniały warunki do zwrotu dopłat i zwrotu tych dopłat na rachunek Agencji niezwłocznie od daty wyegzekwowania. Miał również nie dopuścić do przedawnienia się roszczeń. Przewidziano również, że zobowiązania wynikające z dotychczas udzielonych przez Bank kredytów regulowane są na warunkach umowy z 21 listopada 2005r , natomiast przesłanki zwrotu dopłat ocenia się według umów obowiązujących Agencję i Bank w dniu udzielania kredytów.

Sąd Okręgowy wywiódł, że zgodnie z par. 8 ust. w/w umowy, że w przypadku nienależnie pobranych od Agencji dopłat Bank niezwłocznie od dnia stwierdzenia nadmiernie pobranej kwoty zobowiązany jest do zwrotu Agencji kwoty dotychczas przekazanych dopłat wraz z odsetkami ustawowymi naliczanymi od dnia wysłania na rachunek Banku środków z Agencji do dnia ich wysłania przez Bank na rachunek Agencji włącznie.

W ocenie Sądu I instancji pozwany nie wywiązał się należycie z zawartej z powodową Agencją umowy. Pozwany w okresie od 2002r. do 2006r. nie przeprowadził wymaganych corocznych wizytacji siedzibie kredytobiorcy, w wyniku czego nie pozyskał informacji na temat zaprzestania prowadzenia przez niego działalności. Pozwany nie podejmował żadnych działań związanych z monitorowaniem udzielonego kredytu, mimo, że sprawozdawczość finansowa powinna wzbudzić wątpliwości. Pozwany Bank nie posiadał informacji na temat uszkodzenia dachu, a jeżeli nawet takie informacje posiadał, to nie podejmował czynności, które winien podejmować zgodnie z umową (...) oraz zgodnie z ogólnie obowiązującymi zasadami bankowości.

W ocenie Sądu I instancji w czasie od zawalenia się dachu (2002r.) oczywistym stało się, że kurniki nie zostaną odbudowane a działalność drobiarska nie będzie prowadzona. Powstała zatem konieczność zażądania przez Bank od kredytobiorcy zwrotu kredytu udzielonego na preferencyjnych zasadach wraz z ustawowymi odsetkami od daty ich otrzymania (par. 16 zawartej pomiędzy Bankiem a kredytobiorcą umowy), a następnie zwrotu uzyskanych środków do instytucji finansującej tj. (...). W ocenie Sądu Okręgowego niezasadne jest stanowisko pozwanego Banku, że jego obowiązek zwrotu środków powstaje w momencie wyegzekwowania tych środków od kredytobiorcy. Przy ustaleniu, że pozwany Bank nie podjął i nie podejmuje żadnych kroków w kierunku wyegzekwowania zwrotu należności, ta okoliczność nie zwalnia jego odpowiedzialności wobec instytucji finansującej. Według Sądu Okręgowego należność pozwanego wobec powoda przedstawia się następująco: 1/ kwota 122 784,66zł z tytułu kredytu udzielonego umową nr (...); kwota 75.257,95zł z tytułu kredytu udzielonego umową nr (...) - łącznie kwota 198.042,61 zł. Taką kwotę Sąd Okręgowy zasądził tytułem należności podstawowej. Od powyższych kwot powód wyliczył na dzień 10 stycznia 2008r. odpowiednio odsetki: 121.717,40zł i 72.513,35zł.

Sąd Okręgowy przyjął, że powodowej Agencji , która wystąpiła z pozwem w dniu 8 lipca 2010r., należą się odsetki tylko za ostatnie trzy lata od tej daty, czyli od dnia 8 lipca 2007r. do dnia 10 stycznia 2008r (na właśnie tę datę powód kapitalizował odsetki). Dalej wskazał, że podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 2011 r. w sprawie sygn. akt I CSK 799/10). W pozostałym zakresie powództwo co do odsetek, jako przedawnione, zostało oddalone. Odsetki od skapitalizowanych odsetek zostały zasądzone zgodnie z żądaniem od 11 stycznia 2008r. Po wezwaniu do zapłaty dłużnik nie spełniając świadczenia pozostawał w zwłoce. O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł przy uwzględnieniu zasad z art. 98 i 100 k.p.c. i przyjął, że powód wygrał proces w 53 procentach.

Apelacją od powyższego wyroku wywiodła powódka, zaskarżając wyrok w części tj. w zakresie punktu I w tej części w której Sąd I instancji przyjął, iż powódka w pozwie wniosła o zasądzenie skapitalizowanych odsetek od kwoty roszczenia głównego i w konsekwencji Sąd zasądził kwotę 11.668,24 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od należności głównej za okres od dnia 8 lipca 2007 do dnia 10 stycznia 2008 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 11 stycznia 2008 r. do dnia zapłaty, oraz w zakresie punktów od II do V. Wyrokowi Sądu Okręgowego zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 100 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż powód wygrał proces w 53 % mimo, iż Sąd I instancji uwzględnił i zasądził w całości należność główną w kwocie 198.042,61 zł dochodzona przez powódkę pozwem z dnia 1 lipca 2010 r.,

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 100 k.p.c. poprzez wzajemne zniesienie kosztów zastępstwa procesowego między stronami i nie zasądzenie na rzecz powódki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, mimo iż Sąd I instancji uwzględnił i zasądził w całości należność główną dochodzona przez powódkę pozwem z dnia 1 lipca 2010 r.,

3.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 20 k.p.c. poprzez wliczenie do wartości przedmiotu sporu kwoty 194.230,75 zł, stanowiącej wyliczone kwotowo odsetki od roszczenia głównego tj. od kwoty 198.042,61 zł,

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 482 kodeksu cywilnego, poprzez jego zastosowanie mimo, iż powódka w pozwie nie dokonała kapitalizacji odsetek,

5.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 118 kodeksu cywilnego poprzez jego zastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie, iż powódka może domagać się odsetek o których mowa w § 8 ust. 2 umowy z dnia 21 listopada 2005 r. nr (...) tylko za okres trzech lat licząc do dnia wniesienia pozwu,

6.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 483 k.p.c. w zw. z § 8 ust. 2 w zw. z § 14 ust. 3 umowy z dnia 21 listopada 2005 r. nr (...) poprzez ich nie zastosowanie w niniejszej sprawie i w konsekwencji błędne przyjęcie, iż w § 8 ust. 2 ww. umowy jest mowa o odsetkach za opóźnienie,

7.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 65 § 2 kodeksu cywilnego w zw. z § 8 ust. 2 w zw. z § 14 ust. 3 umowy z dnia 21 listopada 2005 r. nr (...) poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, iż w § 8 ust. 2 umowy strony zgodnie nie zakreśliły okresu obejmującego ewentualne roszczenie odsetkowe powódki w przypadku, gdyby okazało się, iż dopłaty zostały udzielone nienależnie.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w części, przez uwzględnienie powództwa i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu, w tym o zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje, lub alternatywnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego obowiązku zwrotu kosztów procesowych w postępowaniu apelacyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja w swej zasadniczej części okazała się bezzasadna.

Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił umowę zawartą pomiędzy stronami i uznał, że z zapisu § 8 umowy nr (...) nie można wywnioskować, iż przewidziane tam odsetki ustawowe w istocie stanowią karę umowną, przewidzianą w art. 483 k.c. Przepis ten stanowi, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy.

Z § 8 ust. 2 umowy wynika, że w przypadku nienależnie pobranych od Agencji dopłat, Bank niezwłocznie od dnia nadmiernie pobranej kwoty zobowiązany jest do zwrotu Agencji kwoty dotychczas przekazanych dopłat wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia wysłania na rachunek Banku środków z Agencji do dnia ich wysłania przez Bank na rachunek Agencji włącznie.

Analiza powyższego zapisu, prowadzi do wniosku, że kwota niesłusznie pobranych dopłat do kredytu, ma być przez Bank zwrócona Agencji wraz z ustawowymi odsetkami za ściśle określony okres. Jednakże odsetki te nie stanowią sankcji za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, co stanowi istotę kary umownej przewidzianej w art. 483 § 1 k.c.

W niniejszym przypadku nie chodzi również o odsetki za opóźnienie, uregulowane w art. 481 k.c., lecz o odsetki o funkcji odszkodowawczo-rewaloryzacyjnej, Agencja była bowiem przez pewien okres czasu pozbawiona możliwości korzystania ze swych środków pieniężnych. Odsetki te zostały ustalone przez strony na zasadzie swobody umów, zgodnie z art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 359 § 1 k.c. Stanowią one świadczenie pieniężne uboczne dłużnika, o charakterze okresowym w rozumieniu art. 118 k.c. Roszczenie z tego tytułu przedawnia się za każdy dzień ich biegu, termin zaś przedawnienia odsetek- jako świadczenia okresowego- wynosi trzy lata (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2011r., I CSK 799/10). Odsetki należą się więc powodowi za okres trzech lat wstecz od dnia 8 lipca 2010r. t.j. daty wniesienia pozwu. Słusznie więc Sąd Okręgowy zasądził tytułem odsetek kwotę 11.668,24 zł za okres od 8 lipca 2007r. do dnia 10 stycznia 2008r. (z tym dniem odsetki zostały przez powoda wyliczone kwotowo). W pozostałej części odsetki uległy przedawnieniu, zasadnie Sąd I instancji oddalił powództwo na mocy art. 118 k.c.

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska zaprezentowanego w apelacji, że skoro roszczenie główne nie zostało jeszcze spełnione, to nie rozpoczął się bieg terminu przedawnienia odsetek. Odsetki istotnie należą się za okres od dnia wysłania na rachunek Banku środków Agencji do dnia ich wysłania przez Bank na rachunek Agencji włącznie, ale nie oznacza to że w okresie pomiędzy tymi zdarzeniami, bieg ich terminu przedawnienia ulega zawieszeniu. Odsetki nadal przedawniają się za każdy dzień ich biegu, zaś powód jako podmiot dbający o swoje interesy, winien podjąć działania, celem ich dochodzenia. Z tych względów apelację jako niezasadną- w zakresie pkt 2 wyroku- należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c.

Nie można jednak odmówić racji pozostałym zarzutom apelacji, dlatego na mocy art. 386 § 1 k.p.c. odnośnie pkt 3, 4 i 5 , wyrok podlegał zmianom.

Istotnie Sąd Okręgowy uchybił przepisowi art. 20 k.p.c., a w konsekwencji nieprawidłowo rozliczył koszty procesu, przy zastosowaniu art. 100 k.p.c.

Zgodnie z art. 20 k.p.c. do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Kwestia możliwości dochodzenia odsetek została szczegółowo omówiona w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1997r. w sprawie III ZP 16/97. Przedstawione tam stanowisko Sąd Apelacyjny w pełni podziela. Powód w sprawie niniejszej sformułował żądanie w ten sposób, że domagał się zasądzenia świadczenia głównego i obok niego odsetek wyliczonych kwotowo za pewien zamknięty okres, świadczenie główne było żądane z odsetkami, nie żądał natomiast odsetek od odsetek wyliczonych kwotowo. W odniesieniu do analogicznej sytuacji Sąd Najwyższy stwierdził, że przypadek ten nie stanowi kapitalizacji odsetek w sensie prawnym, ponieważ powód wyliczył kwotowo wysokość odsetek, ale nie poddał ich oprocentowaniu. Nadal jako odsetki są one dochodzone obok roszczenia głównego.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy niesłusznie przyjął, iż powód dochodził odsetek jako odsetek skapitalizowanych, ponadto nieprawidłowo doliczył ich wartość do wartości przedmiotu sporu. Właściwa wartość przedmiotu sporu wynosi 198.042, 61 zł. Opłata od pozwu w kwocie 9.902 zł, na mocy art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sadowych w sprawach cywilnych, została prawidłowo wyliczona i uiszczona przez powoda. Niezgodne z powyższym przepisem, przy uwzględnieniu art. 20 k.p.c., jest ustalenie dotyczące opłaty, zawarte w pkt 3 wyroku, dlatego Sąd Apelacyjny dokonał jego zmiany.

Wobec zasądzenia w wyroku przez Sąd Okręgowy od pozwanego na rzecz powoda kwoty 198.042,61 zł tytułem należności głównej uznać należy, że powód wygrał sprawę w 100%. Zgodnie z zasadą wyniku sporu, określoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c., powodowi należy się zwrot niezbędnych kosztów procesu w całości. Z tych względów zmieniono wyrok w pkt 4 poprzez zasadzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego oraz w pkt 5 poprzez zasądzenie całości poniesionych przez niego kosztów sądowych.

Rozstrzygnięcie dotyczące kosztów postępowania apelacyjnego zapadło na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c.