Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

VIII AKa 65/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-06-17

Sygn. akt VIII AKa 65 / 24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2024r.

Sąd Apelacyjny w W. VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Przemysław Filipkowski

Sędziowie: SA Michał Lasota

SO (del.) Piotr Maksymowicz (spr.)

Protokolant: Agata Adamczewska

przy udziale Prokuratora Krzysztofa Kosieradzkiego

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2024r.

sprawy wnioskodawcy

D. B. (1)

syna M. i E.

urodzonego dnia (...) w P.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu wykonania kary pozbawienia wolności w sprawie sygn. akt III K 614/14 Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W.

na skutek apelacji wniesio nej przez pełnomocnika wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego W. P. w W.

z dnia 11 stycznia 202 4r., sygn. akt V Ko 434/23

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym obciąża Skarb Państwa;

III.  przyznaje od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. O. kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych tytułem zwrotu nieopłaco­nych przez stronę kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu w postępowaniu odwoławczym, w tym kwotę 55,20 (pięćdziesiąt pięć 20/100) zło­tych tytułem podatku od towarów i usług.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 65/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego W. P. w W.

z dnia 11 stycznia 2024r.

sygn. akt V Ko 434/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel subsydiarny

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca / pełnomocnik

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 kpk, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 kpk

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

w postępowaniu odwoławczym nie prowadzono postępowania dowodowego

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

w postępowaniu odwoławczym nie prowadzono postępowania dowodowego

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

---

---

---

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---

---

---

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił obrazę prawa proce­sowego, to jest art. 552 §§ 1-2 kpk, art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mogący mieć wpływ na jego treść, pole­gający na niesłusznym przyjęciu, że wnioskodawca nie poniósł szkody, ani krzywdy w wyniku odbywania kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. P. w W. sygnatura III K 616/14, co do którego następnie wznowiono postępowanie, uchylono wyrok skazujący i umorzono postępowanie, objętego wyrokami łącz­nymi Sądu Rejonowego dla W. M. sygnatura VIII K 208/17 i XIV K 692/21, podczas gdy z zebranego mate­riału dowodowego, w szczególności z informacji o karalności oraz wyjaśnień wnioskodawcy wynika, że szkoda i krzywda za­istniały.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja i sformułowane w niej zarzuty nie były zasadne, a wywiedzenie środ­ka odwoławczego miało źródło – jak należy przyjmować – nie w rzeczywistym zidentyfikowaniu uchybień, których miał się dopuścić sąd meriti, lecz w prze­konaniu wnioskodawcy o zasadności złożonego wniosku.

W apelacji nie są kwestionowane ustalenia faktyczne dotyczące wydania przez Sąd Rejonowy dla W. P.w W. dnia 8 marca 2016r. wyroku w sprawie III K 614/14 skazującego D. B. (1) na karę jedne­go roku pozbawienia wolności, jak też objęcia tej kary początkowo wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla W. M. w W. wydanym dnia 20 grudnia 2017r. (sygn. akt VIII K 208/17), a następnie wyrokiem tego Sądu z dnia 9 marca 2022r. (sygn. akt XIV K 692/21). Sąd I instancji prawidło­wo wskazał okres, w którym wedle początkowego obliczenia (przed wydaniem wyroków łącznych) miała być wykonywana kara wymierzona w sprawie III K 614/14. Przytoczono też czasokres, w którym miała być wykonywana kara łączna 5 lat pozbawienia wolności (obejmująca karę ze sprawy III K 614/14) wymierzona wyrokiem łącznym z dnia 9 marca 2022r. (sygn. akt XIV K 692/21).

Sąd I instancji prawidłowo zinterpretował znaczenie wyroku Sądu Okręgowego W. P. w W. z dnia 21 czerwca 2023r. (sygn. akt VI Ko 85/23), na podstawie którego wznowiono postępowanie zakończonego wyro­kiem Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W. wydanym w sprawie III K 614/14 w dniu 8 marca 2016r., uchylono ten wyrok z następ­czym umorzeniem postępowania.

Rzeczywiście w związku z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego W. P. w W. wyrok łączny wydany w sprawie XIV K 692/21 utracił moc, a do wykonania wprowadzono odrębnie wszystkie kary z wyroków jednostko­wych. Zgodnie bowiem z art. 575 § 2 kpk jeżeli choćby jeden z wyroków stanowiących podstawę wyroku łącznego ulega uchyleniu lub zmianie, wyrok łączny traci moc, a sąd w miarę potrzeby wydaje nowy wyrok łączny.

Zgodnie z art. 552 § 1 kpk oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępo­wania, kasacji lub skargi nadzwyczajnej został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść. Przepis ten stosuje się także, jeżeli po uchyleniu skazującego orzeczenia pos­tępowanie umorzono wskutek okoliczności, których nie uwzględniono we wcześniejszym postępowaniu (art. 552 § 2 kpk).

O ile wydawać by się mogło, że wznowienie postępowania zakończonego wy­rokiem wydanym w sprawie III K 614/14, uchylenie tego wyroku z następczym umorzeniem postępowania powinno uprawniać wnioskodawcę do uzyskania odszkodowania oraz zadośćuczynienia w związku z wykonaniem względem niego kary, której nie powinien był ponieść.

Jednak w realiach sprawy niniejszej kwestia ta przedstawia się odmiennie, co prawidłowo skonstatował Sąd I instancji. Przypomnieć trzeba, że przed wyda­niem przez Sąd Rejonowy dla W. M. w W. nawet pier­wszego z wyroków łącznych (tj. w sprawie VIII K 208/17) kara jednego roku pozbawienia wolności nie została wprowadzona wnioskodawcy do wykonania. Znajdowała się ona pośród tzw. orzeczeń oczekujących z początkiem obliczo­nym dopiero na dzień 9 kwietnia 2026r. Na skutek wydania wyroku łącznego w sprawie XIV K 692/21 kara ta stała się składową kary łącznej 5 lat pozba­wienia wolności, której początek przypadł na dzień 25 maja 2020r., a koniec obliczono na dzień 24 maja 2025r. (por. k. 65v, poz. 5; wnioskodawca nie­zasadnie wskazał, że koniec kary miał upłynąć już w 2024 roku – k. 76v).

Wyżej wspomniano, że na skutek uchylenia wyroku wydanego w sprawie III K 614/14 drugi wyrok łączny utracił moc i do odrębnego wykonania skierowano kary jednostkowe. Ich koniec aktualnie rzeczywiście przypada na 2043 rok (k. 65v – poz. 9.). Niemniej wobec wnioskodawcy – co wynika z jego zeznań – toczy się postępowanie o wydanie kolejnego wyroku łącznego. Nadto D. B. (1) podał (k. 76v), że nawet w sytuacji wykonywania wobec niego kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności z wyroku łącznego ze sprawy XIV K 692/21 (z końcem obliczonym – przypomnijmy – na dzień 24 maja 2025r.) oprócz tego miałem dodatkowo dwie kary. Nie sposób precyzyjnie ustalić, jaki udział w ka­rze łącznej 5 lat pozbawienia wolności wymierzonej wyrokiem łącznym wyda­nym w sprawie XIV K 692/21 miała kara 1 roku pozbawienia wolności wymie­rzona uchylonym wyrokiem. Stanowczo jednak trzeba wskazać, że musiała ona mieć znaczenie marginalne. Pierwszym wyrokiem łącznym Sądu Rejono­wego dla W.-M. w W. (sprawa VIII K 208/17) D. B. (przy zastosowaniu przepisów obowiązujących od dnia 1 lip­ca 2015r.) połączono kary, których suma przekraczała 25 lat pozbawienia wol­ności. Wymierzono karę łączną 4 lat pozbawienia wolności. W drugim wyroku łącznym sądu mokotowskiego (sygn. akt XIV K 692/21) połączono kary podle­gające wykonaniu, których suma wynosiła 6 lat i 7 miesięcy pozbawienia wol­ności. Wymierzono karę łączną 5 lat pozbawienia wolności.

Powyższe wskazuje jednoznacznie, że wobec zastosowania w postaci skrajnej zasady asperacji w kierunku zasady absorpcji kara 1 roku pozbawienia wol­ności wymierzona uchylonym wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. P. P.w W. w sprawie III K 614/14 miała marginalne znaczenie dla wymiaru kary łącznej. A nawet gdyby przyjąć, że kara łączna w sprawie XIV K 692/21 powinna być o rok krótsza, przez co jej koniec wypadałby już w dniu 24 maja 20 24r., to i tak wnioskodawcy pozostawały do odbycia dwie kary, które nie były objęte wyrokiem łącznym: kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wol­ności ze sprawy IV K 1428/20 Sądu Rejonowego dla W. W. w W. (poz. 47 na k. 25) i kara 6 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy II K 392/22 Sądu Rejonowego w G. W. (poz. 48 na k. 25). Oznacza to, że i tak przez kolejne dwa lata (do maja 2026 roku) były pozba­wiony wolności.

W opisanych okolicznościach nie sposób było uznać, że wobec D. B. (2)­szaka wykonano w całości lub w części karę 1 roku pozbawienia wolności ze sprawy III K 614/14 Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W.­wie, której nie powinien był ponieść. Sąd I instancji trafnie zauważył, że w kolej­nym wyroku łącznym na poczet wymierzonej kary łącznej zostaną zaliczone okresy dotychczasowego pozbawienia wolności. W ślad za tym prawidłowe by­ło przywołanie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2007r. (I KZP 28/07, OSNKW 2007/10/70) i to również w sytuacji, kiedy dopiero w przy­szłym wyroku łącznym nastąpi owo zaliczenie. Wnioskodawca jest osobą wie­lokrotnie karaną (urodził się w (...) roku, a do osadzenia w 2014 roku dopuścił się około 50 przestępstw) – przez to nie przekonują wywody, że doznał krzyw­dy na skutek niepewności o ostateczny wynik postępowania w sprawie III K 614/14 i aktualnie w oczekiwaniu na wydanie nowego wyroku łącznego. Uza­sadnione jest natomiast oczekiwanie wnioskodawcy, by postępowanie w tym przedmiocie toczyło się sprawnie.

Ubocznie: w apelacji wskazano, że wnioskodawca w zakładzie karnym zdobył zawód opiekuna osoby niepełnosprawnej i po odbyciu kar pozbawienia wol­ności wymierzonych wyrokami łącznymi zamierzał podjąć pracę w tym zawo­dzie z oczekiwanymi dochodami na poziomie 5.000,00 zł miesięcznie. O ile szkoda majątkowa, której można dochodzić na podstawie przepisów Rozdziału 58. Kodeksu postępowania karnego obejmuje również utracone dochody ( luc­rum cessans), to wobec – nawet, gdyby wyrok łączny w sprawie XIV K 692/21 nie utracił mocy – perspektywy odbywania kary pozbawienia wolności aż do maja 2025 roku i przez kolejne dwa lata, nie sposób było uznać, że D. B. (1) utracił jakiekolwiek dochody.

Skazany we wniosku, później składanych pismach procesowych, w tym też piśmie skierowanym do Sądu Apelacyjnego w W. (k. 120 i n.) kwestio­nował rzetelność postępowania w sprawie III K 614/14 Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W. akcentując m. in., że dopiero jego aktyw­ność doprowadziła do wznowienia postępowania, uchylenia wyroku i umorze­nia postępowania. Tymczasem w postępowaniu o odszkodowanie i zadość­uczynienie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub skazanie znaczące są jedynie takie skutki, które pozostają w związku przyczynowym ze stosowaniem tymczasowego aresztowania lub odbywaniem kary, nie zaś wynikające z sa­mego faktu prowadzenia postępowania karnego, bowiem w takim wymiarze zasadne może być dochodzenie roszczeń tylko w procesie cywilnym (por. wy­rok SA w S. z dnia 21.11.2013r., II AKa 192/13, Lex nr 1409325).

Wniosek

Pełnomocnik wnioskodawcy: o zmianę zaskarżonego wyroku oraz orzeczenie o odszkodowaniu i zadośćuczy­nieniu zgodnie z wnioskiem D. B. (1)

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przeka­zanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

przedstawione powyżej rozważania stanowią o niezasadności tak wniosku głównego o wydanie orzeczenia reformatoryjnego, jak i wniosku alternatywne­go o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1. zaskarżonego wyroku o oddaleniu wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

wyjaśniono powyżej

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

-----

Zwięźle o powodach zmiany

-----

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------

4.1.

art. 454 § 1 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-------------

-------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

III.

o kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 554 § 4 zdanie pierwsze kpk.

wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu określono na podstawie § 17 ust. 6 i § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jed­nostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy praw­nej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2024 roku, poz. 763).

7.  PODPISY

Przemysław Filipkowski

Michał Lasota Piotr Maksymowicz

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

punkt 1. wyroku Sądu Okręgowego dot. oddalenia wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 kpk, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 kpk

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana, ewentualnie uchylenie

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Renata Sieradzan
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Przemysław Filipkowski,  Michał Lasota
Data wytworzenia informacji: