VIII AKa 65/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-06-17
Sygn. akt VIII AKa 65 / 24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 czerwca 2024r.
Sąd Apelacyjny w W. VIII Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA Przemysław Filipkowski
Sędziowie: SA Michał Lasota
SO (del.) Piotr Maksymowicz (spr.)
Protokolant: Agata Adamczewska
przy udziale Prokuratora Krzysztofa Kosieradzkiego
po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2024r.
sprawy wnioskodawcy
D. B. (1)
syna M. i E.
urodzonego dnia (...) w P.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu wykonania kary pozbawienia wolności w sprawie sygn. akt III K 614/14 Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W.
na skutek apelacji wniesio nej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Okręgowego W. P. w W.
z dnia 11 stycznia 202 4r., sygn. akt V Ko 434/23
I. zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
II. wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym obciąża Skarb Państwa;
III. przyznaje od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. O. kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych tytułem zwrotu nieopłaconych przez stronę kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu w postępowaniu odwoławczym, w tym kwotę 55,20 (pięćdziesiąt pięć 20/100) złotych tytułem podatku od towarów i usług.
UZASADNIENIE
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VIII AKa 65/24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
wyrok Sądu Okręgowego W. P. w W. z dnia 11 stycznia 2024r. sygn. akt V Ko 434/23 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel subsydiarny |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca / pełnomocnik |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
|||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
|||||
2.1. Ustalenie faktów |
|||||
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
w postępowaniu odwoławczym nie prowadzono postępowania dowodowego |
|||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
w postępowaniu odwoławczym nie prowadzono postępowania dowodowego |
2.2. Ocena dowodów |
||
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
--- |
--- |
--- |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
--- |
--- |
--- |
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
Pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił obrazę prawa procesowego, to jest art. 552 §§ 1-2 kpk, art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mogący mieć wpływ na jego treść, polegający na niesłusznym przyjęciu, że wnioskodawca nie poniósł szkody, ani krzywdy w wyniku odbywania kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. P. w W. sygnatura III K 616/14, co do którego następnie wznowiono postępowanie, uchylono wyrok skazujący i umorzono postępowanie, objętego wyrokami łącznymi Sądu Rejonowego dla W. M. sygnatura VIII K 208/17 i XIV K 692/21, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego, w szczególności z informacji o karalności oraz wyjaśnień wnioskodawcy wynika, że szkoda i krzywda zaistniały. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Apelacja i sformułowane w niej zarzuty nie były zasadne, a wywiedzenie środka odwoławczego miało źródło – jak należy przyjmować – nie w rzeczywistym zidentyfikowaniu uchybień, których miał się dopuścić sąd meriti, lecz w przekonaniu wnioskodawcy o zasadności złożonego wniosku. W apelacji nie są kwestionowane ustalenia faktyczne dotyczące wydania przez Sąd Rejonowy dla W. P.w W. dnia 8 marca 2016r. wyroku w sprawie III K 614/14 skazującego D. B. (1) na karę jednego roku pozbawienia wolności, jak też objęcia tej kary początkowo wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla W. M. w W. wydanym dnia 20 grudnia 2017r. (sygn. akt VIII K 208/17), a następnie wyrokiem tego Sądu z dnia 9 marca 2022r. (sygn. akt XIV K 692/21). Sąd I instancji prawidłowo wskazał okres, w którym wedle początkowego obliczenia (przed wydaniem wyroków łącznych) miała być wykonywana kara wymierzona w sprawie III K 614/14. Przytoczono też czasokres, w którym miała być wykonywana kara łączna 5 lat pozbawienia wolności (obejmująca karę ze sprawy III K 614/14) wymierzona wyrokiem łącznym z dnia 9 marca 2022r. (sygn. akt XIV K 692/21). Sąd I instancji prawidłowo zinterpretował znaczenie wyroku Sądu Okręgowego W. P. w W. z dnia 21 czerwca 2023r. (sygn. akt VI Ko 85/23), na podstawie którego wznowiono postępowanie zakończonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W. wydanym w sprawie III K 614/14 w dniu 8 marca 2016r., uchylono ten wyrok z następczym umorzeniem postępowania. Rzeczywiście w związku z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego W. P. w W. wyrok łączny wydany w sprawie XIV K 692/21 utracił moc, a do wykonania wprowadzono odrębnie wszystkie kary z wyroków jednostkowych. Zgodnie bowiem z art. 575 § 2 kpk jeżeli choćby jeden z wyroków stanowiących podstawę wyroku łącznego ulega uchyleniu lub zmianie, wyrok łączny traci moc, a sąd w miarę potrzeby wydaje nowy wyrok łączny. Zgodnie z art. 552 § 1 kpk oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania, kasacji lub skargi nadzwyczajnej został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść. Przepis ten stosuje się także, jeżeli po uchyleniu skazującego orzeczenia postępowanie umorzono wskutek okoliczności, których nie uwzględniono we wcześniejszym postępowaniu (art. 552 § 2 kpk). O ile wydawać by się mogło, że wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem wydanym w sprawie III K 614/14, uchylenie tego wyroku z następczym umorzeniem postępowania powinno uprawniać wnioskodawcę do uzyskania odszkodowania oraz zadośćuczynienia w związku z wykonaniem względem niego kary, której nie powinien był ponieść. Jednak w realiach sprawy niniejszej kwestia ta przedstawia się odmiennie, co prawidłowo skonstatował Sąd I instancji. Przypomnieć trzeba, że przed wydaniem przez Sąd Rejonowy dla W. M. w W. nawet pierwszego z wyroków łącznych (tj. w sprawie VIII K 208/17) kara jednego roku pozbawienia wolności nie została wprowadzona wnioskodawcy do wykonania. Znajdowała się ona pośród tzw. orzeczeń oczekujących z początkiem obliczonym dopiero na dzień 9 kwietnia 2026r. Na skutek wydania wyroku łącznego w sprawie XIV K 692/21 kara ta stała się składową kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności, której początek przypadł na dzień 25 maja 2020r., a koniec obliczono na dzień 24 maja 2025r. (por. k. 65v, poz. 5; wnioskodawca niezasadnie wskazał, że koniec kary miał upłynąć już w 2024 roku – k. 76v). Wyżej wspomniano, że na skutek uchylenia wyroku wydanego w sprawie III K 614/14 drugi wyrok łączny utracił moc i do odrębnego wykonania skierowano kary jednostkowe. Ich koniec aktualnie rzeczywiście przypada na 2043 rok (k. 65v – poz. 9.). Niemniej wobec wnioskodawcy – co wynika z jego zeznań – toczy się postępowanie o wydanie kolejnego wyroku łącznego. Nadto D. B. (1) podał (k. 76v), że nawet w sytuacji wykonywania wobec niego kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności z wyroku łącznego ze sprawy XIV K 692/21 (z końcem obliczonym – przypomnijmy – na dzień 24 maja 2025r.) oprócz tego miałem dodatkowo dwie kary. Nie sposób precyzyjnie ustalić, jaki udział w karze łącznej 5 lat pozbawienia wolności wymierzonej wyrokiem łącznym wydanym w sprawie XIV K 692/21 miała kara 1 roku pozbawienia wolności wymierzona uchylonym wyrokiem. Stanowczo jednak trzeba wskazać, że musiała ona mieć znaczenie marginalne. Pierwszym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla W.-M. w W. (sprawa VIII K 208/17) D. B. (przy zastosowaniu przepisów obowiązujących od dnia 1 lipca 2015r.) połączono kary, których suma przekraczała 25 lat pozbawienia wolności. Wymierzono karę łączną 4 lat pozbawienia wolności. W drugim wyroku łącznym sądu mokotowskiego (sygn. akt XIV K 692/21) połączono kary podlegające wykonaniu, których suma wynosiła 6 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności. Wymierzono karę łączną 5 lat pozbawienia wolności. Powyższe wskazuje jednoznacznie, że wobec zastosowania w postaci skrajnej zasady asperacji w kierunku zasady absorpcji kara 1 roku pozbawienia wolności wymierzona uchylonym wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. P. P.w W. w sprawie III K 614/14 miała marginalne znaczenie dla wymiaru kary łącznej. A nawet gdyby przyjąć, że kara łączna w sprawie XIV K 692/21 powinna być o rok krótsza, przez co jej koniec wypadałby już w dniu 24 maja 20 24r., to i tak wnioskodawcy pozostawały do odbycia dwie kary, które nie były objęte wyrokiem łącznym: kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy IV K 1428/20 Sądu Rejonowego dla W. W. w W. (poz. 47 na k. 25) i kara 6 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy II K 392/22 Sądu Rejonowego w G. W. (poz. 48 na k. 25). Oznacza to, że i tak przez kolejne dwa lata (do maja 2026 roku) były pozbawiony wolności. W opisanych okolicznościach nie sposób było uznać, że wobec D. B. (2)szaka wykonano w całości lub w części karę 1 roku pozbawienia wolności ze sprawy III K 614/14 Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W.wie, której nie powinien był ponieść. Sąd I instancji trafnie zauważył, że w kolejnym wyroku łącznym na poczet wymierzonej kary łącznej zostaną zaliczone okresy dotychczasowego pozbawienia wolności. W ślad za tym prawidłowe było przywołanie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2007r. (I KZP 28/07, OSNKW 2007/10/70) i to również w sytuacji, kiedy dopiero w przyszłym wyroku łącznym nastąpi owo zaliczenie. Wnioskodawca jest osobą wielokrotnie karaną (urodził się w (...) roku, a do osadzenia w 2014 roku dopuścił się około 50 przestępstw) – przez to nie przekonują wywody, że doznał krzywdy na skutek niepewności o ostateczny wynik postępowania w sprawie III K 614/14 i aktualnie w oczekiwaniu na wydanie nowego wyroku łącznego. Uzasadnione jest natomiast oczekiwanie wnioskodawcy, by postępowanie w tym przedmiocie toczyło się sprawnie. Ubocznie: w apelacji wskazano, że wnioskodawca w zakładzie karnym zdobył zawód opiekuna osoby niepełnosprawnej i po odbyciu kar pozbawienia wolności wymierzonych wyrokami łącznymi zamierzał podjąć pracę w tym zawodzie z oczekiwanymi dochodami na poziomie 5.000,00 zł miesięcznie. O ile szkoda majątkowa, której można dochodzić na podstawie przepisów Rozdziału 58. Kodeksu postępowania karnego obejmuje również utracone dochody ( lucrum cessans), to wobec – nawet, gdyby wyrok łączny w sprawie XIV K 692/21 nie utracił mocy – perspektywy odbywania kary pozbawienia wolności aż do maja 2025 roku i przez kolejne dwa lata, nie sposób było uznać, że D. B. (1) utracił jakiekolwiek dochody. Skazany we wniosku, później składanych pismach procesowych, w tym też piśmie skierowanym do Sądu Apelacyjnego w W. (k. 120 i n.) kwestionował rzetelność postępowania w sprawie III K 614/14 Sądu Rejonowego dla W. P. P. w W. akcentując m. in., że dopiero jego aktywność doprowadziła do wznowienia postępowania, uchylenia wyroku i umorzenia postępowania. Tymczasem w postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub skazanie znaczące są jedynie takie skutki, które pozostają w związku przyczynowym ze stosowaniem tymczasowego aresztowania lub odbywaniem kary, nie zaś wynikające z samego faktu prowadzenia postępowania karnego, bowiem w takim wymiarze zasadne może być dochodzenie roszczeń tylko w procesie cywilnym (por. wyrok SA w S. z dnia 21.11.2013r., II AKa 192/13, Lex nr 1409325). |
||
Wniosek |
||
Pełnomocnik wnioskodawcy: o zmianę zaskarżonego wyroku oraz orzeczenie o odszkodowaniu i zadośćuczynieniu zgodnie z wnioskiem D. B. (1) ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji). |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadne |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
przedstawione powyżej rozważania stanowią o niezasadności tak wniosku głównego o wydanie orzeczenia reformatoryjnego, jak i wniosku alternatywnego o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
------ |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
------ |
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1. zaskarżonego wyroku o oddaleniu wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
wyjaśniono powyżej |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
----- |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
----- |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------ |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------ |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
------ |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------ |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
------------- |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
------------- |
------------- |
6. Koszty Procesu |
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
II. III. |
o kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 554 § 4 zdanie pierwsze kpk. wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu określono na podstawie § 17 ust. 6 i § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2024 roku, poz. 763). |
7. PODPISY |
Przemysław Filipkowski Michał Lasota Piotr Maksymowicz |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
pełnomocnik wnioskodawcy |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
punkt 1. wyroku Sądu Okręgowego dot. oddalenia wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana, ewentualnie uchylenie |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Przemysław Filipkowski, Michał Lasota
Data wytworzenia informacji: