Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 88/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2023 r. (sygn. akt VIII K 348/22)

1.1.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.1.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.1.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.1.  Ustalenie faktów

1.1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

C. W.

1.1.1.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

C. W.

1.1.  Ocena dowodów

1.1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

Wydanie wyroku przez sąd nienależycie obsadzony, bowiem Sędzia Sądu Okręgowego M. C. została mianowana na swoje stanowisko na podstawie uchwały z dnia 13 lipca 2021 r. nr (...) na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, co doprowadziło do powstania bezwzględnej przyczyny odwoławczej.

Z ostrożności procesowej zarzucono nadto:

- rażącą niewspółmierność kary, poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary niewspółmiernie surowej, tj. kary 6 lat pozbawienia wolności która jest wynikiem nieuwzględnienia w należytym stopniu przez Sąd I instancji istotnych okoliczności mających wpływ na rodzaj i wymiar kar, tj. wyrażenie szczerej skruchy przez oskarżonego, przeproszenie pokrzywdzonej E. O. (1), przyznanie się do popełnienia zrzucanego mu czynu na wstępnym etapie postępowania i konsekwencja oskarżonego w tymże zakresie oraz dobre sprawowanie w toku przebywania w areszcie śledczym.

- obrazę art. 64 § 1 k.k. poprzez niezasadne wydanie orzeczenia w warunkach powrotu do przestępstwa, gdy ta okoliczność nie wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego. Zaostrzenie kary jest wynikiem uznania przez Sąd, że oskarżony dopuścił się uprzednio na terenie Republiki Niemieckiej umyślnego przestępstwa paserstwa. Tymczasem jak wynika z tłumaczenia przysięgłego wyroku niemieckiego Sądu Rejonowego w B., oskarżony dopuścił się przestępstwa paserstwa, a następnie umyślnego poruszania się pojazdem mechanicznym mimo braku posiadania w tym zakresie uprawnień oraz sposobu jazdy określonego jako umyślne uczestnictwo w wyścigach ulicznych. Niemniej z akt postępowania przed Sądem Rejonowym w B. nie wynika wprost fakt umyślnego popełnienia przez oskarżonego przestępstwa paserstwa, co w konsekwencji nie pozwala na wydanie rozstrzygnięcia w trybie art. 64 § 1 k.k. i zaostrzenia kary. Nadto należy zwrócić uwagę, że przestępstwo paserstwa dotyczącego pojazdu mechanicznego łączy z przestępstwem oszustwa objętym zarzutem w niniejszej sprawie jedynie ukierunkowanie sprawcy na mienie jako dobro chronione prawem i przedmiot przestępstwa. Trudno w ww. dwóch czynach zabronionych znaleźć sposób działania sprawcy czy konkretne czyny realizujące znamiona typów czynów zabronionych czy choćby przedmiot ochrony i zamachu.

- obrazę art. 7 k.p.k. mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez dowolną i wybiórczą, a nie swobodną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, w postaci:

a) wyjaśnień oskarżonego poprzez nieprzypisanie im wiary w zakresie w jakim wskazują one na okoliczności, iż poza popełnieniem czynu z dnia 18 stycznia 2022 r. do którego oskarżony się przyznał, nie dopuścił się on odebrania pieniędzy od pokrzywdzonej E. O. (2) w dniach 12 stycznia 2022 r. i 17 stycznia 2022 r. pomimo iż wyjaśnienia te pozostają spójne oraz logiczne, a przypisanie oskarżonemu także czynów w dwóch terminach poprzedzających zatrzymanie nie jest poparte żadnym konkretnym materiałem dowodowym.

b) zeznań pokrzywdzonej E. O. (2) poprzez przypisanie de facto wskazanym zeznaniom pełnej wiarygodności, pomimo tego, co słusznie wychwycił Sąd Okręgowy, iż pokrzywdzona dokonała istotnych zmian w składanych zeznaniach między postępowaniem przygotowawczym, a sądowym. Nadto należy mieć na uwadze fakt, iż pokrzywdzona jest osobą w podeszłym wieku co skutkuje oczywistym stwierdzeniem, iż jej percepcja oraz zakres zapamiętywania drobnych okoliczności jak rysy twarzy, spojrzenie czy zarys sylwetki muszą doznawać istotnego ograniczenia. Tym bardziej, że już na etapie postępowania przygotowawczego pokrzywdzona nie była zasadniczo w stanie rozpoznać oskarżonego na tablicy poglądowej, zaś także po raz pierwszy widziała oskarżonego na etapie postępowania sądowego, ten nieznacznie już przytył i zmienił się jego wygląd zewnętrzny. Nie stało to jednak na przeszkodzie by pokrzywdzona relacjonowała przebieg i okoliczności popełnienia przez oskarżonego przestępstwa w dniach 12, 17 i 18 stycznia 2022 r. w sposób znacznie bardziej szczegółowy i konkretny niż miało to miejsce w postępowaniu przygotowawczym. Okoliczność ta zupełnie umknęła z pola widzenia Sądowi Okręgowemu, który wprawdzie wspomina o niej w uzasadnieniu wyroku, ale nie wyciąga z tej okoliczności prawidłowych wniosków obciążając oskarżonego winą za popełnienie przestępstw także w dniach 12 stycznia 2022 r. i 17 styczni 2022 r. pomimo, iż oskarżony w tej sprawie dopuścił się jedynie usiłowania przestępstwa oszustwa w dniu 18 stycznia 2022 r. Prawidłowa ocena i analiza zeznań pokrzywdzonej prowadzi do wniosku, że zeznając w toku postępowania przygotowawczego miała istotne problemy z jakkolwiek rozpoznaniem oskarżonego, działała jednak szczerze i spontanicznie, natomiast po uzyskaniu statusu oskarżycielki posiłkowej na etapie postępowania sądowego przekazała wyłącznie korzystną dla siebie relację w zakresie popełnionych czynów zabronionych w okresie od 12 do 18 stycznia 2022 r., mimo że oskarżony dopuścił się jedynie czynu z dnia 18 stycznia 2022 r. ale bezwzględnie nie pozwala powiązać oskarżonego z czynem popełnionym w dniu 17 stycznia 2022 r.

c) przypisanie waloru dowodu przesądzającego o winie oskarżonego wyników logowania się jednego z posiadanych przez niego telefonów relatywnie w pewnym pobliżu od miejsca zamieszkania pokrzywdzonej. Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę, ze w okresie popełnienia przestępstwa oskarżony zamieszkiwał w sąsiedztwie pokrzywdzone, a fakt logowania się telefonu w tym rejonie miasta nie jest dla oskarżonego żadnym zaskoczeniem. Nadto nie udało się tej okoliczności powiązać z dowodem z zeznań świadka A. B. z uwagi na odmowę złożenia przez świadka zeznań.

-obrazę przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia, a polegającą na rozstrzygnięciu ujawnionych w toku postępowania wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, tj. wątpliwości dotyczących tego czy zachowanie oskarżonego w rzeczywistości doprowadziło do popełnienia przestępstwa oszustwa w dniach 12 i 17 stycznia 2022 r., o których mowa w opisie czynu zarzucanego oskarżonemu aktem oskarżenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny, w pierwszej kolejności rozważy zarzut najdalej idący, czyli zarzut istnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej w postaci nienależytej obsady sądu w osobie Sędziego M. C., co stanowi, zdaniem obrony, naruszenie art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.

Apelacja obrońcy oskarżonego C. W. w tym zakresie okazała się niezasadna.

Po pierwsze wskazać należy, że Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutu wystąpienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej, statuowanej w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., polegającej na nienależytym obsadzeniu Sądu orzekającego w sprawie w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Słusznie wskazano w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego (sygn. akt IV KK 477/22), że w obecnej sytuacji nie sposób nie dostrzec, że każdy sąd, dysponując własnym atrybutem niezawisłości może inaczej oceniać kwestię spełnienia minimalnego standardu niezawisłości i bezstronności przez innych sędziów. Strony postępowania nie będą zatem miały pewności, co do podstaw ani samego wyniku takiej oceny, co z kolei istotnie zaprzecza procesowej skuteczności bezwzględnych przyczyn odwoławczych w sposób zdefiniowany przez ustawodawcę i ugruntowany przez orzecznictwo. Na tym tle wskazać należy, że celem i wartością demokratycznego państwa prawa jest zapewnienie bezpieczeństwa prawnego i pewności, co do tego prawa, zwłaszcza, jeśli chodzi o jego stosowanie, a tym bardziej w zakresie zasadniczym, jakim są bezwzględne przyczyny odwoławcze. Warunkiem takiego stanu rzeczy jest jednolitość stosowania prawa przez sądy ( vide: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 października 2015 r., SK 63/12, OTK-A 2015, nr 9, poz. 146). Powyższe stwierdzenie zyskuje tym bardziej na wartości w kontekście bezwzględnych przyczyn odwoławczych, które powinny być oczywiste, łatwo dostrzegalne, a przez to jednolicie w orzecznictwie stosowane.

Istotnie zatem nie można wykluczyć, że w realiach konkretnej sprawy zajdą wątpliwości, czy dany sąd, poprzez różnorakie okoliczności, w tym towarzyszące powołaniu sędziego, zapewnia prawo do rzetelnego procesu. Jednak potencjalne naruszenie standardu rozpoznania sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd w konkretnej sprawie nie może być traktowane jako bezwzględna przyczyna odwoławcza, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., a winno być rozpatrywane w kategoriach innego naruszenia prawa - prawa procesowego. Brak jest możliwości uznawania, by kwestie związane z pozbawieniem strony prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu kwalifikować jako „nienależytą obsadę sądu”, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. bo choć właściwie ukształtowany skład sądu stanowi jedną z gwarancji niezależności i niezawisłości sędziowskiej, a w konsekwencji ścisłe przestrzeganie przepisów o składzie sądu chroni pośrednio i te komponenty prawa do sądu, to jednak od czasów przedwojennych podstawy tej nigdy nie rozciągano w orzecznictwie oraz w doktrynie na kwestie związane z brakiem właściwych przymiotów niezawisłego i bezstronnego sędziego zasiadającego w składzie orzekającym rozpoznającym daną sprawę. Tych zagadnień - jeśli chodzi o przepisy ujęte w treści art. 439 k.p.k. - dotyczą bowiem wyłącznie podstawy wskazane w art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k. związane z udziałem w rozpoznaniu sprawy osoby nieuprawnionej lub podlegającej wyłączeniu na podstawie art. 40 k.p.k. Przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., określana mianem „nienależytej obsady sądu”, tradycyjnie wiązana była i jest nadal, wyłącznie z rozpoznaniem sprawy w składzie odbiegającym liczbowo lub strukturalnie (jakościowo) od składu przewidzianego dla rozpoznania danej kategorii spraw w sądzie określonego szczebla lub w danym postępowaniu. Konsekwentnie, spod zakresu zastosowania tej regulacji, wyłączano także przypadki stanowiące jedynie naruszenia natury organizacyjno-porządkowej (zob. m. in. J. Matras (w:) Kodeks postępowania karnego, pod red. K. Dudki, WKP 2018, komentarz do art. 439, teza 9). Uchybienia związane z zasiadaniem w składzie orzekającym osoby, co do której zachodziły podstawy wyłączenia, o których mowa w art. 41 § 1 k.p.k., od lat konsekwentnie są traktowane jako względne przyczyny odwoławcze. Uchybieniem mieszczącym się w treści art. 439 § 1 k.p.k. jest taka tylko sytuacja, w której w rozpoznaniu sprawy bierze udział sędzia podlegający wyłączeniu na podstawie art. 40 k.p.k. (zob. m. in. R. A. S., Wyłączenie sędziego z mocy orzeczenia sądu, Przegląd Sądowy 2007, z. 6, s. 119; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2015 r., V KK 2/15, LEX nr 1645250; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2018 r., V KZ 15/18, LEX nr 2473817). Dostrzec przy tym trzeba, że art. 439 k.p.k. ma charakter wyjątkowy, z uwagi na fakt, że zaistnienie jednej z taksatywnie wymienionych w nim przyczyn obliguje sąd do orzekania poza granicami zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz niezależnie od wpływu uchybienia na treść wyroku. Rodzi zatem konsekwencje często daleko wykraczające poza oczekiwania stron postępowania występujących z żądaniem przeprowadzenia kontroli odwoławczej. Nie budzi więc wątpliwości, że zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendendae przepis ten nie może być interpretowany rozszerzająco. Dotyczy to nie tylko wzbogacania, za pomocą wykładni, samego katalogu z art. 439 § 1 k.p.k., lecz także dokonywania rozszerzającej interpretacji konkretnych przyczyn odwoławczych (zob. postanowienie SN z dnia 12 lipca 2022 r., III KK 222/22, LEX nr 3480436). Nietrudno przecież wyobrazić sobie sytuację, w której oskarżony nieakceptujący wyroku wyłącznie w części np. dotyczącej orzeczonego wobec niego środka karnego, nie będąc pewnym czy określony stan rzeczy nie zostanie potraktowany przez sąd jako bezwzględna przyczyna odwoławcza, powstrzyma się z wniesieniem środka zaskarżenia z obawy, że dojdzie do uchylenia wyroku w całości, co byłoby dla niego w danym układzie procesowym niekorzystne. W związku z tym, że bezwzględne przyczyny odwoławcze stanowią także podstawę wznowienia postępowania sądowego z urzędu (art. 542 § 3 k.p.k.), nawet obie strony postępowania mogłyby pozostawać w obawie przed wzruszeniem wbrew ich woli orzeczenia, także po jego uprawomocnieniu się.

Dodatkowo zaznaczyć należy interpretację bezwzględnych przyczyn odwoławczych wyrażoną w uchwale SN z dnia 20 listopada 1997 r., I KZP 30/97 (OSNKW 1997, nr 11-12, poz. 92), w której Sąd Najwyższy uznał, iż problem należytej obsady ze względu na częstotliwość sytuacji, w której może on powstać, jak i ze względu na doniosłe skutki procesowe ewentualnego nieprzestrzegania tej obsady należy do tych problemów, które powinny być bardzo precyzyjnie i jednoznacznie rozumiane w praktyce. Nienależyta obsada sądu zachodzi wtedy, gdy skład sądu orzekającego w konkretnej sprawie jest różny od tego, który jest przewidziany w ustawie do rozpoznawania spraw określonej kategorii, w sądzie danego szczebla i w określonym trybie.

W uchwale trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt (...) I-4110-1/20 - w której Sąd Najwyższy w sposób najszerszy wypowiedział się w omawianej kwestii - rzeczywiście przyjęto, że „ nienależyta obsada sądu w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. albo sprzeczność składu sądu z przepisami prawa w rozumieniu art. 379 pkt 4 k.p.c. zachodzi także wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego w sądzie powszechnym albo wojskowym na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 3).” Jednak SN stwierdził jednocześnie, że w odniesieniu do tych sędziów warunkiem stwierdzenia takiego uchybienia, jako mającego charakter bezwzględnej przyczyny odwoławczej, nie może być sam fakt powołania sędziego do pełnienia urzędu na podstawie wniosku złożonego przez Krajową Radę Sądownictwa w kwestionowanym przez wnioskodawcę składzie. Podał przy tym, że aby ze względu na realia konkretnej sprawy, w tym osobiste uwarunkowania konkretnego sędziego związane z jego postawą, stanem umysłu czy „drogą” awansu, powstało uzasadnione przekonanie o naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności sądu orzekającego w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, to w tym celu konieczne byłoby przeprowadzenie szczególnego rodzaju wielopoziomowego „testu”.

W obecnym stanie prawnym ustawodawca przewidział możliwość wykonania wspomnianego testu, w oparciu o przepisy art. 42a znowelizowanej w tym zakresie Ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych. Tym samym stwierdzić należy, że obecnie, tj. po dniu 15 lipca 2022 r., brak jest możliwości kwestionowania obsady sądu w oparciu o przepisy procedury karnej z przyczyn m.in. wskazanych w omawianym wniosku, skoro ustawodawca unormował to zagadnienie w zaktualizowanych przepisach Ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych. Przyjmując bowiem zasadę racjonalnego ustawodawcy trudno uznać, że owe tryby związane z instytucją wyłączenia sędziego (tj. uregulowane w usp i k.p.k.) można stosować zamiennie, według dowolnego uznania strony. Ponadto należy odnotować, że w art. 41 § 1 k.p.k. unormowano podstawę wyłączenia sędziego - iudex suspectus - podejrzanego o stronniczość w danej sprawie, tj. istnieniu uzasadnionej wątpliwości, co do braku bezstronności tego konkretnego sędziego w tej, konkretnej sprawie. Przy czym owa wątpliwość co do bezstronności sędziego powinna mieć charakter obiektywny, a nie polegać tylko na subiektywnym przeświadczeniu strony postępowania.

W niniejszej sprawie skarżący nie wykazał żadnych argumentów, które wskazywałyby na istnienie jakichkolwiek wątpliwości, co do bezstronności w sprawie niniejszej Pani Sędzi SO M. C.. W doktrynie słusznie wskazuje się, że nie stanowi przyczyny wyłączenia sędziego sama tylko podejrzliwość strony ani utrata wiary w bezstronność sędziego wynikająca z jej subiektywnego odczucia. (por. K. Papke-Olszauskas, Wyłączenie uczestników..., s. 168; J. Bratoszewski [w:] Stefański, Zabłocki, Kodeks, t. 1, 2003, s. 398; E. Skrętowicz, Zakres zarzutu..., s. 395 i n.; Z. Świda, Właściwość i skład..., s. 282–284; postanowienie SN z 11.01.2012 r., III KK 214/11, OSNKW 2012/4, poz. 40). Należy też podkreślić, iż instytucja wyłączenia sędziego, określona w omawianym przepisie (art. 41 § 1 k.p.k.) nie została obwarowana przez ustawodawcę bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k., jak jest to w przypadku unormowania zawartego w art. 40 § 1 k.p.k. ( iudex inhabilis), co przesądza - zdaniem Sądu Apelacyjnego - o braku możliwości skutecznego podważenia statusu Pani Sędziego przez stronę w tym trybie, którego intencją jest ostateczne wykazanie zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej w danej sprawie, w postaci nienależycie obsadzonego Sądu. W ocenie tut. Sądu powyższa argumentacja niezbicie świadczy o niezasadności zarzutu podniesionego przez obrońcę, co do osoby Pani Sędziego M. C. i jako taka nie może zostać uwzględniona.

Kolejne dwa zarzuty zostaną poddane ocenie łącznej albowiem skutkują one wymierzeniem oskarżonemu kary określonego rodzaju, w określony warunkach podmiotowych (istnienie względem oskarżonego art. 64 § 1 k.k.) i w określonej wysokości. Obrońca oskarżonego C. W. wskazuje na błędy Sądu Okręgowego polegające na wymierzeniu rażąco niewspółmiernej kary, poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary niewspółmiernie surowej, tj. kary 6 lat pozbawienia wolności, co stanowić ma naruszenie art. 438 pkt. 4 k.p.k. oraz art. 438 pkt. 1 k.p.k.

Wbrew twierdzeniu obrony, istnienie kwalifikacji prawnej względem oskarżonego C. W. w postaci recydywy szczególnej podstawowej nie może budzić żadnych wątpliwości. Artykuł 64 § 1 k.k. stanowi, że jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Artykuł 115 § 3 k.k., jako przestępstwa podobne definiuje przestępstwa należące do tego samego rodzaju, przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. C. W. dopuścił się przypisanego mu czynu w ciągu 5 lat po odbyciu kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w B. z dnia 13 stycznia 2021 r., za przestępstwo umyślne usiłowania paserstwa w zbiegu z umyślną jazdą bez uprawnień . (informacja k.- (...)- (...)), którą to karę odbywał w okresie od 20 sierpnia 2020 r. do 18 maja 2021 r. Sąd Okręgowy, na k. 27 verte uzasadnienia, w sposób szczegółowy poddaje analizie przepisy prawne ustawodawstwa karnego Republiki Federalnej N., która to analiza jest prawidłowa i w całości znajduje potwierdzenie w obowiązujących przepisach, a zatem Sąd Apelacyjny w całości ją potwierdza i uznaje za zasadną nie powielając słusznej argumentacji Sądu Okręgowego w tym zakresie. Objęcie zakresem pojęcia wyroku skazującego niektórych prawomocnych orzeczeń skazujących za popełnienie przestępstwa, wydanych przez sądy właściwe w sprawach karnych w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, w połączeniu z konstatacją, że zawarta w art. 114a § 1 k.k. definicja legalna tego pojęcia wiąże w obrębie całego Kodeksu karnego, oznacza, że orzeczenia te należy uwzględniać, w szczególności ustalając, czy sprawca nie działał w warunkach recydywy specjalnej (art. 64 i 64a k.k.). Mając na uwadze powyższe uznać należy, iż kwalifikacja prawna przyjęta przez Sąd Okręgowy poszerzająca podstawę skazania o art. 64 § 1 k.k. oraz modyfikująca opis czynu zarzucanego oskarżonemu w tym zakresie jest zasadna.

Przyjmując powyższą argumentację Sąd Apelacyjny dokonał analizy zapadłego orzeczenia pod kontem naruszenia art. 438 pkt. 4 k.p.k. Obrońca oskarżonego C. W., w razie nie przychylenia się do apelacji w powyżej wskazanym zakresie, co do winy oskarżonego na podstawie art. 427 § 1 i 2 i art. 438 punkt 4 k.p.k., zarzucił rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności orzeczonej względem oskarżonego przy niedostatecznym uwzględnieniu okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego. Stosownie do brzmienia art. 438 pkt 4 k.p.k. Sąd odwoławczy zmienia lub uchyla orzeczenie w zakresie kary tylko w przypadku stwierdzenia jej rażącej niewspółmierności. Rażąca niewspółmierność zachodzi wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że powstałaby znaczna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji a karą, którą należałoby orzec w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary. Nie każda różnica w zakresie oceny wymiaru kary uzasadnia zarzut rażącej niewspółmierności kary, przewidziany w art. 438 pkt 4 k.p.k., ale tylko taka, która ma charakter zasadniczy, a więc jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 16 lutego 2009 r. II KK 132/05, LEX nr 725034). Nie chodzi tu o wszelkie możliwe różnice, co do wymiaru kary, lecz wyłącznie o tak istotne, że powodowałyby uznanie orzeczonej kary za niesprawiedliwą. Obrońca niezasadnie podniósł nadmierną surowość kary 6 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego C. W. w pkt I sentencji wyroku. Sąd Okręgowy, na k. 29 - 35 verte, wręcz drobiazgowo wskazuje, jakie okoliczności legły u podstaw wymierzenia kary bezwzględnego pozbawienia wolności w wymiarze wskazanym w pkt I orzeczenia. Argumenty te są prawidłowe, należycie uzasadnione i Sąd Apelacyjny w pełni je podzielając, nie będzie ponowienie dokonywał ich analizy. Należy jedynie zauważyć, że wymierzona kara uwzględnia dostatecznie czasokres działalności przestępczej i wielkość należności, którą próbował pozyskać oskarżony, duży stopień społecznej szkodliwości czynu i stopień winy sprawcy, w tym działanie z chęci zysku względem osoby starszej, pełnej zaufania do otoczenia, kobiety. Kara zwraca uwagę na poprzednią, wielokrotną karalność oskarżonego. Wbrew zdaniu obrońcy, brak jest jednak rzeczywistej skruchy i żalu ze strony oskarżonego, który za wszelką cenę umniejsza swoją rolę w zaistniałych zdarzeniach, próbując faktyczną winą obarczyć osobę o nieustalonych danych, dla której i na zlecenie której oskarżony miał rzekomo działać. Trudno także przyjąć, aby oskarżony wykazał krytyczny stosunek do wcześniej popełnionych przestępstw, skoro czynu zarzucanego w akcie oskarżenia dopuścił się niemalże bezpośrednio po opuszczeniu zakładu karnego, podając się za funkcjonariusza Policji, na co słusznie zwraca uwagę Sąd meriti. Zaznaczyć też należy, iż wbrew twierdzeniu obrony Sąd Okręgowy przeanalizował istniejące okoliczności przemawiające za korzyść oskarżonego (k. 32 – 33 uzasadnienia), jednak zasadnie nie uznał, iż ich istnienie może przesądzić o wymierzeniu oskarżonemu kary w niższych rozmiarach. Reasumując, wymierzona kara oskarżonemu C. W. nie jest nadmiernie surowa i jej ukształtowanie czyni zadość potrzebom prewencji indywidualnej i generalnej oraz odpowiada dyrektywom zamieszczonym w art. 53 § 1 i 2 k.k.. Całokształt okoliczności sprawy przekonuje, że taka kara bezwzględnego pozbawienia wolności jest właściwa i celowa, a w konsekwencji sprawiedliwa.

Apelacja obrońcy nie zawiera argumentów, które prowadziłyby do zakwestionowania stanowiska Sądu I instancji odnośnie wymiaru kary. Nie naruszono zasady humanitaryzmu czy poszanowania godności człowieka, zatem w tym zakresie apelacja obrony nie przyniosła zamierzonego skutku. Sąd I instancji, co jednoznacznie wynika z treści uzasadnienia wyroku, badał łączność czasową przypisanych oskarżonemu czynów z karty karnej oraz zwrócił uwagę na kwestię prewencji ogólnej i szczególnej. Na podstawie analizy akt niniejszego postępowania oraz treści zaskarżonego wyroku stwierdzić należy, iż zarzut apelacyjny obrońcy oskarżonego nie jest w tym względzie zasadny, a Sąd Odwoławczy w pełni podziela rozważania Sądu Okręgowego odnośnie wymiaru kary poczynione w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Podkreślić należy, że zasady sądowego wymiaru kary obejmują m.in. zasadę swobodnego uznania sędziowskiego i dopóki nie zostanie wykazane jej przekroczenie, nie zachodzą podstawy do ingerencji w tę materię orzeczenia.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji w absolutnie prawidłowy sposób ukształtował wymiar kary izolacyjnej orzeczonej wobec oskarżonego i zdaniem Sądu Odwoławczego kara ta wbrew twierdzeniu obrońcy, nie może być postrzegana jako rażąco surowa. Oceniając stopień surowości, a w konsekwencji sprawiedliwość rozstrzygnięcia o karze, Sąd Odwoławczy związany jest treścią art. 438 pkt 4 k.p.k. Przepis ten stanowi o obowiązku uchylenia lub zmiany orzeczenia w zakresie kary tylko wówczas, gdy jest ona rażąco niewspółmierna.

Kolejne zarzuty obrony dotyczą obrazy art. 7 k.p.k. mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez dowolną i wybiórczą, a nie swobodną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, w postaci:

- wyjaśnień oskarżonego poprzez nieprzypisanie im wiary w zakresie w jakim wskazują one na okoliczności, iż poza popełnieniem czynu z dnia 18 stycznia 2022 r. do którego oskarżony się przyznał, nie dopuścił się on odebrania pieniędzy od pokrzywdzonej E. O. (2) w dniach 12 stycznia 2022 r. i 17 stycznia 2022 r. pomimo iż wyjaśnienia te pozostają spójne oraz logiczne;

- zeznań pokrzywdzonej E. O. (2) poprzez przypisanie de facto wskazanym zeznaniom pełnej wiarygodności, pomimo tego, co słusznie wychwycił Sąd Okręgowy, iż pokrzywdzona dokonała istotnych zmian w składanych zeznaniach między postępowaniem przygotowawczym, a sądowym;

- przypisanie waloru dowodu przesądzającego o winie oskarżonego wyników logowania się jednego z posiadanych przez niego telefonów relatywnie w pewnym pobliżu od miejsca zamieszkania pokrzywdzonej.

Wbrew twierdzeniom obrony w zakresie pkt III apelacji kontestujących ustalony stan faktyczny przez Sąd Okręgowy, nie sposób dostrzec, by Sąd meriti rozpoznający sprawę dopuścił się błędu w ocenie materiału dowodowego oraz orzekał w sprzeczności z zasadami logiki, prawidłowego rozumowania lub doświadczenia życiowego.

Sąd I instancji szczegółowo wskazał zakres materiału dowodowego, któremu przyznał walor wiarygodności oraz nakreślił, którym dowodom i z jakich przyczyn waloru tego odmówił. W pkt. 2.1 i 2.2 uzasadnienia znajduje się szczegółowa analiza przeprowadzonych w sprawie dowodów w postaci zeznań świadków, zgromadzonej dokumentacji oraz wyjaśnień oskarżonego i zbędnym jest ponowne przywoływanie tych rozważań w uzasadnieniu Sądu Odwoławczego albowiem Sąd Apelacyjny w całości je potwierdza i uznaje za zasadne.

Twierdzenia obrony zawarte w uzasadnieniu apelacji pozostają oderwane od realiów postępowania i w istocie stanowią polemikę z prawidłowymi ustaleniami stanu faktycznego, których dokonał Sąd Okręgowy. W szczególności apelacja obrony wydaje się pomijać treść jednoznacznych, konsekwentnych i pełnych wyjaśnień złożonych przez B. K., P. W. i P. M. - funkcjonariuszy Policji, gdzie w sposób jasny dokonują oni opisu dokonywanych przez siebie czynności operacyjnych, sposobu i okoliczności zatrzymania oskarżonego, a także zachowania pokrzywdzonej E. O. (2). Zeznania pokrzywdzonej, a nawet szczątkowe wyjaśnienia oskarżonego C. W. wspomagane są zeznaniami przesłuchiwanych świadków oraz dowodami nieosobowymi szczegółowo przeanalizowanymi na k. 16-19 uzasadnienia orzeczenia Sądu Okręgowego.

Nie powielając zasadnej argumentacji powołanej przez Sąd Okręgowy w tym zakresie, na początek przywołać należy najważniejsze elementy zeznań pokrzywdzonej E. O. (2). Świadek, pomimo podeszłego wieku, konsekwentnie opisywała fakt nawiązaniu z nią kontaktu przez określone osoby, oraz wizyty okrążonego C. W. w jej mieszkaniu. Czas wizyt oskarżonego wskazywany prze świadka potwierdzony zostaje logowaniami stacji (...) posiadanego przez oskarżonego telefonu komórkowego, co jest dowodem bezspornym. Dokonywanie przestępczego działania oskarżonego odbywało się przy realizacji wspólnego przestępczego modelu postępowania „na policjanta”. Odmienne stanowisko obrony w tym zakresie ma wyłącznie polemiczny charakter i abstrahuje od wcześniej przywołanej, obszernej relacji pokrzywdzonej, potwierdzonej zeznaniami w/w przywołanych świadków. Ocena zaś tych dowodów dokonana przez Sąd Okręgowy, przeprowadzona z zachowaniem zasady bezpośredniości, korzysta z ochrony art. 7 k.p.k.

Kolejnym argumentem, zasadnie dostrzeżonym przez Sąd Okręgowy jest fakt, zachowania oskarżonego w dniu zatrzymania. C. W., bez żadnych wahań udał się do budynku (bloku) pokrzywdzonej E. O. (2) przy ulicy (...). Udał się do jej mieszkania i podjął próbę odbioru pieniędzy. Świadczy to niewątpliwie, iż nie była to pierwsza wizyta oskarżonego w tym miejscu oraz o tym, w jakim celu udał się do pokrzywdzonej. Nie ma nic nadzwyczajnego w tym, iż pokrzywdzona, na etapie postępowania sądowego była w stanie z większym zdecydowaniem wskazywać oskarżonego, niż w postępowaniu przygotowawczym, Doświadczenie życiowe uczy, iż starsze osoby zdecydowanie więcej czasu potrzebują dla usystematyzowania sobie faktów, w których uczestniczą, co często powoduje to, że relacja późniejsza, zdawana niejako „ma spokojnie” jest relacją zdecydowanie bardziej wiarygodną, niż relacje zdawane na „na gorąco”, w stresie i podniecaniu całym zdarzeniem. Reasumując, stwierdzić należy, iż sprawstwo i wina oskarżonego w zakresie przyjętej przez Sąd Okręgowy kwalifikacji prawnej nie budzą wątpliwości zatem decyzja Sądu Okręgowego o uznaniu winy oskarżonego w tym zakresie jest zasadna i zasługuje na utrzymanie w mocy. Przyjęcie odmiennego założenia wskazanego w uzasadnieniu apelacji obrony, sugerującego że nie przekreśla to możliwości ustalenia tego faktu poprzez wykluczenie przeciwnej wersji i odmiennej, łagodniejszej kwalifikacji dla działania oskarżonego, jawi się jako bezzasadne wnioskowanie na korzyść oskarżonego, i niepoparte jest żadnymi innymi ustaleniami w tym zakresie, a które oparte byłyby na konkretnym, wskazanym materiale dowodowym. Brak jest materiału dowodowego pozwalającego na poczynienie ustaleń przeciwnych, a nadto w realiach przedmiotowej sprawy, przychylenie się do wersji prezentowanej w skardze obrony implikowałoby konieczność naruszenia dobrodziejstwa płynącego z art. 5 § 2 k.p.k., co skutkowałoby naruszeniem zasad procesu karnego i dało prymat nieudowodnionej, niepopartej żadnymi dowodami postaci domniemania niewinności.

Jako niezasadny w stopniu oczywistym ocenić należy zarzut apelacji obrońcy oskarżonego C. W. jakoby w niniejszej sprawie miała miejsce obraza przepisów postępowania, mogącą mieć wpływ na treść wyroku a to: art. 4, 5, 7 i 410 k.p.k. (choć nie wyartykułowane bezpośrednio) poprzez oparcie orzeczenia o winie oskarżonego o dowolnie oceniony materiał dowodowy z naruszeniem zasad obiektywizmu, domniemania niewinności, prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a w konsekwencji obrazy w/w przepisów. Obrona, w pkt III apelacji podnosi także błąd w ustaleniach faktycznych w zakresie czynu z aktu oskarżenia, przyjętego za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na niesłusznym przyjęciu, iż oskarżony C. W. dopuścili się popełnienia zarzucanych mu czynów z dnia 12 i 17.01.2022 r. w sytuacji, gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, a w szczególności wyjaśnień samego oskarżonego oraz zeznań innych świadków prowadzi do wniosku, iż nie miał on wiedzy o tych działaniach. Na wstępie należy zaznaczyć, iż zarzut z pkt. III apelacji obrońcy oskarżonego dotyczy wadliwej oceny dowodów w postępowaniu zgromadzonych i niekwestionowanych przez strony, a zatem błąd naruszenia przepisów postępowania, który w niniejszej sytuacji procesowej jest błędem pierwotnym w stosunku do stawianego kolejno przez obronę zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych będzie poddany wspólnej ocenie albowiem zarzuty apelacyjne oraz ich uzasadnienie sugerują, iż obrońca wskazuje na te same rzekome uchybienia, których dopuścił się Sąd Okręgowy. Podzielić należy konsekwentne poglądy orzecznictwa, że przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i jej braku w przypadku innych, pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli zostało poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, pozostaje zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.04.2018 r. sygn. IV KK 104/18). W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego C. W., a nadto wynikają one z właściwie ocenionego materiału dowodowego, która to ocena wypełnia wszystkie dyrektywy art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., o czym mowa był już powyżej w kontekście zarzutu apelacji z pkt III. Zatem przedstawiona ocena dowodów została przeprowadzona prawidłowo i jako kompletna, nie wymagała korekty i uzupełnienia. Kontrola odwoławcza przeprowadzona przez Sąd Apelacyjny pozwala na stwierdzenie, że zarzuty i wnioski sformułowane przez obrońcę w apelacji nie zasługują na uwzględnienie.

Jako oczywiście bezzasadny uznać należy również zarzut obrazy przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia, a polegającą na rozstrzygnięciu ujawnionych w toku postępowania wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, tj. wątpliwości dotyczących tego czy zachowanie oskarżonego w rzeczywistości doprowadziło do popełnienia przestępstwa oszustwa w dniach 12 i 17 stycznia 2022 r., o których mowa w opisie czynu zarzucanego oskarżonemu aktem oskarżenia. Na początek wskazać należy, że przepis art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wyłącznie wątpliwości, które rzeczywiście powziął sąd rozpoznający sprawę i nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego. Nie chodzi zaś w tym przepisie o wątpliwości którejś ze stron, co do prawidłowości rozstrzygnięcia dokonanego przez ten sąd. Dla zasadności tego zarzutu nie wystarczy zatem zaprezentowanie przez stronę własnych wątpliwości, co do stanu dowodów. ( vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2024 r. sygn.. akt II ZOW 45/23). Przenosząc powyższy pogląd na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy analizie poddał wszystkie aspekty działania oskarżono C. W. i w sposób właściwy je ocenił. Świadczy o tym część 1.2 uzasadnienia orzeczenia (k. 7 ), gdzie Sąd meriti wskazuje jakie okoliczności sprawy nie zostały w sposób należyty udowodnione i jakie są konsekwencje takiej subsumpcji tych faktów. Należy zwrócić uwagę, iż Sąd, kierując się zasada in dubio pro reo, nie uznał pierwotnie przypisywanego oskarżonemu działania przestępczego w dniach 13 i 14 .01.2022 r. wraz z nieustalonymi osobami przyjmując, iż materiał dowodowy w sprawie zgromadzony na uznanie sprawstwa oskarżonego w tym zakresie nie pozwala, co w sposób oczywisty czyni zarzut obrony w zakresie naruszenia art. 5 k.p.k. za bezzasadny.

Wniosek

Obrońca wniósł o zmianę w pkt I wyroku poprzez orzeczenia wobec oskarżonego kary 4 lat pobawienia wolności, tj. w wysokości połowy maksymalnego wymiaru kary grożącej oskarżonemu w przypadku wydania rozstrzygnięcia bez uwzględnienia powrotu do przestępstwa;

- zmianę pkt III poprzez zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej E. O. (2) kwoty 50.000 PLN tytułem naprawienia szkody w całości.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych w punkcie 3.1 niniejszego uzasadnienia, wnioski płynące z rozpoznawanej apelacji nie mogły zyskać aprobaty Sądu Apelacyjnego. Kontrolowany wyrok odpowiada prawu i brak jest podstaw do jego zmiany w zakresie postulowanym przez obrońcę lub wydania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym w instancji odwoławczej.

3.2.

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść jego orzeczenia polegający na uznaniu, że oskarżony w dniach 12 stycznia 2022 r. do 18 stycznia 2022 r. doprowadził E. O. (2) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w łącznej kwocie 100.000 PLN w sytuacji gdy jak stwierdził Sąd działał on wspólnie i w porozumieniu z nieustalonymi osobami, które również doprowadził pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym w okresie od 12 stycznia 2022 r. do 18 stycznia 2022 r. w łącznej kwocie 240.000 PLN w związku z czym orzeczony obowiązek naprawienia szkody powinien obejmować całość odebranych pokrzywdzonej pieniędzy w ramach przestępstwa popełnionego wspólnie i w porozumieniu a nie jedynie kwot, które oskarżony osobiście odebrał. Błąd ten miał wpływ na treść wyroku, gdyż:

- doprowadził Sąd Okręgowy do błędnego określenia w opisie czynu wysokości szkody wyrządzonej przestępstwem a w konsekwencji błędnego przyjęcia kwalifikacji prawnej czynu poprzez pominięcie kwalifikacji z art. 294 § 1 k.k. gdyż oszustwo popełnione przez oskarżonego dotyczyło mienia znacznej wartości;

- doprowadziło do niewłaściwego ustalenia szkodliwości społecznej czynu z uwagi na błędne określenie rozmiaru szkody, co mogło mieć finalnie wpływ na wymiar kary;

- doprowadziło do niewłaściwego określenia w wyroku rozmiaru obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej E. O. (2), która poniosła szkodę w łącznej wysokości 240.000 PLN.

- obrazę prawa materialnego, art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 441 § 1 i 2 k.c. poprzez zasądzenie od oskarżonego C. W. na rzecz pokrzywdzonej E. O. (2) tytułem naprawienia szkody jedynie kwot w wysokości 100.000 PLN, w sytuacji gdy oskarżony działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonymi osobami doprowadził pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w okresie od 12 stycznia do 18 stycznia 2022 r. w łącznej kwocie 240.000 PLN, a pokrzywdzona wniosła o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w całości, tj. w kwocie 240.000 PLN.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty stawiane przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej E. O. (2) dotyczą naruszenia art. 438 pkt. 3 k.p.k. oraz art. 438 pkt. 1a k.p.k. i zostaną poddane analizie wspólnej z uwagi na cel zaskarżenia, jaki jawi się z ich treści. Po ich wnikliwej analizie stwierdzić należy, iż pełnomocnik, błędu Sądu Okręgowego, upatruje w istocie w wysokości szkody, do której naprawienia, w trybie art. 46 § 1 k.k., C. W. został zobowiązany. W tym miejscu stwierdzić należy, iż istotnie kluczowym dowodem w zakresie sprawstwa oskarżonego, w zakresie zarzucanego mu czyny są zeznania pokrzywdzonej E. O. (2) złożone w postępowaniu przygotowawczym oraz na rozprawie. Sąd Okręgowy, na k. 21 verte uzasadnienia, w sposób bardzo klarowny wskazuje, jakie elementy tych zeznań nie mogą być uznane za wiarygodne w takim stopniu aby mogły stać się podstawą wydania wyroku skazującego.

Jak słusznie zauważa Sąd I instancji, pokrzywdzona, mężczyznę, który odwiedza ją w dniu 14 stycznia 2022 r. opisuje jako osobę starszą, przy czym ta charakterystyka tej osoby ma charakter stały we wszystkich zeznanych pokrzywdzonej (k. 427-428, 537, 750-755). Sąd Odwoławczy z urzędu stwierdził w trakcie rozprawy, iż oskarżony jest osobą relatywnie młodą, zatem wniosek Sądu I instancji, co do wątpliwości odnośnie osoby oskarżonego należy uznać za zasadny. Podobnie zasadnie Sąd meriti dostrzega zmienność zeznań pokrzywdzonej w zakresie obecności oskarżonego w dniu 13 stycznia 2022 r. , które nie pozwalają na uznanie z całą stanowczością, że C. W., w tej dacie odwiedził pokrzywdzoną. Niemożność ustalenia tych osób, jako logiczną konsekwencję czyniła niemożliwym przypisanie działania oskarżonego wspólnie i w porozumieniu z tymi osobami albowiem, jak słusznie wskazuje Sąd Okręgowy, byłoby to złamaniem uzasadnianej wcześniej zasady in dubio pro reo, i w istocie stanowiłoby przypisanie sprawstwa C. W. w zakresie zdarzeń, co do których postępowanie nie przyniosło jednoznacznie obciążających dowodów.

Logiczną konsekwencją przyjęcia takiego stanowiska jest eliminacja działania oskarżonego w ramach formy zjawiskowej współsprawstwa z osobami w tych datach, których ustalić w postępowaniu się nie dało, w sytuacji, gdzie oskarżony konsekwentnie zaprzecza aby dokonywał działań w dniu 13 i 14 stycznia 2022 r. z rzeczonymi osobami. Ta sytuacja biegunowo różni się od sprawstwa oskarżonego przypisanego mu w działaniach 12 i 17 stycznia 2022 r. albowiem obecność oskarżonego w tych datach w domu pokrzywdzonej E. O. (2) została potwierdzona przez pokrzywdzoną, a także wsparta innymi dowodami poddanymi analizie w części 3.1 uzasadnienia niniejszego orzeczenia.

Kolejnym rezultatem takiej decyzji procesowej jest zastosowanie art. 46 § 1 k.k.

Środek kompensacyjny wskazany w art. 46 § 1 k.k. zawsze związany jest z wielkością istniejącej szkody , a więc musi odzwierciedlać jej rozmiar. Nie jest zatem dopuszczalne, aby kwota zasądzona na rzecz pokrzywdzonego tytułem rekompensaty przewyższała wysokość ustalonej szkody. ( vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2024 r. V KK 62/24). Zatem, zgodzić należy się ze skarżącym, że stosownie do treści art. 46 § 1 k.k. w razie skazania Sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody. Środek kompensacyjny wskazany w art. 46 § 1 k.k. zawsze związany jest z wielkością istniejącej szkody , a więc musi odzwierciedlać jej rozmiar ustalony bez żadnych wątpliwości w danym postępowaniu ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2023 r. o sygn. akt III KK 391/23, LEX nr 3614263). Nie jest zatem dopuszczalne, aby kwota zasądzona na rzecz pokrzywdzonej tytułem rekompensaty przewyższała wysokość ustalonej szkody . Tymczasem, uznając zarzut apelacyjny pełnomocnika oskarżycieli posiłkowej tak by się stało w niniejszej sprawie. Szkoda, która bez żadnych wątpliwości wynika z działania C. W., to kwota łączna 100 000 PLN. Okoliczność ta wprost wynikała zarówno z zeznań złożonych przez E. O. (2), jak i z samego opisu przypisanego oskarżonemu przedmiotowego czynu.

W tych warunkach, należało uznać oczywistą bezzasadność apelacji pełnomocnika pokrzywdzonej i zawartego w niej zarzutu, a w konsekwencji utrzymać zaskarżony wyrok w mocy w tej części.

Dodatkowo dodać należy, iż postępowanie karne dotyczy wyłącznie osób objętych skargą oskarżyciela, czego konsekwencją jest to, iż środki wymierzone wyrokiem mogą, co do zasady dotyczyć wyłącznie oskarżonych, a treść orzeczenia nie może prowadzić do poszerzenia zakresu odpowiedzialności karnej osób objętych innymi postępowaniami, choćby pozostawały one w bliskim związku. Oskarżonemu przysługiwać będą wszelkie roszczenia regresowe stanowiące konsekwencje przypisania mu przestępstwa oszustwa, o ile w toku kolejnych postępowań karnych ustaleni zostaną inni współsprawcy tego przestępstwa.( vide: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 marca 2020 r. Sygn. akt II AKa 445/19).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

Wniosek

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę w opisie czynu kwoty niekorzystnego rozporządzenia mieniem ze 100.000 PLN na 240.000 PLN i zmianę kwalifikacji prawnej czynu z art. 286 § 1 k.k. na art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. oraz zasądzenie pełnej kwoty naprawienia szkody, tj. sumy 240.000 PLN na rzecz oskarżycielki posiłkowej. Nadto, wniesiono o zasądzenie na rzecz oskarżycielki posiłkowej kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych w punkcie 3.1 niniejszego uzasadnienia, wnioski płynące z rozpoznawanej apelacji nie mogły zyskać aprobaty Sądu Apelacyjnego. Kontrolowany wyrok odpowiada prawu i brak jest podstaw do jego zmiany w zakresie postulowanym przez pełnomocnika lub wydania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym w instancji odwoławczej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.1.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2023 r. (sygn. akt VIII K 348/22)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn wskazanych w punkcie 3.1 niniejszego uzasadnienia, wnioski płynące z rozpoznawanych apelacji nie mogły zyskać aprobaty Sądu Apelacyjnego.

1.1.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.1.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.1.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.1.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.1.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego obciążając nimi rachunek Skarbu Państwa. Wyłożenie tych kosztów przez oskarżonego byłoby co najmniej znacznie utrudnione. Tym samym, należało orzec jak w punkcie 2 wyroku.

7.  PODPIS

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2023 r. (sygn. akt VIII K 348/22) w całości.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2023 r. (sygn. akt VIII K 348/22) w części w zakresie punktu I i III sentencji wyroku.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana