Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 89/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 maja 2022 r., sygn. akt XVIII K 307/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------------------

-----------------------------------------------------------

-------------

-------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------------

-------------------------------------------------------------

------------

------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

W apelacji pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej podniósł zarzuty:

obrazy przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny, w sposób sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, nie uwzględniający całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, ustnej opinii biegłych B. J. oraz B. K.-S., złożonej na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2022 r. i uznanie, że u oskarżonego E. G. wystąpiła psychoza urojeniowa, spowodowana zażyciem przez oskarżonego środków odurzających, co prowadzi do uznania, ze oskarżony w chwili czynu był niepoczytalny, zgodnie z treścią art. 31 § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa analiza zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie prowadzi do wniosku, że powyższy wniosek został wyciągnięty przez biegłych w sposób nieprawidłowy, bowiem z przeprowadzonych dowodów w niniejszej sprawie a w szczególności zeznań świadków, w tym R. N., wynika że przed użyciem wobec oskarżonego gazu pieprzowego, E. G. znajdował się pod wpływem środków odurzających i był osoba agresywną, u którego zasadnym byłoby stwierdzenie występowania jedynie objawów psychotycznych, charakterystycznych dla stanu po użyciu kokainy, marihuany i (...), bez wystąpienia psychozy urojeniowej, a samo zastosowanie wobec oskarżonego gazu pieprzowego nie mogło zakłócić przebiegu rzekomej psychozy;

błędu w ustaleniach faktycznych, mających wpływ na treść zaskarżonego wyroku, poprzez błędne przyjęcie, że u oskarżonego E. G. wystąpiła psychoza urojeniowa, spowodowana zażyciem przez oskarżonego środków odurzających a której przebieg został zakłócony przez działanie gazu pieprzowego, a którego to stanu oskarżony nie mógł przewidzieć, co doprowadziło do wniosku, ż oskarżony w chwili czynu był niepoczytalny, zgodnie z treścią art. 31 § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa analiza zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie prowadzi do wniosku, że oskarżony E. G., będąc uzależniony od środków odurzających od ponad 10 lat, przewidywał lub przynajmniej mógł przewidzieć, iż zażycie środków odurzających w postaci kokainy, marihuany i (...), może doprowadzić do wystąpienia u niego stanu psychotycznego, do którego powstania oskarżony zresztą dążył, a samo użycie wobec oskarżonego gazu pieprzowego nie mogło w żaden sposób doprowadzić do powstania psychozy lub zakłócić jej przebiegu, zwłaszcza, iż z zeznań świadków, w tym R. N., wynika, że oskarżony przed zastosowaniem wobec niego gazu pieprzowego był agresywny i wulgarny, a użycie wobec niego ww. środka, spowodowało jedynie wzrost agresji u oskarżonego, a nie samo pojawienie się psychozy urojeniowej,

co w następstwie doprowadziło do błędnego uznania, że oskarżony E. G. był w chwili czynu niepoczytalny i nie mógł rozpoznać znaczenia czynu lub pokierować swoim postępowaniem, zgodnie z treścią art. 31 § 1 k.k., podczas gdy zasadnym byłoby przyjęcie, że mając na uwadze jego długoletnie uzależnienie od środków odurzających, oskarżony mógł i powinien przewidzieć konsekwencje spożycia środków w postaci kokainy, marihuany i (...), a w który to stan wprowadził się samodzielnie i z pełną świadomością, a zatem właściwym byłoby przyjęcie, że w niniejszej sprawie znajdzie zastosowanie art. 31 § 3 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W realiach procesowych powstałych w przedmiotowej sprawie na etapie postępowania odwoławczego, a mianowicie śmierci oskarżonego w dniu 8 kwietnia 2023 r., powstała przeszkoda do kontynuowania postępowania karnego. Brak podmiotu procesu, jakim jest oskarżony (strona) spowodował niedopuszczalność dalszego procedowania. Wprawdzie postępowanie przed sądem pierwszej instancji zakończyło się umorzeniem postępowania karnego z uwagi na uznanie, iż oskarżony nie mógł w czasie popełnienia czynu rozpoznać jego znaczenia i pokierować swoim postępowaniem z powodu choroby psychicznej, jednak zbadanie prawidłowości tego wyroku w postępowaniu odwoławczym z uwagi na śmierć oskarżonego stało się już niemożliwe. Zachodzi bowiem bezwzględna przesłanka procesowa przesądzająca o niedopuszczalności postępowania karnego - w każdym jego stadium. Ma ona zatem zastosowanie także po wydaniu wyroku w postępowaniu rozpoznawczym, a przed jego uprawomocnienia się, co należy uwzględnić niezależnie od granic zaskarżenia oraz podniesionych w środkach odwoławczych zarzutów (vide: wyrok SN z 6 czerwca 2013 r., III KK 147/12, LEX nr 1318414, wyrok SN z 11 maja 2017 r., II KK 126/17, LEX nr 2294392).

Śmierć oskarżonego E. G. została potwierdzona właściwym dokumentem, a mianowicie złożonym na etapie postępowania odwoławczego odpisem skróconego aktu zgonu z dnia 27 grudnia 2023 r., oznaczonym nr (...). Zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej jest zatem w okolicznościach tej sprawy jednoznacznie wykazane. Taki stan rzeczy generował potrzebę uchylenia zaskarżonego orzeczenia, stosownie do uregulowania zawartego w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k., takie bowiem orzeczenie nie może zyskać waloru prawomocności i winno być wyeliminowane z obrotu prawnego. Śmierć oskarżonego przed uprawomocnieniem się wyroku skazującego wyklucza możliwość dalszego prowadzenia postępowania (vide: wyrok SN z 12 marca 2020 r., IV Ko 154/19, LEX nr 3181423).

Utrzymanie w mocy, uchylenie lub zmiana wyroku sądu pierwszej instancji wymaga również wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia w formie wyroku, stosownie do regulacji zawartej w art. 456 k.p.k. Nie jest przy tym wystarczające jedynie umorzenie postępowania, bowiem zgodnie z art. 439 § 1 k.p.k. - w tego rodzaju uwarunkowaniach, jak powstałe w przedmiotowej sprawie, zachodzi konieczność uchylenia wyroku przez sąd odwoławczy niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

Podsumowując, stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy przed rozpoznaniem wniesionej apelacji, zaktualizowała się za sprawą śmieci oskarżonego, bezwzględna przyczyna odwoławcza, to zaistniała konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania, stosownie do przepisów art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k.

Wniosek

Apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W związku ze śmiercią oskarżonego wyżej wymieniony wniosek - jako bezprzedmiotowy - nie mógł zostać uwzględniony.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Śmierć oskarżonego w dniu 08 kwietnia 2023 r. a zatem po wydaniu zaskarżonego wyroku, w toku postępowania apelacyjnego.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W niniejszej sprawie w pierwszej instancji umorzono postępowanie karne na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. i wniesiona została apelacja na niekorzyść oskarżonego. Śmierć oskarżonego stanowi oczywistą przeszkodę procesową w prowadzeniu przeciwko niemu postępowania (art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k.), a zatem także i bezwzględny powód uchylenia nieprawomocnego orzeczenia wydanego w stosunku do osoby nieżyjącej. W orzecznictwie jednoznacznie przyjęto, że skoro orzeczenie Sądu I instancji nie uprawomocniło się, a w dniu wyrokowania w sądzie odwoławczym oskarżony już nie żyje, to sąd powinien, w myśl art. 439 § 1 pkt 9, uchylić zaskarżony wyrok sądu pierwszej instancji i zgodnie z treścią art. 17 § 1 pkt 5 umorzyć postępowanie (por. wyroki SN: z 16 kwietnia 2008 r., IV KK 4/08, oraz z 6 czerwca 2013 r., III KK 147/13).

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Śmierć oskarżonego

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Jak wynika z odpisu skróconego odpisu aktu zgonu AG 5283542 oskarżony zmarł w dniu 8 kwietnia 2023 r. Powyższa okoliczność stanowi negatywną przesłankę z art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu