VIII AKa 99/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-02-12
Sygn. akt VIII AKa 99/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 lutego 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie VIII Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA – Przemysław Filipkowski (spr.)
Sędziowie: SA – Dorota Radlińska
SO (del.) – Piotr Maksymowicz
Protokolant: – Alicja Szostak
przy udziale pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego J. K. (1)
po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2024 r.
sprawy P. Ż. (1), syna A. i A., urodz. (...) w L.
oskarżonego o czyny z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i z art. 233 § 1 k.k.
na skutek apelacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 1 lutego 2021 r. sygn. akt XII K 206/18
I. uchyla zaskarżony wyrok w całości oraz :
a) odnośnie czynu zarzucanego w punkcie II z art. 233 § 1 k.k. na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. umarza postępowanie karne przeciwko oskarżonemu P. Ż. (1);
b) odnośnie czynu zarzucanego w punkcie I z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie;
II. Kosztami procesu za pierwszą i drugą instancję w części dotyczącej czynu zarzucanego w punkcie II z art. 233 § 1 k.k. obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VIII AKa 99/23 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. XII K 206/18 z dnia 1.02.2021 r. |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
x oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca oskarżonego |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść x na niekorzyść |
x w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
x |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
x |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
x |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
x |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
x |
uchylenie |
☐ |
Zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
Nie dotyczy |
|||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
1. |
P. Ż. (1) |
Świadomość prawna oskarżonego. Czyny zarzucane w pkt I i II. |
Informacja z KRS |
k.388-390 |
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
Nie dotyczy |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
1. |
Informacja z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 388-390 |
Informacja z Rejestru Przedsiębiorców KRS samoistnie nie dowodzi, że oskarżony miał świadomość prawną tzn. wiedzę, że jest /bądź nie/ właścicielem spornej kolekcji zabytków pochodzącej od T. S. (1) – wynika z niej tylko, że jest współwłaścicielem (...) sp. z o.o., która zajmuje się m.in. działalnością prawniczą. W oczywisty sposób nie oznacza to, że P. Ż. przywłaszczył sobie w/w kolekcję, gdyż do takiego ustalenia niezbędna jest analiza pozostałych okoliczności sprawy. |
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
1/ |
Pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego J. K. (1) lit. B pkt 1-3 obrazy przepisów prawa procesowego, mającej wpływ na treść orzeczenia, a to: 1/ art. 17 § 1 pkt 1 kpk poprzez przyjęcie, że czynów zabronionych nie popełniono, przy jednoczesnym nieumorzeniu postępowania; 2/ art. 4 kpk, art. 7 kpk i art. 92 kpk poprzez zastosowanie wyjątkowo wybiórczej oceny materiału dowodowego, w szczególności : a/ braku oparcia wyroku na dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy sygn. akt Wa XI Ns RejZa (...) np. na umowach darowizn zbioru na rzecz Państwa K., umowie użytkowania zbioru z 15.08.2014 r. zawartej między oskarżonym a T. S. (1), piśmie oskarżonego z 30.07.2014 r. złożonym do akt Rejestru Zastawów; b/ niewzięcie pod uwagę opinii biegłych sądowych /w tym (...)/ z akt sygn. Wa XI Ns RejZa (...), pomimo powoływania się na te akta; c/ niewzięcie pod uwagę zdjęć stanowiących jeden z dowodów 20-letnich relacji rodziny K. z T. S. (1); d/ niewzięcie pod uwagę zeznań T. S. (1) z postępowania rejestrowego oraz karnego, przy jednoczesnym uniewinnieniu oskarżonego z uwagi m.in. na brak możliwości jego przesłuchania; e/ oparcie się na zeznaniach świadka M. S., podczas gdy ponad 30-krotnie odpowiada ona, że nie ma wiedzy w sprawie; f/ niewzięcie pod uwagę dokumentów i informacji z postępowania spadkowego po T. S. (1), w szczególności co do uczestników tego postępowania oraz złożonych testamentów; g/ niewzięcie pod uwagę dokumentów złożonych przez M. S. w postępowaniu o wydanie zbioru dzieł sztuki; h/ niewzięcie pod uwagę odpowiedzi na akt oskarżenia, w której oskarżony stwierdził, że czeka na rozstrzygnięcie, kto jest właścicielem, podczas gdy już w 2014 r. zawierał umowy jak właściciel kolekcji; 3/ art. 424 § 1 pkt 1 kpk poprzez niewskazanie w uzasadnieniu wyroku, z jakich powodów sąd nie oparł się na konkretnych dowodach, a nawet nie przywołał w ogóle podstawowych dowodów zgromadzonych w sprawie. |
☐ zasadny x częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
a/ Podzielić należy konsekwentne poglądy orzecznictwa, że przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i jej braku w przypadku innych, pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli zostało poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, rozważeniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, pozostaje zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku /tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.04.2018 r. sygn. IV KK 104/18, lex nr 2498022/. Natomiast art. 4 kpk ustanawia ogólną dyrektywę nakazującą badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego – a więc przepis ten nie może samodzielnie stanowić podstawy zarzutu apelacyjnego i należy go powiązać z naruszeniem konkretnych regulacji czy uprawnień. Dotyczy to zaś tylko istotnych kwestii. b/ W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie poczynił prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego P. Ż. (1) a nadto nie wywiódł ich z właściwej oceny materiału dowodowego, przez co uchybił zasadzie swobodnej oceny dowodów z art. 7 kpk. Nie oparł się przy tym na całości przedstawionego mu materiału dowodowego oraz wobec tego odnośnie poczynionych ustaleń naruszył art. 410 kpk, ponieważ uchybienie normie zawartej w przepisie art. 410 k.p.k. może nastąpić właśnie w wypadku nieuwzględnienia przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej /tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.03.2014 r. sygn. III KK 396/13, lex nr 1451526/. Zaznaczyć trzeba, że art. 92 kpk zawiera normę ogólną w stosunku do art. 410 kpk, który wprost dotyczy wyrokowania, a więc pełnomocnik wskazał w tym zakresie nieprawidłowy przepis. W ten sposób doszło także do obrazy art. 4 kpk /skuteczne zarzuty B.2 apelacji/. c/ Natomiast niespełnienie wymogów z art. 424 kpk nie może stanowić samodzielnej podstawy zmiany lub uchylenia wyroku, skoro jest to uchybienie o charakterze procesowym /art. 438 pkt 2 k.p.k./, a więc wymaga wykazania możliwego wypływu na treść orzeczenia i dodatkowo treść art. 455a kpk wyklucza uchylenie wyroku z powodu niespełnienia przez uzasadnienie wymagań z art. 424 kpk. Jednakże w tym przypadku skarżący taki wpływ wykazał, skoro podniósł pominięcie w rozważaniach Sądu I instancji istotnych a ujawnionych dowodów i okoliczności, co świadczy o nieprawidłowym toku rozumowania. W tej sytuacji należało przyjąć, że doszło do naruszenia także art. 424 § 1 pkt 1 kpk /zasadny zarzut z pkt B.3 apelacji/. d/ Natomiast art. 414 § 1 kpk zdanie 2-ie nakazuje, aby w razie stwierdzenia po rozpoczęciu przewodu sądowego okoliczności wymienionych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 kpk sąd wydał wyrok uniewinniający. Wobec tego Sąd Okręgowy, zgodnie z tą regulacją wydał taki wyrok po przeprowadzeniu rozprawy, a nie orzeczenie o umorzeniu postępowania karnego /chybiony zarzut z pkt B.1 z apelacji/. e/ Zauważyć należy, że Sąd Okręgowy dokonał niepełnej i wadliwej oceny materiału dowodowego, w ogóle pomijając istotne dowody i uchylając się od poczynienia ustaleń co do własności przedmiotowej kolekcji zabytkowych rzeczy, kwestii przywłaszczenia jej przez oskarżonego i złożenia co do tego fałszywych zeznań – mimo takiego obowiązku wynikającego z zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego, gdyż jedynie prawomocne rozstrzygnięcia sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny są wiążące /art. 8 § 1 i 2 kpk/. Z niewiadomych powodów nie skonfrontował depozycji przesłuchanych osób z dostępną dokumentacją. Za dowolną i nieuzasadnioną uznać trzeba ocenę wyjaśnień oskarżonego P. Ż. (1), który zanegował swoją winę, ale podał, że T. S. (1) „nie zrobił formalnego ruchu w stosunku do niego” oraz wystarczały mu ustne „zapewnienia wuja, że jest właścicielem” kolekcji /k.213/ - czyli nie doszło do formalnego przekazania oskarżonemu prawa własności do zbioru, czego ten miał świadomość. f/ Jak wynika z akt sprawy, dnia 30.03.2010 r. kolekcja została darowana przez T. S. (1) rodzinie K., ale mimo to pozostała w jego mieszkaniu i dyspozycji. 21.05.2010 r. wpłynął wniosek T. S. do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków o wpisanie kolekcji do rejestru zabytków i 24.06.2010 r. upoważnił on M. K. (1) do odbioru decyzji /k.261-264/. W dniu 24.02.2016 r. T. S. (1) złożył notarialne oświadczenie o odwołaniu darowizny z uwagi na rażącą niewdzięczność - Rep. A (...) /k.231-236, 494-499 akt 2 Ds. 1147.2018 Prokuratury Rejonowej W.-M./, a przyczyny wskazał w oświadczeniu z 3.03.2016 r. /k.240-241, 503 akt 2 Ds. (...).2018/. Nadto 30.05.2014 r. odwołał ofertę darowizny - Rep. A nr (...) /odpowiedź na pozew k.188 a.s., k. 237-239, 500-502 akt 2 Ds. (...).2018/, czyli miał jej świadomość, a późniejsze czynności podejmowane w celu odwołania darowizny wskazują na jej ważność i skuteczność w świetle prawa cywilnego. T. S. (1) wcześniej 24.01.2014 r. jako właściciel miał dokonać sprzedaży portretów trumiennych /umowy k.134-135 a.s./, czyli w tym zakresie, jak się wydaje, nie mogło dojść do przywłaszczenia rzeczy przez P. Ż. (1). Dokumentacja ta wskazuje na uprawnienia właścicielskie jedynie T. S. (1), a nie P. Ż. (1), do przedmiotowej kolekcji i jej skuteczne darowanie J. i M. K. (1), co Sąd I instancji niesłusznie zlekceważył i czego nie poddał analizie. g/ Wedle zeznań M. S., po śmierci T. S. (1) postępowanie spadkowe było w toku, a oskarżony nie zwracał się o wydanie kolekcji /k.108 a.s./. Nadto jej pełnomocnik w odpowiedzi na pozew o wydanie kolekcji stwierdził, że stanowi ona element masy spadkowej /k.187-211 a.s./, a więc w/w uważali, że kolekcja stanowiła własność T. S. w chwili jego śmierci i koreluje z tym opisane zachowanie oskarżonego /słuszny zarzut z pkt B.2.g apelacji/. h/ Skarżąca zasadnie zarzuciła pominięcie istotnych dokumentów ze sprawy Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy sygn. Wa XI Ns Rej.Za (...) i z akt śledztwa. Umowa darowizny z 30.03.2010 r. wskazuje na przekazanie własności przedmiotowego zbioru na rzecz J. i M. K. (1) oraz pozostawienie go w depozycie u T. S. /k.203-206, 475-476 akt 2 Ds. (...).2018 Prokuratury Rejonowej W.-M./. Akt notarialny – oferta darowizny z 7.05.2010 r. i oświadczenie o jej przyjęciu wskazują, że T. S. ponownie przekazał zbiór J. i M. K. /k.208-213, 477-481 w/w akt/. Ci z kolei darowali udziały po 1/50 części bliskim /k.214-217 w/w akt/. Natomiast pismo oskarżonego z 30.07.2014 r. dotyczące Rejestru Zastawów wprost świadczy, że podał się za wyłącznego właściciela kolekcji, a poprzednio jej właścicielem był T. S. /k.59-61, 394-396 akt 2 Ds. (...).2018/, ale akta nie zawierają żadnego dowodu własności P. Ż.. Natomiast pismo T. S. z 5.09.2014 r. i umowa użytkowania z 15.08.2014 r. wskazują, że ma być użytkownikiem zbioru dzieł sztuki od 15.08.2014 r. /k.87-92, 459-462 akt 2 Ds. (...).2018/. Jednakże wedle zbieżnych opinii biegłych, rękopis umowy darowizny i podpisy sporządził własnoręcznie T. S. /k. 268-276, 289-290, 575-586, 594-598 w/w akt/. Do tego Sąd Okręgowy całkowicie zlekceważył i pominął zeznania T. S. z tej sprawy i ze śledztwa, w których m.in. potwierdził zawarcie umowy darowizny z J. i M. K. i podał, że nie ma żadnego dokumentu, na podstawie którego P. Ż. nabył własność zbioru /k.304-318, 508-515, 534-541 w/w akt/ - zasadne zarzuty z pkt B.2.a, b i d. i/ Rację należy przyznać pełnomocnik, że Sąd I instancji pominął także dokumenty i informacje z postępowania spadkowego po T. S. /k. 136-138/, w którym nie uczestniczył oskarżony, co przemawia za brakiem jego uprawnień do własności kolekcji /skuteczny zarzut pkt B.2.f/. j/ Nie mają zaś znaczenia zdjęcia dotyczące wieloletniej relacji T. S. z rodziną K., gdyż z zeznań M. K. (1) /k.232/, J. K. (1) /k.235v/, J. K. (2) /k.276/ i R. K. /k.235/ jasno wynika, że od początku 2014 r. doszło do pogorszenia stosunków między T. S. a nimi /niezasadny zarzut z pkt B.2.c/. k/ Uwzględnienie zeznań świadka M. S. należało do kompetencji Sądu Okręgowego, który na ich podstawie dokonał ustaleń w sprawie odnośnie znajomości T. S. (1) z oskarżonym i rodziną K.. Z jej relacji wynika, że T. S. chciał, aby kolekcja pozostała w rodzinie i zamierzał obdarować nią oskarżonego, ale nie wie ona, czy w ramach darowizny czy spadku. Brak szczegółowej wiedzy świadka co do innych okoliczności, w tym darowizny na rzecz rodziny K., nie wyklucza możliwości oparcia się na jej zeznaniach w pewnych kwestiach /niezasadny zarzut z pkt B.2.e/. l/ Nie jest skuteczny zarzut z pkt B.2.h apelacji, dotyczący niewzięcia pod uwagę odpowiedzi oskarżonego na akt oskarżenia /k.68-69/. Pismo to w oczywisty sposób nie dowodzi winy P. Ż.. Nie zmienia oceny sytuacji jego stanowisko, że czeka na rozstrzygnięcie, kto jest właścicielem spornej kolekcji, gdyż wyraził je w piśmie z 21.06.2019 r. i stwierdził, że wcześniejsze działania w sprawie kolekcji podejmował w dobrej wierze. Zatem nie oznacza to jego świadomości bezprawności działań w 2014-2018 r. – taka świadomość wynika z innych informacji. ł/ Całokształt powyższych okoliczności przemawia za przyjęciem, że oskarżony P. Ż. (1) dopuścił się /działając wspólnie i w porozumieniu z T. S./ przywłaszczenia przedmiotowego zbioru dzieł sztuki, ewentualnie z wyłączeniem portretów trumiennych. Jednakże poczynienie bliższych ustaleń i skazanie oskarżonego przez Sąd Apelacyjny nie jest możliwe z uwagi na zakaz z art. 454 kpk, gdyż oskarżony został uniewinniony przez Sąd I instancji. |
Lp. |
Zarzut |
|
2/ |
Pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego J. K. (1) lit. C pkt 1-6 błędów w ustaleniach faktycznych, polegających na przyjęciu, że: 1/ oskarżony zwracał się do T. S. (1) dziadku bądź wujku, co stoi w sprzeczności z materiałem dowodowym i ma zasadnicze znaczenie dla ustalenia faktycznych relacji oskarżonego z T. S.; 2/ nie jest możliwe ustalenie, że oskarżony przypisał sobie tytuł własności kolekcji po zmarłym wuju, podczas gdy zarzut opiera się na przywłaszczeniu kolekcji jeszcze za życia wuja, co świadczy o niezrozumieniu meritum sprawy; 3/ P. Ż. (1) utrzymywał relacje z T. S. w tym samym czasie co Rodzina K., podczas gdy jest to niemożliwe, gdyż oskarżony był wtedy niemowlakiem; 4/ Zbiór stanowi własność T. S. /pkt 3 uzasadnienia/, podczas gdy co innego wynika z dokumentów i opinii biegłych z akt Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy sygn. akt Wa XI Ns RejZa (...) oraz z samego uzasadnienia Sądu „nie da się wykluczyć … że T. S. (1) … mówił, że przekazuje mu na własność kolekcję”; 5/ nie doszło do rozporządzeniem składnikami kolekcji, podczas gdy oskarżony rozporządził nimi zawierając mowę z wujem, a także wyprzedając obrazy z kolekcji; 6/ oskarżony nie władał kolekcją i nie dysponował nią. |
☐ zasadny x częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
a/ Ustalenia Sądu Okręgowego wynikają z analizy materiału dowodowego, która została nie przeprowadzona zgodnie z wymogami art. 7 kpk i art. 410 kpk, a zatem nie pozostaje pod ich ochroną. W istocie takie zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych mają wtórny charakter do zarzutów obrazy przepisów procesowych i wobec tego należy odesłać do powyższych rozważań dotyczących takich zarzutów. b/ Nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, w jaki sposób oskarżony zwracał się do T. S. (1), gdyż nie zwalnia go to z odpowiedzialności karnej. Natomiast ustalenia w tym zakresie i odnośnie ich bliskich relacji częściowo w tym samym okresie, co stosunki T. S. z rodziną K., oparte są na wyjaśnieniach oskarżonego i zeznaniach świadka M. S. /chybione zarzuty z pkt C.1 i 3/. c/ Nie można odmówić racji skarżącej, że w sprawie chodzi o przywłaszczenie kolekcji za życia T. S., a nie po jego śmierci /zasadny zarzut z pkt C.2/. d/ Pełnomocnik słusznie podniosła, że Sąd I instancji w pkt 3 uzasadnienia stwierdził, że przedmiotowa kolekcja stanowi własność T. S., podczas gdy odmienna sytuacja – tj. prawo własności rodziny K. do zbioru opisanych rzeczy – wypływa z analizy dostępnej dokumentacji i opinii biegłych /skuteczny zarzut z pkt C.4/. e/ Zgodzić się należy ze skarżącą, że oskarżony zadysponował i rozporządził zbiorem jak właściciel, zawierając umowę użytkowania z 15.08.2014 r. z T. S. /zasadne zarzuty z pkt C.5-6/. |
||
Lp. |
Zarzut |
|
3/ |
Pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego J. K. (1) lit. A pkt 1-3 obrazy przepisów prawa materialnego, a mianowicie: 1/ art. 284 § 1 kk poprzez przyjęcie, że oskarżony nie dopuścił się przestępstwa przywłaszczenia Zbioru wpisanego do Rejestru (...) pod nr (...), którego skład wymieniono w pkt I wyroku, podczas gdy prawidłowo oceniając należało przyjąć, że oskarżony dopuścił się tego czynu; 2/ art. 233 § 1 kk poprzez przyjęcie, że oskarżony nie dopuścił się przestępstwa fałszywych zeznań tj. zatajania prawdy i zeznawania nieprawdy, podczas gdy prawidłowo oceniając należało przyjąć, że oskarżony dopuścił się tego czynu; 3/ art. 53 § 12 kk /zapewne chodzi o § 1 i 2, gdyż w art. 53 kk brak jest § 12 – uwaga SA/ poprzez niewzięcie pod uwagę właściwości i warunków osobistych sprawcy /pkt 2.2 uzasadnienia wyroku/. |
☐ zasadny x częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
a/ Zauważyć trzeba, że skarżący w pkt 1 i 2 w istocie odwołuje się do oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie, a zatem takie zarzuty mają wtórny charakter do zarzutów obrazy przepisów procesowych i wobec tego należy odesłać do powyższych rozważań dotyczących takich zarzutów. b/ Ponadto wydanie merytorycznej decyzji co do czynu z art. 233 § 1 kk jest niedopuszczalne z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela – o czym szerzej niżej. c/ Zarzut z pkt 3 jest niezasadny i bezprzedmiotowy, skoro art. 53 kk dotyczy zasad wymiaru kary a Sąd Okręgowy wydał wyrok uniewinniający i nie analizował okoliczności związanych z orzekaniem kary. |
||
Wniosek |
||
Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego J. K. (1) wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji. |
☐ zasadny x częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
a/ Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji okazał się zasadny odnośnie czynu z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk – co wynika z powyższej analizy zarzutów apelacji. b/ Natomiast wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji nie jest zasadny odnośnie czynu z art. 233 § 1 kk – co wynika z konieczności umorzenia postępowania w tej części, o czym niżej. |
||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||
W sprawie wystąpiła tzw. bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 9 kpk w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 kpk, nakazująca uchylenie zaskarżonego wyroku odnośnie czynu z art. 233 § 1 kk. |
||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||
W tym wypadku Policja w dniu 26.09.2018 r. sporządziła powtórne postanowienie o umorzeniu śledztwa, które prokurator zatwierdził w dniu 27.09.2018 r. /k. 600-601 akt 2 Ds. (...).2018 Prokuratury Rejonowej W.-M./. Poprzednie postanowienie o umorzeniu śledztwa zostało uchylone przez Sąd Okręgowy na skutek zażalenia pełnomocnika J. K. /k.549-583 w/w akt/. Jednakże to powtórne umorzenie dotyczyło w punkcie 1/ czynu z art. 233 § 1 kk, polegającego na złożeniu fałszywych zeznań w dniu 26.10.2016 r. przez T. S. (1) w postępowaniu sygn. akt Wa XI Ns RejZa (...) przed Sądem Rejonowym dla m. st. Warszawy, a nie na złożeniu fałszywych zeznań przez oskarżonego P. Ż. (1). Oznacza to brak skargi uprawnionego oskarżyciela – o czym szerzej niżej. |
||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|
Nie dotyczy |
||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||
Nie dotyczy |
||
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||
Przedmiot i zakres zmiany |
||
Nie dotyczy |
||
Zwięźle o powodach zmiany |
||
Nie dotyczy |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||||
1.1. |
W sprawie wystąpiła tzw. bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 9 kpk w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 kpk, nakazująca uchylenie zaskarżonego wyroku odnośnie czynu z art. 233 § 1 kk. |
||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||
a/ Stosownie do treści art. 55 § 1 kpk w brzmieniu obowiązującym w 2018 r., w razie powtórnego wydania postanowienia o umorzeniu postępowania w wypadku, o którym mowa w art. 330 § 2 kpk /tj. kiedy pokrzywdzony wcześniej zaskarżył pierwsze postanowienie o umorzeniu postępowania, które zostało uchylone przez sąd/, pokrzywdzony może w terminie miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia o postanowieniu wnieść akt oskarżenia do sądu. Wedle art. 55 § 2 kpk, taki akt oskarżenia powinien być sporządzony i podpisany przez pełnomocnika. b/ W tym wypadku Policja w dniu 26.09.2018 r. sporządziła powtórne postanowienie o umorzeniu śledztwa, które prokurator zatwierdził w dniu 27.09.2018 r. /k. 600-601 akt 2 Ds. (...).2018 Prokuratury Rejonowej W.-M./. Poprzednie postanowienie o umorzeniu śledztwa zostało uchylone przez Sąd Okręgowy dnia 6.06.2018 r. na skutek zażalenia pełnomocnika J. K. /k.549-583 w/w akt/. Jednakże to powtórne umorzenie dotyczyło w punkcie 1/ czynu z art. 233 § 1 kk, polegającego na złożeniu fałszywych zeznań w dniu 26.10.2016 r. przez T. S. (1) w postępowaniu sygn. akt Wa XI Ns RejZa (...) przed Sądem Rejonowym dla m. st. Warszawy, a nie przez oskarżonego P. Ż. (1). Punkt 2/ dotyczy zaś czynu z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, polegającego na przywłaszczeniu kolekcji dzieł sztuki na szkodę J., M., M. i J. K. (2). Zatem o ile czyn z pkt 2 jest tożsamy z czynem zarzuconym w pkt I w aktu oskarżenia skierowanym do Sądu Okręgowego, o tyle taka tożsamość nie zachodzi odnośnie w/w czynu z pkt 1. Czym innym jest przecież zarzucone w pkt II aktu oskarżenia przestępstwo złożenia fałszywych zeznań w dniu 18.02.2016 r. przez P. Ż. (1), którego popełnienia oskarżyciel subsydiarny nie mógł w tej sytuacji zarzucić. Wykluczona jest rozszerzająca interpretacja uprawnień oskarżyciela subsydiarnego i w konsekwencji nie jest możliwe merytoryczne rozstrzyganie przez sąd odnośnie czynu, co do którego brak powtórnej decyzji prokuratora o zaniechaniu ścigania w myśl obowiązującego wówczas art. 55 kpk. c/ W rezultacie przyjąć trzeba, że odnośnie czynu z art. 233 § 1 kk z pkt II aktu oskarżenia brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 9 kpk, czyli występuje tzw. bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 9 kpk, która powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania karnego w tej części, niezależnie od wpływu tego uchybienia na treść orzeczenia. Nadto uchybienie to Sąd odwoławczy musi uwzględnić z urzędu i nie ma znaczenia, że skarżąca nie zamieściła takiego zarzutu w apelacji. d/ Powyższe jednoznacznie wskazuje, że co do czynu polegającego na złożeniu fałszywych zeznań w dniu 18.02.2016 r. przez P. Ż. (1) brak jest końcowej decyzji prokuratora, a więc śledztwo w tym zakresie nie zostało w ogóle zakończone i powinno być kontynuowane – zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa obejmuje m.in. złożenie w/w fałszywych zeznań /k.2 akt 2 Ds. (...).2018 Prokuratury Rejonowej W.-M./. |
|||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości Nie dotyczy |
||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||
Nie dotyczy |
|||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||||
Odnośnie czynu z art. 233 § 1 kk z pkt II aktu oskarżenia brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 9 kpk, czyli występuje tzw. bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 9 kpk, która powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania karnego w tej części. |
|||||
4.1. |
Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego za czyn z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, ponieważ został uniewinniony przez Sąd I instancji. |
||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||
a/ W niniejszej sprawie zachodzi przypadek, kiedy na podstawie prawidłowej oceny ujawnionych dowodów należałoby przyjąć, że oskarżony P. Ż. (1) popełnił przestępstwo przywłaszczenia rzeczy znacznej wartości z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk - co wypływa z rozważań w części 3 odnośnie zarzutów apelacyjnych pełnomocnika. b/ Dodatkowo wystąpiła konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości odnośnie czynu z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, skoro doszło do tak istotnych uchybień w zakresie analizy i oceny materiału dowodowego. |
|||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||||
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy powinien przeprowadzić przewód sądowy w całości, po czym zobowiązany jest dokonać pełnej i rzetelnej oceny całości materiału dowodowego, a w tym ujawnionych dokumentów i zeznań T. S. (1) - mając na względzie powyższą analizę dotyczącą zarzutów apelacyjnych. W rezultacie Sąd winien rozważyć i przyjąć popełnienie czynu z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, o ile nie zostaną stwierdzone inne nieznane okoliczności. |
|||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||
Nie dotyczy |
|||||
6. |
7. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
II. |
Kosztami procesu za pierwszą i drugą instancję w części dotyczącej czynu zarzucanego w punkcie II z art. 233 § 1 k.k. obciążono Skarb Państwa – na mocy art. 632a § 1 kpk w zw. z art. 640 § 1 kpk, gdyż wystąpił wyjątkowy przypadek związany z rozpoznaniem przez Sąd Okręgowy sprawy pomimo braku skargi uprawnionego oskarżyciela. |
8. PODPIS |
Przemysław Filipkowski Dorota Radlińska Piotr Maksymowicz |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego J. K. (1) |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Punkty I-III wyroku |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść x na niekorzyść |
x w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
x |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
x |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
x |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
x |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
x |
uchylenie |
☐ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Przemysław Filipkowski, Dorota Radlińska , Piotr Maksymowicz
Data wytworzenia informacji: