Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 104/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 sierpnia 2021 r., sygn. akt VIII K 183/14

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 296 § 1 i § 2 i § 3 k.k., szczegółowo opisane w pkt II ppkt 1 petitum apelacji,

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 26 § 1, § 2 i § 5 k.k., szczegółowo opisane w pkt II ppkt 2 petitum apelacji,

- naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 7 k.p.k., i art. 410 k.p.k., szczegółowo opisane w pkt II ppkt 3 petitum apelacji,

- naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 424 § 1 pkt 1 i pkt 2 k.p.k., szczegółowo opisane w pkt II ppkt 4 petitum apelacji.

☒ zarzuty niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzuty zawarte w apelacji nie są zasadne.

W odniesieniu do zarzutów z pkt II ppkt 1 i ppkt 2 apelacji.

Zdaniem skarżącego nie wiadomo, czy podstawą uniewinnienia oskarżonych jest to, że nie działali oni na szkodę pokrzywdzonych podmiotów, czy też uniewinniono ich z uwagi na unormowanie zawarte w art. 26 § 5 k.k. Art. 26 § 5 k.k. reguluje kwestię tzw. kolizji obowiązków i w tym zakresie nakazuje odpowiednio stosować przepisy § 1 – 3 art. 26 k.k. W art. 26 § 1 k.k. zdefiniowany jest kontratyp stanu wyższej konieczności, uchylający bezprawność czynu. Art. 26 § 2 k.k. określa z kolei kiedy stan wyższej konieczności wyłącza winę. Zaistnienie okoliczności wymienionych w art. 26 § 1 lub § 2 k.k. stanowi negatywną przesłankę procesową, przewidzianą w art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k., której stwierdzenie po rozpoczęciu przewodu sądowego skutkuje wydaniem wyroku uniewinniającego (art. 414 § 1 k.p.k.). Oparcie wyroku uniewinniającego na powyższej podstawie obliguje sąd orzekający do powołania w treści wyroku stosownych regulacji obowiązujących w tym zakresie, a mianowicie art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 26 § 5 w zw. z art. 26 § 1 (lub § 2) k.k. Brak powołania powyższych przepisów jednoznacznie świadczy, że oskarżeni zostali uniewinnieni z uwagi ustalenie, iż swoim zachowaniem nie wyczerpali oni znamion zarzucanych im czynów. Zawarcie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rozważań o ewentualnym istnieniu podstaw do zalegalizowania działalności oskarżonych w oparciu o art. 26 § 5 k.k. w zw. z art. 26 § 2 k.k. było w tej sytuacji zbędne (vide: uwagi w tym zakresie w odniesieniu do poszczególnych oskarżonych w pkt 3.5 zaskarżonego wyroku). Nie podważa to jednakże zasadności wyroku, w którym podstawą uniewinnienia oskarżonych jest to, że swoim zachowaniem nie wyczerpali oni znamion zarzucanych im czynów.

Prokurator w złożonej apelacji zawarł zarzuty obrazy prawa materialnego, tj. art. 296 § 1, § 2 i § 3 k.k. (pkt II ppkt 1) i art. 26 § 1, § 2 i § 5 (pkt II ppkt 2), a także zarzuty obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. (pkt II ppkt 3) i art. 424 § 1 pkt 1 i pkt 2 k.p.k. (pkt II ppkt 4). Obraza prawa materialnego, polegająca na błędnej wykładni zastosowanego przepisu, zastosowaniu nieodpowiedniego przepisu, a także na niezastosowaniu określonego przepisu w sytuacji, gdy jego zastosowanie jest obowiązkowe, może być przyczyną odwoławczą jedynie wtedy, gdy ma ona charakter samoistny. Naruszenie prawa materialnego polega bowiem na jego wadliwym zastosowaniu (niezastosowaniu) w orzeczeniu, które jest oparte na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Nie można więc mówić o obrazie prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów procesowych (teza 5 do art. 438 k.p.k. w Komentarzu do Kodeksu postępowania karnego pod red. prof. Zbigniewa Gostyńskiego, tom II, str. 457 – 458, Dom Wydawniczy ABC, 1998 i cyt. tam judykaty). Tym samym nie było możliwe jednoczesne postawienie zarzutów obrazy prawa materialnego i obrazy przepisów postępowania, jak to uczynił prokurator w przedmiotowej apelacji. Mając jednakże na uwadze argumentację zawartą w uzasadnieniu apelacji należało przyjąć, że zarzuty obrazy prawa materialnego faktycznie sprowadzają się do kwestionowania ustaleń faktycznych, które legły u podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia. Należy jednakże zauważyć, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych (teza 19 do art. 438 k.p.k. w cyt. wyżej Komentarzu, tom II, str. 461 – 462).

Jak już podniesiono wyżej podstawą uniewinnienia oskarżonych było ustalenie, że nie wyczerpali oni znamion zarzucanych im czynów, które to stanowisko Sad Apelacyjny podzielił (vide: rozważania zawarte w dalszej części niniejszego uzasadnienia). Zwalnia to Sąd odwoławczy od odnoszenia się do zarzutów podważających pogląd Sądu pierwszej instancji, o ewentualnym działaniu przez oskarżonych w warunkach określonych w art. 26 § 5 k.k. w zw. z art. 26 § 2 k.k. Na marginesie należy zauważyć, że skarżący w pkt II ppkt 2 apelacji podnosi, iż brak jest podstaw do stosowania wobec oskarżonych instytucji z art. 26 § 5 k.k. w zw. z art. 26 § 1 k.k., w sytuacji, gdy Sąd pierwszej instancji jedynie zauważa, że działania oskarżonych mogą być legalizowane w oparciu o art. 26 § 5 k.k. w zw. z art. 26 § 2 k.k.

W odniesieniu do grup kapitałowych kwestię szkody, w ramach przestępstwa z art. 296 k.k., należy rozpatrywać przy uwzględnieniu interesu całej grupy. W sporządzonej przez T. S., K. K. (2) i A. M. opinii z dnia 10 lipca 2020 r. stwierdzono, że: „(…) ze względu na specyfikę grupy kapitałowej zasadne jest traktowanie grupy powiązanych spółek jak jeden organizm gospodarczy. (…) autonomia spółki wynikająca z jej odrębności cywilnoprawnej nie podważa koncepcji ekonomicznej postrzegania grupy kapitałowej jako jednego organizmu gospodarczego. (…) traktowanie poszczególnych spółek funkcjonujących w obrębie grupy kapitałowej jako całkowicie niezależnych kapitałowo, organizacyjnie, decyzyjnie jest bezzasadne, ponieważ ignoruje realia gospodarcze” (k. 14 775). Uzasadniając powyższe stanowisko autorzy opinii podnieśli, że: „(…) choć grupę kapitałową tworzą prawnie samodzielne podmioty gospodarcze, to są one trwale powiązane kapitałowo, personalnie, strategicznie, kontraktowo, organizacyjnie i realizują wspólne cele gospodarcze. Spółka dominująca posiadająca udziały kapitałowe w innych przedsiębiorstwach grupy pełni funkcję nadrzędną i sprawuje kontrolę nad pozostałymi spółkami zależnymi lub stowarzyszonymi w grupie kapitałowej. Natomiast rolę podrzędną pełnią przedsiębiorstwa, których udziały kontrolne znajdują się w posiadaniu przedsiębiorstwa dominującego, czyli są podporządkowane, co wynika z zawartych porozumień. Skoro interes spółki wymaga uwzględnienia dążeń i zachowań grup wspólników, z uwzględnieniem wspólnego celu, to interes spółki zależnej funkcjonującej w obrębie grupy kapitałowej wymaga uwzględnienia celów i dążeń spółki dominującej”.

Zdaniem autorów opinii:

„Taki punkt widzenia odnaleźć można również w ustawowych wymogach dotyczących sprawozdawczości finansowej grup kapitałowych. W sprawozdawczości finansowej istnieje wymóg prezentowania sprawozdania skonsolidowanego, które obejmuje dane jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych tak jakby grupa kapitałowa stanowiła jeden podmiot gospodarczy. W praktyce gospodarczej z reguły poddaje się analizie właśnie sprawozdania skonsolidowane.

Przez konsolidację rozumie się łączenie sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę kapitałową przez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych, z uwzględnieniem niezbędnych wyłączeń i korekt.

Zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o rachunkowości, jednostka dominująca, mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sporządza roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej, obejmujące dane jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli, bez względu na ich siedzibę, zestawione w taki sposób, jakby grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę; sprawozdaniem tym obejmuje się również dane pozostałych jednostek podporządkowanych, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 6 tej ustawy” (k. 14 775 – 14 776).

W oparciu o te rozważania, w powyższej opinii zawarto stwierdzenie, że skutki konkretnych transakcji należy analizować nie na poziomie pojedynczej spółki, lecz całej grupy kapitałowej. Prokurator w apelacji nie zawarł argumentacji podważającej to stanowisko.

Art. 296 k.k. kryminalizuje wyrządzenie szkody przez sprawcę obowiązanego do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, będącej następstwem nadużycia udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienia ciążącego na nim obowiązku. Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Okręgowy nie ustalił, że decyzje oskarżonych, o których mowa w postawionych im zarzutach skutkowały powstaniem szkody majątkowej. Działania oskarżonych były bowiem wydatkami poniesionymi na obronę przed tzw. wrogim przejęciem (...) Banku (...) S.A. ( (...)) przez D. Bank (...) ((...)). Zasadnie autorzy opinii z dnia 10 lipca 2020 r. zauważyli, że:

- analiza skutków transakcji w kontekście ewentualnego wystąpienia szkody bezwzględnie wymaga analizy celu ich przeprowadzenia, a ocena skutków jedynie wybranych zdarzeń bez analizy ich celu może prowadzić do błędnego wystąpienia szkody,

- straty nie można identyfikować ze szkodą. Jeżeli strata na transakcjach jest wynikiem zwykłej działalności gospodarczej lub transakcje podejmowane są w celu uzyskania przyszłych korzyści, lub w celu uniknięcia większej straty, to nie są to działania na szkodę spółki (k. 14 776).

W dniu 15 maja 1998 r. (...) zawarł umowę o współpracy na rynku detalicznym z B. P. o strategicznej współpracy na rynku detalicznym, w ramach której miała powstać sieć banków detalicznych (projekt (...)), w tym w pierwszym etapie 250 placówek. W wyniku mających miejsce w 1999 r. zmian w akcjonarcie (...) wystąpiło realne zagrożenie przejęcia kontroli nad spółką przez (...). (...) prowadził rozmowy z (...) o współpracy lecz jednocześnie nie upublicznił informacji o składaniu ofert nabycia 24,3 % akcji (...), będących w posiadaniu podmiotów zależnych, w sposób niejawny w porozumieniu z instytucjami współpracującymi skupywał akcje (...), nie informował inwestorów giełdowych, akcjonariuszy i zarząd Banku o planach gospodarczych związanych z realizowanym zwiększeniem swojego udziału w w kapitale (...). Nie ogłosił też wezwania na nabycie akcji (...), nie podał proponowanej ceny ani celu prowadzonych działań. Zarząd (...) nie miał zatem możliwości ustosunkowania się do powyższych planów i przedstawienia akcjonariuszom własnej rekomendacji. Działania podejmowane przez (...) były próbą wrogiego przejęcia (...) gdyż – jak trafnie podnoszą autorzy opinii z dnia 10 lipca 2020 r. – nie były one negocjowane przez zarządy obydwu spółek. W przypadku wrogiego przejęcia zarząd spółki przejmującej zgłasza ofertę nabycia akcji spółki przejmowanej bezpośrednio akcjonariuszom tej spółki z pominięciem jej organów, a niekiedy wbrew tym organom. Prokurator w złożonym środku odwoławczym nie odniósł się do okoliczności świadczących o podjętej przez (...) próbie wrogiego przejęcia (...). Kwestię tę wręcz zbagatelizował, stwierdzając, w uzasadnieniu apelacji, że: „Kreowane w ramach postępowania widmo wrogiego przejęcia podmiotów zarządzanych przez podsądnych, na moment realizowania przez nich znamion zarzucanych czynów, nie wykraczało poza sferę hipotez, domysłów i przejaskrawionych obaw” (str. 31). Tego rodzaju uwagi, nie odnoszące się do mających miejsce zdarzeń, nie mogą stanowić podstawy do negowania ustaleń poczynionych w oparciu o kompleksową opinię, sporządzoną przez T. S., K. K. (2) i A. M..

Prokurator podniósł w uzasadnieniu apelacji, że:

- „(…) nie jest możliwe ustalenie jakie ewentualne zyski odniosłaby (...) Banku (...) S.A., gdyby została przejęta przez (...) Bank S.A.”, dodając iż: „(…) dokonanie tej oceny nie jest możliwe, nie można jednak wykluczyć, że zysk grupy byłby wyższy lub podobny, który uzyskano dzięki realizacji projektu (...) i następnie przekształceniu w Bank (...) S.A.” (str. 29),

- „(…) nie można również wykluczyć, że udane przejęcie większości akcjonariatu przez (...) Bank S.A. nie wygenerowałoby większych zysków. Jedyny więc logiczny powód jaki się jawi, dla którego oskarżeni podjęli się wskazanej sekwencji działań była chęć utrzymania przez nich sfery władztwa i wpływów w (...) Banku (...) S.A., przejawiająca się m.in. w chęci utrzymania piastowanych stanowisk” (str. 31).

Dywagacje skarżącego, że nie jest możliwe stwierdzenie, czy po przejęciu (...) przez (...), spółka ta byłaby w stanie wygenerować zyski większe, czy też mniejsze od tych, które by osiągnęła bez działań obronnych nie uwzględnia ewentualnego czasookresu, po którego upływie miałby być dokonywana w tym zakresie ocena. Nadto postawienie tego typu tezy oderwane jest od reperkusji, które wrogie przejęcie musiałoby wywołać, a wskazanych w opinii z dnia 10 lipca 2020 r. Odpowiadając na pytania prokuratora, zawarte w piśmie z dnia 10 lutego 2021 r. (k. 14 735 – 14 740) T. S., K. K. (2) i A. M. podnieśli, że wrogie przejęcie ma wpływ na sam proces przejęcia kontroli i integracji procesów po akwizycji. Stwierdzili także, że: „(…) czynnikiem krytycznym dla osiągniecia sukcesu z przejęcia jest przeprowadzenie skrupulatnej analizy przejmowanej spółki (tzw. analizy due diligence). W przypadku przejęć przyjaznych takiej analizy dokonuje się przed przejęciem, a w przypadku przejęcia wrogiego przeprowadzenie takiej analizy jest możliwe dopiero w momencie przejęcia kontroli. Zakres przeprowadzonej analizy due diligence wpływa na czas jej trwania”. Według autorów opinii przejęcie samej kontroli nad projektem (...), który był w fazie realizacji, wymagał analizy projektu i być może podjęcia szeregu działań, jak np. wypowiedzenie umów dotychczasowemu kierownictwu/członkom zespołu i wdrożenie następców, inwentaryzacja prac/aktywów, rewizja strategii. Nie wiadomo też, czy (...) zaakceptowałby plan projektu, harmonogram, budżet i przyjęte zasoby bez wprowadzania żadnych zmian. Jakakolwiek zmiana parametrów projektu (...) wymagałaby czasu, a nawet akceptacja projektu bez wprowadzenia zmian też wymagałaby czasu na analizę. Zdaniem biegłych trzy miesiące stanowią minimalny czas niezbędny do „przejęcia” zarządzania projektem przez nowy zespół, czy nowych członków zespołu, w tym nowe kierownictwo (k. 14 769 – 14 795). W opinii z dnia 10 lipca 2020 r. T. S., K. K. (2) i A. M. wskazali, że szacunkowa utrata wartości projektu (...) w przypadku opóźnienia trwającego nie dłużej niż 3 miesiące wyniosłaby 33 mln zł i sukcesywnie by rosła osiągając po 6 miesiącach kwotę 64,2 mln zł, aż do kwoty 147,8 mln zł po upływie 15 miesięcy (str. 66 opinii). Opiniujący podnosząc, że opóźnienie realizacji projektu o 3 miesiące jest założeniem bardzo ostrożnym, zauważyli jednocześnie, iż wydłużanie okresu przejęcia ponad czas niezbędny nie byłoby w interesie (...) z uwagi na dalszą utratę wartości realizowanego projektu (k. 14 769 – 14 795). Nie można też nie zauważyć, że zamknięcie projektu (...) generowałoby gigantyczne koszty. W opinii z dnia 10 lipca 2020 r. wskazano, że: „(…) niezależny podmiot S. S. B. wycenił projekt (...) na koniec listopada 2000 r. na kwotę z przedziału pomiędzy 1 040 mln a 1 330 mln zł. Ostatecznie wartość udziałów (...) w tym projekcie wyceniono na 649 mln zł” (str. 59 opinii).

Twierdzenie, że celem działania oskarżonych była chęć utrzymania zajmowanych stanowisk skarżący nie popiera żadnymi dowodami. Nie odnosi się też w tym zakresie, do zawartych w opinii z dnia 10 lipca 2020 r. uwag o mających miejsce zdarzeniach, świadczących o podjętej oprzez (...) próbie wrogiego przejęcia. Nadto sformułowanie powyższej tezy oznacza iż skarżący pomimo wcześniejszej negacji przyjmuje, że działania (...) zmierzały jednakże do wrogiego przejęcia (...).

Powyższe rozważania nie dają podstaw do wyprowadzania wniosku zawartego w uzasadnieniu apelacji, że jedynym powodem podjęcia przez oskarżonych działań opisanych w postawionych im zarzutach była chęć utrzymania zajmowanych stanowisk.

Należy też pamiętać – jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku – że autorzy opinii z dnia 10 lipca 2020 r. jednoznacznie wskazali, iż: „(…) koszty obrony w ramach Grupy (...) w stosunku do jej kapitalizacji stanowiły zaledwie 0,41% a zatem były znacznie niższe od kosztów obrony ponoszonych przez inne podmioty będące przedmiotem wrogiego przejęcia a także mieściły się w granicach ryzyka gospodarczego przyjętego przez wdrożenie strategii obronnej” (w odniesieniu do poszczególnych oskarżonych uwagi zawarte w pkt 3.5. zaskarżonego wyroku). Nie można się też zgodzić – o czym mowa we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia – że karnoprawnej oceny zachowań poszczególnych oskarżonych należy dokonywać li tylko w odniesieniu do podmiotów, którymi zarządzali, w oderwaniu od interesów całej grupy. Stanowisko to potwierdza wypowiedź autorów opinii z dnia 10 lipca 2020 r. na rozprawie w dniu 18 lutego 2021 r., że skupianie się na pojedynczych transakcjach powoduje uzyskanie mylnego obrazu wartości spółek zaangażowanych w transakcje udziałowe. Odwołując się do jednego z załączników opinii wskazali oni, że: „(…) zysk ewentualnie strata brutto na poszczególnych spółkach ulega zwiększeniu lub zmniejszeniu albo eliminacji jeżeli uwzględnimy wszystkie rozliczenia ze spółkami. I tak na przykład spółka (...) z tytułu jednostkowego opracowania spółki poniosła stratę 28 mln 61 tys. zł a po rozliczeniu z innymi spółkami okazuje się, że ta strata niweluje się do 570 tys. zł. W przypadku innych spółek zaangażowanych w te transakcje mamy (...) gdzie strata 1 mln 384 tys. zł przekształca się na wynik dodatni 19 mln 315 tys. zł, tak jest z innymi spółkami. To nas doprowadziło do wniosku, że nie możemy patrzeć na obraz pojedynczych spółek tylko na obraz całej grupy. Naszym zdaniem faktyczny wpływ na wynik finansowy tej grupy to jest ujęta w naszym opracowaniu strata 22 mln 300 tys. zł” (protokół rozprawy z dnia 18 stycznia 2021 r.).

Prokurator podniósł, że: „(…) działanie oskarżonych nie gwarantowało osiągnięcia zaplanowanego skutku w postaci obrony (...) Banku (...) S.A. od tzw. wrogiego przejęcia przez (...) Bank S.A. Nawet udany transfer udziałów spółek i tym samym wyprowadzenie akcji do podmiotów zewnętrznych w żadnym stopniu (z uwagi na brak większości) nie gwarantowały sukcesów w podjęciu uchwały walnego zgromadzenia zgodnie z intencją oskarżonych” (str. 33 uzasadnienia apelacji), a to, że ostatecznie nie doszło do przejęcia (...) przez (...) wynika z okoliczności niezależnych od oskarżonych (str. 34 uzasadnienia apelacji). Jednocześnie prokurator wywiódł, że możliwość realizacji projektu (...): „(…) nie wynikała z działań podjętych przez oskarżonych, lecz z ostatecznego wycofania się przez (...) Bank S.A., które było związane z unieważnieniem przez Sąd Okręgowy uchwały w zakresie zmiany zarządu, jak i podjętymi innymi działaniami, w tym politycznymi” (str. 29 uzasadnienia apelacji). Okoliczności, które ostatecznie zdecydowały o zaniechaniu przejęcia (...) przez (...) nie mogą podważać zasadności działań podjętych wcześniej przez oskarżonych i ignorują ustalenia zawarte w opinii z dnia 10 lipca 2020 r. W opinii tej wyjaśniono, że istniało realne zagrożenie przejęcia przez (...) kontroli nad (...), a nadto, iż działania podjęte przez oskarżonych miały ściśle określony cel jakim była obrona przed powyższym działaniem (...), mająca zapewnić ochronę interesów strategicznych akcjonariuszy, tj B. P., E. i (...) (vide: powyższa opinia).

W odniesieniu do zarzutów z pkt II ppkt 3 i ppkt 4 apelacji.

Uznając jedne z dowodów za wiarygodne, a inne za niewiarygodne sąd kieruje się – zgodnie z art. 7 k.p.k. – zasadą swobodnej oceny dowodów. Ustalenia faktyczne tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione są na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest z wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Sąd ma przy tym prawo dać wiarę określonym dowodom, uznać je częściowo za wiarygodne lub odrzucić je w całości, byleby stanowisko swoje w tym przedmiocie należycie i przekonywująco uzasadnił, a ocena tego dowodu była wszechstronna i wnikliwa, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i zebranymi w sprawie dowodami (tezy 6 i 7 do art. 7 k.p.k. w cyt. wyżej Komentarzu do Kodeksu postępowania karnego pod red. prof. Zbigniewa Gostyńskiego, tom I, str. 171 – 172). Także skarżący, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zanegowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę, winien wykazać jakich konkretnie uchybień dopuścił się sąd meriti w kontekście zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oceniając zgromadzony materiał dowodowy. Za oczywiście niewystarczające należy uznać samo przeciwstawienie dowodom, na których oparł się sąd orzekający, występujących w sprawie dowodów przeciwnych, jeśli przy tym nie zostanie wykazane, że to właśnie owe dowody przeciwne, ocenione w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego, winny uzyskać walor wiarygodności, zaś dowody stanowiące podstawę ustaleń sądu, w świetle tych samych zasad, są tego waloru pozbawione.

Zarzut obrazy art. 410 k.p.k. z uwagi na zaniechanie analizy całego zebranego w sprawie materiału dowodowego może być uwzględniony jedynie wtedy, gdy dotyczy on pominięcia dowodów o istotnym znaczeniu dla wydanego rozstrzygnięcia.

Zawarty w apelacji zarzut obrazy art. 7 i art.410 k.p.k. dotyczy dowolnej i sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania ocenie materiału dowodowego z uwagi na:

- pominięcie części dowodów zgromadzonych na etapie postępowania przygotowawczego i świadczących na niekorzyść oskarżonych – bez podania przyczyny dyskwalifikacji tych dowodów, jako podstawy ustaleń faktycznych,

- zbiorcze uznanie zeznań wszystkich świadków za wiarygodne i stanowiące podstawę ustaleń faktycznych, przy jednoczesnym dostrzeżeniu wyraźnych różnic w depozycjach części przesłuchanych osób, dotyczących sensu działań oskarżonych, odzwierciedlonych w akcie oskarżenia.

W powyższym zarzucie jest mowa zarówno o pominięciu przez Sąd Okręgowy części dowodów, jak i też ich dyskwalifikacji. Należy zatem rozumieć, że zdaniem prokuratora, pominięcie części dowodów jest jednoznaczne z ich dyskwalifikacją jako miarodajnego materiału dowodowego. Zarzut ten nie poddaje się jednakże kontroli instancyjnej. Prokurator nie wskazał bowiem, które dowody – jego zdaniem – zostały pominięte lub negatywnie ocenione przy ustalaniu stanu faktycznego, stanowiącego podstawę wydanego rozstrzygnięcia. Obowiązkiem podnoszącego powyższy zarzut było podanie konkretnych dowodów świadczących na niekorzyść oskarżonych i wywiedzenie, że w oparciu o te dowody należało poczynić odmienne ustalenia faktyczne. Podobnie stawiając zarzut zbiorczej oceny dowodów należało konkretnie wskazać, które z dowodów tak ocenionych, są sprzeczne ze sobą i to w odniesieniu do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia, a ich prawidłowa ocena winna skutkować ustaleniami wykluczającymi możliwość wydania wyroku uniewinniającego. Zarzutu sformułowanego w pkt 3 petitum apelacji prokurator nie rozwinął w uzasadnieniu apelacji (str. 36 – 37). W szczególności nie można uznać, że czyni temu zadość zawarte tam ogólne stwierdzenie, iż Sąd Okręgowy nie odniósł się do poszczególnych relacji oskarżonych, zwłaszcza do oświadczeń J. G. (2) z postępowania przygotowawczego. Prokurator winien wykazać jakie konkretne depozycje czy oświadczenia oskarżonych, w tym J. G. (2), pozostają w opozycji do ustaleń poczynionych przez Sąd pierwszej instancji.

Należy jednocześnie zauważyć, że podstawą ustaleń skutkujących uniewinnieniem oskarżonych była opinia T. S., K. K. (2) i A. M., w odniesieniu do której prokurator w złożonym środku odwoławczym nie zawarł zarzutów bądź uwag podważających jej zasadność.

W pkt II ppkt 4 apelacji prokurator zarzucił, że sporządzone przez Sąd Okręgowy uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest niepełne i wybiórcze, a tym samym nie spełnia wymogów określonych w art. 424 § 1 pkt 1 i pkt 2 k.p.k., co skutkuje niemożnością przeprowadzenia weryfikacji rozumowania Sądu pierwszej instancji i oceny prawidłowości pominięcia części dowodów przeprowadzonych w toku postępowania przygotowawczego. Tego rodzaju zarzut w obecnie obowiązującym porządku prawnym nie może skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania (vide: wnioski zawarte w pkt III apelacji). Art. 455a k.p.k. jednoznacznie bowiem stwierdza, że nie można uchylić wyroku z uwagi na to, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów ustawowych. Należy też zauważyć, że dla podmiotu fachowego, jakim jest prokurator, lakoniczne, czy też niepełne uzasadnienie zapadłego orzeczenia nie powinno stanowić przeszkody do sporządzenia środka odwoławczego zawierającego zarzuty dotyczące zweryfikowania zasadności wydanego rozstrzygnięcia w ramach kontroli wykonywanej przez sąd odwoławczy.

Mając na uwadze powyższe rozważania brak jest podstaw do kwestionowania zasadności zaskarżonego wyroku.

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z przyczyn wskazanych wyżej wniosek zawarty w apelacji nie mógł zostać uznany za zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Zawarte w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięcie o uniewinnieniu oskarżonych B. K., A. R., J. G. (1), J. A., W. H., J. B., P. K., M. N., K. N. i J. G. (2) od popełnienia zarzucanych im czynów.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Powody utrzymania zaskarżonego wyroku w mocy wobec wyżej wymienionych oskarżonych zostały przedstawione w pkt 3 niniejszego uzasadnienia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

II

Z uwagi na utrzymanie w mocy wyroku, od którego została złożona jedynie apelacja przez prokuratora, kosztami procesu za postępowanie odwoławcze, na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. i art. 636 § 1 k.p.k., obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Adam Wrzosek

Sławomir Machnio Piotr Bojarczuk

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

orzeczenie o winie

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana