Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 150/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie zapadłego wyroku

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 grudnia 2022 r. w sprawie o sygn. akt V Ko 467/21.

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny – pełnomocnik Skarbu Państwa – Komendanta Stołecznego Policji

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

Zarzut zawarty w apelacji pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, mający wpływ na jego treść, a polegający na niesłusznym przyjęciu, że rozmiar doznanej przez wnioskodawcę krzywdy spowodowanej niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem w dniu 24 października 2020 r. uzasadnia zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia w kwocie 7 500 zł, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż zasądzona kwota zadośćuczynienia jest rekompensatą nadmiernie wygórowaną.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Odwołujący zarzucił, że Sąd Okręgowy błędnie ustalił, iż rozmiar krzywdy doznanej przez M. B. w wyniku niewątpliwie niesłusznego zatrzymania uzasadniał zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia w kwocie 7 500 zł. Zdaniem skarżącego zadośćuczynienie w powyższej wysokości jest rekompensatą nadmiernie wygórowaną. Tym samym pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji w złożonym środku odwoławczym nie kwestionuje, że zatrzymanie wnioskodawcy w okresie od 24 października 2020 r. godz. 15:45 do 25 października 2020 r. godz. 11:45 było niewątpliwie niesłuszne w rozumieniu, o którym mowa w art. 552 § 4 k.p.k.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, że:

- zatrzymanie wnioskodawcy nie przekroczyło ustawowego czasu przewidzianego prawem,

- działania Policji w stosunku do wnioskodawcy nie miały szczególnie dramatycznego charakteru,

- wnioskodawca nie przedstawił żadnych dokumentów wskazujących, iż w wyniku zatrzymania poniósł on ewentualne krzywdy,

- na rozprawie wnioskodawca nie wykazał jakie konkretnie szkody niemajątkowe poniósł w związku z zatrzymaniem.

Powyższa argumentacja skutkowała zawarciem w konkluzji apelacji wniosków o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie wniosku co do zasądzonej tytułem zadośćuczynienia, na rzecz wnioskodawcy, kwoty 7 500 zł bądź obniżenie kwoty przyznanego zadośćuczynienia.

Pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji wskazując, że przebieg działań Policji względem wnioskodawcy nie miał szczególnie intensywnego i drastycznego charakteru zdaje się nie dostrzegać, że w demokratycznym państwie prawa w ogóle nie powinno dojść do sytuacji, w której Policja dokonuje bezzasadnego zatrzymania osób uczestniczących w legalnym zgromadzeniu. Skarżącemu jednocześnie umknęło, że sam fakt zatrzymania, które było następstwem nadużycia władzy przez funkcjonariuszy Policji skutkowało wyrządzeniem krzywdy wnioskodawcy. Godziło ono bowiem, jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w podstawowe prawa jakimi są prawo do wolności i zachowania prywatności. Tym samym twierdzenie, że w wyniku zatrzymania wnioskodawca nie doznał krzywdy, jak i też wniosek o braku podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienia są całkowicie bezzasadne. Na marginesie należy zauważyć, że argumentacja, że zatrzymanie nie skutkowało wyrządzeniem krzywdy wnioskodawcy pozostaje w kolizji z zawartym w uzasadnieniu apelacji stwierdzeniem, że: „zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, jest to rodzaj odszkodowania przysługującego w wyniku poniesionej szkody niematerialnej wynikłej z tymczasowego aresztowania lub zatrzymania, a stanowią ją negatywne przeżycia psychiczne wiążące się nie tylko z faktem pozbawienia wolności, ale również z tym, że osoba w wyniku zatrzymania utraciła to, co nazywa się dobrym imieniem” (str. 3 uzasadnienia zaskarżonego wyroku).

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku podniósł min., że:

- wnioskodawca uczestniczył w legalnym zgromadzeniu,

- zgromadzenia spontaniczne są dozwoloną i prawnie chronioną formą zgromadzeń publicznych. Ich istotą jest możliwość natychmiastowej reakcji na najważniejsze wydarzenia w przestrzeni publicznej. Bezpośredniość i szybkość reakcji jest często warunkiem jej skuteczności; zapobiega ewentualnej eskalacji napięć, konfliktów, czy poszerzenia zakresu naruszenia prawa,

- możliwość przeprowadzenia zgromadzenia jest ważnym elementem demokracji bezpośredniej;

- zatrzymanie wnioskodawcy, jak też innych osób, miało na celu uniemożliwienie (również w przyszłości) udziału w spontanicznym proteście, a tym samym prowadziło do naruszenia konstytucyjnego prawa uczestnictwa w pokojowym zgromadzeniu (str. 13 – 14 uzasadnienia zaskarżonego wyroku).

W dalszej części uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy podniósł nadto, że wnioskodawca:

- nie był karany, ani zatrzymywany,

- nie miał wcześniej kontaktów z przedstawicielami organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, a więc zatrzymanie i umieszczenie w izolacji musiało stanowić dla niego traumatyczne przeżycie (str. 15 uzasadnienia zaskarżonego wyroku).

Odwołujący w złożonej apelacji nie zawarł argumentacji podważającej powyższe ustalenia. O tym, że zatrzymanie wnioskodawcy było bezzasadne i miało na celu wywołanie tzw. efektu „mrożącego” zarówno wobec zatrzymanego, jak innych osób, tak aby w przyszłości powstrzymali się oni od udziału w protestach społecznych, świadczy przedstawienie wnioskodawcy zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 254 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k., a następnie umorzenie postępowania w dniu 5 grudnia 2022 r. z uwagi na brak dowodów wskazujących na czynny udział wnioskodawcy w zdarzeniu objętym zarzutem, a zatem po upływie ponad dwóch lat od zatrzymania. Świadomość, że jest się zatrzymywanym tylko za sam fakt udziału w legalnym zgromadzeniu, co nie powinno mieć miejsca w państwie przestrzegającym porządku prawnego, potęguje u osób poddanych tego rodzaju szykanom poczucie pokrzywdzenia wynikającego z nieuzasadnionej niczym opresyjności władz państwa.

Należy też zauważyć, że Sąd Okręgowy miał na uwadze, że warunki izolacji – poza samym pozbawieniem wolności – nie były szczególnie dolegliwe, gdyż przebywał on w celi dwuosobowej, po zatrzymaniu otrzymał skromny posiłek, nie stosowano wobec niego w sposób bezprawny przemocy fizycznej lub psychicznej, a fakt pozbawienia wolności nie wpłynął znacząco na jego życie i zdrowie (str. 15 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Okoliczności te zostały zatem uwzględnione przy wydaniu zaskarżonego orzeczenia.

Nie budzi także wątpliwości, że z uwagi na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia jego wysokość musi przedstawiać wartość ekonomiczną, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej (wyrok Sądu Najwyższego z 3 lipca 2013 r., sygn. akt V KK 464/12). Korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonego zadośćuczynienia uzasadnione jest tylko wówczas, gdy sąd pierwszej instancji przy ustalaniu tejże sumy nie uwzględni wszystkich istotnych okoliczności, mających wpływ na rozmiar krzywdy, ewentualnie przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie (patrz. wyrok SA w Krakowie z 14 czerwca 2019 r., sygn. akt I ACa 764/18, por. wyrok SA w Warszawie z 18 lipca 2019 r. sygn. akt V ACa 499/18).

W świetle powyższych rozważań zasądzona na rzecz wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia kwota 7 500 zł jest odpowiednia w stosunku do stopnia krzywdy jakiej doznał M. B. w wyniku niewątpliwie niesłusznego zatrzymania. Powyższa kwota z jednej strony wynagradza wnioskodawcy doznaną przez niego krzywdę, a z drugiej strony nie stanowi źródła wzbogacenia oraz uwzględnia wskazane wyżej okoliczności wynikające z pozbawienia go wolności, przy braku negatywnych i długotrwałych następstw dla jego zdrowia.

Wnioski

W apelacji pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji zawarto wnioski o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

- oddalenie zasądzonego na rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienia w kwocie 7 500 zł oraz zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru,

ewentualnie o:

- obniżenie kwoty przyznanego zadośćuczynienia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z przyczyn, jak wyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 grudnia 2022 r., sygn. akt V Ko 467/21.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Z przyczyn, jak wyżej.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

II i III

Podstawą decyzji o obciążeniu Skarbu Państwa wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym był przepis art. 554 § 4 k.p.k.

Na podstawie powyższego przepisu oraz § 11 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. 2023.1964) zasądzono na rzecz wnioskodawcy kwotę 240 zł tytułem zwrotu wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym.

7.  PODPISY

A. W.

I. S. A. G.

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 grudnia 2022 r., sygn. akt V Ko 467/21

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana