Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 205/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 03 lutego 2023 roku, sygn. akt VIII K 218/22 .

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy – Sąd II instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. 

Apelacja obrońcy P. J.– zarzuty:

1. mająca wpływ na jego treść obrazę przepisów postępowania, a mianowicie przepisu art.

a) 7 k.p.k. poprzez naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów i wyciągnięcie nietrafnych wniosków ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności:

- nienadanie odpowiedniego znaczenia depozycjom świadków przesłuchanych w sprawie w osobie I. M., W. M., K. J., J. W. oraz wyjaśnień oskarżonego w zakresie w jakim osoby te wskazują na agresywne zachowanie pokrzywdzonej względem P. J., sprowadzające się do upokarzania go, bowiem D. N. nie tylko wyzywała oskarżonego, zwracał się do niego słowami niecenzuralnymi, ale także biła go, kopała gdy ten jej pomagał w czynnościach życia codziennego- jak wskazuje świadek I. M. pokrzywdzona miała bić oskarżonego gdy ten próbował ją nakarmić;

-nienadanie odpowiedniego znaczenia okoliczności, że podejrzany przez znaczny czas zamieszkiwał z pokrzywdzoną w jej miejscu zamieszkania i zgodnie z zeznaniami świadków opiekował się nią, uspakajał gdy ta byłą agresywna, a nadto zgodnie z ustaleniami Sadu I instancji- w ślad za wyjaśnieniami oskarżonego- P. J. wychodził z domu gdy D. N. była agresywna i się awanturowała, w sytuacji gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego w powyższym zakresie prowadzi do wniosku, że oskarżony działał pod silnym wzburzeniem i w silnych emocjach oraz nie działał z zamiarem zabicia pokrzywdzonej;

- dokonanie błędnej oceny depozycji oskarżonego P. J. i okoliczności chwycenia i uciskania przez P. J. szyi D. N., powodując tym samym ostrą niewydolność oddechowo-krążeniową w mechanizmie uduszenia i błędne ustalenie, że oskarżony nie działał pod wpływem silnych emocji mających wpływ na jego świadomość, w sytuacji gdy P. J. sam wskazuje, że „ja pamiętam tylko tą chwilę jak złapałem ją za szyję”, „…jak się ocknąłem to leżała na łóżku na prawym boku”, „Ja nie chciałem zrobić jej krzywdy”; „Byłem w szoku. Stwierdziłem, że wezmę proszki i zapiję się”, co świadczy o tym, że oskarżony nie działał z zamiarem bezpośrednim zabicia D. N. i nie miał planu swojego działania po jej zabiciu;

- dokonanie błędnej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie i błędne podzielenie wniosków wyciągniętych przez biegłych opiniujących w niniejszej sprawie, że oskarżony nie działał pod wpływem silnych emocji oraz jego działanie po zdarzeniu było racjonalne, w sytuacji gdy prawidłowa analiza zachowania oskarżonego po popełnieniu czynu zabronionego jest sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, a nadto pominięcie przez Sąd I instancji okoliczności, że oskarżony zarówno bezpośrednio po popełnieniu czynu zabronionego jak i w trakcie przewodu sądowego tak naprawdę nie podejmował działań mających na celu obronę swojej osoby- tuż po zdarzeniu oskarżony pozostawał w jednym mieszkaniu z pokrzywdzoną przez okres około 14 dni, nie podjął próby ucieczki, ani też ukrycia zwłok, a w toku postępowania karnego charakteryzował się dużą pokorą nie podejmując żadnych działań mających na celu jego obronę, a nadto błędne ustalenie za biegłymi, że telefon do pasierbicy pokrzywdzonej miał na celu uchronienie oskarżonego od ewentualnych konsekwencji, co jest nielogiczne i nieracjonalne,

- błędne dokonanie oceny dowodów, w szczególności błędne oparcie się na opinii biegłych opiniujących w niniejszej sprawie, że oskarżony doskonale wiedział i zdawał sonie sprawę z popełnionego czynu, bowiem zbadał D. N. puls oraz kontaktował się z K. B., w sytuacji, gdy okoliczności podnoszone przez biegłe w opinii uzupełniającej z dnia 3 lutego 2023 r. w postaci przeprowadzenia wywiadu z oskarżonym, w trakcie którego oskarżony, dopytywany przez biegłe co było przyczyną podjętych przez niego działań, kiedy stwierdził, że pokrzywdzona nie miała pulsu, wskazał, że „czuł się odpowiedzialny za tę sytuację i bał się konsekwencji” co nie pokrywa się z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, w szczególności wyjaśnieniami oskarżonego, który w tej sprawie składa depozycje od samego początku postępowania i współpracuje z organami ścigania i który kilkakrotnie słuchany na etapie postępowania przygotowawczego jaki i sądowego wskazywał, że chciał się zabić i nie wiedział co ma robić:

- dokonanie błędnej oceny wydanej w sprawie opinii psychologiczno-psychiatrycznej dotyczącej oskarżonego i powielenie przez Sąd błędnych wniosków złożonej do sprawy opinii, w zakresie wpływu alkoholu na stan oskarżonego oraz na jego zdolność do postrzegania otoczenia, przyjmując w ślad za biegłymi, że oskarżony dopuścił się czynu zabronionego na skutek wprowadzenia się w stan odurzenia alkoholowego, całkowicie pomijając okoliczność, że jak wynika z depozycji oskarżonego w dniu zdarzenia miał spożyć z D. N. pół litra wódki, co dla osoby uzależnionej od alkoholu i spożywającej go dość często, o ile nie codziennie, spożycie alkoholu w postaci wódki w ilości nie pełna pól litra (oskarżony wyjaśnił na etapie postępowania przygotowawczego, że spożył z pokrzywdzoną około pół litra wódki, co oznacza, że wskazaną ilość spożyli łącznie) nie powinno stanowić takiej ilości alkoholu, która w tak znaczący sposób wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, że wypacza obraz rzeczywisty zdarzeń;

co w konsekwencji doprowadziło do:

2) błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, poprzez błędne przyjęcie, że oskarżony P. J. działał w zamiarze bezpośrednim zabicia D. N., w sytuacji gdy oskarżony w chwili zdarzenia nie wiedział co się dzieje i nie miał świadomości swojego działania, a zdarzenie objęte niniejszym postępowaniem nie jest wynikiem wprawienia się przez oskarżonego w stan odurzenia alkoholowego, tylko wynikiem długotrwałego działania pokrzywdzonej, która nieustannie wyzywała, obrażała oskarżonego, kopała go oraz biła, w tym raz uderzyła P. J. chodzikiem;

3. rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu P. J., polegającej na wymierzeniu oskarżonemu kary 12 lat pozbawienia wolności, rażąco niewspółmiernie wysokiej w odniesieniu do kary sprawiedliwej uwzględniającej w dostatecznym stopniu winę oraz społeczną szkodliwość czynu, oraz w relacji do celów, jakie kara winna spełniać w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania, a także nieuwzględnienie przez Sąd I instancji w odpowiednim stopniu okoliczności związanych z postawą oskarżonego przed popełnieniem zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu oraz jego właściwości i warunków osobistych, a mianowicie nie nadanie odpowiedniego znaczenia okoliczności związanej z dotychczasową niekaralnością oskarżonego, postawą oskarżonego w stosunku do pokrzywdzonej, opiekowaniem się przez P. J. D. N. pomimo jej agresywnego zachowywania się w stosunku do oskarżonego oraz okresu trwania takiej sytuacji.

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej – zarzut:

1.rażącą niewspółmierność kary przez wymierzenie P. J. za przestępstwo z art.148§1 k.k. kary 12 lat pozbawienia wolności, na skutek niedostatecznego uwzględnienia wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu, przy równoczesnym nadaniu nadmiernego znaczenia okolicznością łagodzącym,

2. błąd w ustalaniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść tego orzeczenia, a polegający na niezasadnym przyznaniu, iż zachodzą przesłanki do złagodzenia kry wobec oskarżonego, oraz że istniej szereg istotnych okoliczności łagodzących, które nie przeważają nad dużą liczbą okoliczności obciążających, co skutkowało wymierzeniem oskarżonemu kary jedynie 12 lat pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa ocena wszystkich okoliczności sprawy i postawy oskarżonego, a także społecznej szkodliwości czynu, stopnia zawinienia, jak i wzgląd na indywidulane i społeczne oddziaływanie kary przemawiają za orzeczeniem wobec oskarżonego kary 15 lat pozbawienia wolności,

3. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, poprzez dokonanie dowolnej, z naruszeniem przepisu art.7 k.p.k., oceny dowodów i wysunięcie nieprawionego wniosku, iż oskarżony P. J. dopuścił się zarzucanego mu czynu w zamiarze nagłym, co niewątpliwie miało wpływ na poziom jego zawinienia, podczas gdy kompleksowa i prawidłowa ocena materiału dowodowego, a w szczególności dowodów z opinii psychiatryczno-psychologicznej, zeznań świadków, materiałów z oględzin w zakresie odnoszącym się do zamiaru oskarżonego oraz mechanizmu spowodowania obrażeń u D. N. i jej śmierci.

☐ zasadny

☐częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarówno apelacja obrońcy oskarżonego P. J. jak i apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej okazały się bezzasadne. Zaskarżony wyrok jest prawidłowy, a Sąd Okręgowy przeprowadził pełne postępowanie dowodowe, które wyjaśniło wszystkie kwestie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Zgromadzony materiał dowodowy poddał szczegółowej ocenie, z której wywiódł trafne i przekonująco uzasadnione wnioski, zarówno co do sprawstwa oskarżonego, jak i co do wynikających z tego konsekwencji prawnych. Żaden z argumentów podniesionych we wniesionych środkach odwoławczych nie wykazał uchybień po stronie Sądu I instancji ani nie wskazał na potrzebę uzupełnienia postępowania dowodowego.

Przed przystąpieniem do omówienia poszczególnych zarzutów podniesionych w wywiedzionych w sprawach środkach odwoławczych, wskazać należy, że zarówno konstrukcja apelacji wywiedzionej przez obrońcę oskarżonego jak i konstrukcja apelacji wywiedzionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej były nieprawidłowe. Niewątpliwie wniosek obrońcy oskarżonego o zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do P. J. poprzez orzeczenia kary 8 lat pozbawienia wolności nie jest skorelowany z zarzutami zawartymi w petitum apelacji. Natomiast wywiedziona przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej apelacja w pkt 3 nie zawierała pełnego zarzutu. Tym samym uznać należy, że apelacje te nie są ani jasne, ani przejrzyste, ani też spójne. Niewątpliwym jednak jest, że granice rozpoznania sprawy w postępowaniu odwoławczym wyznacza treść całego środka odwoławczego ( vide. wyrok Sądu Najwyższego z 6 lutego 2007 r., III KK 316/06, OSNwSK 2007, poz. 378; wyrok Sądu Najwyższego z 5 stycznia 2011 r., V KK 64/10, OSNKW 2011, nr 2, poz. 14).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu obrazy art. 7 kp.k., trzeba przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w tej materii przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną tego przepisu, jeśli tylko jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 września 2010 r., IV KK 78/10, OSNwSK 2010/1/1653). Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku doprowadziła do wniosku, że Sąd Okręgowy uczynił zadość przytoczonym wyżej wymogom. Zgromadził w sprawie kompletny materiał dowodowy, prawidłowo przeprowadził przewód sądowy, a następnie poddał zgromadzony materiał dowodowy wszechstronnej i dogłębnej analizie, której rezultaty zaprezentował w przejrzystym, szczegółowym i przekonującym uzasadnieniu wyroku. Przedstawiony tok rozumowania jest logiczny i spójny, stąd też na akceptację zasługuje. Wnioski wyprowadzone z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie uchybiają ani regułom logicznego rozumowania, ani wskazaniom wiedzy, czy też zasadom doświadczenia życiowego. Poczynione w sprawie ustalenia faktyczne są prawidłowe i mają oparcie w zebranych i powołanych przez Sąd Okręgowy dowodach. Sąd Okręgowy wskazał precyzyjnie, którym dowodom dał wiarę, a którym tej wiary odmówił, a swoje stanowisko przekonująco i logicznie uzasadnił. Nie jest natomiast rolą sądu odwoławczego, jako sądu kontrolnego, dokonywanie ponownej oceny zebranych w sprawie dowodów, w tym wyjaśnień oskarżonego, lecz sprawdzenie prawidłowości tej oceny dokonanej przez sąd a quo. Tym samym, zdaniem Sądu Apelacyjnego przedstawiona przez Sąd Okręgowy w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku ocena dowodów z zeznań świadków I. M., W. M., K. J., J. W., jak i wyjaśnień oskarżonego zasługuje na aprobatę jako rzetelna, oparta na wnikliwej i wszechstronnej ocenie całego zebranego materiału dowodowego, w związku z czym odmienne stanowisko autora apelacji nie mogło zostać uznane za trafne. Podkreślić należy, że wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd I instancji w sposób nie budzący wątpliwości ustalił relacje pomiędzy oskarżonym za pokrzywdzoną, wskazał na negatywne zachowania pokrzywdzonej w stosunku do oskarżonego i co istotne okoliczność tę uwzględnił przy orzekaniu zarówno co do winy jak i co do kary.

Zgodnie z literalnym brzmieniem postawionych zarzutów obrońca oskarżonego domaga się zmiany ustaleń poprzez przyjęcie, że P. J. nie towarzyszył zamiar zabójstwa, stwierdzając jednocześnie, że „W stanie faktycznym sprawy bezspornym jest fakt, że oskarżony P. J. w okresie objętym zarzutem uciskał szyję D. N. rękoma doprowadzając do ostrej niewydolności oddechowo-krążeniowej w mechanizmie uduszenia, powodując tym samym zgon pokrzywdzonej”. Obrońca domaga się więc ustalenia, że oskarżony jest sprawcą tego samego działania, które mu zarzucono, jednak cechującego się innym nastawieniem psychicznym i inną motywacją, zarzucając jednocześnie błąd w ustalaniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia. W ocenie obrońcy oskarżonego, skutkiem obrazy przepisów postępowania, tj. art.7 k.p.k. był błąd w ustalaniach faktycznych. Podkreślić w tym miejscu należy, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych ( vide: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 1975/9/84 i z dnia 22 stycznia 1975 r., I KR 197/74, OSNKW 1975/5/58; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 maja 2009 r., II AKa 73/09, KZS 2009/9/52).

Odnośnie skazania P. J. za czyn z art. 148§1 k.k. stwierdzić należy, że nie doszło ani do obrazy wskazanych w środku odwoławczym obrońcy oskarżonego P. J. oraz pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej przepisów prawa karnego procesowego, ani do błędnych ustaleń faktycznych, które stały się podstawą orzeczenia. Przypomnieć także wypada, że oskarżony konsekwentnie zarówno na etapie postępowania przygotowawczego jak i sądowego przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Ustalenia faktyczne w zakresie przypisanej oskarżonemu P. J. zbrodni zabójstwa nie były przez żadną ze stron kwestionowane. Niezrozumiałe więc wydają się dywagacje wnoszącego apelację na temat momentu, w jakim powstał u oskarżonego zamiar zabójstwa byłej partnerki. Ostateczne ustalenia sądu I instancji w tym względzie pozostają przecież w zgodzie z wyjaśnieniami oskarżonego. Jak prawidłowo ustalił sąd meriti, co wynika zresztą z wyjaśnień P. J. cyt. „ Siedzieliśmy na wersalce. Ja dokładnie nie pamiętam, ale we mnie pękły jakieś hamulce, nie potrafię tego stwierdzić. Pamiętam tylko tyle, że złapałem D. za szyję dwoma rękami” ( k. 133). Tym samym Sąd I instancji słusznie przyjął, że zamiar zabójstwa powstał u oskarżonego nagle, wskazując, że była to reakcja na nieprzyjemne zachowanie pokrzywdzonej, ale absolutnie nieadekwatna. Co więcej z opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa wynika, iż działanie oskarżonego objęte zarzutem wskazywało na typowe dla niego reakcje, gdy znajdował się on pod wpływem alkoholu, jako substancji wpływającej na niego odhamowujące w zakresie kontroli zachowań i emocji, zwłaszcza że tych emocji opiniowany doświadczał wcześniej z powodu konfliktów z pokrzywdzoną. Dla oskarżonego były to okoliczności typowe, znane mu i możliwe przez niego do przewidzenia. Następcza częściowa niepamięć zdarzeń, z jednej strony może wynikać z doprowadzenia się badanego do stanu upojenia- co zdarzało mu się bardzo często, jak też może być przyjętą postawą obronną ( k. 526 ). Zdaniem Sądu odwoławczego, obrońca kwestionując ocenę opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej nie wskazał żadnych merytorycznych argumentów mogących podważyć ocenę tej opinii dokonaną przez Sąd I Instancji. Wywody obrońcy w tym zakresie mają charakter wyłącznie polemiczny. Przypomnieć należy, że sąd nie jest uprawniony do samodzielnej oceny stanu poczytalności, zaś stwierdzenie, czy w chwili popełnienia zarzucanego czynu jego sprawca miał zniesioną lub ograniczoną w stopniu znacznym zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swym postępowaniem, czy też funkcje te miał zachowane, należy do wyłącznej kompetencji biegłych lekarzy psychiatrów - dysponujących wiedzą specjalistyczną – co wynika wprost z regulacji art. 202 k.p.k. Oczywiście biegli nie określają kwalifikacji prawnej czynu, a jedynie ustalają stan poczytalności oskarżonego, co pozwala sądowi na dokonanie prawidłowej oceny prawnej zachowania sprawcy. Opinia ta, jak każdy dowód w sprawie, podlega kontroli i ocenie sądu. Jednocześnie jednak jest to dowód o cechach szczególnych, który wymaga wiadomości specjalnych. Sąd zatem może analizować opinię biegłych jedynie w zakresie jej logiczności i poprawności wnioskowania, zgodnego z zasadami rozumowymi, względnie ocenić, czy odpowiada aktualnemu stanowi wiedzy w danej dziedzinie. W przypadku uznania, że opinia biegłych jest niepełna lub niejasna albo, że zachodzi sprzeczność w samej opinii, powinien wezwać ponownie tych biegłych lub powołać innych, aby uzupełnić opinię lub wyjaśnić sprzeczności. Nie może natomiast zanegować wydanej przez biegłych opinii bez powołania innego zespołu biegłych psychiatrów. Sąd jest wprawdzie uprawniony do swobodnej oceny przeprowadzonych dowodów, ale nie do pominięcia przy tej ocenie wskazań wiedzy specjalistycznej, zastępując je własną oceną zdarzeń, które wymagają wiadomości specjalistycznych. Tym bardziej strona, wdając się samodzielnie w spekulacje myślowe natury specjalistycznej, nie może zdyskwalifikować opinii biegłych wyprowadzając własne wnioski natury ściśle fachowej i to w dziedzinie, w której z natury rzeczy, wiedzy takiej nie posiada. A do tego właśnie sprowadzał się zarzut podniesiony przez obrońcę w apelacji.

Sąd Okręgowy prawidłowo zatem ustalił, iż oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim zabójstwa D. N., przy czym był to zamiar nagły. Wskazać należy, że ustalenia dotyczące kwestii zamiaru sprawcy czynu zabronionego związane są często (tak jak w rozpatrywanej sprawie) z poważnymi trudnościami dowodowymi. Jest tak przede wszystkim z uwagi na specyficzne trudności dowodowe dotyczące sposobu rekonstruowania i udowodnienia przeżyć psychicznych sprawcy. O przeżyciach psychicznych związanych z popełnieniem czynu zabronionego najlepiej powiedzieć by mógł sam sprawca, jednak to, co zechce on powiedzieć nie zawsze będzie subiektywnie i obiektywnie prawdziwe. W rozpatrywanej sprawie trudności związane z możliwością przypisania oskarżonemu konkretnego zamiaru wynikają z tego, że powołuje się on na niepamięć. W związku z powyższym należy zauważyć, iż przez wiele lat orzecznictwo Sądu Najwyższego przy udowadnianiu zamiaru kładło wyłącznie lub przede wszystkim nacisk na okoliczności związane ze sposobem działania sprawcy, szerzej ze stroną przedmiotową czynu (rodzaj użytego narzędzia, sposób jego użycia, miejsce zadawania ciosów itp). Po pewnym czasie od połowy lat siedemdziesiątych dominować zaczęła tendencja do uwzględnienia w tym względzie całokształtu okoliczności zdarzenia (por. Z. Doda i A. Gaberle, Dowody w procesie karnym. Warszawa 1995 r., s. 40 i dalsze). W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w sposób przekonywujący dokonał wnikliwej analizy strony podmiotowej i przedmiotowej czynu przypisanego oskarżonemu i doszedł do słusznego wniosku, iż działał on w zamiarze bezpośrednim nagłym dokonania zabójstwa dusząc D. N.. Oceny tej nie mogą zmienić zarzuty podnoszone przez obrońcę jak i pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, które jak już to wyżej wskazano stanowią jedynie polemikę z poczynionymi przez Sąd I instancji ustaleniami.

Przypomnieć należy, że zamiar sprawcy ustala się na podstawie analizy całokształtu przedmiotowych i podmiotowych okoliczności zajścia, a w szczególności stosunku sprawcy do pokrzywdzonego, jego właściwości osobistych i dotychczasowego trybu życia, pobudek oraz motywów działania i innych przesłanek wskazujących na to, że sprawca swą wolą bądź to chciał spowodować skutek w postaci śmierci pokrzywdzonej, bądź to przewidując taką możliwość, godził się na to.

Kierując się tymi wskazaniami Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że P. J. działał z zamiarem bezpośrednim zabójstwa D. N.. Zamiar ten zrodził się nagle, jego działanie nie było wcześniej zaplanowane. Nie zmienia to jednak faktu, że oskarżony chciał śmierci pokrzywdzonej, a nie tylko godził się na taki skutek.

Odnośnie zarzut rażącej niewspółmierności kary podnoszonego w apelacjach pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych ( do której przyłączył się prokurator) oraz obrońcy oskarżonego .

Również i w tym zakresie żadna z apelacji nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie zważyć należy, że kara wymierzana za przestępstwo musi stanowi słuszną odpłatę za wyrządzoną krzywdę a zarazem musi być karą sprawiedliwą. Kara musi być celowa, nie może stanowić jedynie ślepej odpłaty za wyrządzone zło. Sąd, wymierzając oskarżonemu karę, winien określić jej rodzaj i surowość w taki sposób, aby nie przekraczała ona stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu, a jednocześnie aby uwzględniania pozostałe zasady wymiaru kary wskazane w art. 53 kk, w tym spełniała przypisane jej funkcje: wychowawczą, szczególnie prewencyjną i funkcję społecznego oddziaływania. Sąd musi zatem uwzględniać i umiejętnie wyważać racje związane z osobą pokrzywdzonego, rację związane z osobą oskarżonego oraz racje społeczne wpisane w treść norm prawa materialnego przez prawodawcę stanowiące istotę państwowego prawa ścigania i karania za czyny zabronione. Faktem jest, że oskarżony dopuścił się najcięższej zbrodni - zabójstwa. Niewątpliwie śmierć pokrzywdzonej stanowiła dla oskarżycielki posiłkowej znaczony cios, bo to była jej matka. Kara winna być surowa w takim stopniu, aby poprzez ten tyko fakt miała siłę odstraszającego oddziaływania na każdego potencjalnego sprawcę podobnego czynu, do którego informacja o takiej (surowej) karze dociera. Niewątpliwie oskarżony zrozumiał stopień naganności swojego czynu oraz ogrom wyrządzonej nim krzywdy. Wyraził skruchę zarówno przez Sądem Okręgowym jak i Sądem Apelacyjnym stwierdzając, że dla niego największą karą jest to, że do końca życia musi żyć z tym czynem. Są to okoliczności przemawiające na jego korzyść. Ponadto Sąd Okręgowy słusznie poczytał na jego korzyść bliskie relacje łączące oskarżonego z pokrzywdzoną. Ważąc zatem okoliczność przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, należało uznać, że jakkolwiek kara 12 lat pozbawienia wolności wydawać się może nazbyt łagodna, to jednak dokonując jej oceny przez pryzmat stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu, kara ta nie może być uznana za niewspółmiernie łagodną w stopniu rażącym (z całą pewnością nie może być uznana za karę rażąco surową - jak chciałby tego jego obrońca) i nie nosi takiej cechy wtedy również, gdy jej ocena jest dokonywana przy uwzględnieniu całokształtu pozostałych, wzajemnie ze sobą powiązanych, dyrektyw sędziowskiego wymiaru kary.

Nie można przy tym pomijać okoliczności, że oskarżony P. J. działa z zamiarem bezpośrednim, nagłym. Należy zatem zgodzić się z oceną Sądu Okręgowego, że wymierzona oskarżonemu kara jawi się jako wystarczająca do osiągnięcia celów wychowawczo-prewencyjnych zarówno wobec oskarżonego, jak też innych potencjalnych sprawców tego rodzaju przestępstw. Wymierzając oskarżonemu karę Sąd Okręgowy słusznie uwzględnił także sylwetkę osobową, wskazując, że oskarżony działał impulsywnie. Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał także, iż postać zamiaru z jakim działał oskarżony powinna mieć wpływ na wymiar kary, zasadnie przyjmując, iż nagłość zamiaru oskarżonego wyznacza zawsze niższy stopień winy niż w przypadku zamiaru przemyślanego, gdy sprawca ma czas i możliwość wszechstronnego przemyślenia czynu.

Reasumując stwierdzić należy, iż żadna z wywiedzionych w przedmiotowej sprawie apelacji nie zawierała zarzutów, które mogłyby doprowadzić do zmiany zaskarżonego orzeczenia, stąd też zostało ono utrzymane w mocy.

Wnioski

1.  Obrońca oskarżonego P. J. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary 8 lat pozbawienia wolności,

2.  Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary 15 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec uznania w całości zarzutów apelacyjnych za niezasadne- także wnioski uznać należało w całości za niezasadne .

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie wystąpiły.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok w zaskarżonej części.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec nie uwzględnienia apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Jednocześnie na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności Sąd zaliczył oskarżonemu P. J. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 18 listopada 2021 r. godz. 22:50 do dnia 17 października 2023 r.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.  2.

Kosztami za postępowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa, zwalniając oskarżonego P. J. od ich ponoszenia z uwagi na wymierzoną mu długoletnią karę pozbawienia wolności i brak w chwili obecnej innych źródeł dochodu. Wszystko to czyni uzasadnionym stwierdzenie, że uiszczenie tej należności byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe, o ile nie nieprawdopodobne. Ponieważ w postępowaniu odwoławczym oskarżony był reprezentowany przez obrońcę z urzędu, zaś oskarżycielka posiłkowa przez pełnomocnika z urzędu, należało zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz kancelarii adwokackich koszty nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej w tej fazie postępowania.

7.  PODPIS

Anna Nowakowska

Izabela Szumniak Agnieszka Brygidyr-Dorosz

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego P. J.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 03.02.2023r. sygn. akt VIII K 218/22

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒w całości

☐w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.2 G. zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 03.02.2023r. sygn. akt VIII K 218/22

1.2.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐na korzyść

☒ na niekorzyść

☐w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.2.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana