VIII AKa 271/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-06-20
Sygn. akt VIII AKa 271/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 czerwca 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie VIII Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SA – Agnieszka Brygidyr-Dorosz ( spr.)
Sędziowie: SA – Dorota Radlińska
SA – Przemysław Filipkowski
Protokolant: sekr. sąd. Olga Balcer
przy udziale Prokuratora Jacka Pergałowskiego
po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 202 4 r. sprawy
J. R., urodzonego (...) w W., syna W. i M.,
oskarżonego o czyn z art. 280 § 2 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie
z dnia 23 maja 2023 r. sygn. akt V K 313/22
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. W. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 1 476 ( jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) zł w tym VAT, tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym;
III. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie w sprawie, obciążając wydatkami Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VIII AKa 271/23 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 23 maja 2023 roku, sygn. akt V K 313/22 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
--------- |
----------------------- |
----------------------------------------------------------------- |
------------- |
---------------- |
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
----------------- |
----------------------------------------- |
------------------------------------------------------------------------------------- |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
Obrońca oskarżonego J. R. zarzucił: 1. naruszenie prawa materialnego, tj. art.280§2 k.k. poprzez przyjęcie wskazanej kwalifikacji prawnej, gdy tymczasem działanie oskarżonego polegało naa doprowadzeniu groźbą pokrzywdzonego do rozporządzenia mieniem własnym ( wydania paczki z jednym papierosem), a nie na zaborze w celu przywłaszczenia, zatem właściwą kwalifikacją w sprawie jest art.282§1 k.k., 2. pominięcie przy orzekaniu stanu zdrowia oskarżonego w dacie czynu, który to stan zdrowia znacząco utrudniał mu poruszanie się, a więc realizację gróźb, oraz okoliczności, że czyn został popełniony w zamiarze nagłym, a nie przemyślanym, a oskarżony domagał się wydania wyłącznie papierosów i nie żądał pieniędzy czy telefonu co uzasadniało wymierzenie kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny ☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie ma racji obrońca oskarżonego J. R. zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenia prawa materialnego, tj. art. 280§2 k.k. poprzez przyjęcie wskazanej kwalifikacji prawnej, gdy tymczasem działanie oskarżonego J. R. wyczerpywało znamiona czynu z art.282§1 k.k. Wbrew argumentom zawartym w apelacji, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej analizy treści zeznań pokrzywdzonego J. K. oraz świadka Ł. B. jak i wyjaśnień oskarżonego, a w oparciu o tak przeprowadzoną ocenę właściwie ustalił fakty oraz nadał im prawidłowy kształt z punktu widzenia realizacji znamion norm prawa karnego materialnego. Przypomnieć w tym miejscu należy, że przestępstwo rozboju jest przestępstwem skierowanym przeciwko osobie i mieniu, a jego istota polega na zabraniu cudzej rzeczy ruchomej w celu przywłaszczenia przy zastosowaniu szczególnego sposobu działania, tj. używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem lub doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Natomiast przestępstwo wymuszenia rozbójniczego (art. 282§1 k.k.) jest przestępstwem skierowanym przeciwko mieniu, a jednocześnie przeciwko osobie. Polega na zmuszeniu innej osoby – za pomocą przemocy, groźby zamachu na życie lub zdrowie albo gwałtownego zamachu na mienie – do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym albo do zaprzestania działalności gospodarczej. Celem działania sprawcy jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Elementem, który odróżnia od siebie oba stany karalne jest moment zawładnięcia przez sprawcę cudzym mieniem. Istota wymuszenia rozbójniczego polega na tym, że sprawca doprowadza (zmusza) inną osobę do rozporządzenia mieniem lub zaprzestania działalności gospodarczej, przy czym w obu przypadkach chodzi o zachowanie, które ma być zrealizowane w przyszłości. Przestępstwo rozboju natomiast jest przestępstwem skierowanym jednocześnie przeciwko osobie i mieniu. Stosowane w nim określone sposoby działania stanowią jedynie środek do niezwłocznego zawładnięcia cudzą rzeczą ruchomą. Przy występku określonym w art. 282§1 k.k. mienie nie przechodzi natychmiast w posiadanie sprawcy, lecz pokrzywdzony rozporządza tym mieniem na przyszłość, lub zaprzestaje prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast w wypadku rozboju zabór następuje jednocześnie lub bezpośrednio po zastosowaniu przemocy, groźby jej użycia i to natychmiastowe przejście mienia pokrzywdzonego w posiadanie sprawcy jest charakterystyczne dla rozboju i przesądzające o wypełnieniu przez zachowanie sprawcy znamion tego przestępstwa. Podkreślić w tym miejscu należy, że rozbój ma miejsce zarówno wtedy, gdy sprawca sam dokonał zaboru mienia, jak i wówczas, gdy zmusił on pokrzywdzonego do natychmiastowego wydania mu rzeczy. Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy w ocenie Sądu Apelacyjnego przebieg zdarzenia w dniu 20 grudnia 2022 r. z udziałem oskarżonego J. R. nie pozostawia wątpliwości, że oskarżony dopuścił się przestępstwa rozboju, a nie wymuszenia rozbójniczego. Sąd I instancji bezspornie ustalił, że w dniu 20 grudnia 2022 r. w W., przy ul. (...) oskarżony J. R. podszedł do stojącego przed budynkiem stacji paliw (...) w towarzystwie (...), J. K. i zażądał od niego, aby ten dał „dał mu fajkę”. Gdy J. K. odmówił, stwierdzając, że ma ostatniego papierosa, J. R. wyjął z kieszeni składany nóż, rozłożył go i trzymając ostrze tego noża w odległości ok. 20 cm od klatki piersiowej J. K. skierował do niego następującej treści słowa: „dawaj k… te papierosy, bo cię rozpruję”. Następnie pokrzywdzony pod wpływem tej groźby sam oddał oskarżonemu paczkę papierosów marki R. zawierającą 1 papierosa. Ten zasadniczy przebieg zajścia nie pozostawia zatem żadnych wątpliwości ani co do zamiaru sprawcy, ani co do oceny prawnej jego zachowania. J. R. przemoc skierował bowiem zarówno przeciwko osobie jak i mieniu, a zabór paczki papierosów wraz z jednym papierosem nastąpił niezwłocznie po zastosowaniu opisanego sposobu działania wobec pokrzywdzonego. Wbrew twierdzeniom skarżącego, dla prawidłowości przyjętej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu nie ma znaczenia, że to pokrzywdzony sam wydała ww. mienie, które oskarżony i tak by zabrał, bo to było celem jego działania. Tym samym nie ma podstaw by uznać, że skoro pokrzywdzony sam rozporządził mieniem, to oskarżony nie dopuścił się rozboju tylko wymuszenia rozbójniczego, zwłaszcza, że- jak już to podkreślono wyżej- rozporządzenie mieniem w rozumieniu art. 282 k.k. oznacza rozporządzenie wyłącznie na przyszłość. Zatem gdyby nie miał znaczenia moment zawładnięcia przez sprawcę cudzym mieniem, to częstokroć w praktyce nie można byłoby odróżnić rozboju od wymuszenia rozbójniczego. Z drugiej zaś strony sytuacja jaka zaistniała w rozpoznawanej sprawie jest niemalże akademickim przykładem rozboju i nie wywołuje takich wątpliwości jakie wysuwa apelujący. Reasumując, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego o tym, że oskarżony J. R. dopuścił się rabunku kwalifikowanego z art. 280§2 k.k. ( z uwagi na posługiwanie się niebezpiecznym przedmiotem w postaci noża), nie znajdując podstaw do uznania, że czyn jego można zakwalifikować z art.282§1 k.k. Oceniając zaś wyrok w zakresie orzeczenia o karze Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do dokonywania korekty zaskarżonego wyroku w części dotyczącej wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności. Kara 4 lat pozbawienia wolności nie przekracza stopnia winy J. R.. Oskarżony był już wcześniej wielokrotnie karany ( k. 42-47), dopuścił się czynu o wysokim stopniu szkodliwości społecznej i tego rodzaju zachowania winny spotykać się z właściwą represją, która odniesie odpowiednie skutki wobec sprawcy, jak też potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Kara wymierzona oskarżonemu oscyluje w granicach dolnego ustawowego zagrożenia, to też przy uwzględnieniu okoliczności czynu, cech osobowości sprawcy, jego dotychczasowego sposobu życia, nie może być uznana za karę rażąco niewspółmierną – w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. W tym względzie argumentacja prezentowana przez Sąd I instancji w pisemnych motywach wyroku (strony 6-7 uzasadnienia) podlega pełnej akceptacji sądu odwoławczego bez potrzeby jej powielania. Argumentami uzasadniającymi obniżenie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności nie są zaś podniesione przez skarżącego argumenty dot. stanu zdrowia oskarżonego w dacie czynu, działania w zamiarze nagłym, czy też żądania wydania papierosów, a nie pieniędzy czy telefonu. |
||
Wniosek |
||
o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Niezasadność podniesionych przez obrońcę zarzutów doprowadziła do braku możliwości podzielenia wniosku apelacyjnego o przyjęcie, że czyn przypisany oskarżonemu wyczerpuje znamiona czynu z art.282§1 k.k. i wymierzę kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
--------------------------------------------------------------------------------- |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
---------------------------------------------------------------------------------------- |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 23 maja 2023 roku, sygn. akt V K 313/22 |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Z przyczyn wskazanych powyżej wyrok został utrzymany w mocy w zaskarżonej części. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Zwięźle o powodach zmiany |
|
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
---------------------------------------------------------- |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------ |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
4.1. |
---------------------------------------------------------- |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku
Przytoczyć okoliczności
II i III
Oskarżonego J. R. zwolniono od obowiązku zapłaty wydatków za postępowanie odwoławcze uznając, że z uwagi na sytuację życiową i materialną, w tym pobyt w warunkach izolacji ich uiszczenie, nawet w części, byłoby zbyt uciążliwe – art. 624 § 1 kpk. Jednocześnie przyznano obrońcy wynagrodzenie w kwocie 1476 zł w tym podatek VAT za pomoc prawna udzieloną oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.
7. PODPIS
Przemysław Filipkowski Agnieszka Brygidyr-Dorosz Dorota Radlińska
1.1. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika
1
Podmiot wnoszący apelację
Obrońca oskarżonego J. R.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja
Przypisanie oskarżonemu J. R. czynu z art.280§2 k.k. zamiast z art.282§1 k.k. i wymierzenie kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia
1.2. 1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść
☐ na niekorzyść
☒ w całości
☐ w części
☐
co do winy
☐
co do kary
☐
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.3. 1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☒
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☐
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☒
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐
☐
brak zarzutów
1.4. 1.4. Wnioski
☐
uchylenie
☒
zmiana
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Agnieszka Brygidyr-Dorosz, Dorota Radlińska , Przemysław Filipkowski
Data wytworzenia informacji: