Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 281/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 25 maja 2023 r., sygn. XVIII Ko 96/22

1.1.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ inny - pełnomocnik reprezentanta Skarbu Państwa

☐ inny – pełnomocnik wnioskodawcy

1.1.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.1.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.1.  Ustalenie faktów

1.1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.1.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.1.  Ocena dowodów

1.1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

obraza prawa materialnego, tj. art. 8b ust.1 i 2 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w zw. z art. 2 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w zw. z art. 5 k.c. poprzez nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia, podniesionego przez uczestnika postępowania i uznanie, że w niniejszej sprawie uwzględnienie zarzutu przedawnienia naruszyłoby zasady współżycia społecznego.

☒ zarzut niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut zawarty w apelacji jest niezasadny.

Ustawą z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego wprowadzono do ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego art. 8b uprawniający do wystąpienia przez wnioskodawczynię B. Ś. o zasądzenie na jej rzecz zadośćuczynienia, o którym mowa we wniosku złożonym w dniu 7 lipca 2022 r. Ustawa nowelizująca weszła w życie w dniu 28 kwietnia 2018 r. (Dz. U. 2018.727). W art. 2 powyższej ustawy zawarto regulację, że w przypadku gdy nieważność orzeczenia stwierdzono przed wejściem w życie ustawy, żądanie odszkodowania lub zadośćuczynienia należy zgłosić w terminie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy. Tym samym skarżący zasadnie zauważył, że termin do zgłoszenia roszczenia opartego o przepis art. 8b ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (zwanej dalej ustawą lutową) upływał wnioskodawczyni w dniu 28 kwietnia 2021 r., a nie jak błędnie wskazał Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w dniu 28 kwietnia 2019 r. Oznacza to, że opóźnienie w złożeniu przez wnioskodawczynię wniosku o zadośćuczynienie było krótsze od wskazanego przez Sąd Okręgowy i nieznacznie przekraczało 14 miesięcy.

W postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji organ reprezentujący Skarb Państwa podniósł zarzut przedawnienia. Sąd Okręgowy powołując się treść art. 5 k.c. zarzutu tego nie uwzględnił. Sąd rozpoznający sprawę jest zobowiązany uwzględnić zarzut przedawnienia, chyba że uzna, iż zgłoszenie tego zarzutu w okolicznościach konkretnej sprawy stanowi nadużycie prawa, co w rozumieniu art. 5 k.c., nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. W przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni udzieliła pełnomocnictwa kancelarii prawnej w dniu 18 stycznia 2022 r., a więc przed upływem 10 miesięcy od ekspirowania terminu przedawnienia roszczenia. Zwłoka ta w żadnej mierze nie może być uznana za nadmierną. To zaś, że pełnomocnik B. Ś. wniosek o zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni stosownego zadośćuczynienia złożył dopiero w dniu 7 lipca 2022 r. nie może obciążać wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał, że w czasie, gdy powstała prawna możliwość ubiegania się przez wnioskodawczynię o przedmiotowe zadośćuczynienie znajdowała się ona już w stosunkowo podeszłym wieku, jest schorowana, ma trudności w poruszaniu się oraz problemy ze słuchem. Okoliczności te niewątpliwie miały wpływ na możliwość śledzenia przez wnioskodawczynię zmian w obowiązującym porządku prawnym, otwierających prawo do ubiegania się o rekompensatę za krzywdę, o której mowa w zaskarżonym rozstrzygnięciu. Skoro wnioskodawczyni możliwość dochodzenia swoich roszczeń uzyskała dopiero w wyniku mającej miejsce w 2018 r. nowelizacji ustawy lutowej, to trudno uznać za racjonalny argument zawarty w uzasadnieniu apelacji, a mianowicie, że wnioskodawczyni porzuciła swoje starania o uzyskanie zadośćuczynienia. W tym czasie – o czym mowa wyżej - była ona już osobą starszą, schorowaną i trudno było oczekiwać od niej szczególnej aktywności w inicjowaniu działań zmierzających do uzyskania zadośćuczynienia. Nadto nie ma racji skarżący, że wiedza o nowelizacji ustawy lutowej była ogólnie dostępna. W praktyce nowelizacja dotyczyła niewielkiej części populacji, nie była przedmiotem szerszej debaty społecznej i nie była eksponowana w środkach masowego przekazu.

Mając na uwadze powyższe rozważania należy stwierdzić, że złożenie wniosku o zadośćuczynienie po upływie przewidzianego prawem terminu – wbrew twierdzeniom skarżącego - nie zostało zawinione przez wnioskodawczynię.

Podzielając w pełni argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku brak jest też podstaw do kwestionowania wysokości zasądzonego na rzecz B. Ś. zadośćuczynienia.

Wnioski

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie w całości żądania wnioskodawczyni o zasądzenie zadośćuczynienia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zawarto we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.1.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.1.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.1.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.1.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.1.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.1.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych postępowania apelacyjnego znajduje uzasadnienie w treści art. 554 § 4 k.p.k.

7.  PODPIS

Przemysław Filipkowski Adam Wrzosek Sławomir Machnio

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik Prezesa Sądu Okręgowego w Rzeszowie, reprezentującego Skarb Państwa.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonym wyroku.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana