VIII AKa 391/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-04-17
Sygn. akt VIII AKa 391/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
25 marca 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie VIII Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący sędzia SA Michał Lasota (spr.)
sędziowie SA Sławomir Machnio
SO (del.) Piotr Maksymowicz
Protokolant st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska
przy udziale prokuratora Krzysztofa Kalinowskiego
po rozpoznaniu na rozprawie 25 marca 2024 r. sprawy
J. B. , s. M. i B. z d. S.
ur. (...) w O.
oskarżonego z art. 296 § 3 kk w zw. z art. 296 § 1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę z wyboru adw. M. Z. (1)
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 2 marca 2022 r., sygn. akt XII K 234/17
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w całości;
1. zasądza od oskarżonego J. B. 300 zł. (trzysta złotych) tytułem opłaty i obciąża go w całości wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa za postępowanie odwoławcze.
UZASADNIENIE
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VIII AKa 391/23 |
||||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
|||||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||||||||
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 2 marca 2022 r. w sprawie XII K 234/17. |
||||||||||||||||||||||
1.1. Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||||||||||||
☒ obrońca |
||||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||||
☐ inny |
||||||||||||||||||||||
1.1. Granice zaskarżenia |
||||||||||||||||||||||
1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||||||||||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||||||||||||
1.1.1. Podniesione zarzuty |
||||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||||||||||||
☐ |
||||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||||||||||||
1.1. Wnioski |
||||||||||||||||||||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||||||||||||
2.
Ustalenie faktów w związku z dowodami |
||||||||||||||||||||||
1.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||||||||||||
1.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||||
2.1.1.1. |
||||||||||||||||||||||
1.1.1. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||||
2.1.2.1. |
||||||||||||||||||||||
1.1. Ocena dowodów |
||||||||||||||||||||||
1.1.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||||||||
1.1.1.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||||||||
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
|||||||||||||||||||||
3.1. |
Obraza art. 14 § 1 kpk polegająca na wyjściu Sądu Okręgowego w zaskarżonym orzeczeniu poza ramy zdarzenia faktycznego objętego zarzutem aktu oskarżenia poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu i przypisanie oskarżonemu innego tożsamościowo czynu. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Na wstępie rozważań godzi się przedstawić kilka uwag ogólnych, co do roli w postępowaniu odwoławczym podmiotu fachowego, jakim jest będący adwokatem obrońca z wyboru, jak też co do pozycji ustrojowej i kompetencji ustawowych Sądu Apelacyjnego, będącego co do zasady, więc także i w tej sprawie Sądem odwoławczym. Rzeczą adwokata, będącego obrońcą, jest sporządzić w prawidłowy sposób, zgodnie z ustawowymi wymogami, apelację. To szczególne pismo procesowe ma bowiem znaczenie niezwykle istotne, poprzez zakreślenie pola badania, a następnie pola rozważań Sądu Apelacyjnego. Więc, po pierwsze, każda apelacja, będąca oczywiście pismem procesowym, winna zawierać to wszystko, co każde inne pismo procesowe, zgodnie z art. 119 § 1 kpk. Po drugie, w każdej apelacji powinno się wskazać zaskarżone rozstrzygnięcie lub ustalenie, a także podać swoje zaadresowane do Sądu żądanie, co wynika wprost z art. 427 § 1 kpk. Natomiast, niejako szczególnym rodzajem apelacji jest ta, która pochodzi również od obrońcy i jako taka, wobec treści art. 427 § 1 kpk, powinna zawierać też wskazanie zarzutów stawianych rozstrzygnięciu oraz uzasadnienie. Przyjmuje się powszechnie, zarówno w orzecznictwie, jak i w piśmiennictwie, że zarzut, będący zarzutem odwoławczym, to po prostu twierdzenie skarżącego o zaistniałym uchybieniu. Przy czym, możliwe uchybienia zostały przez ustawodawcę zakreślone, w art. 438 kpk, jako tak zwane względne przyczyny odwoławcze oraz w art. 439 § 1 kpk, jako tak zwane bezwzględne przyczyny odwoławcze. Sąd Apelacyjny natomiast, co do zasady i w tym układzie procesowym, jest Sądem odwoławczym, rozpoznającym tylko środek odwoławczy od wyroku Sądu pierwszej instancji. Rzeczą więc Sądu odwoławczego nie jest ponowne rozpoznanie sprawy, tak jak uczynił już to Sąd meriti, a jedynie ocena orzeczenia pierwszoinstancyjnego i prowadzącego do niego postępowania, przez pryzmat nie tylko granic zaskarżenia, ale i zarzutów stawianych rozstrzygnięciu, a w szerszym zakresie tylko w wypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie karnej procesowej, co wprost wynika z art. 433 § 1 kpk. Niezwykle trafnie w tym kontekście wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 17 grudnia 2020 r. w sprawie V KK 280/19, twierdząc, że " W obowiązującym modelu postępowania odwoławczego, Sąd drugiej instancji nie rozpoznaje sprawy ponownie, tylko kontroluje (zasadniczo w granicach zaskarżenia i - o ile wskazano - podniesionych zarzutów) orzeczenie Sądu pierwszej instancji " Więc, przechodząc do oceny pierwszego z zarzutów, obrońca podniósł, że obrażony został art. 14 § 1 kpk, a polegać to miało na wyjściu poza ramy zdarzenia faktycznego, objętego zarzutem aktu oskarżenia, poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu i przypisanie innego tożsamościowo czynu. W tym miejscu wskazać trzeba na specyficzną sytuację procesową. Otóż, Sąd Apelacyjny w Warszawie, w innym składzie, procedował już w tym samym przedmiocie i wyrokiem z 29 listopada 2022 r. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie. Sąd Apelacyjny wówczas, w pisemnym uzasadnieniu swojego judykatu, klarownie wyłożył, dlaczego apelacja obrońcy jest bezzasadna, a stopień tej bezzasadności oceniony może być jedynie jako oczywisty. Rozważania Sądu, rzecz jasna dotyczyły także i pierwszego zarzutu, więc obrazy art. 14 § 1 kpk, a z uwagi na swoją trafność, zasługują na pełną akceptację. Z pewnością i obrońca uznał trafność pierwszego wyroku odwoławczego, w warstwie merytorycznej, formułują bowiem kasację, wysłowił tylko jeden zarzut i to taki, który musi być oceniony jako w oczywisty sposób sprzeczny z obowiązującym porządkiem prawnym w Rzeczypospolitej Polskiej, kwestionujący bowiem inwestyturę sędziów. Oceny tej nie może podważyć wyrok Sądu Najwyższego, wydany po rozpoznaniu kasacji. Sąd Najwyższy bowiem ograniczył się w istocie do zanegowania sędziów ze składu orzekającego, w części. Pomimo tego, w jaki sposób czynności orzecznicze wykonywał Sąd Najwyższy i do jakiego rezultatu to doprowadziło, nie można jednak nie dostrzec, że w składzie Sądu zasiadali doświadczeni i wytrawni prawnicy, mianowicie, sędzia Włodzimierz Wróbel, legitymujący się także tytułem naukowym profesora, sędzia Jerzy Grubba i sędzia Kazimierz Klugiewicz. Sąd Apelacyjny w tym składzie uznaje za oczywiste, że każdy z sędziów Sądu Najwyższego, wyżej wskazanych, a wykonujących czynności orzecznicze w sprawie II KK 363/23, zapoznał się szczegółowo z aktami sprawy, w tym z wyrokiem Sądu Okręgowego, wraz z pisemnym uzasadnieniem, jak też z wyrokiem Sądu Apelacyjnego, wraz z pisemnym uzasadnieniem. Przecież nawet zarzut z kasacji obrońcy był zrelatywizowany do konkretnej sprawy, więc tylko znakomita znajomość kwestii faktycznych i prawnych warunkowała rzetelność w rozpoznawaniu kasacji. Sąd Najwyższy jednak, w uzasadnieniu pisemnym, w żaden sposób nie odniósł się merytorycznie negatywnie do postępowania Sądu Apelacyjnego i wieńczącego to postępowanie wyroku. Bez obawy popełnienia błędu przyjąć więc trzeba, że także i Sąd Najwyższy, poza nieakceptowalnym z punktu widzenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej rzekomym uchybieniem, nie dostrzegł rzeczywistych wad we wcześniejszym procedowaniu. Bez wątpienia zaś, także i dla Sądu Najwyższego musi być jasne, że przedmiotem niejako osądu, jest postępowanie i wyrok, a nie sędziowie zasiadający w składzie Sądu Apelacyjnego. Wracając do głównego nurtu rozważań, trzeba stanowczo wskazać, że zarzut został wysłowiony w sposób szczególny. Wydaje się bowiem, po wnikliwej analizie językowej, że obrazę art. 14 § 1 kpk obrońca upatruje w zmianie kwalifikacji prawnej czynu, czego skutkiem jest przypisanie innego tożsamościowo czynu, a na tym właśnie polegać ma wyjście poza ramy zdarzenia faktycznego, objętego zarzutem aktu oskarżenia. Nie można przy tym tracić z pola widzenia, że art. 14 § 1 kpk jest jednym z przepisów wstępnych polskiej ustawy karnej procesowej i w związku z tym wyraża po prostu zasadę skargowości, poprzez wskazanie, że do wszczęcia postępowania sądowego, konieczne jest żądanie uprawnionego podmiotu. Uprawniony podmiot przecież, w tym przypadku prokurator, zainicjował postępowanie jurysdykcyjne przed Sądem Okręgowym w Warszawie, wnosząc skargę zasadniczą, w postaci aktu oskarżenia. Sąd meriti, procedując dokonał zmiany opisu czynu, jak też zmiany kwalifikacji prawnej czynu, do czego był uprawniony. Rzeczą Sądu a quo było przecież, w procesie subsumpcji, dokonanie ustaleń, co do faktów i co do prawa. Sąd nie jest związany zaproponowanym w akcie oskarżenia opisem czynu, czy zaprezentowaną kwalifikacją prawną. Zatem, z tej perspektywy, Sąd meriti prawu nie uchybił. Sąd, rozpoznający sprawę karną w pierwszej instancji, jest bowiem związany jedynie zakreślonym aktem oskarżenia zdarzeniem, w sensie historycznym. W tym przedmiocie wypowiedział się już nie tylko Sąd Apelacyjny, rozstrzygający uprzednio, ale przede wszystkim Sąd Okręgowy, prezentując pisemne motywy wyroku, a rozważania te, będące rozważaniami zbieżnymi, zasługują na pełną akceptację. Więc, w stosunku do opisu z zarzutu, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, Sąd meriti przyjął jedynie odmiennie, w zakresie istotnym, że usługi nie zostały wykonane. W części pozostałej, zachowanie skazanego, z opisu z zarzutu i z opisu z przypisanego czynu, było tożsame, a sprowadzało się do niezasadnego dokonania wypłat gotówkowych z konta uczelni. Już więc na pierwszy rzut oka, nie można mieć rozsądnych wątpliwości, że tożsamość, w sensie procesowym i w sensie zdarzenia historycznego, tego co zarzucono i tego co przypisano, została zachowana. Modyfikacja w zakresie opisu czynu, będąca pochodną poczynionych ustaleń faktycznych, doprowadziła natomiast do konieczności przyjęcia innej kwalifikacji prawnej. Wybrane przez Sąd przepisy stanowić bowiem musiały normatywne odzwierciedlenie ustalonego stanu faktycznego. Jako na dodatkowy argument, za wadliwością stanowiska obrońcy, a trafnością stanowiska Sądu a quo, wskazać można na tezy z judykatów, czy to Sądu Apelacyjnego, czy też najwyższej instancji sądowej, to jest Sądu Najwyższego, wydanych na kanwie zbliżonych rodzajowo spraw. W taki sposób podkreślić można zbieżne podejście do zagadnienia tożsamości czynu w dyskursie prawniczym, a przez to w większym stopniu zaznaczyć wadę w rozumowaniu skarżącego. Otóż, w wyroku z 29 listopada 2022 r. w sprawie II AKa 299/22 Sąd Apelacyjny w Warszawie niezwykle trafnie wywiódł, że " Granice postępowania zakreśla zdarzenie faktyczne opisane w akcie oskarżenia, a nie każdy element tego opisu z osobna. Istotna jest tożsamość czynu wyznaczona faktycznymi ramami zdarzenia wskazanymi w skardze, a nie jego opis i kwalifikacja prawna ". Sąd Najwyższy zaś, nie w tożsamej, ale w analogicznej sprawie, w wyroku z 25 stycznia 2023 r. w sprawie III KK 295/22 klarownie stwierdził, że " Skierowanie aktu oskarżenia, w którym zarzucono oskarżonemu popełnienie występku z art. 284 § 2 kk, nie stanowi okoliczności wyłączającej możliwość wydania wyroku skazującego za czyn z art. 286 § 1 kk ". Warta odnotowania jest też w tym kontekście wypowiedź orzecznicza również Sądu Najwyższego z wyroku z 11 lipca 2023 r. w sprawie I KK 423/22, że " Nie jest wyjściem poza ramy oskarżenia postąpienie, w którym sąd w wyniku weryfikacji ujawnionego materiału dowodowego, ustali, że rozpoznawane przez niego zdarzenie miało miejsce w innym czasie, niż to przyjął prokurator w akcie oskarżenia, dokona ustaleń faktycznych odmiennie, niż to zostało przyjęte w akcie oskarżenia, przy czym ustalenia te mogą dotyczyć nie tylko strony przedmiotowej, ale także strony podmiotowej czynu, przyjmie odmienne co do szczegółów zachowania się i sposobu działania poszczególnych sprawców, powiąże zachowanie oskarżonego zarzucane mu w akcie oskarżenia z odmiennym skutkiem, niż to stwierdza prokurator ". Kończąc rozważania, wypada jednak wskazać, że jeśliby postulowane uchybienie zaistniało, do czego jednak nie doszło, winno być jednak zupełnie inaczej określone, poprzez odwołanie się do przepisów, niż uczynił to obrońca, mianowicie poprzez wskazanie na art. 17 § 1 pkt 9 kpk i art. 439 § 1 pkt 9 kpk, co jest na tyle oczywiste w praktyce procesu karnego, że nie wymaga wyjaśnienia. |
||||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||||
Zmiana wyroku i uniewinnienie J. B. albo uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||||
Jedynie potwierdzenie zasadności zarzutu uprawniałoby Sąd Apelacyjny do orzeczniczej ingerencji w wyrok Sądu Okręgowego. Tymczasem, co wyżej przedstawiono, zarzut był nie tylko niezasadny i to w stopniu oczywistym, ale też i w sposób co najmniej specyficzny i zastanawiąjący wysłowiony. |
||||||||||||||||||||||
3.2. |
Mający wpływ na treść wyroku błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na mylnym uznaniu, iż zebrany materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że usługi podmiotów: (...) Sp. z o. o., (...) Sp. z o. o., Agencja (...) 71 oraz (...) M. D. na rzecz (...) nie zostały faktycznie wykonane zaś kwoty wynikające z faktur zostały przywłaszczone przez oskarżonego, podczas gdy prawidłowa ocena dowodów pozwala na odmienne ustalenia. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Cały powyższy wywód, dotyczący zagadnień ogólnych, wyciągniętych niejako przed nawias, zachowuje pełną aktualność także i przy ocenie kolejnego zarzutu. Nie ma więc potrzeby powtarzania tego, co zostało wyżej napisane. Jedynie można, dla jasności i pełności wywodu, wzmiankowo wskazać na charakter postępowania odwoławczego, w tym rolę będącego adwokatem obrońcy oraz ustawową pozycję i kompetencje Sądu Apelacyjnego w Warszawie, działającego co do zasady, ale także i w tej konkretnej sprawie, właśnie jako Sąd odwoławczy. Nie można też tracić z pola widzenia, co wyżej podano, ale co zasługuje na wyraźnie podkreślenie, że sprawa była już przedmiotem wnikliwego badania przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, następnie obrońca wywiódł kasację, która jednak miała charakter jednoznacznie niemerytoryczny, która jednak odniosła skutek, z przyczyn bez wątpienia pozaprawnych, przy czym, w uzasadnieniu, Sąd Najwyższy w żaden sposób nie odniósł się do rzekomych uchybień, ale już merytorycznych. Więc, przechodząc do oceny zarzutu, nie sposób uznać inaczej, że jest to również zarzut w oczywisty sposób niezasadny, a przez to procesowo nieskuteczny. Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a następnie każdy z dowodów ocenił, czemu dał wyraz w klarownym, zupełnym i przez to przekonywującym pisemnym uzasadnieniu. Ocena każdego z dowodów była prawidłowa, o czym przekonuje już sama lektura akt sprawy, a co zostało jasno wyłożone właśnie w pisemnych motywach, w treści których Sąd a quo przecież wyraził szczegółową ocenę każdego z dowodów. O trafności ocen Sądu meriti, przede wszystkim o tym że oceny te miały charakter swobodny, nie zaś dowolny, przekonany jest też obrońca, wykonujący zawód adwokata, a przez to będący autorem apelacji. Jeśliby przecież obrońca miałby zastrzeżenia do oceny jakiegokolwiek dowodu, wysłowiłby zarzut lub zarzuty obrazy art. 7 kpk, co należy do procesowego abecadła. Więc, skoro takiego zarzutu nie ma, ocena każdego z dowodów została zaakceptowana w całości przez skarżącego. Sąd Apelacyjny w tym składzie w pełni podziela tezy Sądu Okręgowego, przedstawione w pisemnym uzasadnieniu, co do oceny każdego dowodu. Nie jest zaś rzeczą Sądu Apelacyjnego powtórzenie tego, co należało do procesowego zadania Sądu meriti. W konsekwencji, Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny i tylko to zostało, choć nieskutecznie, zakwestionowane, przyjmując, że usługi wykonane nie zostały, a pieniądze skazany przywłaszczył. Rozumowanie Sądu a quo miało charakter prosty, bowiem stanowiło przeniesienie tego, co wynikało z dowodów, do opisu, stanowiącego rekonstrukcję stanu faktycznego, czyli rzeczywistego przebiegu zdarzenia. Sąd orzekający mógłby tylko wówczas taki błąd popełnić, jako uchybienie pierwotne, gdyby proces rozumowania, polegający na wyprowadzeniu treści z ocenionych dowodów, przebiegał nielogicznie, a tak nie było. Jeszcze raz trzeba zaznaczyć i podkreślić, że obrońca nie zakwestionował procesowo tego, w jaki sposób dowody zostały przeprowadzone i ocenione. Tymczasem Sąd a quo każdą tezę z opisu zdarzenia, co przedstawione zostało jednoznacznie w uzasadnieniu pisemnym, oparł na prawidłowo przeprowadzonych i ocenionych dowodach. W rozważanym kontekście trafnie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie, w wyroku z 17 maja 2023 r. w sprawie II AKa 411/22, podnosząc, że " Do uzasadnienia naruszenia standardów swobodnej oceny bądź interpretacji dowodów nie wystarczy subiektywne przekonanie skarżącego o niesprawiedliwości orzeczenia, a konieczne jest wykazanie, że w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo że takiego ustalenia nie poczyniono mimo, że z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynikał, względnie wykazanie, iż tok rozumowania sądu I instancji był sprzeczny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, prawidłami logiki, czy zasadami wiedzy ". Na szczególną uwagę, jak i na pełną akceptację, zasługuje też wypowiedź orzecznicza Sądu Apelacyjnego w Warszawie, sformułowana w wyroku z 17 października 2023 r. w sprawie VIII AKa 205/23, że " Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego ". Ocena zarzutu musi stanowić odpowiedź na zarzut, co wynika z istoty polskiego postępowania apelacyjnego. Jak już kilkukrotnie podnoszono, rzeczą Sądu odwoławczego nie jest powtórzenie tego, co było procesowym zadaniem Sądu pierwszej instancji. Zatem, skoro zarzut został tak sformułowany, jak wyżej przytoczono, powyższe rozważania są wystarczające, tłumaczą bowiem to co było istotą zarzutu. |
||||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||||
Zmiana wyroku i uniewinnienie J. B. albo uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||||
Zarzut nie mógł okazać się skuteczny, dlatego też ewentualna procesowa ingerencja Sądu Apelacyjnego w wyrok Sądu Okręgowego, jako pozbawiona podstawy faktycznej i prawnej, byłaby niedopuszczalna. |
||||||||||||||||||||||
3.3. |
Mającą wpływ na treść wyroku obrazę prawa karnego procesowego, art. 5 § 2 kpk, polegającą na oparciu wyroku, na dowodach wyłącznie dla oskarżonego niekorzystnych, interpretacji braków i rozbieżności materiału dowodowego na niekorzyść oskarżonego, pominięciu dowodów z dokumentów, zeznań świadków, wyjaśnień oskarżonego (wskazanych w treści uzasadnienia), co skutkowało wydaniem błędnego orzeczenia. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Także i w tym miejscu zasadne są rozważania ogólne, wyżej przedstawione. W szczególności, nie jest rzeczą Sądu Apelacyjnego przeprowadzenie postępowania dowodowego ponownie, czego zdaje się oczekuje apelujący. Tym bardziej, Sąd Apelacyjny nie może podążyć za bezzasadnymi wywodami z apelacji. Z jednej bowiem strony Sąd odwoławczy dysponuje aktami sprawy, w których utrwalono treści dowodów. W oparciu o te utrwalone treści, Sąd meriti ustalił, przeprowadzając i oceniając dowody w sposób niezakwestionowany nawet przez obrońcę, stan faktyczny, a następnie w procesie subsumpcji, zestawił opis stanu faktycznego z wybranymi trafnie normami, po podjęciu, też niekwestionowanych, decyzji interpretacyjnych. Z drugie strony, do dyspozycji Sądu Apelacyjnego przedstawiono środek odwoławczy, z co najmniej oględnymi, wyrwanymi z kontekstu i przez to nieprzekonywującymi, twierdzeniami. Jednoznacznego wyrażenia wymaga więc, że w sprawie nie zaistniała sytuacji z art. 5 § 2 kpk, zatem sytuacja niedających się usunąć wątpliwości, jak chciałby to widzieć obrońca. Przypomnieć trzeba, że rzeczą obrońcy było wykazanie, że to Sąd orzekający miał wątpliwości, których jednak nie rozstrzygnął, wbrew ustawowemu obowiązkowi, na korzyść ówczesnego oskarżonego. Takiego zadania obrońca nawet nie podjął, ograniczając się do przedstawienia swoich wątpliwości subiektywnych. Przy tym przypomnieć jednak trzeba, że obrońca nie zakwestionował przecież trafności w przeprowadzeniu i w ocenie dowodów. Ponownie należy podkreślić, że zakres badania, a następnie rozważań Sądu Apelacyjnego, uwarunkowany jest tym, co zarzucił autor środka odwoławczego. Dla motywacyjnego charakteru wywodów Sądu Apelacyjnego warto przytoczyć twierdzenia innych Sądów, co przekonuje o słusznym punkcie widzenia, który prezentuje Sąd ad quem w tej sprawie, dając odpór w oczywisty sposób niezasadnym argumentom autora apelacji. Więc, ostatnio, w postanowieniu z 19 marca 2024 r. w sprawie III KK 70/24 Sąd Najwyższy zasadnie podał, że " Art. 5 § 2 kpk dotyczy wątpliwości, które ma i nie jest w stanie rozstrzygnąć Sąd rozpoznający sprawę, nie zaś wątpliwości którejś ze stron co do prawidłowości rozstrzygnięcia dokonanego przez ten Sąd ". Także w postanowieniu, z 21 lutego 2024 r. w sprawie V KK 543/23, Sąd Najwyższy skonstatował, że " Dla zasadności zarzutu obrazy art. 5 § 2 kpk nie wystarczy zaprezentowanie przez skarżącego własnych wątpliwości co do stanu dowodów, ale wykazanie, że orzekający w sprawie Sąd rzeczywiście miał wątpliwości o takim charakterze i nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego ". Sąd Apelacyjny w Warszawie też wypowiedział się w tożsamy sposób, stwierdzając w wyroku z 12 czerwca 2023 r. w sprawie II AKa 513/21, że ." Zarzut obrazy art. 5 § 2 kpk może być uznany za skuteczny tylko wówczas, gdy zostanie wykazane, że sąd rzeczywiście miał wątpliwości o takim charakterze i nie rozstrzygnął ich na korzyść danego oskarżonego. Dla zasadności tego zarzutu nie wystarczy zaprezentowanie przez stronę własnych wątpliwości co do stanu dowodów " . Dodatkowo, nie polega na prawdzie twierdzenie z zarzutu, że Sąd oparł się na dowodach wyłącznie niekorzystnych, interpretował braki i rozbieżności materiału dowodowego na niekorzyść i pominął poszczególne dowody. Już przecież lektura pisemnego uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego prowadzi do oczywistej konstatacji przeciwnej. Przypisany czyn został popełniony w okresie od 1 stycznia 2006 r. do 31 stycznia 2009 r., w związku z tym, z uwagi na upływ czasu, Sąd dysponować mógł jedynie tym, co zostało pozyskane. Sąd meriti następnie dokonał oceny, nie wybranych przez siebie dowodów, a wszystkich istotnych dla sprawy. Ponownie stanowczo przypomnieć trzeba, że przeprowadzenie dowodów i ich ocena zostały przecież zaakceptowane przez obrońcę, tego aspektu procedowania Sądu meriti bowiem nie kwestionował. Obrońca też nie twierdził, w środku odwoławczym, że jakiegoś dowodu Sąd nie przeprowadził, a powinien to uczynić, nie można więc stwierdzić inaczej, niż że w tym zakresie nie miał zastrzeżeń. |
||||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||||
Zmiana wyroku i uniewinnienie J. B. albo uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||||
Także i ostatni z zarzutów nie mógł, wobec swojej oczywistej bezzasadności, spotkać się akceptacją Sądu ad quem. Więc, skoro Sąd a quo prawu nie uchybił, wyrok tego Sądu nie mógł być wzruszony. |
||||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||||||||||||||||||||||
4.1. |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||||||||||||||||||||||
1.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
5.1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 2 marca 2022 r. w sprawie XII K 234/17, w całości. |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||||
Jak już wyżej szczegółowo wywiedziono, żaden z postawionych przez obrońcę zarzutów nie okazał się zarzutem zasadnym. Sąd Apelacyjny też, zgodnie z art. 433 § 1 kpk, wyszedł poza granicę środka odwoławczego, w takim zakresie, w jakim był uprawniony i zobowiązany, w realiach rozpoznawanej sprawy. Zaznaczyć trzeba, że działający w procesie podmiot niewątpliwie fachowy, jakim jest adwokat, nie sygnalizował Sądowi Apelacyjnemu żadnych ewentualnych uchybień, które Sąd Apelacyjny miałby rozważyć z urzędu. Więc, badanie ewentualnych uchybień, a to z art. 439 § 1 kpk, czy z art. 440 kpk, jak też z art. 455 kpk, dało jednoznaczny wynik negatywny. Sąd a quo nie dopuścił się zatem uchybień, które stanowiłyby bezwzględną przyczynę odwoławczą, nie zachodzi sytuacja rażącej niesprawiedliwości, a kwalifikacja prawna nie jest błędna i jako taka nie wymaga poprawy. W aspekcie wyjaśniania przyczyn takiego a nie innego rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego, będącego przecież jedynie Sądem odwoławczym, powyższa konstatacja jest wystarczająca. Rzeczą bowiem Sądu odwoławczego nie jest odniesienie się w pisemny uzasadnieniu do wszelkich możliwych uchybień, które mogłyby zaistnieć. Takie postąpienie byłoby niemożliwe, ale i niecelowe. W pisemnym uzasadnieniu Sądu odwoławczego odnieść się należy bowiem, stosownie do art. 433 § 2 kpk, do wszystkich wniosków i zarzutów. Jak już akcentowano powyżej, to Sąd pierwszej instancji dokonał wszechstronnej analizy dowodów, co przedstawił w swoim pisemny uzasadnieniu. Sąd Apelacyjny, z racji swojej roli procesowej, ale też i ustrojowej, kontroluje, w trybie judykacyjnym, wyrok i prowadzące do wydania tego wyroku postępowanie. Nie jest więc rzeczą Sądu ad quem, powtórzenie tego, co uczynił już Sąd a quo, czy to w aspekcie rozumowania, czy też w aspekcie uzasadnienia, w tym pisemnego. Zatem, nie sposób wskazać jakiejkolwiek opartej na prawie przyczyny, która dałaby Sądowi Apelacyjnemu uzasadnioną podstawę do zaingerowania, poprzez wyrok, czy to kasatoryjny, czy też reformatoryjny, w wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie. W konsekwencji, Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok w całości. |
||||||||||||||||||||||
1.1. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
5.2.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
||||||||||||||||||||||
1.1. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
1.1.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||||||||||||||||||||
5.3.1.1.1. |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||||
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||||
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||||||||||||||||||||
5.3.1.4.1. |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||||
1.1.1. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||||||||||||||||||||
1.1. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||||
II. |
Od obecnie skazanego zasądzono na rzecz Skarbu Państwa 300 zł. tytułem opłaty i obciążono go w całości wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa za postępowanie odwoławcze. Środek odwoławczy w postaci apelacji, wniesiony przez obrońcę ówcześnie oskarżonego, uwzględniony nie został. Zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego został bowiem utrzymany w mocy w całości. Zatem, zgodnie z art. 636 § 1 kpk, koszty procesu za postępowanie odwoławcze, poniósł skazany. Zgodnie z art. 616 § 1 pkt 1 kpk, do kosztów procesu należą także koszty sądowe. Zgodnie natomiast z art. 616 § 2 pkt 1 i pkt 2 kpk, koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki Skarbu Państwa. W art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 123 ze zm.) ustawodawca określił regułę wymierzenia opłaty za postępowanie odwoławcze. Otóż, w razie nieuwzględnienia apelacji wniesionej na korzyść, to skazanemu wymierza się opłatę, której wysokość równa jest wysokości opłaty należnej za pierwszą instancję. Skazanemu, prawomocnym już wyrokiem Sądu Okręgowego, wymierzono karę 2 lat pozbawienia wolności, należna opłata to więc 300 zł., wobec normatywnej treści art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych. Nie ma przy tym znaczenia, wobec przepisów z tej ustawy, że wykonanie wymierzonej kary pozbawienia wolności zostało warunkowo zawieszone. Sąd Apelacyjny rzecz jasna zbadał, oceniając kwestię kosztów, ewentualną zasadność postąpienia zgodnie z art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk. W ocenie Sądu jednak, w sprawie nie było jakichkolwiek przesłanek do zwolnienia skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych. Ewentualne zwolnienie we wskazanym zakresie nie było postulowane, czy to przez obrońcę, czy to przez samego ówczesnego skazanego. Z akt sprawy można natomiast zrekonstruować taki obraz skazanego, który jest w stanie uiścić koszty sądowe i nie będzie to dla niego zbyt uciążliwe, ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów. W szczególności zaznaczyć można, że skoro skazany był w stanie ustanowić obrońcę z wyboru, tym bardziej stać go na zapłatę kosztów należnych Skarbowi Państwa. Dodatkowego podkreślenia wymaga, że także i Sąd meriti w wyroku zasądził od ówczesnego oskarżonego koszty sądowe i rozstrzygnięcie to nie było kwestionowane. Nie sposób też wskazać na jakiekolwiek względy słuszności, które miałyby przemawiać za zwolnienie skazanego o zapłaty kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa. |
|||||||||||||||||||||
7. PODPIS |
||||||||||||||||||||||
Sławomir Machnio Michał Lasota Piotr Maksymowicz |
1.1. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca z wyboru adw. M. Z. (2). |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 2 marca 2022 r. w sprawie XII K 234/17. |
||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
1.4. Wnioski |
|||||
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Michał Lasota, Sławomir Machnio , Piotr Maksymowicz
Data wytworzenia informacji: