Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 4 lipca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w W. VII Wydział Gospodarczy i Własności Intelektualnej

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Przemysław Feliga

sędzia Agnieszka Gołaszewska

sędzia Paweł Iwaniuk

po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2024 r. w W.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 14 kwietnia 2023 r., sygn. akt (...)

z wniosku powoda o zbadanie spełnienia przez sędziego A. Z. wymogów niezawisłości i bezstronności na podstawie art. 42a § 3 ustawy z 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tj. Dz. U. z 2024 r., poz. 334 ze zm.)

postanawia:

wyłączyć sędziego A. Z. od rozpoznania sprawy VII AGa (...) Sądu Apelacyjnego w W. z powództwa (...) sp. z o.o. w W. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. o zapłatę.

Agnieszka Gołaszewska Przemysław Feliga Paweł Iwaniuk

cvs

Sygn. akt VII AGo 118/24

UZASADNIENIE

Wnioskiem z 1 lutego 2024 r. powód wniósł o badanie spełnienia przez sędziego A. Z. wymogów niezawisłości i bezstronności z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowania po powołaniu (art. 42a § 3 ustawy z 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r., poz. 334), względnie o jego wyłączenie (art. 49 § 1 k.p.c.).

Sąd apelacyjny zważył, co następuje:

1.  Wniosek zasługuje na uwzględnienie.

2.  Zgodnie z art. 42a § 3 ustawy z 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r., poz. 334, dalej jako: u.s.p.) dopuszczalne jest badanie spełnienia przez sędziego wymogów niezawisłości i bezstronności z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowania po powołaniu, na wniosek uprawnionego, o którym mowa w § 6, jeżeli w okolicznościach danej sprawy może to doprowadzić do naruszenia standardu niezawisłości lub bezstronności, mającego wpływ na wynik sprawy z uwzględnieniem okoliczności dotyczących uprawnionego oraz charakteru sprawy.

3.  Wniosek został złożony przez podmiot uprawniony z mocy art. 42a § 6 pkt 6 u.s.p., spełnia standardy art. 42a § 4 u.s.p., został zgłoszony w terminie, o którym stanowi art. 42a § 5 u.s.p.

4.  Cechą ustrojową wymiaru sprawiedliwości jest prawo do sądu właściwego, obejmującego pojęcia sądu właściwego do rozpoznania sprawy ze względu na jego właściwość miejscową, rzeczową i funkcjonalną oraz orzekającego we właściwym składzie i w zgodzie ze swoją kompetencją. Sąd właściwy to sąd należycie obsadzony przez sędziów, którzy są legitymowani do orzekania w danym sądzie, w danej instancji i w danej sprawie, czyli dysponują należytą legitymacją swojej władzy jurysdykcyjnej w konkretnej sprawie.

5.  Według art. 45 ust. 1 Konstytucji RP każdy ma prawo do sprawiedliwego
‎i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Z kolei zgodnie z art. 47 akapit drugi Karty Praw Podstawowych podpisanej 7 grudnia 2000 r. (Dz. urz. UE C 83 z 30 marca 2010 r.), która weszła w życie 1 grudnia 2009 r., każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy. Natomiast stosownie do art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym.

6.  Prawo do sądu ustanowionego ustawą jest samodzielnym prawem na podstawie art. 6 ust. 1 Konwencji, przy czym podkreśla się ścisłe powiązanie między tym prawem a gwarancjami niezawisłości i bezstronności. Badanie w ramach wymogu sądu ustanowionego ustawą polega na tym, czy domniemana nieprawidłowość w danej sprawie jest na tyle poważna, aby podważyć wyżej wymienione podstawowe zasady i zagrozić niezależności danego sądu (zob. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 3 lutego 2022 r., (...) sp. z o.o. p. Polsce, nr (...), pkt 294-298).

7.  W kontekście art. 6 ust. 1 Konwencji i art. 47 KPP oraz statuowanego przez oba te akty prawne wymogu „sądu ustanowionego uprzednio na podstawie ustawy”, należy doprecyzować, że ujęta w art. 45 ust. 1 Konstytucji przesłanka „właściwego sądu” powinna być rozumiana jako „sąd ustanowiony na podstawie ustawy, zgodnej z Konstytucją RP”.

8.  Aktualnie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (zob. wyrok z 3 lutego 2022 r., (...) sp. z o.o. p. Polsce, nr (...) i powołane tam judykaty) i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (por. wyroki z 26 marca 2020 r., C - 542/18 RX-II i C - 543/18 RX -II, pkt 73-75, z 6 października 2021 r., C-487/19, pkt 130) dominuje stanowisko, że jeśli uchybienia w procedurze nominacyjnej sędziów są znaczące, to skład sądu z udziałem takich sędziów nie może być kwalifikowany jako sąd ustanowiony ustawą w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji i art. 47 akapit drugi KPP, co oznacza, że te uchybienia również mają bezpośredni wpływ na brak przymiotów w postaci niezawisłości i bezstronności takiego sądu i nie wymagają one już odrębnego badania. Natomiast gdy uchybienia w procedurze nominacyjnej nie mają charakteru kardynalnego, same w sobie nie dyskwalifikują jeszcze przesłanki sądu ustanowionego na podstawie ustawy i wówczas zachodzi konieczność badania, czy te uchybienia miały w konkretnych okolicznościach wpływ na dochowanie przymiotów niezawisłości i bezstronności przez konkretnych sędziów wchodzących w skład sądu orzekającego.

9.  Przyjęte przez VII Kongres ONZ Podstawowe Zasady Niezależności Sądownictwa Organizacji Narodów Zjednoczonych - zatwierdzone rezolucjami Zgromadzenia Ogólnego nr 40/32 z dnia 29 listopada 1985 r. i nr 40/146 z dnia 13 grudnia 1985 r. - wskazują, że do sprawowania urzędu sędziego wybiera się osoby o nieskazitelnym charakterze oraz kompetentne, mające odpowiednie wykształcenie i kwalifikacje prawnicze i każda metoda doboru sędziów powinna zabezpieczać przed powołaniami na urząd sędziowski z niewłaściwych pobudek (pkt 10), zaś wszystkie postępowania dyscyplinarne, w przedmiocie zawieszenia lub usunięcia z urzędu rozstrzyga się zgodnie z ustalonymi standardami postępowania sądowego (pkt 19).

10.  Podobne wymagania można znaleźć w Europejskiej karcie o statusie sędziego z 8-10 lipca 1998 r. I tak zgodnie z pkt 2.1. dotyczącym naboru, rekrutacji, statutowe zasady naboru i rekrutacji sędziów przez niezależny organ lub komisję uzależniają wybór kandydatów od poziomu ich zdolności do swobodnej i bezstronnej oceny powierzonych zagadnień prawnych. Z kolei w Zaleceniach przyjętych przez Komitet Ministrów w dniu 17 listopada 2010 r. wskazano, że celem niezawisłości, o której mowa w art. 6 Konwencji, jest zapewnienie każdemu podstawowego prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia jego sprawy, wyłącznie na podstawie prawnej i bez jakiegokolwiek niewłaściwego wpływu. Niezawisłość poszczególnych sędziów jest chroniona przez niezawisłość całego sądownictwa (pkt 3), stanowiąc fundamentalną zasadę państwa prawa (pkt 4). Organ podejmujący decyzje o nominacji powinien być niezależny od władzy ustawodawczej oraz wykonawczej i aby zagwarantować jego niezależność, co najmniej połowa z jego członków powinna być sędziami wybieranymi przez ich przedstawicieli (pkt 46). Jednakże gdy konstytucja lub inne akty przewidują, że głowa państwa, rząd, władza ustawodawcza podejmują decyzje w sprawie mianowania i kariery sędziowskiej, wtedy niezależny i właściwy organ wewnątrz władzy sądowniczej powinien być upoważniony do wydawania rekomendacji, których nominujący sędziów podmiot musi przestrzegać (pkt 47). Członkowie niezależnego organu, o którym mowa w pkt 46 i 47, powinni posługiwać się transparentnymi procedurami, z podaniem uzasadnienia wyboru, z możliwością odwołania. Kandydaci, którzy nie zostali wybrani, powinni mieć możliwość zaskarżenia decyzji, a przynajmniej procedury, w której została ona podjęta (pkt 47).

11.  Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że przepisy art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1 Konwencji i art. 47 KPP mają taką samą treść, ustanawiając takie same gwarancje standardu dostępu do sądu niezawisłego
‎i bezstronnego oraz ustanowionego na podstawie ustawy (zob. wyroki z 11 marca 2014 r., K 6/13, OTK-A 2014, Nr 3, poz. 29, z 14 kwietnia 2015 r., P 45/12, OTK-A 2015, Nr 4, poz. 46 oraz z 8 listopada 2016 r., P 126/15, OTK - A 2016, poz. 89). Podobnie też Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazywał, że art. 47 KPP stanowi odpowiednik art. 6 ust. 1 Konwencji (zob. wyroki z 29 lipca 2019 r., C-38/18 i z 19 listopada 2019 r., C - 585/18, C-624/18 i C-625/18). Jak stanowi art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE 2016 C 202, s. 1; dalej: „TUE”) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapewnia poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów, a Państwa Członkowskie ustanawiają środki niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii.

12.  Zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawa unijnego, w razie niemożności dokonania wykładni uregulowania krajowego w sposób zgodny z wymogami określonymi w prawie Unii sąd krajowy, do którego należy w ramach jego kompetencji stosownie przepisów Unii, jest zobowiązany zapewnić pełną ich skuteczność, w razie potrzeby nie stosując, z własnej inicjatywy, wszystkich sprzecznych z nimi przepisów prawa krajowego, także późniejszych, bez konieczności żądania uprzedniego uchylenia tych przepisów w drodze ustawodawczej lub w jakimkolwiek innym trybie konstytucyjnym ani bez konieczności oczekiwania na takie uchylenie. W konsekwencji każdy sąd krajowy, orzekający w ramach kompetencji ma, ściślej rzecz ujmując, jako organ państwa członkowskiego, obowiązek odstąpić od stosowania wszelkiego przepisu krajowego sprzecznego z bezpośrednio skutecznym przepisem prawa Unii w ramach toczącego się przed tym sądem sporu (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 listopada 2019 r., C - 585/18, C-624/18 i C-625/18 i z 24 czerwca 2019 r., C - 573/17 pkt 58-61). W odniesieniu do art. 47 KPP z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że postanowienie to jest samo w sobie wystarczające i nie potrzebuje doprecyzowania w przepisach prawa Unii lub prawa krajowego, aby przyznać jednostkom prawo, na które mogą się one bezpośrednio powołać (por. wyroki z 17 kwietnia 2018 r., C - 414/16, pkt. 78 oraz z 29 lipca 2019 r., C - 556/17, pkt 56). Zatem, gdy okazuje się, że przepis krajowy zastrzega właściwość do rozpoznania sporu na rzecz organu, który nie spełnia wymogów niezawisłości lub bezstronności ustanowionych w prawie Unii,
‎w szczególności w art. 47 KPP, inny organ, przed który wniesiono taki spór, ma obowiązek, w celu zagwarantowania skutecznej ochrony sądowej w rozumieniu art. 47 KPP i w myśl zasady lojalnej współpracy zapisanej w art. 4 ust. 3 TUE, odstąpić od stosowania tego przepisu prawa krajowego, ażeby spór ten mógł zostać rozpatrzony przez sąd, który spełnia powyższe wymogi i który byłby właściwy w danej dziedzinie, gdyby wspomniany przepis nie stał temu na przeszkodzie (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [wówczas Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości] z 22 maja 2003 r., C - 462/99, pkt 42 oraz z 2 czerwca 2005 r.,
‎C - 15/04, pkt 32 i n.).

13.  Sąd apelacyjny stwierdza, że uchybienia w procedurze nominacyjnej sędziego A. Z. na stanowisko sędziego w Sądzie Apelacyjnym w W. były na tyle znaczące, że skład sądu z jego udziałem nie może być kwalifikowany jako sąd ustanowiony ustawą w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji i art. 47 akapit drugi KPP.

14.  Sąd apelacyjny, badając uchybienia w procedurze nominacyjnej sędziego A. Z., wziął pod rozwagę to, czy podobne im okoliczności zaistniały w dotychczasowej praktyce postępowań nominacyjnych w takim samym lub porównywalnym zestawieniu (natężeniu). Sąd oparł się na dowodach zgromadzonych w aktach sprawy, aktach osobowych sędziego, dowodach podanych do publicznej wiadomości sędziów, oraz znanych z urzędu.

15.  Do takiego wniosku, jak w punkcie 13 doprowadziły sąd apelacyjny następujące fakty i rozważania prawne:

A.  Udział sędziego A. Z. w procedurach nominacyjnych na stanowiska sędziów sądów powszechnych i Sądu Najwyższego prowadzonych przez Krajową Radę Sądownictwa, której skład został ukształtowany ustawą z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3)

16.  Pan sędzia A. Z. zgłosił się na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Najwyższym Izbie Dyscyplinarnej ogłoszone w Monitorze Polskim za 2018 r., poz. 633. Z protokołu posiedzenia zespołu członków Krajowej Rady Sądownictwa z 21 sierpnia 2018 r. Nr WO-5100-3/18 o składzie ukształtowanej pod rządami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3), wynika, że sędzia A. Z. przedstawiając swoją kandydaturę oświadczył: „Do Izby Dyscyplinarnej kandyduję bo lubię wyzwania. Jako sprawny orzecznik, czuję, że byłbym na właściwym miejscu”.

17.  Sposób ukształtowania ustrojowego Izby Dyscyplinarnej budził wątpliwości co do zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej (m.in. z uwagi na autonomię tej Izby w strukturze ustrojowej Sądu Najwyższego, a także zasady ukształtowania uposażeń sędziów tej Izby), a w samej w procedurze powołania do Izby stosunkowo dużej liczby prokuratorów. Orzeczenia Izby Dyscyplinarnej były kwestionowane m.in. przez sądy powszechne, a Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejski Trybunał Praw Człowieka zakwestionowały jej status jako sądu niezależnego, bezstronnego i ustanowionego ustawą. Ostatecznie jej działalność została negatywnie oceniona także przez ustawodawcę, który zdecydował się na jej likwidację.

18.  Następnie sędzia A. Z. był sygnatariuszem petycji 139 osób (w tym polityków) do Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, aby na podstawie art. 138 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej odznaczył J. M., byłego Prezesa Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego odpowiednim orderem państwowym w imieniu Rzeczypospolitej.

19.  Pan sędzia A. Z. został powołany do pełnienia urzędu Sędziego Sądu Okręgowego wO. przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 26 stycznia 2021 r. na podstawie postanowienia z 22 grudnia 2020 r. (MoP 2021, poz. 50), u podstaw którego legł wniosek zawarty w uchwale Krajowej Rady Sądownictwa z 11 marca 2020 r. nr (...), w przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na jedno stanowisko sędziego sądu okręgowego w Sądzie Okręgowym w O., ogłoszone w Monitorze Polskim z 2019 r., poz. 5, której skład został ukształtowany po wejściu w życie ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3).

20.  Pan sędzia A. Z. został powołany do pełnienia urzędu Sędziego Sądu Apelacyjnego w W. przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 22 marca 2023 r. na podstawie postanowienia z 13 marca 2023 r. (MoP z 2023 r., poz. 393), u podstaw którego legł wniosek zawarty w uchwale Krajowej Rady Sądownictwa z 2 marca 2022 r. nr (...) w przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie Apelacyjnym w W., o składzie ukształtowanej pod rządami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3).

B.  Delegowanie Pana sędziego A. Z. do Ministerstwa Sprawiedliwości do pełnienia czynności administracyjnych

21.  Pan sędzia A. Z. został delegowany do pełnienia czynności administracyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości od 1 września 2019 r. na czas określony, natomiast od 1 września 2020 r. na czas nieokreślony.

22.  Na podstawie aktu delegacji powierzono mu obowiązki głównego specjalisty w Departamencie Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych w Wydziale do spraw (...) Kadrowych i Systemu Losowego Przydziału Spraw.

23.  Pismem z 4 marca 2021 r. Pan sędzia A. Z. oświadczył, że ustępuje z delegowania z upływem 31 marca 2021 r. z uwagi na to, że postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 22 grudnia 2020 r. został powołany do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego w O..

24.  Jest mało prawdopodobne, że sędzia złożył powyższe oświadczenie w związku z powołaniem go na stanowisko sędziego sądu okręgowego, co miało miejsce 26 stycznia 2021 r., skoro z dniem 1 kwietnia 2021 r. został delegowany do Sądu Apelacyjnego w W..

C.  Delegowanie Pana sędziego A. Z. do pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie Apelacyjnym w W.

25.  Pan sędzia A. Z. pismem z 31 marca 2021 r. ( (...). (...).210.2021) został delegowany na podstawie art. 77 § 1 pkt 1 u.s.p. do pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie Apelacyjnym w W. na okres od 1 kwietnia 2021 r. do 30 września 2021 r. Akt delegacji został podpisany przez Ministra Sprawiedliwości Z. Z..

26.  Następnie pismem z 30 września 2021 r. Pan sędzia A. Z. został delegowany do pełnienia obowiązków sędziego Sądu Apelacyjnego w W. na okres od 1 października 2021 r. do dnia 31 marca 2022 r., zaś pismem z 28 marca 2023 r. na czas nieokreślony od 1 kwietnia 2022 r. Akty delegacji zostały podpisane przez podsekretarzy stanu.

27.  Delegowanie sędziego A. Z. nie zostało poprzedzone procedurą określoną w wytycznych Podsekretarza Stanu z 23 marca 2017 r. nr (...)071-15/17 oraz pismem Dyrektora Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych Ministerstwa Sprawiedliwości z 26 kwietnia 2017 r. nr (...) -I- 071-7/17 w sprawie przeprowadzania naborów na delegację.

28.  Zgodnie z wytycznymi Podsekretarza Stanu z 23 marca 2017 r. nr (...)071-15/17 oraz pismem Dyrektora Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych Ministerstwa Sprawiedliwości z 26 kwietnia 2017 r. nr (...) -I- 071-7/17 w sprawie przeprowadzania naborów na delegację, kandydat przedkłada: oświadczenia o wyrażeniu zgody na delegację, opinię Prezesa odnośnie delegowania sędziów zawierającą m.in. ocenę aktualnej sytuacji sądu/pionu/wydziałów, w których orzekają kandydaci, opinię Kolegium właściwego sądu okręgowego w odniesieniu do wszystkich kandydatur z danego sądu okręgowego aktualne podziały czynności kandydatów, zwięzły opis przebiegu służby sędziowskiej kandydata z podaniem dat objęcia kolejnych stanowisk oraz pełnionych funkcji sporządzony zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do niniejszego pisma (wypełnionym dla każdego kandydata odrębnie), wydruki z programu SAWA lub dane statystyczne w innej formie obrazujące aktualny stan referatów kandydatów i stabilność orzecznictwa, zawierające przede wszystkim informację w zakresie wpływu i załatwienia spraw przez ostatni rok pracy na tle pracy sędziów orzekających w danym wydziale.

29.  Takiej procedurze byli, co do zasady, poddawani sędziowie sądów okręgowych, którzy uzyskali delegację do wykonywania czynności orzeczniczych bez powierzenia funkcji w Sądzie Apelacyjnym w W. na podstawie art. 77 § 1 pkt 1 u.s.p.

30.  Sąd apelacyjny zwrócił uwagę również na to, że Pan sędzia A. Z. został delegowany do Sądu Apelacyjnego w W. po upływie 2 miesięcy od dnia otrzymania nominacji od Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na stanowisko sędziego sądu okręgowego w Sądzie Okręgowym w O. bez wykonywania zadań na tym stanowisku w sądzie i bez wydania choćby jednego orzeczenia przez sąd, w składzie którego Pan sędzia A. Z. zasiadał jako sędzia Sądu Okręgowego. Delegowanie Pana sędziego A. Z. do Sądu Apelacyjnego w W. nastąpiło zaś bezpośrednio po zakończeniu delegacji w Ministerstwie Sprawiedliwości.

31.  Sąd apelacyjny wskazuje, że nie ma żadnych obiektywnych przesłanek usprawiedliwiających niewszczęcie wobec sędziego A. Z. procedury określonej w wytycznych Podsekretarza Stanu z 23 marca 2017 r. nr (...)071-15/17 oraz w piśmie Dyrektora Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 26 kwietnia 2017 r. nr (...) -I- 071-7/17 na delegację sędziego sądu okręgowego w Sądzie Apelacyjnym w W..

32.  Zauważyć trzeba, że delegacje Ministra Sprawiedliwości udzielane na podstawie art. 77 § 1 u.s.p. mają charakter uznaniowy i nigdy nie były uzależniane od wymogu osiągnięcia określonego stażu pracy uprawniającego do kandydowania na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego, niemniej jednak delegowanie sędziego bez doświadczenia na stanowisku w sądzie niższej instancji może wzbudzać wątpliwości.

33.  W apelacji (...) miały miejsce także inne przypadki szybkiego delegowania sędziów sądu okręgowego do Sądu Apelacyjnego w W.. Niemniej, delegowanie sędziego bez jakiegokolwiek doświadczenia orzeczniczego w sprawach takich, jak rozpoznawane w Sądzie Apelacyjnym w W., stanowi sytuację wyjątkową. Podpisanie zaś aktu delegacji osobiście przez Ministra Sprawiedliwości może sugerować zainteresowanie władzy wykonawczej w delegowaniu tego, a nie innego sędziego.

34.  Tym niemniej należy zauważyć, że zgodnie z art. 64 § 1 u.s.p. w brzmieniu obowiązującym do 2017 r. na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego mógł być powołany sędzia sądu powszechnego i sądu wojskowego, który posiada co najmniej sześcioletni okres pracy na stanowisku sędziego lub prokuratora, w tym co najmniej trzyletni okres pracy na stanowisku sędziego sądu okręgowego, sędziego wojskowego sądu okręgowego lub prokuratora prokuratury okręgowej. W praktyce w apelacji (...) miały miejsce inne przypadki rozpoczęcia orzekania w Sądzie Apelacyjnym w W. przez sędziów na podstawie delegacji Ministra Sprawiedliwości wtedy, gdy nie posiadali oni jeszcze stażu pozwalającego na ubieganie się o urząd sędziego tego Sądu.

D.  Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z 24 marca 2021 r. o wolnych stanowiskach sędziowskich

35.  30 marca 2021 r. w Monitorze Polskim Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej za 2021 r., poz. 311, ogłoszono obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z 24 marca 2021 r. o wolnych stanowiskach sędziowskich obejmujące stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego w W..

36.  Obwieszczenia o wolnych stanowiskach sędziowskich są przygotowywane w Departamencie Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych, w którym czynności administracyjne pełnił sędzia A. Z..

37.  Widoczna jest zbieżność czasowa między zakończeniem przez sędziego A. Z. delegowania do komórki organizacyjnej MS, która zajmuje się przygotowaniem obwieszczeń o wolnych stanowiskach sędziowskich, a ogłoszeniem obwieszczenia o stanowisku sędziego Sądu Apelacyjnego w W., na które zgłosił się sędzia A. Z..

E.  Udział Pana sędziego A. Z. w procedurze wyboru kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa, której skład został ukształtowany ustawą z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3)

38.  Pan sędzia A. Z. nie popierał zgłoszeń kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa na skutek obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 4 stycznia 2018 r. o rozpoczęciu procedury zgłaszania kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa wybieranych spośród sędziów (Dz. U. z 2018 r., poz. 10).

39.  Pan sędzia A. Z. poparł zgłoszenie kandydata sędziego M. N. na członka Krajowej Rady Sądownictwa na skutek obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 2 grudnia 2021 r. o rozpoczęciu procedury zgłaszania kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa wybieranych spośród sędziów (Monitor Polski 2021 r., poz. 1127).

40.  Z wykazu sędziów popierających zgłoszenie kandydatury Pana M. N. sędziego Sądu Rejonowego w O. na członka Krajowej Rady Sądownictwa wynika jednoznacznie, że podpis Pana A. Z. został złożony na liście jako 25 (na 19 miejscu znajduje się podpis Pana sędziego M. N.). Uzyskanie zaś liczby 25 sygnatariuszy stanowiło warunek bezwzględny ubiegania się o stanowisko członka Krajowej Rady Sądownictwa. Tym niemniej po złożeniu podpisu przez Pana sędziego A. Z., listę poparcia dla Pana sędziego M. N. podpisali także inni sędziowie.

F.  Liczba kandydatów na wolne stanowisko sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie Apelacyjnym w W.

41.  Pan sędzia A. Z. był jedynym kandydatem, który zgłosił się na konkurs na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie Apelacyjnym w W., ogłoszone w Monitorze Polskim z 2021 r., poz. 311.

42.  Okoliczność, że Pan sędzia A. Z. były jedynym kandydatem, który zgłosił się na wolne stanowisko sędziowskiej, nie dezawuuje per se postępowania nominacyjnego, z uwagi na to, że powszechnym zjawiskiem w apelacji (...) było i jest zgłaszanie się tylko jednego kandydata na jedno wolne stanowisko w Sądzie Apelacyjnym w W..

43.  Dotyczyło to zarówno postępowań nominacyjnych z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, której skład został ukształtowany przed dniem wejścia w życie ustawy z 8 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3) (zob. uchwały KRS (...), nr (...), nr (...)), jak i tych postępowań nominacyjnych, które odbyły się z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym po wejściu w życie tej ustawy (np. zob. np. uchwały KRS nr (...), nr (...), nr (...), nr (...)). Wyjątki w tym względzie stanowią dwa przypadki procedur nominacyjnych: w postępowaniu nominacyjnym zakończonym uchwałą KRS z 25 maja 2017 r. nr (...) na 13 wolnych stanowisk w Sądzie Apelacyjnym w W. zgłosiło się 19 kandydatów (przed Krajową Radą Sądownictwa, której skład został ukształtowany przed dniem wejścia w życie ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3)), natomiast w postępowaniu nominacyjnym zakończonym uchwałą KRS z 8 listopada 2019 r. nr (...) na 20 wolnych stanowisk w Sądzie Apelacyjnym w W. zgłosiło się 30 kandydatów (przed Krajową Radą Sądownictwa, której skład został ukształtowany po dniu wejścia w życie ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3).

G.  Ocena kwalifikacji Pana sędziego A. Z. na wolne stanowisko sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie Apelacyjnym w W.

44.  Oceny kwalifikacji Pana sędziego A. Z. dokonała sędzia Sądu Apelacyjnego w W. A. W..

45.  W celu dokładnego określenia, czy uzasadnienie uchwały KRS nr (...) zawiera rzetelne informacje dotyczące tej oceny, porównano je z treścią oceny dokonanej przez Panią sędzię w formie pisemnej oraz przebiegiem postępowania nominacyjnego utrwalonego za pomocą urządzenia rejestrującego obraz oraz dźwięk.

46.  Ujawniono, że w uzasadnieniu uchwały KRS pominięto na korzyść Pana sędziego A. Z. istotne dane dotyczące jego kwalifikacji na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego. W szczególności nie ujawniono błędów merytorycznych popełnianych przez Pana sędziego w zaledwie kilku sprawach poddanych ocenie przez wizytatora.

47.  Sąd apelacyjny zwraca uwagę, że ocena kwalifikacji objęła wyłącznie okres orzekania od 1 kwietnia 2021 r. do 30 maja 2021 r., czyli 2 miesiące, w czasie którego skończył 20 spraw: 19 AGa i 1 AGz, sporządzając 8 uzasadnień w sprawach AGa i 1 AGz (wszystkie w terminie ustawowym).

48.  Sąd apelacyjny zwraca również uwagę, że ocenie wizytatora podlegało wyłącznie 11 spraw, tj. takich w których zapadły orzeczenia kończące postępowanie w sprawie, inne niż odrzucenie apelacji. Sędzia wizytator w swojej ocenie dostrzegła szereg uchybień – wskazanych poniżej.

49.  Tytułem przykładu, w uproszczeniu, wskazać należy na następujące kwestie:

1)  w sprawie VII AGa (...) umorzono postępowanie apelacyjne z uwagi na cofnięcie odwołania od decyzji (...), zaś związku z wydanym postanowieniem popełniono następujące błędy:



umorzenie postępowania nastąpiło bez zachowania terminu z art. 203 § 3 k.p.c.;



w komparycji postanowienia nieprawidłowo określono sąd, od orzeczenia którego wniesiono apelację;



w sentencji postanowienia w zakresie zwrotu opłaty od apelacji nie wskazano podmiotu i stationis fisici zobowiązanego do zwrotu;



w uzasadnieniu postanowienia błędnie wskazano, że nie doszło do doręczenia apelacji, podczas gdy na k. 144 znajdował się dowód jej doręczenia oraz że orzekanie o kosztach procesu jest zbędne, gdyż strona nie złożyła wniosku o ich przyznanie, podczas gdy postanowienie zostało wydane przedwcześnie, a nadto podano, że apelacja jest bezzasadna, w sytuacji gdy oczywistym jest, że sąd II instancji nie bada zasadności apelacji w przypadku jej cofnięcia;



po wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania – w związku z cofnięciem apelacji – został złożony przez stronę wniosek o przyznanie kosztów procesu, który został wadliwie zadekretowany „a/a wobec wydania postanowienia”, w sytuacji gdy powinienem zostać rozpoznany;



po doręczeniu postanowienia o umorzeniu postępowania strona złożyła wniosek o uzupełnienie postanowienia w zakresie kosztów procesu, które sąd rozpoznał, lecz podał w uzasadnieniu wadliwą podstawę prawną rozstrzygnięcia;

2)  w sprawie VII AGa (...) doręczono pozwanemu niereprezentowanemu przez zawodowego pełnomocnika odpis wyroku bez pouczenia o prawie, terminie i sposobie do wniesienia wniosku o uzasadnienie, przysługujących stronie środkach zaskarżenia i terminie oraz sposobie ich wniesienia;

3)  w sprawie VII AGa (...) podzielając ustalenia faktyczne sądu I instancji odwołano się do orzeczeń Sądu Najwyższego wydanych w latach 30 ubiegłego wieku, w sytuacji gdy na datę wydania orzeczenia kwestię tę rozstrzygał jednoznacznie art. 387 § 2 ¹ k.p.c.

4)  w sprawie VII AGa (...) błędnie skonstruowano sentencję wyroku sądu II instancji w ten sposób, że:



zmieniając wyrok I instancji zastosowano wadliwą konstrukcję polegającą na obniżeniu zasądzonej kwoty ze 166 500 zł do 40 000 zł, na domiar nie rozstrzygając o odsetkach od tych kwot, a z treści wyroku nie wynikało jednoznacznie, w jakim zakresie powództwo zostało oddalone;



nie rozstrzygnięto o apelacji w pozostałej nieuwzględnionej części;

5)  w sprawie VII AGa (...) w komparycji wyroku wskazano nieaktualną nazwę powoda, mimo że wynikała ona z apelacji oraz zarządzenia referendarza sądowego nadającego bieg apelacji, ponadto nie rozpoznano wniosków dowodowych apelanta;

6)  w sprawie VII AGa (...) w komparycji wyroku nie wskazano, że sąd rozpoznaje apelację powoda, natomiast w uzasadnieniu podzielając ustalenia faktyczne sądu I instancji odwołano się do orzeczeń Sądu Najwyższego wydanych w latach 30 ubiegłego wieku, w sytuacji, gdy na datę wydania orzeczenia kwestię tę rozstrzyga jednoznacznie art. 387 § 2 ¹ k.p.c.;

7)  w sprawie VII AGa(...) spowodowano nieważność postępowania przez pozbawienie strony możności obrony jej praw w związku z ustanowieniem kuratorem na podstawie art. 69 § 1 k.p.c. radcy prawnego będącego pełnomocnikiem procesowym strony, wbrew jego woli, nie zawiadamiając kuratora o terminie rozprawy, lecz samego pełnomocnika, kwestionującego swój status prawny na rozprawie apelacyjnej, natomiast motywy ustne wyroku ograniczyły się do stwierdzenia: „jeszcze raz przeanalizowano materiał dowodowy i sąd nie podzielił zarzutów apelacji”.

50.  Sąd apelacyjny wyjaśnia, że w wyżej wymienionych uwagach powołano tylko najistotniejsze zastrzeżenia zgłoszone w opinii kwalifikacyjnej.

51.  We wnioskach opinii kwalifikacyjnej wskazano również, że „wyniki analizy badanych akt, niewielka liczba spraw, które mogły być podane ocenie oraz krótki okres delecji Pana sędziego nie pozwalają na sformułowanie pełnej i jednoznacznej oceny kwalifikacji kandydata na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego”.

52.  Dodatkowo wizytator zwrócił uwagę, że „badane sprawy nie były specjalnie skomplikowane ani zawiłe pod względem prawnym i faktycznym, a jednocześnie w niektórych z tych spraw stwierdziłam uchybienia, mniej lub bardziej istotne, mogące wynikać zarówno z braku dostatecznego doświadczenia w orzekaniu w sądzie drugiej instancji, jak i z pośpiechu i nie dość wnikliwego rozważenia przez Kandydata zasadności zastosowania przepisów prawa procesowego oraz niestaranności w formułowaniu orzeczeń. Osiągnięte przez Pana sędziego w czasie dotychczasowej delegacji w sądzie apelacyjnym dobre wyniki statystyczne nie mogą być uznane za reprezentatywne i wystarczające do formułowania na ich podstawie pozytywnych wniosków z uwagi na zbyt krótki okres objęty zestawieniem danych koniecznych do wyrażenia takiej oceny. Aby móc ocenić rzetelnie kwalifikacje Pana sędziego A. Z. do powołania na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego analizie powinna być poddana zdecydowanie większa ilość spraw rozpoznanych z jego udziałem w sądzie apelacyjnym (również tych bardziej skomplikowanych i złożonych). Warunek ten wiąże się z koniecznością o wiele dłuższego orzekania przez Pana sędziego w ramach delegacji do Sądu Apelacyjnego w W., niż dotychczasowe dwa miesiące. Dodatkowo, ujawnione przy okazji analizy akt błędy i omyłki, którym w związku z ogólną liczbą zbadanych spraw, nie można przypisać charakteru jedynie incydentalnego, uzasadniają również potrzebę dalszego doskonalenia przez Kandydata, posiadanych już umiejętności stosowania prawa procesowego i materialnego w praktyce orzeczniczej, w ramach delegacji w Sądzie Apelacyjnym w W.”.

53.  Porównawczo sąd apelacyjny wskazuje, że sędziowie Sądu Apelacyjnego w W. popełniają błędy o różnej wadze wpływające na prawidłowość rozstrzygnięć, co znajduje wyraz w kasatoryjnych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Zdaniem sądu apelacyjnego błędy orzecznicze oczywiście osłabiają zaufanie uczestników postępowania sądowego do wymiaru sprawiedliwości w ogólności. W sprawie Pana sędziego A. Z. wskazać trzeba, iż w konkluzji opinii wizytator wskazał, że popełnionym przez niego błędom nie można przypisać charakteru incydentalnego.

H.  Ocena kwalifikacji za okres delegowania do wykonywania czynności administracyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości

54.  Ocena kwalifikacyjna Pana sędziego A. Z. za okres delegowania do wykonywania czynności administracyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości została sporządzona przez B. P..

55.  Pan B. P. został wyznaczony do dokonania oceny kwalifikacyjnej na podstawie zarządzenia Prezesa Sądu Apelacyjnego (...)., w którym określono termin na 9 lipca 2021 r. Opinia została przedstawiona 8 lipca 2021 r., (została sporządzona w ciągu 16 dni), liczy ona 68 stron, obejmuje obszerne opisy czynności Pana sędziego w poszczególnych sprawach. Uprzednia opinia dotycząca Pana sędziego A. Z., na potrzeby postępowania nominacyjnego na urząd sędziego sądu okręgowego w Sądzie Okręgowym w O., objęła tylko 3, 5 strony.

56.  Opinia sporządzona przez Pana B. P. obejmuje pełny okres delegacji Pana sędziego A. Z. do Ministerstwa Sprawiedliwości. Ocenie poddano ponownie okres, który był brany pod uwagę, przy kandydaturze Pana sędziego na wolne stanowisko sędziego sądu okręgowego w Sądzie Okręgowym w O.. Sąd apelacyjny zwraca również uwagę, że na 43 sprawy, wymienione w opinii kwalifikacyjnej, tylko 6 spraw zostało załatwionych w okresie od 26 stycznia 2021 r. (od dnia otrzymania nominacji na urząd sędziego Sądu Okręgowego w O.) do 31 marca 2021 r. (do dnia zakończenia delegacji w Ministerstwie Sprawiedliwości).

57.  Sąd apelacyjny zwraca uwagę, że ocena kwalifikacyjna sporządzona przez Pana B. P. za okres delegacji do Ministerstwa Sprawiedliwości była została wyeksponowana w uzasadnieniu uchwały KRS nr (...) i była kluczowa dla poparcia jego stanowiska w konkursie nominacyjnym. Z kolei w uzasadnieniu uchwały KRS błędy wskazane przez wizytatora zostały określone jako incydentalne i pomijalne – dokładnie wbrew treści opinii wizytatora.

I.  Opinia służbowa przełożonego Przewodniczącego (...)

58.  W opinii służbowej z 21 maja 2021 r. Przewodniczący (...) stwierdził, że „w okresie od 1 kwietnia do 20 maja 2021 r. Pan sędzia zakończył 13 spraw, w tym 12 spraw AGa i 1 sprawę AGz, co stanowi jeden z wyższych wyników w skali Wydziału”.

59.  Odnosząc powyższe do wyników statystycznych innych sędziów tego Wydziału za wskazany okres w zakresie zakończonych spraw AGa - ich liczba kształtuje się w zakresie od 11 do 16 spraw

60.  W opinii służbowej z 21 maja 2021 r. Przewodniczący (...) stwierdził, że: „Oceniam, że Pan sędzia A. Z. wykazuje się bardzo dobrym przygotowaniem merytorycznym i warsztatowym do wykonywania czynności sędziowskich. Żadnych zastrzeżeń nie wzbudza jego postawa i walory moralne”.

61.  Wnioski z opinii wizytatora opisano w poprzedniej części uzasadnienia.

J.  Ocena Kolegium Sądu Apelacyjnego w W.

62.  Kolegium Sądu Apelacyjnego w W. uchwałą z nr (...)., negatywnie zaopiniowało kandydaturę Pana A. Z. do objęcia wolnego stanowiska sędziowskiego w Sądzie Apelacyjnym w W. ogłoszonego w Obwieszczeniu Ministra Sprawiedliwości z 24 marca 2021 r. (Monitor Polski z 2021 r., poz. 311) stosunkiem głosów: 0 za, 4 przeciw, 2 wstrzymujące. W głosowaniu wzięli udział: SSA B. W. – Prezes Sądu Apelacyjnego w W., SSA P. S. – Prezes Sądu Okręgowego w W., SSA P. I. – Prezes Sądu Okręgowego (...), oraz delegacji Zgromadzenia Ogólnego sędziów Sądu Apelacyjnego w W. SSA M. J., SSA E. S., SSA D. M..

K.  Ocena zespołu nominacyjnego

63.  28 lutego 2022 r. Zespół nominacyjny Krajowej Rady Sądownictwa, w składzie sędziowie L. M., K. C., oraz poseł M. A., przyjął stanowisko o nierekomendowaniu Krajowej Radzie Sądownictwa Pana sędziego A. Z. na jedno wolne stanowisko sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie Apelacyjnym w W. z uwagi na brak doświadczenia w orzekaniu w sądzie II instancji, krótki okres delegacji do Sądu Apelacyjnego w W., zastrzeżenia sędziego wizytatora oraz negatywną opinię Kolegium Sądu Apelacyjnego. Oddano jeden głos „za”, zero głosów „przeciw”, dwa głosy „wstrzymujące”.

L.  Ocena Krajowej Rady Sądownictwa

64.  Sąd apelacyjny wskazuje, że w uzasadnieniu uchwały Krajowej Rady Sądownictwa podano okoliczności, które mogły wprowadzić w błąd co do uwzględnienia wniosku Krajowej Rady Sądownictwa o powołanie Pana sędziego A. Z. na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie Apelacyjnym w W..

65.  W kryteriach przyjętych przez Krajową Radę Sądownictwa przy ocenie kandydata uwzględniono okoliczności:



nieudokumentowane („Pan A. Z. posiada szeroką wiedzę z zakresu prawa cywilnego”);



nieweryfikowalne, tj. że „dane statystyczne, choć dotyczą relatywnie krótkiego okresu orzekania w Sądzie Apelacyjnym w W., wskazują, że kandydat osiąga dobry poziom załatwialności”, w sytuacji gdy dane te objęły wyłącznie czas 2 miesięcy i nie były reprezentatywne, a inni sędziowie w wydziale w tym czasie uzyskiwali wyższe, takie same, lub zbliżone wyniki statystyczne; nadto wizytator wyraźnie wskazał, że wskaźniki statystyczne za wskazany okres nie są reprezentatywne;



sprzeczne z oceną wizytatora, tj. że wskazane w ocenie kwalifikacji sporządzonej przez sędzię wizytator, a dotyczące omyłek w formułowaniu orzeczeń nie mogą mieć decydującego wpływu na ocenę kandydatury Pana A. Z., gdyż omyłki te mają charakter incydentalny i pomijalny, a z całą pewnością nie mogą dyskredytować kandydatury sędziego z ponad dwudziestoletnim stażem orzeczniczym, w sytuacji gdy zostały określone przez wizytatora jako nie mające charakteru incydentalnego.

66.  Sąd apelacyjny zapoznał się z przebiegiem posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa z 22 marca 2022 r. w zakresie dotyczącym postępowania nominacyjnego Pana sędziego A. Z. zarejestrowanego na stronie: (...)

67.  Sprawozdanie ze zgłoszenia złożyła sędzia K. C.. Odczytano wnioski z opinii kwalifikacyjnej wizytatora. Nie przedstawiono spraw i błędów, które Pan sędzia popełnił w ocenianych przez wizytatora 11 sprawach AGa.

68.  W czasie posiedzenia dostrzec można aktywność dwóch osób, tj. sędziego M. N. oraz sędziego L. M..

69.  Pan sędzia M. N. zadawał pytania wyłącznie na korzyść kandydata, tj. pytał się o to, czy Pan sędzia A. Z. nadal orzeka w Sądzie Apelacyjnym w W., o stanowisko kolegium dotyczące delegacji Pana sędziego do Sądu Apelacyjnego w W., o aktywność Pana sędziego w stażach zagranicznych i liczbę języków, które władał, wskazał na „kilkudziesięcioletnie” jego doświadczenie orzecznicze, nie ujawniając, że zna osobiście Pana A. Z..

70.  Pan sędzia L. M. złożył z kolei nieuprawnione oświadczenia. Po pierwsze, wskazał, że Pan sędzia A. Z. był delegowany do Sądu Okręgowego w W. od stycznia 2021 r. w sytuacji, gdy nigdy taka delegacja została mu udzielona. Po drugie, oznajmił, że negatywne stanowisko kolegium Sądu Apelacyjnego w W. było podyktowane „problemem oceny pracy orzeczniczej” Pana sędziego A. Z., z uwagi na to, że Pan sędzia był delegowany do Sądu Okręgowego w W., lecz nie wykonywał swoich czynności, gdyż był delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości. Według Pana sędziego L. M., ocenie podlegała by jego praca, jako sędziego sądu rejonowego, co miało wpływ na stanowisko kolegium. Powyższe stwierdzenia co do motywacji członków kolegium Sądu Apelacyjnego nie poddają się weryfikacji. Nie wiadomo, na jakiej podstawie sformułowano powyższy wniosek w toku posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa. Nie wynika ona z uchwały Kolegium ani z protokołu, w którym ujęto jej treść.

M.  Jawność postępowania nominacyjnego Pana sędziego A. Z. przed Krajową Radą Sądownictwa

71.  Postępowanie nominacyjne z udziałem Pana sędziego A. Z. przed Krajową Radą Sądownictwa, u podstaw którego legł wniosek zawarty w uchwale Krajowej Rady Sądownictwa z 14 kwietnia 2020 r. nr (...), o składzie ukształtowanej pod rządami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3) było jawne.

72.  Wyniki głosowania. W trakcie posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa 2 marca 2022 r. na Pana A. Z. oddano 9 głosów „za”, nie oddając głosów przeciw, przy 6 głosach wstrzymujących się (przy udziale 15 osób), w rezultacie czego uzyskał wymaganą bezwzględną większość głosów. Sędzia M. N. nie wyłączył się i nie wstrzymał się od głosowania.

73.  Sąd apelacyjny nie ma wątpliwości, że Pan M. N. – ze względu na złożenie podpisu przez Pana A. Z. na jego zgłoszeniu na kandydata na członka Krajowej Rady Sądownictwa – powinien wyłączyć się (wstrzymać się) od głosowania, aby zachować bezstronność w tym akcie. Jest wysoce prawdopodobne, że z wyżej wymienionej przyczyny Pan sędzia M. N. oddał głos „za” kandydaturą, skoro popierał publicznie jego kandydaturę. W związku z tym, że Pan sędzia M. N. tego nie uczynił, natomiast podpis Pana sędziego A. Z. – w dacie jego złożenia - miał mieć decydujący wpływ na liczbę osób, które podpisały się na zgłoszeniu Pana M. N. na kandydata na członka Krajowej Rady Sądownictwa, warunkującą dopuszczalność tego zgłoszenia, to głos „za” Pana M. N. podczas głosowania nad kandydaturą Pana sędziego A. Z., należy potraktować za wyraz wdzięczności, nepotyzmu, protekcjonizmu i kumoterstwa, a nie rzetelnej oceny kwalifikacji kandydata.

74.  Sąd apelacyjny wskazuje również, że Pan L. M. był członkiem zespołu nominacyjnego, a zatem znał akta osobowe Pana sędziego A. Z.. Składał oświadczenia nieuprawnione co do przebiegu służby kandydata (delegacja do Sądu Okręgowego w W.) oraz nieweryfikowalne (okoliczności uzasadniające negatywne stanowisko Kolegium Sądu Apelacyjnego w W.). Nie wiadomo, czy mogło to wpłynąć na głosowanie „za” przez wszystkich pozostałych członków Krajowej Rady Sądownictwa. Zdaniem sądu apelacyjnego jest wysoce prawdopodobne, że Pan L. M. jako członek Krajowej Rady Sądownictwa (a także jedna osoba z zespołu nominacyjnego) oddał głos „za” kandydaturą Pana sędziego A. Z., skoro korzystnie dla niego wypowiadał się publicznie przed aktem podjęcia uchwały.

75.  Sąd apelacyjny wskazuje, że w trakcie posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa 2 marca 2022 r. na Pana A. Z. oddano 9 głosów za, nie oddając głosów przeciw, przy 6 głosach wstrzymujących się (przy udziale 15 osób), w rezultacie czego uzyskał wymaganą bezwzględną większość głosów. Gdyby Pan sędzia M. N. oraz sędzia L. M. wstrzymali się od głosowania, to rozkład głosowania przedstawiałby się w sposób następujący: 7 głosów „za”, 0 głosów „przeciw”, 8 głosów wstrzymujących (15 osób), to Pan sędzia A. Z. nie otrzymałby bezwzględnej liczby głosów.

76.  Ponadto, nie jest jasne w jaki w sposób na członków rady głosujących „za” wpłynęła wypowiedź L. M. na temat przebiegu służby kandydata (delegowania do Sądu Okręgowego w W.) i stanowiska Kolegium Sądu Apelacyjnego w W. oraz Pana M. N. w kwestii stażu „orzeczniczego” kandydata.

77.  Sąd apelacyjny stwierdza, że nie dostrzegł innych uchybień proceduralne.

78.  Także w przypadku innych konkursów do Sądu Apelacyjnego w W. miały miejsca uchybienia proceduralne związane z obiegiem dokumentacji w ramach prowadzonego konkursu.

79.  W Sądzie Apelacyjnym w W. są sędziowie, którzy nie otrzymali nominacji na stanowisko sędziego sądu okręgowego od Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, lecz od Marszałka Sejmu.

N.  Powierzenie Panu sędziemu A. Z. funkcji Wiceprezesa Sądu Apelacyjnego w W.

80.  Od 16 lutego 2023 r. do 24 maja 2024 r. Pan A. Z. pełni funkcję Wiceprezesa Sądu Apelacyjnego w W..

81.  Na funkcję Wiceprezesa Sądu Apelacyjnego w W. Pan sędzia A. Z. powołany został bez udziału środowiska sędziowskiego.

82.  Porównawczo wskazać trzeba, że obsada stanowiska wiceprezesa w Sądzie Apelacyjnym w W. odbywała się – i ciągle odbywa się – bez udziału środowiska sędziowskiego. Rolą składu orzekającego nie jest ocena prawidłowości lub nieprawidłowości takiej praktyki, a jedynie konstatacja faktu w celach porównawczych.

83.  Ze względu na wskazaną praktykę fakt przyjęcia funkcji wiceprezesa bez udziału środowiska sędziowskiego nie ma znaczenia dla oceny niezależności lub bezstronności sędziego A. Z.. Natomiast zwrócić należy uwagę, że choć powołanie bez poparcia środowiska sędziowskiego jest obecnie stałym argumentem Ministra Sprawiedliwości na rzecz odwołania z funkcji – argument ten wobec sędziego A. Z. nigdy nie został wykorzystany ani powołany w przestrzeni publicznej (w przeciwieństwie do pozostałych członków kierownictwa Sądu Apelacyjnego w W. w latach 2022-2024).

84.  Sąd apelacyjny zwraca uwagę, że zgodnie z powszechnymi komunikatami Ministra Sprawiedliwości jego decyzje o odwołaniu ze stanowisk prezesów i wiceprezesów sądów były uzasadnione pominięciem udziału samorządu tworzonego przez ogół sędziów sądów w ich wyborze na te stanowiska, a także „podpisaniem przez sędziów list poparcia sędziów kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa (nieprawidłowo ukształtowanej ustawą z 8.12.2017 r.)”.

85.  Jednocześnie Minister Sprawiedliwości nie wszczął procedury odwołania sędziego A. Z. z zajmowanej funkcji, mimo że taka procedura została wszczęta wobec pozostałych członków kierownictwa sądu apelacyjnego, co może sugerować, że pełniąc swoją funkcję, realizował cele kolejnej władzy politycznej.

O.  Powołanie Pana sędziego A. Z. na członka komisji egzaminacyjnych jako przedstawiciela Ministra Sprawiedliwości

86.  Pan sędzia A. Z. został powołany na członka komisji egzaminacyjnych, jako przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości, do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego m.in. zarządzeniami Ministra Sprawiedliwości z (...) w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej w O. (Dz.Urz.MS. (...)) zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z (...) w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej z siedzibą w O. (Dz. Urz. MS. Z (...)), zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z (...) w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do spraw przeprowadzenia egzaminu radcowskiego z siedzibą w O. (Dz. Urz. MS. Z (...)), zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z (...) w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej nr 4 do spraw aplikacji adwokackiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. Z (...)),

87.  Okoliczność ta nie ma żadnego znaczenia dla jego bezstronności i niezawisłości w niniejszej sprawie.

88.  Pan sędzia A. Z., jeżeli chodzi o rok 2023 r., wziął udział w procedurze wyboru kandydatów na członków komisji kwalifikacyjnych wszczętej na podstawie § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie komisji egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej oraz przeprowadzenia egzaminu wstępnego (tj. Dz. U. z 2023 r., poz. 2390 ), która była powszechna dla wszystkich sędziów z apelacji (...).

89.  Minister Sprawiedliwości dokonał wyboru swoich przedstawicieli spośród tych sędziów, którzy się zgłosili.

90.  Podkreślić należy, że w 2024 r. taka procedura przez Ministra Sprawiedliwości A. B. nie została wszczęta. Wybór sędziów do komisji egzaminacyjnych nastąpił arbitralnie. Nie jest jasne, w jaki sposób, i kto kontaktował się z sędziami i jakie kryteria legły u ich podstaw.

91.  W 2024 r. na członków komisji egzaminacyjnych powoływani byli sędziowie Sądu Apelacyjnego w W. (zob. zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 20 lutego 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. Z 2024, poz. 38), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej nr 6 do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego w 2024 r. z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. Z 2024, poz. 90), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej nr 5 do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego w 2024 r. z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. Z 2024, poz. 91), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 5 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej nr 2 do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego w 2024 r. z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. Z 2024, poz. 73), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 11 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej nr 8 do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego w 2024 r. z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. Z 2024, poz. 88), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 20 lutego 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. z 2024 r., poz. 53), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 5 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego nr 2 z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. z 2024 r., poz. 78), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 6 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego nr 3 z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. z 2024 r., poz. 77), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 6 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego nr 5 z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. z 2024 r., poz. 81), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12 marca 2024 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego nr 6 z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS. z 2024 r., poz. 95).

92.  W związku z powyższym teza o braku niezależności i bezstronności sędziego w związku z udziałem w takich komisjach w latach uprzednich oparta jest na twierdzeniach nie mających żadnego faktycznego uzasadnienia.

Podsumowanie:

93.  Według sąd apelacyjnego okoliczności, takie jak:

1.  poprzedzające nominację na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego związane z delegowaniem Pana sędziego A. Z. do pełnienia funkcji sędziego Sądu Apelacyjnego w W. polegające na:



ustąpieniu z delegacji z Ministerstwa Sprawiedliwości w nieznacznej odległości czasowej od udzielenia delegacji do Sądu Apelacyjnego w W.;



niezachowaniu w postępowaniu delegacyjnym do Sądu Apelacyjnego w W. wytycznych Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeprowadzania naborów na delegację do sądów powszechnych i podpisaniu aktu delegacji przez samego Ministra Sprawiedliwości,



pełnieniu funkcji sędziego sądu okręgowego przez okres 2 miesięcy poprzedzających akt delegacji bez orzekania w takim sądzie;

2.  związane z procesem nominacyjnym na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego polegające na:



zbieżności czasowej ogłoszenia obwieszczenia na wolne stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego w W., na które zgłosił się oceniany, w związku z zakończeniem jego delegowania do komórki MS, która przygotowywała obwieszczenia o wolnych stanowiskach sędziowskich;



braku możliwości sporządzenia przez wizytatora rzetelnej oceny pracy sędziego za okres delegacji do sądu apelacyjnego; ocena objęła okres 2 miesięcy i 11 spraw, wskazującą na błędy w pracy orzeczniczej;



negatywnej opinii Kolegium Sądu Apelacyjnego w W.;



braku rekomendacji zespołu nominacyjnego Krajowej Rady Sądownictwa;



pominięciu na posiedzeniu jawnym Krajowej Rady Sądownictwa przez sprawozdawcę na korzyść kandydata informacji o rodzajach błędów w pracy orzeczniczej;



podaniu na posiedzeniu Krajowej Rady Sądownictwa błędnych informacji o przebiegu służby kandydata;



niewstrzymaniu się przez dwóch członków Krajowej Rady Sądownictwa od udziału w głosowaniu nad kandydaturą;



wzięciu udziału w głosowaniu przez członka Krajowej Rady Sądownictwa, który otrzymał rekomendację na to stanowisko przez ewaluowanego sędziego;



wyeksponowaniu na posiedzeniu Krajowej Rady Sądownictwa opinii kwalifikacyjnej za okres delegacji do Ministerstwa Sprawiedliwości;



podaniu w uzasadnieniu uchwały Krajowej Rady Sądownictwa na temat kandydata okoliczności nieudokumentowanych, nieweryfikowalnych lub wprost sprzecznych z oceną sporządzoną przez sędziego wizytatora (w zakresie pomijalnego i incydentalnego charakteru uchybień w pracy orzeczniczej oraz reprezentatywnego charakteru wskaźników statystycznych);

3.  po nominacji na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego polegające na:



prezentowaniu postawy chwiejnej i koniunkturalnej w zakresie reakcji na oczekiwania Ministra Sprawiedliwości w okresie zmian we władzach Sądu Apelacyjnego w W. – co może sugerować podatność na wpływy środowiskowe oraz oczekiwania władzy wykonawczej, bez względu na to, kto władzę tę sprawuje

szczegółowo omówione w uzasadnieniu powodują, że uchybienia w procedurze nominacyjnej Pana sędziego A. Z. były tak znaczące, że skład sądu z jego udziałem nie może być kwalifikowany jako sąd ustanowiony ustawą w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji i art. 47 akapit drugi KPP – z uwzględnieniem przytoczonych na jego rzecz również korzystnych faktów - a te uchybienia mają bezpośredni wpływ na brak przymiotów w postaci niezawisłości i bezstronności takiego sądu i nie wymagają one już odrębnego badania, mimo że Pan sędzia A. Z. pozostaje w stosunku służbowym sędziego Sądu Apelacyjnego w W..

94.  W uzupełnieniu wskazać trzeba, że znaczenie dla takiej, a nie innej oceny miały nie pojedyncze spośród wskazanych czynników, a ich nagromadzenie w odniesieniu do Pana sędziego. Jednocześnie, zdaniem składu orzekającego rozpoznającego niniejszą sprawę przepis, który pozwala ocenić niezależność i bezstronność sędziego służyć ma przede wszystkim stronom procesu – oraz umożliwiać im realizację prawa do sądu w pełnym zakresie w sytuacji wystąpienia okoliczności takich, jak opisane w niniejszym uzasadnieniu.

95.  W zakończeniu i w uzupełnieniu rozważań wskazać trzeba, że zastrzeżenia do spełnienia wymogów niezależności i bezstronności przez Pana sędziego A. Z. miał także Sąd Najwyższy, który w wyroku z 25 lipca 2024 r. ( (...)) potwierdził niektóre wskazane wyżej wątpliwości co do okoliczności towarzyszących powołaniu Pana sędziego A. Z. do pełnienia urzędu w Sądzie Apelacyjnym w W..

Agnieszka Gołaszewska Przemysław Feliga Paweł Iwaniuk